ریخت شناسی معماری مسجد کبود تبریز

DDDIQ

مدیر ارشد
ریخت شناسی معماری مسجد کبود تبریز

محمدباقر کبیرصابر *
حامد مظاهریان **
مهناز پیروی ***
* استادیار دانشکده معماری، پردیس هنرهای زیبا، دانشگاه تهران
** استادیار دانشکده معماری، پردیس هنرهای زیبا، دانشگاه تهران
*** کارشناس ارشد معماری، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات آذربایجان شرقی،


چکیده
مسجد کبود تبریز یکی از نفایس معماری ایرانی است که با وجود اهمیت بی بدیل این بنا در منظومۀ میراث معماری ایرانی، ابهاماتی دربارۀ آن وجود دارد. مقالۀ حاضر به بررسی یکی از این ابهامات م یپردازد که دربارۀ ویژگی های سبکی این مسجد است. دلیل تردیدها دربارۀ شیوۀ معماری این بنا، مربوط به هندسۀ پلان و ترکیب حجمی خاص آن است که باعث شده این بنا از دیگر نمون ههای معماری مسجد در ایران متمایز باشد. شیوۀ معماری این بنا اگرچه باب جدیدی در طراحی مسجد در معماری ایرانی گشود، لکن نتوانست اشتیاق و رغبت معماران بعدی را برای تکرار و تکمیل فرم آن برانگیزد؛ لذا اندیشۀ به کاررفته در آفرینش معماری مسجد کبود تبریز، همچون تک ستار های بود که برای یک بار درخشید و سپس خاموش شد. نوشتار حاضر در پی پاس خگویی به این پرس شهاست:
۱. هویت معماری مسجد کبود تبریز ریشه در فرهنگ معماری کدام سرزمین دارد؟
۲. اگر ترکیب حجمی این بنا برگرفته از الگوهای معماری وارداتی است، پس چرا فر مهای معماری ایرانی در سیمای آن موج می زنند؟
۳. در تکوین نهایی این اثر معماری، اتمسفر فرهنگی ایرانِ قرن نهم چگونه و به چه میزان اثرگذار بوده است؟ این پژوهش به لحاظ محتوا، با روش توصیفی تحلیلی انجام شده و در مرحلۀ مطالعۀ تطبیقی با دیگر نمونه های معماری، از روش بررسی قیاسی نیز بهره گرفته شده است. در این مقاله، نتیجه می شود که بنای مسجد کبود تبریز هرچند شباهت فرمی به برخی
آثار معماری عثمانی دارد، معماران سازندۀ آن که هنرمندان ایرانیِ خطۀ آذربایجان بودند، با کاربست تفکر بومی و فنون سنتی، چنان فرم وارداتی این مسجد را با عناصر فرهنگ معماری ایرانی آمیخته ساخت هاند که محصول نهایی، سیمای معماری ایرانی به خود گرفته و بخشی از آن شده است.


کلیدواژه ها
فرم معماری، ویژگ یهای سبکی، معماری ایرانی، معماری عثمانی، مسجد کبود.
 

پیوست ها

  • ریخت شناسی معماری مسجد کبود تبریز.pdf
    2.1 مگایابت · بازدیدها: 0
بالا