دانشمندان و مشاهیر فیزیک

[Campus]

[h=1]تالس[/h]
تالس ملطی

تالس ملطی (به یونانی: Θαλης) در حدود سال ۶۴۰ (پیش از میلاد) در شهر «میلیتوس» بدنیا آمد. بسیاری از او به عنوان اولین فیلسوف یونانی و همچنین پدر علم یاد می‌‌کنند. تالس بیشتر وقت خود را صرف مطالعه ریاضیات و ستاره‌شناسی کرد و فقط به قصد تامین معاش روزانه، به سوداگری پرداخت. تالس از زمرهٔ «ماده‌گرایان» اولیه محسوب می‌شود.

پیشینه

تالس در شهر میلتوس در ایونیا (غرب ترکیه امروزی) می‌‌زیست. سالیان حیات تالس به روشنی معلوم نیست. بنا بر یک روایت، وی نود سال زیست، و بنا بر روایتی دیگر هشتاد سال. در طول حیات بلند خود، تالس درگیر فعالیت‌های گوناگون بسیاری شد و نوآوری‌های زیادی انجام داد. عده‌ای معتقدند وی نوشته‌ای از خود به جای نگذاشت و عده‌ای بر این باورند که او نگارندهٔ "دربارهٔ انقلاب نجومی" و "دربارهٔ اعتدال شب و روز" است، هر چند هیچ کدام باقی نمانده است.

تالس در کهولت ملقب به خردمند شد و بعدها که یونانیان برای خود هفت خردمند شناختند، او را نخستین آنان دانستند. تالس سرانجام هنگامی که نظاره‌گر یک مسابقه ورزشی بود، از گرما و تشنگی و ناتوانی جان سپرد.

تجارت

بعضی بر این باورند که تالس تنها یک متفکر صرف نبود، بلکه در تجارت و سیاست هم نقش داشت. هر چند با توجه به فلسفه وی، با انجام کارهای تجاری، هدف وی ثروتمند شدن صرف نبود.

سیاست

زندگی سیاسی تالس بیشتر به درگیری ایونی‌ها در دفاع از آناتولی در برابر قدرت فزایندهٔ ایرانیان که تازه به آن منطقه وارد شده بودند بر می‌‌گردد.

اخلاق

دیدگاه تالس دربارهٔ اخلاق را می‌‌توان از گفتارهای منسوب به وی در دیوجانس لائرتیوس فهمید. نخست او به یک خدای متعالی که نه آغاز است نه پایان قایل است. او معتقد است خداوند عادل است و از بشر هم انتظار اعمال عادلانه دارد. نه ناعادل بودن (آدیکوس)، و نه اندیشهٔ بی عدالتی از دیدگان خدا پنهان نمی‌ماند

 

[Campus]

