(روشهای دفع زباله های شهری)
حتما شما هم اين تقاضاي يکسان والدين را شنيده ايد که «لطفا زباله را بيرون بگذار» تصميم اينکه بايد با زباله چه کار بکنيد، يک مشکل جديد نيست. مردم هميشه با زباله ها مشکل داشته اند. دولت يونان، اولين زباله داني شهري را بيشتر از 2500 سال قبل افتتاح کرد. در طي قرون وسطي، ساکنان شهري اروپا، زباله هاي خود را خارج از خانه و در خيابان مي ريختند و نمي دانستند که بسياري از بيماري ها توسط شرايط آلوده محيط ايجاد مي شود. در اواخر سال هاي 1700 ميلادي يک گزارش در انگلستان بيماري ها را به دفع غير بهداشتي زباله ارتباط داد. زماني که بهداشت شروع شد، مردم شروع به جمع کردن زباله از خيابان ها و نهرهاي عمومي کردند. قبل از سال هاي 1800 ميلادي، اروپايي ها زباله هاي خود را مي سوزاندند و انرژي ناشي از آن را براي توليد الکتريسيته استفاده مي کردند. اما موقعيت در اين طرف اقيانوس اطلس کمي متفاوت بود، آمريکايي ها زباله هاي خود را در يک زباله داني خارج از شهر مي ريختند و از يک زباله داني، تا زماني که پر شود استفاده مي کردند و سپس از مکان ديگري استفاده مي کردند. زماني که جمعيت آمريکا زياد شد و مردم از زمين ها براي کشاورزي استفاده کردند، مقدار زباله ها زياد شد. اما روش خلاص شدن از زباله هنوز پيشرفت نکرده بود و به کار خود(ريختن اشغال در زباله داني) ادامه مي دادند. امروزه حدود 55 درصد زباله هاي ما خارج از شهر و در محل هاي دفن زباله بهداشتي دفن مي شود. امروزه از پنج روش براي دفع زباله استفاده مي شود اما هيچ يک از روش هاي دفع زباله به تنهايي براي همه شرايط گوناگون مناسب نيستند. انتخاب يک روش خاص بر اثر عوامل محلي مانند هزينه و در دسترس بودن زمين و کارگر تعيين مي شود. در مطلب زير که برگرفته از سايت آفتاب است روش هاي اصلي دفع زباله همراه با معايبو مزاياي آنها آمده است.
1) تل انبار کردن(Dumping): در اين روش زباله ها در مناطق داراي زمين هاي پست تل انبار مي شوند، بخشي از اين کار براي بازيافت زمين است ولي بخش عمده آن به عنوان روشي است براي دفع زباله هاي خشک. در نتيجه عمل ميکروب ها حجم زباله ها به اندازه اي قابل توجه کاهش يافته و زمين از نو براي کشت آماده مي شود. نقطه ضعف هاي تل انبار کردن زباله عبارت است از: زباله در معرض مگس ها و موش ها قرار مي گيرد، منبع ايجاد بوهاي مزاحم و مناظر ناپسند مي شود، زباله هاي سبک در نتيجه باد به اطراف پراکنده مي شود و زه کشي شيرابه تل انبار باعث آلوده کردن آب هاي سطحي و زيرزميني مي شود. يک کميته WHO(در سال 1967) تل انبار کردن زباله را به عنوان غير بهداشتي ترين روشي که موجب خطرهاي بهداشت همگاني، مزاحمت و آلودگي شديد محيط زيست مي شود، محکوم کرده است. بايد تل انبار کردن زباله غير قانوني اعلام و به جاي آن روش هاي معتبر به کار گرفته شود.
