رنگ

مرادی1

عضو جدید

ديد كلي

رنگ در دنياي امروز نقش بسيار مهمي در پرورش ذوق و قرايح بشري و
ارضاي نيازهاي زيبا شناختي وي ايفا مي كند. بدين جهت است كه احساس رنگ را به تعبيري
حس هفتم مي‌گويند. انسان در پهنه توليد تزئين خانه‌ها ، پوشاك و حتي
نوشابه‌ها در هنر ، نقاشي ، صنايع كشتيراني و امور ارتباطات محصولات مصرفي در صنايع
فضايي و خلاصه در همه شئونات با رنگ سر و كار دارد. بطور كلي ، از رنگ علاوه بر
ايجاد زيبايي محيط ، جهت حفاظت اشيا در مقابل عوامل طبيعي و غيره استفاده مي‌شود.


تاريخچه

سابقه استفاده از مواد رنگي توسط انسان ، به دوران غارنشيني مي‌رسد.
اولين كاربرد واقعي و عملي مواد رنگي را مي‌توان در ساختن كشتي نوح مربوط دانست كه
براي جلوگيري از نفوذ آب و پوسيدگي آن ، از مواد رنگي استفاده شده بود. بعدها از
مواد رنگي براي حفاظت چوب از پوسيدگي در بناهاي چوبي و زماني كه استفاده از وسايل
آهني متداول شد، براي جلوگيري از زنگ زدن آنها استفاده مي‌شد .

اجزاي تشكيل دهنده رنگ‌ها

هر رنگ اصولا از دو قسمت اصلي تشكيل شده است كه عبارتند از:

رنگدانه

ماده رنگي نامحلول در آب است ( خاك رس ناخالص رنگي و پودر برف از سنگهاي
رنگي به‌عنوان اولين رنگدانه ها مورد استفاده انسان قرار مي‌گرفتند ).

محمل رنگها

مايعي است كه با رنگدانه مخلوط شده ، كاربرد آنرا آسان مي‌كند و در
چسبيدن آن ، كمك مي‌كند ( از سفيده تخم مرغ ، چسب عسل محلول قند به‌عنوان محمل‌هاي
رنگ استفاده مي‌شد). امروزه متداولترين محمل‌هاي رنگدانه‌ها را آب يا روغن تشكيل
مي‌دهد. از اين‌رو رنگها را به دو دسته رنگ‌هاي روغني و رنگ‌هاي آلي
تقسيم مي‌كنند.



انواع رنگدانه

اكسيدها


  • ليمونيت (
    Fe[SUB]2[/SUB]O[SUB]3[/SUB].2H[SUB]2[/SUB]O
    ) براي تهيه رنگ قرمز مصرف مي‌شود و يكي از قديمي‌ترين رنگدانه‌هاست.
  • هماتيت ( Fe[SUB]2[/SUB]O[SUB]3[/SUB] ) براي تهيه
    رنگ قرمز روشن بكار مي‌رود.
  • دي‌اكسيد تيتان( TiO[SUB]2[/SUB] ) براي تهيه رنگ سفيد
    روشن و بسيار مرغوب كه در هوا تيره نمي‌شود، بكار مي‌رود. معمولا آن را با سولفات
    باريم مخلوط مي‌كنند.
  • اكسيد روي ( ZnO ) كه از مهم‌ترين رنگدانه هاي سفيد است و از
    تجزيه كربنات روي و يا سوزاندن فلز روي در هوا حاصل مي‌شود.
  • سرنج ( Pb[SUB]2[/SUB]O[SUB]3[/SUB] ) كه رنگ سرخ يا قرمز تيره دارد و بيشتر
    براي پوشانيدن سطح قطعات فولادي به‌منظور حفاظت آنها از زنگ زدن كاربرد
    دارد.

سولفيد روي و ليتوپن

سولفيد روي براي تهيه رنگ سفيد مات مصرف مي‌شود و از مزاياي آن ، اين
است كه بر خلاف سفيداب سرب در هوا سياه نمي‌شود. اين رنگدانه معمولا در تجارت بصورت
مخلوطي از سولفيد روي و سولفات باريم به نام ليتوپن مصرف دارد كه رنگ سفيد بسيار
مرغوب است.

سفيداب سرب

اين رنگ دانه عمدتا شامل Pb(OH)[SUB]2[/SUB] , PbCO[SUB]3[/SUB]كه از
قرن ها پيش شناخته شده بود. قدرت پوشش آنها زياد است، ولي در هوا به‌علت وجود
H[SUB]2[/SUB]O به مرور سياه مي‌شود. براي تبديل مجدد آن به رنگ سفيد مي‌توان از
تاثير پراكسيد هيدروژن بر آن استفاده كرد.