پروفسور محمد عبدالسلام اولین مسلمان نوبلی
زندگی نامه
پروفسور محمد عبد السلام در 29 ژانویه سال 1926 میلادی در شهر کوچکی بنام ژانگ (jhang) در ایالت پنجاب پاکستان دیده به جهان گشود . او در خانواده ای مذهبی و متدین به دنیا آمد . پدر سلام مسئول آموزش در یک مجتمع کشاورزی بود .
خیلی زود نشانه های نبوغ در محمد جوان ظاهر شد ،‌ او در 14 سالگی بالاترین نمره های آزمون ورودی دانشگاه پنجاب را به خود اختصاص داد و از فرط شادی فاصله لاهور تا خانه خود را با دوچرخه طی نمود. .
این توانایی هوشی بالا ، مسئولان کالج دولتی دانشگاه پنجاب را مجاب کرد تا به این نوجوان شایسته بورس تحصیلی اعطا نمایند . در سال 1946 در سن 20 سالگی او مدرک کارشناسی ارشد خود را از دانشگاه ایالتی پنجاب دریافت کرد و در همان زمان موفق به اخذ بورسیه تحصیلی کالج سنت جان دانشگاه کمبریج انگلستان شد که در آنجا دومدرک کارشناسی ریاضی و کارشناسی فیزیک را در سال 1949 دریافت نمود و سال بعد از آن جایزه اسمیت ( smith prize)دانشگاه کمبریج را برای بهترین پژوهش پیش دکتری در زمینه فیزیک دریافت کرد .
در سال 1951 او با انتشار پایان نامه دکترای خود در زمینه الکترودینامیک کوانتومی موفق به اخذ درجه دکترای تخصصی فیزیک شد . همین کارهای او در زمینه الکترودینامیک کوانتومی برای او جایزه آدامز (adams prize ) و اعتبار جهانی را به همراه داشت .
در سال 1951 سلام با رویای انتقال آنچه در جوانی با تلاش فراوان آموخته بود به جوانان کشور خود به سرزمین مادری اش بازگشت و کرسی تدریس ریاضی دانشگاه دولتی را بر عهده گرفت و بعد از یکسال توان علمی بالا او رئیس دپارتمان ریاضی این دانشگاه برگزید .
ناکافی بودن امکانات در پاکستان و برخی اختلافات مذهبی موجود در این کشور باعث شد عبدالسلام که امکان تحقیق و ایجاد مرکزی پژوهشی در پاکستان را نمی دید ،‌ سرزمین مادری خود را ذر سال 1954 به مقصد انگلستان ترک گوید ،‌ این تجربه تلخ هرگز از ذهن عبدالسلام محو نگردید و بعدها زمینه ساز تاسیس مرکز ICTP در سال 1964 در ایتالیا شد .
از سال 1957 سلام به عنوان استاد فیزیک نظری در کالج سلطنتی لندن مشغول بکار شد ،‌ سلام همچنین از سال 1961 تا 1974 بعنوان مشاور علمی رئیس جمهوری پاکستان و از سال 1964 تا 1993 مدیریت مرکز ICTP را بر عهده داشت .




جایزه نوبل

در دهه 70 میلادی استیون واینبگر ( steven winberg ) و شلدون گلاشو و دانشمند بزرگ جهان اسلام هر سه بطور مستقل به نظریه وحدت نیروی الکترومغناطیسی و هسته ای ضعیف دست پیدا کردند،‌ که بعد ها در شتاب دهنده های آزمایشگاه ذرات بنیادی CERN در ژنو با کشف بوزن w و z بطور عملی صحت نطریه آنها به اثبات رسید .

این نظریه با پیشنهاد سلام نظریه electroweak (الکترو ضعیف )‌ نامیده شد. نظریه الکتروضعیف بعدها زیرساخت های مدل استاندارد در فیزیک ذرات بنیادی را شکل داد .
دریافت جایزه نوبل عبدالسلام را به اولین دانشمند مسلمان که موفق به اخذ این جایزه در علوم شد مبدل کرد .
مرکز تحقیقات بین اللملی تحقیقات فیزیک نظری :ICTP
عبدالسلام که خود دانشمندی از کشوری در حال توسعه بود کاستی ها و مشکلات فیزیکدانان جوان این کشورها را درک می کرد بنابراین برای کمک به این جوانان در سال1964 مرکز ICTP را در ایتالیا تاسیس نمود.
عبدالسلام بر این باور بود که با توسعه علمی فاصله میان کشورهای جهان سوم و توسعه یافته را کم کرد. بنابراین از تمام اعتبار جهانی خود برای تاسیس این مرکز با حمایت سازمان ملل متحد و دو بخش آن یعنی UNESCO و IAEA و دولت ایتالیا بهره گرفت.
این مرکز اهداف عمده ی زیر را پیگیری می کند:
الف) حمایت از دانشجویان ارشد و دکترا و محققان فیزیک و ریاضی به وی‍‍‍ژه از کشورهای در حال توسعه
ب) انجام تحقیقات علمی با هدف نیازهای کشورهای در حال توسعه و ایجاد محل اجتماع برای ارتباط علمی این کشورها
پ) انجام تحقیقات در بالاترین سطح کیفی بین المللی و ایجاد محیط تحقیقاتی و هدایت شده برای نیاز علمی بین المللی توسط دانشجویان و دانشمندان جهان سوم
عبدالسلام قسمت عمده ی زندگی خود را به فعالیت در این مرکز اختصاص داده و تمامی سهم خود از جوایز بین المللی را صرف این مرکز نمود. او همواره در راستای تعالی علمی کشورهای در حال توسعه تلاش می نمود و تمامی زندگی خود را به کوشش علمی و انسانی در این راستا اختصاص داد.