2) دفن بهداشتي زباله: در جاهايي که زمين مناسب در دسترس باشد، دفن بهداشتي زباله بهترين روش دفع زباله است. اين کار با تل انبار کردن عادي تفاوت دارد، از اين قرار; مواد زباله در خندق ها يا جاهاي از پيش فراهم شده ريخته، و به اندازه کافي کوبيده و روي آنها در پايان کار روزانه با خاک پوشانيده مي شود. اصطلاح دفن بهداشتي تغيير يافته براي کارهايي به کار برده مي شود که عمل کوبيدن و پوشانيدن زباله يک يا 2 بار در هفته انجام مي گيرد. اين عمليات به 3 نوع انجام مي شود:
الف) روش خندق(Methob Trench): هر جا که زمين مسطح در دسترس باشد به طور معمول روش خندق انتخاب مي شود. براي اين کار خندقي دراز(به ژرفاي 2 تا 3 متر و پهناي 3 تا 10 متر) کنده مي شود(برحسب شرايط محيط) و زباله ها در آن ريخته و کوبيده و با خاک بيرون آورده شده روي آنها پوشانيده مي شود. در هر جا که زباله به صورت فشرده در خندق ريخته شود اگر ژرفاي آن 2 متر باشد يک آکر زمين براي هر 10 هزار نفر جمعيت درسال لازم خواهد بود.
ب) روش سطح شيب دار(Methob Rame): در هر جا که زمين شيب ملايم داشته باشد اين روش مناسب است. براي اطمينان از پوشانده شدن زباله ها کمي حفاري هم انجام مي شود.
ج) روش تسطيح زمين: اين روش براي پر کردن گودال هاي زمين، چاله هاي خاک رس و جاي معادن متروک به کار گرفته مي شود، زباله ها تا ژرفاي 2 تا 2/5 متري انبار، فشرده، و سفت مي شوند و به صورت لايه هاي يک نواخت در مي آيند، سطح بيروني هر لايه با حداقل 30 سانتيمتر گل پوشانده مي شود. اين کار زباله ها را از دسترسي مگس و جوندگان جلوگيري مي کند و مزاحمت ناشي از بو و گرد و غبار را هم فرو مي نشاند. عيب اين روش آن است که مستلزم خاک اضافي از منابع بيرون از محل است. در زباله هاي دفن شده دگرگوني هاي شيميايي، ميکروب شناختي و فيزيکي روي مي دهد، گرماي زباله ها در مدت هفت روز تا شصت درجه صد قسمتي افزايش مي يابد و همه عوامل بيماري زا را مي کشد و فرآيند تجزيه را شتاب مي بخشد، سپس 2 تا 3 هفته طول مي کشد تا خنک شود و به طور عادي تجزيه کامل موادآلي به توده بي ضرر تا شش ماه وقت مي گيرد. نبايد زباله ها در آب تخليه شوند زيرا موجب بوهاي ناراحت کننده اي مي شود که از تجزيه مواد آلي بر مي خيزد. روش دفن بهداشتي يا تخليه کنترل شده با مکانيزاسيون متحول شده است. کارهاي مربوط به پخش، مرتب کردن و خاک ريختن روي زباله ها را اينک بولدوزرها انجام مي دهند.
3) سوزاندن زباله: زباله ها را مي توان به وسيله آتش زدن يا سوزاندن دفع بهداشتي کرد. هر جا که زمين مناسب در دسترس نباشد اين کار روش انتخابي است. بهتر است زباله هاي بيمارستاني را که خطرهاي ويژه اي دارند با سوزاندن دفع کرد. در چند کشور صنعتي و به خصوص در شهرهاي بزرگ که زمين مناسب ندارند زباله از راه سوزاندن دفع مي شود ولي در کشورهاي رو به پيشرفت مانند هندوستان زباله سوزي روش مقبولي نيست زيرا زباله داراي مقاديري خاکستر است که عمل آتش زدن را دشوار مي سازد و لازم است نخست خاک و خاکستر از آن جدا شود که همه اينها نيازمند هزينه سنگين و سرمايه گذاري است که به مشکلات شهرداري در مورد سوزاندن زباله افزوده مي شود. گذشته از اين سوزاندن زباله در جامعه هايي که نياز بسيار به کود دارند يک نوع خسارت به جامعه است و از اين رو در کشورهاي رو به پيشرفت مانند هندوستان سوزاندن زباله کاربرد محدود دارد.
