دستورالعمل توليد نهال كيوي

[Phyto]

.
.
.
.
.

 

[Phyto]

مقدمه

كيوي با نام علميActinidadeliciosگياهي است متعلق به خانواده Actinidiacea ، اينگياه براي رشد به 240- 225 روز دورة رشدي بدون يخبندان نياز دارد. اين درختان درفصل تابستان تا دماي 40 درجه سانتي‌گراد را تحمل مي‌نمايند. درجه حرارت اپتيمم براي رشد اين گياه در دورة رشد ماكزيمم، 24 درجة سانتي‌گراد مي‌باشد. دماي كمتر از 1- درجة سانتي‌گراد در فصل بهار باعث از بين رفتن برگهاي جوان، ميوه‌‌ها و شاخه‌‌هاي جديد مي‌شود. دماي كمتر از 5/2- درجه سانتي‌گراد در آبان‌ماه باعث صدمه به تنة گياهان جوان و برگها مي‌شود.
حداقل دمايي كه گياه بالغ رقم هايوارد كيوي مي‌تواند تحمل كند 9- تا 12- درجة سانتي‌گراد مي‌باشد . دماي پائين‌تر از 12- درجة سانتي‌گراد در فصل زمستان درختان جوان را از بين برده و تا حدودي به درختان بالغ صدمه مي‌زند. رطوبت مناسب هوا حدود 80-70 درصد مي‌باشد .
فقط مناطقي با حداقل باد، مناسب كشت كيوي مي‌باشد زيرا شاخه‌هاي اين درختان به آساني در اثر باد شكسته شده، ميوه‌ها آسيب ديده و رشد گياه كم مي‌شود. وزش بادهاي ساحلي با سرعت 24-8 كيلومتر در ساعت و بادهاي بهاره و پاييزه با سرعت 80- 24 كيلومتر در ساعت باعث شكستن شاخه‌ها، كاهش رشد وعملكرد مي‌شود.
اين گياه در خاك‌هاي عميق آبرفتي بهترين رشد را دارد. در خاك‌هاي لومي و سيلتي‌لوم بهتر از خاك‌هاي شني‌لوم رشد مي‌كند. خاك مناسب كشت اين گياه بايستي سبك و غني از مواد آلي و داراي زهكشي مناسب بوده و عمق كافي داشته باشد. بدليل حساسيت اين گياه به شوري بويژه نمك‌هاي بر و سديم، آب آبياري بايستي حداقل شوري را داشته باشد. كلريد، بيكربنات،‌ بر و سديم ‌بيشترين خسارت را به اين گياه وارد مي‌آورند. pHاپتيمم براي رشد كيوي 5/6 - 5/5 مي‌باشد. حدود 1500 ميلي متر باران در سال با پراكنش مناسب براي رفع نياز آبي آن كافي است. در مناطقي با تابستان‌هاي گرم تا 45 درجةسانتي‌گراد در صورتي كه مقدار كافي آبياري صورت گيرد (93- 74 مترمكعب در هكتار در روز) مي‌توان به كشت آن اقدام كرد. در دماي 32 درجة سانتي‌گراد در تابستان به 55 مترمكعب در هر هكتار آب در روز نياز دارد.

 

[Phyto]

ارقام مهم :

در ايران بيش از 95% باغات كيوي با استفاده از رقم هايوارد ، بدليل ويژگي‌هايي نظير درشتي و يكنواختي ميوه، بازار پسندي و خاصيت خوب انبارداري، كشت شده است. و براي گرده افشاني از دو رقم نر توموري و ماتوا استفاده مي‌شود كه زمان گلدهي رقم توموري با رقم مادة هايوارد همپوشاني بيشتري دارد. بطور معمول حدود 10 درصد باغ براي درختان نر در نظر گرفته مي‌شود. نسبت پاية نر به ماده 1 به 9 است و بهتر است پراكندگي پايه‌هاي نر در باغ طوري باشد كه در تمام رديف‌ها پاية نر جود داشته باشد.
ارقام تجارتي مهم ماده عبارتند از : آبوت ، آليسون ، برونو ، هايوارد ، مونتي و ارقام نر ماتوا و توموري .

 

[Phyto]

ازدياد كيوي :