تدین

عبدالسلام همواره فردی مذهبی و معتقد به اسلام شناخته می شد و خود منشاء فعالیتهای علمی و بشر دوستانه اش را دین مبین اسلام معرفی می نماید و گفته است:
"خواست خداوند کریم در قرآن است که قوانین متنوع طبیعت را با تلاش خود بازتاب کنیم و نوع بشر برای نگریستن و اندیشیدن به این سخاوت ها از جانب خداوند توفیق یافته است، که من همواره با قلبی خاضع سپاس گذار قادر یکتا می باشم"
او در مراسم سخنرانی دریافت جایزه نوبل خود آیه ای از قرآن را قرائت نمود:
"و من کل شی ءٍ خلقنا زوجین لعلکم تذکرون"
"و از همه چیز به صورت جفت آفریدیم تا برای شما تذکری باشد"
آیه 49 سوره الذاریات
و گفت این آیه قرآن مرا به نظریه خود رهنمون نمود.
برخی فعالیتهای علمی
در زیر به برخی از مهم ترین دستاورد های علمی پروفسور عبدالسلام اشاره می شود:
_ تئوری دو گانگی نوترینو و پیش بینی نقض اجتناب ناپذیر پاریته در بر هم کنش ضعیف
_ وحدت پیمانه ای بر هم کنش الکترومغناطیسی و هسته ای ضعیف (الکترو-ضعیف)
_ پیش بینی نظری وجود ذرات بزرگ W و Z
_ خصوصیات تقارنی ذرات بنیادی، تقارن یکانی
_ نرمالیزه کردن مجدد تئوری فرونها
_ارائه مدل سلام-پتی (pati-salam model) فرمولاسیون عملی ابر فضا و ابر میدان
_ تئوری سوپر منی فولدها (supermanifolds) به عنوان هندسه ی چار چوب برای درک ابر تقارن
_ایجاد ابر هندسه به عنوان پایه ی هندسی ابر تقارن
_پیش بینی فوتون ها ی هندسی
وفات
پروفسور محمد عبدالسلام در 21 نوامبر 1996 در سن 70 با کوله باری از خدمت به بشریت و اندوخته ی علمی در آکسفورد انگلستان دیده از جهان فرو بست. پیکر وی پس از انتقال به پاکستان در مسجد احمدیه در حضور 13000 پاکستانی و دانش پژوهان سر تا سر جهان به خاک سپرده شد.

 

[Campus]