4) تهيه کود: تهيه کود روشي مرکب از دفع آش خال شهري و کود انساني يا لجن است و شامل يک فرآيند طبيعي است که در آن در اثر عمل باکتري ها مواد آلي شکسته شده و يک ماده آلي پوسيده(گياخاک Humus) و نسبتا پايدار به دست مي آيد که آن را کمپوست Compost مي نامند و براي تقويت خاک ارزش قابل ملاحظه اي دارد. محصولات فرعي آن دي اکسيد کربن، آب و گرما است. گرما به هنگام تجزيه ايجاد مي شود و به شصت درجه صد قسمتي و بيشتر مي رسد و چند روز به درازا مي کشد و در اين مدت تخم و لارو مگس ها، عوامل بيماري زا و بذر گياهان را نابود مي کند. فرآورده هاي پاياني يا کمپوست يا عامل زنده بيماري زا ندارد و يا بسيار کم دارد و يک تقويت کننده خوب خاک است که داراي مقاديري کم از مواد اصلي مغذي گياهان مانند نيترات ها و فسفات ها است. اکنون دو روش براي تهيه کمپوست به کار گرفته مي شود که به شرح زير مي باشد:
الف) روش بي هوازي يا فرآيند تخميرداغ: در نتيجه پژوهش هاي انجام شده زير نظر انجمن کشاورزي هندوستان، در موسسه علوم هندوستان در شهر بنگالور يک دستگاه تهيه کمپوست به طريقه بي هوازي ساخته شده که به نام روش بنگالور(فرآيند تخمير داغ) معروف است: اين روش به عنوان يک روش مطلوب براي دفع زباله و مدفوع شهرها توصيه مي شود. براي اين کار بسته به مقدار زباله و مدفوع که بايد دفع شود گودال هايي به عمق 90 سانتيمتر و پهناي 1/5 تا 2/5 متر و درازاي 4/5 تا 10 متر کنده مي شود. ژرفاي بيش از 90 سانتيمتر توصيه نمي شود چون موجب کندي تجزيه مي شود. اين گودال ها در فاصله اي که کمتر از 800 متر با محدوده شهر نباشد کنده مي شود. فرآيند کود کردن در آنها از اين قرار است: نخست لايه اي از زباله به کلفتي نزديک به پانزده سانتيمتر در کف گودال پخش مي کنند و روي اين لايه به کلفتي پنج سانتيمتر مدفوع مي ريزند سپس به تناوب لايه هايي به کلفتي پانزده سانتيمتر زباله و پنج سانتيمتر کود انساني مي افزايند تا به سطحي سي سانتيمتر بالاتر از سطح زمين برسد. بايد لايه بالايي به کلفتي حداقل 25 سانتيمتر از زباله باشد. سپس خاک کنده شده را برروي زباله بالايي مي ريزند و آن را مي پوشانند. در صورتي که کار به درستي انجام شود به هنگام راه رفتن انسان بر بالاي توده کمپوست نبايد پاي او فرو برود. در نتيجه عمل باکتري ها در مدت هفت روز گرماي قابل ملاحظه(بيش از 60 درجه 100 قسمتي) در توده کمپوست ايجاد مي شود. اين گرماي شديد که 2 تا 3 هفته ادامه مي يابد موجب تجزيه زباله و مدفوع مي شود و همه خرده زيست مندهاي بيماري زا و انگلي را نابود مي کند. در پايان چهار تا شش ماه، کار تجزيه مدفوع و زباله تکميل شده و کود حاصله ماده اي است کاملا تجزيه شده، و بدون بو و بي ضرر که ارزش کودي آن بسيار و براي به کار بردن روي زمين آماده است. کميته بهداشت محيط زيست(در سال 1949) روش تهيه کود را براي شهرداري هايي که بيش از 100 هزار نفر جمعيت دارند توصيه نمي کند. شهرداري هاي بزرگ تر بايد براي حمل فضولات انساني، گنداب رو زيرزميني بسازند.
ب) کودسازي به روش مکانيکي: روش ديگر ساختن کود که به روش مکانيکي شناخته مي شود، پذيرفتني و مقبول شده است. در اين روش به وسيله فرآيند کردن مواد خام و تبديل آنها به فرآورده نهايي کود در واقع به مقياس گسترده ساخته مي شود. نخست زباله از مواد خطرناک مانند استخوان، فلز، شيشه، کهنه پاره و موادي که احتمالا با عمليات خرد کردن تداخل مي کنند، پاک مي شود. سپس به وسيله يک دستگاه خردکننده، خرد مي شوند تا اندازه اجزا» آن به کمتر از 2 اينچ کاهش يابد. زباله خرده شده سپس با هرز آب، لجن يا مدفوع در يک دستگاه هم زن، مخلوط و روي هم جمع مي شود. عواملي که بايد در اين عمليات کنترل شوند عبارتند از: نسبت کربن به ازت، گرما، رطوبت، pH و هوادهي. همه عمليات فراهم کردن کود در مدت 4 تا 6 هفته کامل مي شود. اين روش تهيه کود در کشورهايي مانند آلمان، سوئيس و هلند متداول است.