​

كيوي را ميتوان به وسيله ريشه دار كردن قلمه و يا كاشت بذر و پيوندزدن ارقام تجاري بر روي آن توليد كرد. بيش از 99 درصد كشت كيوي دنيا اختصاص به رقم هايوارد دارد كه به جهت سهل بودن ريشه‌زايي، بطور عموم تكثير آن به روش قلمه مي‌باشد. دربعضي مناطق از ارقام ديگر خوراكي به عنوان پايه استفاده شده كه تغييرات معني داري روي رقم پيوندي مشاهده نشده است، ضمن اينكه نسبت به ساير روشهاي ديگر هزينه و وقت كمتري لازم دارد.
1- ازدياد به روش بذري ( تكثير جنسي )
2- ازياد به روش قلمه زني ( تكثير غيرجنسي )
در روش ازدياد بذري ميوه به عنوان منبع اصلي تهيه بذر انتخاب مي گردد ميوه موردنظر جهت انتخاب بذر مرغوب بايستي شرايط لازم را داشته باشد از جمله اينكه ميوه كاملاً رسيده و قند آن تكميل شده باشد با اين منظور بهتر است ميوه هاي برداشت شده را در دماي بالاي 12 درجه سانتيگراد قرار داده تا نرم شده و بذر كاملاً‌ از گوشت جدا گردد دراين زمان عمليات بذرگيري شروع مي شود و ميوه هاي نرم شده را روي سطح چوبي مالش داده تا له شود سپس باقيمانده را با مقداري ماسه بادي مخلوط كرده تا ماده ژلاتيني چسبيده به بذر نيز از آن خارج گردد و بذر حاصله را با آب شيرين شستشو داده و با قارچكشهاي كاربندازيم يا ويتاواكس ضدعفوني مي نماييم. بذري را كه از اين روش به دست مي آيد به دو طريق مي توان جوانه دار كرد.
الف : روش گلخانه گرم : دماي اين گلخانه بين 22-18 درجه سانتيگراد مي باشد از اوايل دي ماه بذرهاي موردنظر دركرتهايي كه از قبل با بستر مناسب ( ماسه 90 درصد + خاك هوموس10 درصد ) تهيه گرديده است به صورت نواري يا رديفي با فاصله رديف 10 سانتي متر بذرپاشي مي نماييم ، جهت يكنواختي بذرپاشي بهتر است بذرها با مقداري ماسه مخلوط و سپس بذرپاشي گردد. بعد از اتمام بذرپاشي مقدار 2 سانتي متر ماسه و خاك هوموس را روي بذرها ريخته و با آبياري ملايم جهت چسبيدن بذر به بستر و خروج هوا از حفره ها عمليات بذرپاشي تمام مي شود. در اين روش نشاي موردنظر پس از 45 روز يعني دراواخر بهمن ماه قابل انتقال به گلدان بوده و حتي قابليت پيوندزني دارد.
ب : روش گلخانه معتدل : اين روش نيز كاملاً‌ مشابه روش قبلي است با اين تفاوت كه به علت كاهش دما در گلخانه كه بين 10-8 درجه سانتي گراد است زمان انتقال نشاء به گلدان در اواخر فروردين ماه امكان پذير ميباشد و عمليات پيوندزني به نيمه دوم دي ماه برمي گردد.

 

[Phyto]

ازدياد به روش قلمه :
1- روش تكثير مستقيم : در اين روش مهمترين نكته، انتخاب پايه مادري مناسب و سالم از نظر فنوتيپ و ژنوتيپ در باغ مي باشد ( رقم هايوارد )، قلمه هايي ( آنهايي كه از رشد رويشي شاخه هاي يكساله بدست آمده اند ) به طول 15-10 سانتي متر و به قطر 7- 1 سانتي متر داراي سه جوانه تهيه مي كنيم، زمان مناسب قلمه گيري از نيمه دوم دي ماه تا نيمه دوم بهمن ماه مي باشد.
عمليات قلمه گيري :
1- قيچي بايد كاملاً تيز باشد تا باعث له شدن بافتهاي قلمه نگردد.
2- محل فوقاني قلمه شيب مناسب داشته و با چسب پيوند پوشيده گردد.
3- محل تحتاني قلمه ها با قارچ كش تيوفانات متيل به نسبت 5-2 در هزار و بنوميل به نسبت 1 در هزار ضدعفوني گردد.

 

[Phyto]

روشهاي ريشه دار كردن قلمه :

الف- گلخانه گرم
ب- گلخانه معتدل

الف – در روش اول دماي گلخانه 22- 18 درجه سانتي گراد مي باشد، بستر كشتي كه قبلاً‌ آماده گرديده است با قارچكش بنوميل ضدعفوني كرده و به كاشت قلمه هاي تهيه شده اقدام مي نماييم. زمان كاشت قلمه اواخر دي ماه تا اوايل اسفندماه مي باشد و در طول مدت 60- 45 روز ريشه دار شده و آماده انتقال به گلدان شماره 17 يا نايلكس هاي پلاستيكي به ابعاد 20×10×10 سانتي متر مي باشد.
ب- روش گلخانه هاي فصلي : عمليات كاشت قلمه، مشابه روش گلخانه گرم بوده اما دماي آن 12- 8 درجه سانتي گراد و قلمه ها تا اواخر ارديبهشت ماه ريشه دار شده و قابل انتقال به گلدان يا بستر كاشت مي باشند.
2- روش غيرمستقيم : عمليات آن مشابه روش مستقيم بوده اما در اين روش ژنوتيپ و فنوتيپ مسأله قابل توجهي در انتخاب نمي باشد ( ترجيحاً‌ قلمه ها از پايه نر انتخاب مي گردند ) و زمان مناسب انتقال قلمه به گلدان از اواخر دي ماه تا اواخر بهمن ماه مي باشد و پيوند به روش اسكنه اي انجام مي شود.

 

[Phyto]