● رابرت هوک هوک فیزیکدان انگلیسی گرچه در سراسر عمر از بیماری رنج می برد لیکن یک لحظه از کار و کوشش و خدمت باز نایستاد. هوک نه فقط از تیزهوشی و نیروی کار خود بهره گرفت بلکه پیوند او با بزرگان دانش سبب شد که با سرعت به درجه سازندگی برسد و آثار مهمی را به تنهایی با مشارکت آن ها به انجام رساند. هوک در سال ۱۶۶۳ میلادی به عضویت انجمن سلطنتی انگلیس در آمد و سال ها منشی انجمن بود. هوک در تلسکوپ ها و دیگر ابزارهای نجومی و ساعت های آن عصر اصلاحات بسیاری به عمل آورد. او می دانست که حرکت سیارات به دور خورشید را باید یک مساله مکانیکی در نظر گرفت و برای نیروی گرانشی قانون عکس مجذور فاصله را پیشنهاد کرد. امام آنچه بیشتر دلیل معروفیت هوک است استخراج رابطه تجربی F=KX است. او برای نخستین بار توانست با آزمایش های زیاد و دقیق آن را بدست آورد. ● رنه دکارت ▪ تولد : ۱۵۹۶ تورن فرانسه ▪ فوت : ۱۶۵۰ هلند (((چهار دستور آینده مرا بس است به شرط آن که عزم دائم راسخ کنم بر اینکه هرگز از رعایت آن ها تخلف نورزم. نخست اینکه هیچ گاه هیچ چیز را حقیقت نپندارم جز آن که درستی آن بر من بدیهی شود. یعنی از شتابزدگی و سبق ذهنی سخت بپرهیزم و چیزی را به تصدیق نپذیرم مگر آن که در ذهنم چنان روشن و متمایز گردد که جای هیچ گونه شکی باقی نماند. دوم آنکه هر یک از مشکلاتی را که به مطالعه در می آورم تا می توانم و تا اندازه ای که برای تسهیل حل آن لازم است تقسیم به اجزا نمایم سوم آن که افکار خویش به ترتیب جاری سازم و از ساده ترین چیز ها که علم به آن ها آسانتر باشد آغاز کرده و کم کم به مرکبات برسم و حتی برای اموری که طبعا تقدم و تاخر ندارد ترتب فرض کنم . چهارم آن که در هر مقام شماره امور و ساده کردن را چنان کامل نمایم و بازدید مسائل را به اندازه کلی سازم که مطمئن باشم چیزی فروگذار نشده است.))) نقل از رساله گفتار در روش راه بردن عقل نوشته دکارت ترجمه محمد علی فروغی رنه دکارت ریاضیدان و دانشمند بزرگ که با کمک فرنسیس بیکن فلسفه جدید را پی ریزی کرد. در لائه در تورن فرانسه به دنیا آمد. سالهای کودکی را در یک مدرسه مذهبی در لافلش از شهر های فرانسه به تحصیل پرداخت و در ۱۶ سالگی در پاریس به آموختن هندسه مشغول شد و در آن جا با ریاضیدانان بزرگ زمان آشنا شد. پس از تحصیل رسمی وارد ارتش فرانسه شد ولی به زودی از ارتش کناره گرفت و مدت چهارسال به کشورهای سویس هلند آلمان ایتالیا و دانمارک سفر کرد و در این مسافرتها با بزرگان دانش پیوند یافت. در سال ۱۶۲۸ در هلند ساکن شد و در آنجا از مردم گسست و جز با فضلا و بزرگان با کسی معاشرت و مکاتبه نکرد و سرانجام در همان کشور درگذشت. ● از آثار علمی او: ۱) گفتار در روش راه بردن عقل : رساله بسیار مشهوری است که درباره روش علمی نوشته است. ۲) رساله دیوپتریک : در این کتاب اکتشاف خود را درباره انعکاس و انکسار نور توضیح داده و قوانین این دو پدیده را ذکر کرده است. ۳) رساله کائنات جو : در این کتاب از جو زمین و پدیده های مربوط به شکست نور از جمله رنگین کمان بحث شده است. ۴) رساله هندسه : این کتاب نخستین اثر در هندسه تحلیلی است. ۵) تفکرات در فلسفه اولی ۶) اصول فلسفه ۷) رساله در انفعالات انسانی ۸) رساله در انسان و تشکیل جنین دکارت آن بخش از آگاهی ها و دانش انسان را علم می دانست که مسلم باشد و با استدلال به دست آید و از این رو ریاضیات را نمونه کامل علوم می شمرد و می کوشید تا