دوده چراغ و زغال استخوان

يكي از اجزاي رنگ سياه و مركب است و براي تغيير رنگ سفيد به ميزان
دلخواه نيز مصرف مي‌شود.

رنگدانه‌هاي فلزي


  • مانند پودر آلومينيم در روغن جلا كه از آن براي حفاظت وسايل آهني
    و فولادي استفاده مي شود
  • برنز آلومينيم ( آلياژ Al, Cu ) در روغن جلا كه از آن ، براي ايجاد رنگ بسيار
    زيباي طلايي براي دور قابها و ... استفاده مي‌شود.

رنگدانه‌هاي الوان


  • رنگدانه‌هاي آبي: مهم‌ترين اين اين رنگدانه‌ها ، آبي پروس و آبي نيلي يا
    لاجورد است. آبي پروس يكي از مهم‌ترين رنگهاي آبي است. لاجورد نيز يكي از رنگهاي
    آبي مرغوب است كه از حرارت دادن مخلوط كائولين ، كربنات سديم ، گوگرد
    و زغال سنگ در غياب هوا حاصل مي‌شود.
  • رنگ دانه هاي زرد: مهم ترين اين رنگدانه‌ها ، كرومات روي و كرومات سرب
    است. از قطران زغال سنگ نيز رنگدانه‌هاي الواني بصورت نمكهاي نامحلول فلزات بدست
    مي‌آيد كه در هيدروكسيد آلومينين بصورت ژله مي‌بندد. اين ژله را پس از خشك كردن
    به‌صورت پودر با رنگدانه‌هايي نظير كربنات كلسيم و سيلسس مخلوط مي‌كنند و در انواع
    رنگهاي مورد نياز بكار مي‌برند.

رنگ‌هاي روغني

در اين نوع رنگ‌ها ، رنگدانه را در يك روغن خشك شونده كه استر
گليسيرين با اسيدهاي چرب ، نظير اسيدهاي اولئيك و يا لينولنيك مي‌باشد، حل
مي‌كنند. اين روغن‌‌ها در هوا اكسيده شده ، به تركيبات سير شده تبديل مي‌شوند و
لايه‌اي سخت مقاوم و محافظ تشكيل مي‌دهند كه از نفوذ آب در رنگدانه جلوگيري
مي‌كنند.

رقيق‌كننده

براي رقيق كردن و سهولت كاربرد رنگ بكار مي‌رود و معمولا يك حلال
هيدروكربني نظير ترپنتين است كه به روغن تربانتين شهرت دارد.

خشك كننده

يكي از اجزاي رنگ‌هاي روغني است كه در حقيقت نقش كاتاليزور را در تسريع
اكسيداسيون و خشك شدن رنگ‌ها را دارد و معمولا مخلوطي از اكسيد هاي سرب ، منگنز و
كبالت در ( روغن بزرك ) بصورت استر مصرف مي‌شود.







رنگ‌هاي پلاستيكي

با اضافه كردن رزين‌هاي سنتزي نظير رزين حاصل از فنل و فرمالدئيد كه
خاصيت پلاستيكي دارد، در روغن جلا ، رنگ‌هاي پلاستيكي حاصل مي‌شود. اين نوع رنگ‌ها
به خاطر دوام و قابل شستشو بودن ، اهميت و كاربردهاي زيادي داردن.

رنگ‌هاي لعابي يا مات

با اضافه كردن رنگ‌هايي نظير TiO[SUB]2[/SUB] به روغن جلا آن را به صورت
مات درآورده ، بعد براي مات كردن هر نوع رنگي بكار مي‌رود.

رنگ اتومبيل

اين نوع رنگ‌ها ، بايد اين ويژگي را داشته باشند كه به‌سرعت در هوا خشك
شوند. براي اين منظور ، رنگدانه را در حلالهاي آلي بسيار فرار نظير استات آميل ،
استات اتيل يا استات بوتيل حل مي‌كنند. براي رنگ‌هاي متاليك ( فلزي ) ، از
رنگدانه‌هاي فلزي استفاده مي‌شود.

رنگ‌هاي محلول در آب

اين نوع رنگ‌ها از معلق كردن رنگدانه‌ها در آب مخلوط با يك چسب محلول در
آب تهيه مي‌شوند. از رنگ‌هاي روغني ارزانترند و قابل شستشو
نمي‌باشند.
 
بالا