5) چاله هاي کود: در مناطق روستايي کشورهاي رو به پيشرفت دستگاهي براي گرد آوري و دفع زباله در کار نيست و زباله ها در پيرامون خانه ها پراکنده و موجب آلودگي شديد خاک مي شوند. اين مشکل را مي توان با حفر چاله هاي کود براي هر يک از خانوارها حل کرد. پس مانده هاي خوراک، کود دام ها، برگ درختان و ني و حصير را بايد در اين چاله ها ريخت و در پايان روز روي آنها خاک اضافه کرد. از اين چاله ها 2 عدد لازم است که پس از پر شدن و بستن سر يکي از آنها آن ديگري به کار گرفته شود. در مدت 5 تا 6 ماه زباله در چاله تبديل به کود مي شود و مي توان آن را به مزرعه برد. در جوامع روستايي اين روش دفع زباله کارساز و نسبتا ساده است.
6) دفن کردن: اين روش براي اردوگاه هاي کوچک مناسب است. گودالي به پهناي 1/5 متر و ژرفاي 2 متر کنده مي شود و در پايان هر روز روي زباله ها را با 20 تا 30 سانتيمتر خاک مي پوشانند. هنگامي که سطح پر شده گودال نزديک به 40 سانتيمتري زمين رسد که آن را با خاک پر و فشرده مي کنند، و گودال تازه اي مي کنند، پس از 4 تا 6 ماه مي توان کود را از گودال بيرون آورده و در مزرعه به کار برد. اگر به ازا» هر 200 نفر يک متر درازا براي گودال در نظر گرفته شود، پس از يک هفته پر خواهد شد.
Vayaha
حتما شما هم اين تقاضاي يکسان والدين را شنيده ايد که «لطفا زباله را بيرون بگذار» تصميم اينکه بايد با زباله چه کار بکنيد، يک مشکل جديد نيست. مردم هميشه با زباله ها مشکل داشته اند. دولت يونان، اولين زباله داني شهري را بيشتر از 2500 سال قبل افتتاح کرد. در طي قرون وسطي، ساکنان شهري اروپا، زباله هاي خود را خارج از خانه و در خيابان مي ريختند و نمي دانستند که بسياري از بيماري ها توسط شرايط آلوده محيط ايجاد مي شود. در اواخر سال هاي 1700 ميلادي يک گزارش در انگلستان بيماري ها را به دفع غير بهداشتي زباله ارتباط داد. زماني که بهداشت شروع شد، مردم شروع به جمع کردن زباله از خيابان ها و نهرهاي عمومي کردند. قبل از سال هاي 1800 ميلادي، اروپايي ها زباله هاي خود را مي سوزاندند و انرژي ناشي از آن را براي توليد الکتريسيته استفاده مي کردند. اما موقعيت در اين طرف اقيانوس اطلس کمي متفاوت بود، آمريکايي ها زباله هاي خود را در يک زباله داني خارج از شهر مي ريختند و از يک زباله داني، تا زماني که پر شود استفاده مي کردند و سپس از مکان ديگري استفاده مي کردند. زماني که جمعيت آمريکا زياد شد و مردم از زمين ها براي کشاورزي استفاده کردند، مقدار زباله ها زياد شد. اما روش خلاص شدن از زباله هنوز پيشرفت نکرده بود و به کار خود(ريختن اشغال در زباله داني) ادامه مي دادند. امروزه حدود 55 درصد زباله هاي ما خارج از شهر و در محل هاي دفن زباله بهداشتي دفن مي شود. امروزه از پنج روش براي دفع زباله استفاده مي شود اما هيچ يک از روش هاي دفع زباله به تنهايي براي همه شرايط گوناگون مناسب نيستند. انتخاب يک روش خاص بر اثر عوامل محلي مانند هزينه و در دسترس بودن زمين و کارگر تعيين مي شود. در مطلب زير که برگرفته از سايت آفتاب است روش هاي اصلي دفع زباله همراه با معايبو مزاياي آنها آمده است.