روشهای ریاضی را در کلیه رشته های دانش بشری به کار برد. او روش فیلسوفانی را که برای اثبات یک موضوع به گفته ها و شنیده های این و آن متوسل می شوند کنار زد و بنا را بر این نهاد که باید در همه چیز شک کند تا مطمئن شود که عملش تقلیدی نیست. دکارت می گوید : ((( یک چیز هست که در آن شک نتوان کرد و آن این که شک می کنم. چون شک می کنم فکر دارم و می اندیشم. پس کسی هستم که می اندیشم))) و یا به عبارت معروف او (( می اندیشم پس هستم ))) ● مایکل فارادی ▪ تولد : ۲۲ سپتامبر ۱۷۹۱ حومه لندن ▪ فوت : ۲۶ اوت ۱۸۶۷ لندن ● زندگینامه: امروز در جهان هر کجا در اثر تغییر میدان مغناطیسی جریان القایی به وجود می آید و مولد الکتریسیته ای کار می افتد و جریان الکتریسیته تولید می کند اثری از فارادی دیده می شود. مایکل فارادی پسر نعلبند انگلیسی است که در حومه لندن به دنیا آمد. او به سبب فقر و اینکه از همان اوان کودکی متکفل مخارج خانواده اش بود، تحصیلات ابتدایی را تمام نکرد و از سیزده سالگی مشغول به کار شد. کارش صحافی و توزیع روزنامه و به طور کلی شاگردی یک مغازه کتابفروشی بود. دستهای او در اثر کار صحافی، در حرکت و سازندگی مهارت یافت و اندیشه او سبب خواندن هر کتاب پیش از صحافی و هر روزنامه پیش از توزیع ، رشد یافت. تصادف چنین بود که همفری دیوی، فیزیکدان مشهور انگلیسی، تهیه کارت دعوت برای سخنرانیهای علمی خود را به این کتابفروشی سفارش دهد و فارادی، زرنگی کرد و کارت دعوت چند جلسه رانیز برای خود نوشت و در جلسات حاضر شد. پس از سه یا چهار جلسه، موقعی که فارادی در جلسه سخنرانی رفت، کتابی جلد شده و مرتب همراه تقاضای کار به همفری دیوی داد. این کتاب سخنرانی های دیوی بود که آنها را به صورت ماهرانه ای تنظیم کرده بود. درخواست فارادی قبول شد مشروط بر آنکه به عنوان کارگر در آزمایشگاه شیمی و فیزیک به کار نظافت بپردازد. اما او با تکیه بر دستهای سازنده و اندیشه پویا و جسجوگر خود، با سرعت به دستیاری دیوی برگزیده شد و موقعی که در آن زمان دیوی را برای سخنرانیهای علمی به کشورهای اروپایی دعوت کردند. مایکل فارادی نیز همراه دیوی بود و حاصل این سفر سی ماهه، برای او آموختن چند زبان زنده دنیا و آشنایی با دانشمندان معروف زمان و اطلاع از تجارب علمی آنها گردید. در سال ۱۸۱۵ پس از پایان این مسافرت فارادی به کار پرداخت و پس از مدتی به ریاست آزمایشگاههای علمی انجمن سلطنتی انگلیس رسید. فارادی به عنوان یکی از بزرگترین دانشمندان آزمایشگر علوم تجربی ، به قوانین و اکتشافات بسیار مهمی دست یافت، به طوری که در همان زمان نیز ارزش کارش معلوم شد و همفری دیوی به همکاری با او افتخار می کرد و می گفت : « بزرگترین کشف من کشف وجود فارادی است.» ● از آثار علمی او: ۱) مطالعه در آثار شیمیایی جریان الکتریسیته و کشف قوانین الکترولیز ( قوانین فارادی) و انتخاب اصطلاحات مربوط به الکتروشیمیایی مانند : الکترود ، آند،کاتد،الکترولیت، . . . ۲) موتور الکتریکی در سال ۱۸۲۱ فارادی موفق شد که اولین موتور الکتریکی را بسازد، او با گذراندن جریان الکتریسیته از یک چرخ فلزی که در میدان مغناطیسی قرار داشت، توانست چرخ را به حرکت در آورد. ان چرخ متکی بر یک محور رسانا بود که از پایین نیز با سطح جیوه تماس داشت. ۳) تولید الکتریسیته از راه القای مغناطیسی در هفدهم اکتبر سال ۱۸۳۱ به کشف این پدیده موفق شد که حرکت نسبی یک مغناطیس و یک سیم پیچ می تواند جریان