دستورالعمل مدیریت علف های هرز مزارع کلزا
ü تناوب با غلات مانند گندم، جو، برنج، ذرت و غیره بخصوص برای مبارزه با علف های هرز پهن برگ و تیره شب بو ( گیاهان هم خانواده کلزا ) الزامی است.
ü هیرم کاری (یا ماخار، به اصطلاح جنوبی ها) برای پاک کردن زمین از علف های هرز، بخصوص علف های هرز یکساله، بسیار مفید بوده و در مزارع کلزا نیز در کنترل علف های هرز یکساله نتایج بسیار خوبی حاصل شده است. لازم به ذکر است پس از آبیاری و سبز شدن علف های هرز، می توان با استفاده از علفکش های عمومی مانند پارکوات با دز 3 لیتر در هکتار، و یا شخم سطحی مانند دیسک، این علف های هرز را میان برد. شخم عمیق توصیه نمی شود زیرا بذر علف های هرز را از عمق خاک به سطح آورده و باعث سبز شدن این علف های هرز و آلوده شدن مجدد زمین می گردد.
ü كشت به موقع، بخصوص كشت در اوايل زمان هاي توصيه شده، رقابت كلزا با علف هاي هرز را بهبود مي بخشد. در مناطق سردسير، كشت به موقع كلزا در كنترل علف هرز مهم خردل وحشي، يكي از روش هاي بسيار موثر و موفق مي باشد.
ü استفاده از شعله افكن، بلافاصله پس از برداشت محصول، براي از ميان بردن بذور به زمين ريخته كلزا و نيز علف هاي هرز، بخصوص خردل وحشي، بسيار موثر بوده و از غني شدن خاك از اين بذور جلوگيري بعمل مي آورد. همچنين استفاده از شعله افكن، جهت سوزانيدن بذور علف هاي هرز در سطح خاك، پس از آماده سازي زمين و قبل از كاشت كلزا و استفاده از ترفلان، در كاهش تراكم علف هاي هرز موثر مي باشد.
ü استفاده از بذور گواهي شده و عاري از علف هاي هرز، از روش هاي پيشگيري در مديريت علف هاي هرز مي باشد كه رعايت آن براي آلوده نشدن مزرعه ، به علف هاي هرز جديد الزامي است.
ü رعايت اصول زراعي مانند عمق كاشت، تراكم مناسب و غيره، مزرعه يكدست ايجاد نموده، فضاي خالي براي رشد علف هاي هرز بجاي نمي گذارد.
ü در بسياري از مزارع، با يك يا دو بار مبارزه مكانيكي مي توان علف هاي هرز مزارع كلزا را كنترل نمود. در خوزستان با كاشت سه رديف كلزا روي پشته هاي 75 سانتي متري توانسته اند مانع رشد علف هاي هرز روي پشته ها شوند. علف هاي هرز بين پشته ها نيز يك ماه پس از كاشت توسط كولتيواتور كنترل شدند.
مدیریت شیمیایی علف های هرز کلزا
ü برای مبارزه کلی با علف های هرز کلزا، علف کش ترفلان ( ترایفلورالین 48 % امولسیون ) با دز 2 لیتر در هکتار قبل از کاشت توصیه می گردد که باید پس از آماده سازی زمین و تهیه بستر، روی خاک پاشیده شده و بلافاصله توسط دیسک یا روتیواتور با خاک مخلوط گردد، در غیر اینصورت بلافاصله زمین آبیاری شده (بارانی یا سنتی) به شرط اینکه زمین سمپاشی شده در مدت کوتاهی خیس شود. برای گرفتن نتیجه مطلوب از ترفلان، خاک مزرعه باید عاری از کلوخ باشد. ترفلان قادر به کنترل علف های هرز هم تیره کلزا نیست و گندم و جو خودرو را نیز کنترل نمی کند. در صورتیکه از ترفلان در مزرعه کلزا استفاده کرده باشید و مجبور به برگردانیدن کلزا شوید و بخواهید گندم بکارید، انجام یک شخم عمیق زمین شما را برای کشت گندم آماده و امن می سازد.