1) تل انبار کردن(Dumping): در اين روش زباله ها در مناطق داراي زمين هاي پست تل انبار مي شوند، بخشي از اين کار براي بازيافت زمين است ولي بخش عمده آن به عنوان روشي است براي دفع زباله هاي خشک. در نتيجه عمل ميکروب ها حجم زباله ها به اندازه اي قابل توجه کاهش يافته و زمين از نو براي کشت آماده مي شود. نقطه ضعف هاي تل انبار کردن زباله عبارت است از: زباله در معرض مگس ها و موش ها قرار مي گيرد، منبع ايجاد بوهاي مزاحم و مناظر ناپسند مي شود، زباله هاي سبک در نتيجه باد به اطراف پراکنده مي شود و زه کشي شيرابه تل انبار باعث آلوده کردن آب هاي سطحي و زيرزميني مي شود. يک کميته WHO(در سال 1967) تل انبار کردن زباله را به عنوان غير بهداشتي ترين روشي که موجب خطرهاي بهداشت همگاني، مزاحمت و آلودگي شديد محيط زيست مي شود، محکوم کرده است. بايد تل انبار کردن زباله غير قانوني اعلام و به جاي آن روش هاي معتبر به کار گرفته شود.
2) دفن بهداشتي زباله: در جاهايي که زمين مناسب در دسترس باشد، دفن بهداشتي زباله بهترين روش دفع زباله است. اين کار با تل انبار کردن عادي تفاوت دارد، از اين قرار; مواد زباله در خندق ها يا جاهاي از پيش فراهم شده ريخته، و به اندازه کافي کوبيده و روي آنها در پايان کار روزانه با خاک پوشانيده مي شود. اصطلاح دفن بهداشتي تغيير يافته براي کارهايي به کار برده مي شود که عمل کوبيدن و پوشانيدن زباله يک يا 2 بار در هفته انجام مي گيرد. اين عمليات به 3 نوع انجام مي شود:
الف) روش خندق(Methob Trench): هر جا که زمين مسطح در دسترس باشد به طور معمول روش خندق انتخاب مي شود. براي اين کار خندقي دراز(به ژرفاي 2 تا 3 متر و پهناي 3 تا 10 متر) کنده مي شود(برحسب شرايط محيط) و زباله ها در آن ريخته و کوبيده و با خاک بيرون آورده شده روي آنها پوشانيده مي شود. در هر جا که زباله به صورت فشرده در خندق ريخته شود اگر ژرفاي آن 2 متر باشد يک آکر زمين براي هر 10 هزار نفر جمعيت درسال لازم خواهد بود.
ب) روش سطح شيب دار(Methob Rame): در هر جا که زمين شيب ملايم داشته باشد اين روش مناسب است. براي اطمينان از پوشانده شدن زباله ها کمي حفاري هم انجام مي شود.
ج) روش تسطيح زمين: اين روش براي پر کردن گودال هاي زمين، چاله هاي خاک رس و جاي معادن متروک به کار گرفته مي شود، زباله ها تا ژرفاي 2 تا 2/5 متري انبار، فشرده، و سفت مي شوند و به صورت لايه هاي يک نواخت در مي آيند، سطح بيروني هر لايه با حداقل 30 سانتيمتر گل پوشانده مي شود. اين کار زباله ها را از دسترسي مگس و جوندگان جلوگيري مي کند و مزاحمت ناشي از بو و گرد و غبار را هم فرو مي نشاند. عيب اين روش آن است که مستلزم خاک اضافي از منابع بيرون از محل است. در زباله هاي دفن شده دگرگوني هاي شيميايي، ميکروب شناختي و فيزيکي روي مي دهد، گرماي زباله ها در مدت هفت روز تا شصت درجه صد قسمتي افزايش مي يابد و همه عوامل بيماري زا را مي کشد و فرآيند تجزيه را شتاب مي بخشد، سپس 2 تا 3 هفته طول مي کشد تا خنک شود و به طور عادي تجزيه کامل موادآلي به توده بي ضرر تا شش ماه وقت مي گيرد. نبايد زباله ها در آب تخليه شوند زيرا موجب بوهاي ناراحت کننده اي مي شود که از تجزيه مواد آلي بر مي خيزد. روش دفن بهداشتي يا تخليه کنترل شده با مکانيزاسيون متحول شده است. کارهاي مربوط به پخش، مرتب کردن و خاک ريختن روي زباله ها را اينک بولدوزرها انجام مي دهند.