الکتریکی تولید کند. و از آن پس که تکنولوژی تولید الکتریسیته از طریق دیناموها و آلترناتورها ( مولد های جریان پیوسته و متناوب ) شروع و تکمیل شد. فارادی نه تنها در اندیشه اختراع و اکتشاف و ساختن بود، بلکه « یاددادن » و به ویژه آموزش علوم به کودکان را وظیفه خود می دانست. او از همان ساله ای اولیه ای که به سرپرستی آزمایشگاههای علوم تجربی منصوب شد، در روزهای مشخصی از هفته ( چهارشنبه ها) برای کودکان در محل ازمایشگاه سخنرانی و آزمایش می کرد. جالب است که گفته شود هنوز سخنرانی های علمی پس از یک و نیم قرن، در سطحی گسترده هنوز ادامه دارد! گرچه فارادی در ۲۶ اوت ۱۸۶۷ وفات یافت ولیکن تا زمانی که آثار الکتریسیته و مغناطیس مورد مطالعه و استفده انسان قرار می گیرد یاد فارادی زنده است. ● ژول(James Prescott Joule) ۱۸۱۸ ۱۸۸۹ ژول در انگلستان متولد شد و نزد دالتون تحصیل کرد و به پیروی از اورستد آمپر و فارادی به مطالعه درباره الکتریسیته پرداخت. او به اندازه گیری فوق العاده علاقه داشت و دماسنجی را طراحی کرد که بتواند دمای آب بالا و پایین آبشار را اندازه بگیرد. او قبل از رسیدن به بیست سالگی مقاله ای را منتشر کرد که در آن چگونگی محاسبه میزان گرمای حاصل از عبور جریان الکتریکی در سیم بیان شده بود. سرانجام او توانست قانون مشهوری را که به قانون ژول معروف است بیان کند. بنابر این قانون مقدار گرمایی که از عبور جریان الکتریکی در یک مدار حاصل می شود متناسب با مجذور جریان الکتریکی و نیز مقاومت مدار است. او همچنین با ده سال زحمت توفیق یافت تعیین کند که چه مقدار کار مکانیکی لازم است تا دمای واحد جرم آب را به اندازه یک درجه فارنهایت بالا ببرد. ● آندره ماری آمپر ▪ تولد : ۲۲ ژانویه ۱۷۷۵ حومه لیون فرانسه ▪ فوت : ۱۵ ژوئن مدرسه شبانه ● زندگینامه: پدرش که تاجر کنف بود او را در کورکی با ادبیات یونان و لاتین آشنا کرد. اما عشق به ریاضیات سراسر وجود آمپر را گرفته بود به طوری که در یازده سالگی کتاب های ریاضی را که به زبان لاتین نوشته بودند خوانده بود و در حساب جامعه و فاضله صاحب نظر شده بود. دوران نوجوانی را در سایه تشویق پدر به علم آموختن می گذرانید که سایه غم بر سرش بال گسترد. آمپر هیجده ساله بود که او را به صحنه اعدام پدرش بردند. دچار افسردگی شدید شد به طوری که برای مدت یک سال دست به کاری نزد و از آن پس نیز تا آخر عمر با پریشانی زندگی گذرانید. آمپر پس از اعدام پدر و بعضی از نزدیکانش در جریان انقلاب کبیر فرانسه همیشه به دنبال پناهگاه روانی بود تا از شدت تاثرش کاسته گردد. سرانجام پناهگاه او زندگی مشترکشان با دختری به نام جولیا کارون شد. به .یژه آن که این ازدواج با عشقی شورانگیز شروع شد و تولد فرزندش نیز کانون خانوادگی را گرمتر کرد. ژان ژاک پسری که در سال ۱۸۰۰ به دنیا آمد یکی از بزرگترین نویسندگان و مورخان فرانسه شد و به عضویت اکادمی علوم فرانسه در آمد. اما سرگذشت آمپر پس از مرگ همسرش ( سال ۱۸۰۴ ) دوباره با غم همراه شد و از آن پس آمپر بیش از پیش به گوشه تنهایی و مطالعه و تحقیق پناه برد. ● از آثار علمی او: اولین فعالیت مهم علمی آمپر تالیف مقاله ای درباره سرگرمی های ریاضی بود. انتشار همین مقاله ریاضیدانان فرانسوی از جمله دلامبر و لیلاند را متوجه نبوغ آمپر کرد تا آنکه به سال ۱۸۰۹ به سمت استادی ریاضیات و مکانیک در کالج پلی تکنیک پاریس مشغول شد. تالیف کتاب های علمی در زمینه های