ü برای کنترل علف های هرز باریک برگ از جمله گندم و جو خودرو یکی از 4 باریک برگ کش زیر توصیه شده و در مرحله 3 برگی تا پنجه زنی باریک برگ ها استفاده شود، اگر باریک برگ ها به ساقه رفته باشند، رشد این علف های هرز متوقف ولی کشته نمی شوند : سوپر گالانت ( هالوکسی فوپ – آر – متیل استر 8/10 % امولسیون ) 75 /0 لیتر ، گالانت ( هالوکسی فوپ اتوکسی اتیل 5/12 % امولسیون ) 2 لیتر، فوکوس (سیکلوکسیدیم 10% امولسیون)2 لیتر و یا نابو – اس (ستوکسیدیم 5/12% امولسیون روغنی ) 3 لیتر در هکتار توصیه می شود . در مناطق سردسیر از نابو – اس استفاده نشود . زیرا این علف کش در زیر 10 درجه سانتیگراد نمی تواند فعالیت نماید.
ü برای کنترل پس رویشی برخی از علف های هرز پهن برگ تیره های چتریان، آفتابگردان، نخود، علف هفت بند و همچنین علف های هرز تاتوره، تاجریزی، سیاه دانه و بی تی راخ، و تا حدودی پنیرک و پیچک صحرائی، استفاده از علف کش لونترل ( کلوپیرالید 30% اس ال ) در زمان حدود 10 سانتی متری علفهای هرز به میزان 8/0 لیتر در هکتار توصیه می گردد. استفاده از 2/0 لیتر سیتوگیت در هکتار تاثیر آنرا افزایش می دهد. مصرف حداکثر 1 لیتر لونترل (بدون استفاده از سیتوگیت) و یا 8/0 لیتر + سیتوگیت حداکثر مجاز استفاده از این علف کش در مزارع کلزا می باشد .
ü اخیراً علف کش بوتیزان استار (کوین مراک + متازاکلر 6/41 % اس سی) به ثبت رسیده است که کنترل کننده علف های هرز پهن برگ و باریک برگ می باشد و میزان مصرف این علف کش 5/2 لیتر در هکتار به صورت پیش رویشی _ و بدون نیاز به اختلاط با خاک) می باشد. استفاده از این علف کش به صورت پس رویشی در زمان کوتیلیدونی کلزا نیز قابل توصیه است لیکن ممکن است اثر آن به خوبی پیش رویشی نباشد. با استفاده از این علف کش، علف های هرز هم خانواده کلزا تا حدودی کنترل می شوند. مثلاً خاکشیر و کیسه کشیش صد در صد و خردل وحشی و شلمی حدوداً 50% کنترل می شوند. معمولاً پس از سمپاشی این علف کش، نیازی به سمپاشی سموم دیگر علف کش نمی باشد. با میزان توصیه شده بوتیزان استار، گندم و جو خودرو ممکن است بازروئی داشته باشند. برای اطمینان از نابودی کامل گندم و جو خودرو، توصیه می شود از 3 لیتر بوتیزان استفاده گردد. این مقدار بوتیزان استار شمعدانی را هم کاملاً کنترل می نماید. در یک آزمایش، 5 لیتر بوتیزان استار خردل وحشی را کاملاً نابود نمود بدون اینکه به کلزا خسارتی وارد آورد.
سایر توصیه ها:
ü استفاده درست از سمپاش ها و نازل های مخصوص علف کش ها ست که موفقیت سمپاشی بر علیه علف های هرز را تضمین می نماید. برای مثال: سمپاشی دستی باید از نوع تلمبه از بغل باشد تا با تلمبه زدن دائم، فشار سمپاش یکنواخت باشد. نازل این سمپاش ها ، اگر یک نازله باشد، باید از نوع آینه ای یا شره ای، و اگر چند نازله باشد، باید از نازل های تی جت استفاده شود. سمپاش های میکرونر نیز برای سمپاشی علف کش ها توصیه می شوند. سمپاش های پشت تراکتوری با نازل های تی جت مناسب ترین سمپاش برای مبارزه با علف های هرز می باشند.
ü میزان مصرف آب نیز در سمپاشی علف کش ها نقش مهمی دارد. میزان توصیه شده آب برای کلیه علف کش های کلزا 400 – 300 لیتر در هکتار است. در صورت استفاده از سمپاش میکرونر، چون مکانیزم کار آن با سایر سمپاش ها متفاوت است و از مقدار کمی آب استفاده می نماید، باید از میزان آب توصیه شده سمپاش استفاده شود که حدوداً 12- 10 لیتر در هکتار می باشد.
تهیه و تنظیم:
کلینیک گیاه پزشکی پارسیان (مهندس ابوذر اسماعیلی- کارشناس ارشد علفهای هرز)