3) سوزاندن زباله: زباله ها را مي توان به وسيله آتش زدن يا سوزاندن دفع بهداشتي کرد. هر جا که زمين مناسب در دسترس نباشد اين کار روش انتخابي است. بهتر است زباله هاي بيمارستاني را که خطرهاي ويژه اي دارند با سوزاندن دفع کرد. در چند کشور صنعتي و به خصوص در شهرهاي بزرگ که زمين مناسب ندارند زباله از راه سوزاندن دفع مي شود ولي در کشورهاي رو به پيشرفت مانند هندوستان زباله سوزي روش مقبولي نيست زيرا زباله داراي مقاديري خاکستر است که عمل آتش زدن را دشوار مي سازد و لازم است نخست خاک و خاکستر از آن جدا شود که همه اينها نيازمند هزينه سنگين و سرمايه گذاري است که به مشکلات شهرداري در مورد سوزاندن زباله افزوده مي شود. گذشته از اين سوزاندن زباله در جامعه هايي که نياز بسيار به کود دارند يک نوع خسارت به جامعه است و از اين رو در کشورهاي رو به پيشرفت مانند هندوستان سوزاندن زباله کاربرد محدود دارد.
4) تهيه کود: تهيه کود روشي مرکب از دفع آش خال شهري و کود انساني يا لجن است و شامل يک فرآيند طبيعي است که در آن در اثر عمل باکتري ها مواد آلي شکسته شده و يک ماده آلي پوسيده(گياخاک Humus) و نسبتا پايدار به دست مي آيد که آن را کمپوست Compost مي نامند و براي تقويت خاک ارزش قابل ملاحظه اي دارد. محصولات فرعي آن دي اکسيد کربن، آب و گرما است. گرما به هنگام تجزيه ايجاد مي شود و به شصت درجه صد قسمتي و بيشتر مي رسد و چند روز به درازا مي کشد و در اين مدت تخم و لارو مگس ها، عوامل بيماري زا و بذر گياهان را نابود مي کند. فرآورده هاي پاياني يا کمپوست يا عامل زنده بيماري زا ندارد و يا بسيار کم دارد و يک تقويت کننده خوب خاک است که داراي مقاديري کم از مواد اصلي مغذي گياهان مانند نيترات ها و فسفات ها است. اکنون دو روش براي تهيه کمپوست به کار گرفته مي شود که به شرح زير مي باشد:
الف) روش بي هوازي يا فرآيند تخميرداغ: در نتيجه پژوهش هاي انجام شده زير نظر انجمن کشاورزي هندوستان، در موسسه علوم هندوستان در شهر بنگالور يک دستگاه تهيه کمپوست به طريقه بي هوازي ساخته شده که به نام روش بنگالور(فرآيند تخمير داغ) معروف است: اين روش به عنوان يک روش مطلوب براي دفع زباله و مدفوع شهرها توصيه مي شود. براي اين کار بسته به مقدار زباله و مدفوع که بايد دفع شود گودال هايي به عمق 90 سانتيمتر و پهناي 1/5 تا 2/5 متر و درازاي 4/5 تا 10 متر کنده مي شود. ژرفاي بيش از 90 سانتيمتر توصيه نمي شود چون موجب کندي تجزيه مي شود. اين گودال ها در فاصله اي که کمتر از 800 متر با محدوده شهر نباشد کنده مي شود. فرآيند کود کردن در آنها از اين قرار است: نخست لايه اي از زباله به کلفتي نزديک به پانزده سانتيمتر در کف گودال پخش مي کنند و روي اين لايه به کلفتي پنج سانتيمتر مدفوع مي ريزند سپس به تناوب لايه هايي به کلفتي پانزده سانتيمتر زباله و پنج سانتيمتر کود انساني مي افزايند تا به سطحي سي سانتيمتر بالاتر از سطح زمين برسد. بايد لايه بالايي به کلفتي حداقل 25 سانتيمتر از زباله باشد. سپس خاک کنده شده را برروي زباله بالايي مي ريزند و آن را مي پوشانند. در صورتي که کار به درستي انجام شود به هنگام راه رفتن انسان بر بالاي توده کمپوست نبايد پاي او فرو برود. در نتيجه عمل باکتري ها در مدت هفت روز گرماي قابل ملاحظه(بيش از 60 درجه 100 قسمتي) در توده کمپوست ايجاد مي شود. اين گرماي شديد که 2 تا 3 هفته ادامه مي يابد موجب تجزيه زباله و مدفوع مي شود و همه خرده زيست مندهاي بيماري زا و انگلي را نابود مي کند. در پايان چهار تا شش ماه، کار تجزيه مدفوع و زباله تکميل شده و کود حاصله ماده اي است کاملا تجزيه شده، و بدون بو و بي ضرر که ارزش کودي آن بسيار و براي به کار بردن روي زمين آماده است. کميته بهداشت محيط زيست(در سال 1949) روش تهيه کود را براي شهرداري هايي که بيش از 100 هزار نفر جمعيت دارند توصيه نمي کند. شهرداري هاي بزرگ تر بايد براي حمل فضولات انساني، گنداب رو زيرزميني بسازند.
ب) کودسازي به روش مکانيکي: روش ديگر ساختن کود که به روش مکانيکي شناخته مي شود، پذيرفتني و مقبول شده است. در اين روش به وسيله فرآيند کردن مواد خام و تبديل آنها به فرآورده نهايي کود در واقع به مقياس گسترده ساخته مي شود. نخست زباله از مواد خطرناک مانند استخوان، فلز، شيشه، کهنه پاره و موادي که احتمالا با عمليات خرد کردن تداخل مي کنند، پاک مي شود. سپس به وسيله يک دستگاه خردکننده، خرد مي شوند تا اندازه اجزا» آن به کمتر از 2 اينچ کاهش يابد. زباله خرده شده سپس با هرز آب، لجن يا مدفوع در يک دستگاه هم زن، مخلوط و روي هم جمع مي شود. عواملي که بايد در اين عمليات کنترل شوند عبارتند از: نسبت کربن به ازت، گرما، رطوبت، pH و هوادهي. همه عمليات فراهم کردن کود در مدت 4 تا 6 هفته کامل مي شود. اين روش تهيه کود در کشورهايي مانند آلمان، سوئيس و هلند متداول است.
5) چاله هاي کود: در مناطق روستايي کشورهاي رو به پيشرفت دستگاهي براي گرد آوري و دفع زباله در کار نيست و زباله ها در پيرامون خانه ها پراکنده و موجب آلودگي شديد خاک مي شوند. اين مشکل را مي توان با حفر چاله هاي کود براي هر يک از خانوارها حل کرد. پس مانده هاي خوراک، کود دام ها، برگ درختان و ني و حصير را بايد در اين چاله ها ريخت و در پايان روز روي آنها خاک اضافه کرد. از اين چاله ها 2 عدد لازم است که پس از پر شدن و بستن سر يکي از آنها آن ديگري به کار گرفته شود. در مدت 5 تا 6 ماه زباله در چاله تبديل به کود مي شود و مي توان آن را به مزرعه برد. در جوامع روستايي اين روش دفع زباله کارساز و نسبتا ساده است.
6) دفن کردن: اين روش براي اردوگاه هاي کوچک مناسب است. گودالي به پهناي 1/5 متر و ژرفاي 2 متر کنده مي شود و در پايان هر روز روي زباله ها را با 20 تا 30 سانتيمتر خاک مي پوشانند. هنگامي که سطح پر شده گودال نزديک به 40 سانتيمتري زمين رسد که آن را با خاک پر و فشرده مي کنند، و گودال تازه اي مي کنند، پس از 4 تا 6 ماه مي توان کود را از گودال بيرون آورده و در مزرعه به کار برد. اگر به ازا» هر 200 نفر يک متر درازا براي گودال در نظر گرفته شود، پس از يک هفته پر خواهد شد.
Vayaha