ریاضی، شیمی، فیزیک و جانور شناسی سبب شد که او را به عنوان استاد دانشکده علوم و هنرها برگزینند. آمپر اثر متقابل دو هادی موازی حامل جریان الکتریکی را برای اولین بار کشف کرد. او نشان داد که وقتی از دو هادی جریان الکتریکی هم جهت عبور کند آن دو هادی یکدیگر را جذب می کنند و اگر جهت جریان الکتریکی در دو هادی متفاوت باشد، دو هادی یکدیگر را دفع می کنند. علاوه بر این آمپر تئوری خاصیت آهنربایی را بیان کرد. بنا بر این تئوری خاصیت آهنربایی مربوط به بار الکتریکی جسم مغناطیسی است. این تئوری امروز پذیرفته شده است و خاصیت مغناطیسی هر ماده را مربوط به حرکت الکترونها در اتم سازنده آن ماده می دانند. آخرین فعالیت علمی آمپر تالیف کتابی درباره تئوری نمودهای الکترودینامیک است. ۴۵ سال پس از درگذشت این دانشمند یعنی در سال ۱۸۸۱ کنگره بین المللی فیزیکدانها واحد شدت جریان را به افتخار او امپر نامید ● ارشمیدس ▪ ۲۱۲ ق.م ۲۷۸ ق.م ارشمیدس یکی از بزرگترین دانشمندان ریاضی و مکانیک در عصر خودش بود. پدرش فیدیاس که منجم بود او را برای آموزش از سیراکوز به مدرسه ریاضیات اسکندریه فرستاد. شهر اسکندریه را اسکندر مقدونی در سال ۳۲۳ ق.م در زمان حمله و حرکت به سوی شرق بر کرانه مدیترانه در خاک مصرساخت. این شهر پس از رکود آتن پایتخت یونان مرکز علم و تجارت شد و بزرگانی چوت اقلیدس و بطلمیوس و ارشمیدس را تربیت کرد. این شهر حتی موقعی که به دست مسلمانان فتح شد از مراکز مهم علوم یونانی بود و در انتقال علم و اندیشه یونانی به فرهنگ و تمدن اسلامی نقش مهمی داشت. درباره خصوصیات زندگی ارشمیدس اطلاعات زیادی در دست نیست. اما علاقه اش به ریاضیات و مسائل علمی مکانیک سبب شده است که کارهای با ارزشی از او باقی بماند. گفته می شود که وقتی به مساله ای علاقمند می شد از خوردن و خفتن غافل می شد و چنان خود را سرگرم کار و حل مشکل می کرد که هر مساله دیگری او را از کار باز نمی داشت. وقتی که ارشمیدس روی شن های ساحل دریا اشکال هندسی خود را رسم کرده بود سربازی بدون توجه با راه رفتن روی شن ها اشکال او را لگد کرد و ارشمیدس چنان اعتراض کرد که موجب خشم سرباز شد و سرباز با شمشیرش به ارشمیدس حمله کرد و او را کشت. از آثار علمی او می توان کشف قانون مایع ها و گازها ( معروف به قانون ارشمیدس در شاره ها). تعیین جرم حجمی طلا و تقره و بعضی فلزات دیگر و اختراع پیچ مخصوص حلزونی شکل به نام پیچ ارشمیدس برای بالا بردن آب اشاره کرد. همچنین تالیف کتابهایی از جمله اصول مکانیک درباره اجسام شناور درباره کره و استوانه اندازه گیری دایره و پیچ ها از دیگر کارهای برجسته این دانشمند دوران باستان است. ● گالیلئو گالیلئی معروف به گالیله ▪ تولد : ۱۵۶۴ فلورانس ایتالیا ▪ فوت: ۸ ژانویه ۱۶۴۲ فلورانس گالیله فیزیکدان و منجم بزرگ را پدر علوم تجربی می نامند. او با استفاده از ابزار کار و نیز روش مناسب توانست بعضی از قانون های طبیعت را با استفاده از آزمایش به دست آورد و باطل بودن نظریات ارسطو را در مورد سقوط اجسام به کمک آزمایش مشخص کند. گالیله در ۱۹ سالگی به دانشگاه (( پیز)) راه یافت و علوم پزشکی را تحصیل کرد اما پس از مدتی به ریاضیات و فیزیک روی آورد. توجه به پدیده های طبیعت و یافتن ارتباطی میان پدیده ها از مشخصات ذهنی او بود. گفته می شود روزی که به کلیسا رفته بود متوجه نوسانات منظم چراغهای کلیسا شد. از این مشاهده اتفاقی به سوی آزمایش علمی درباره آونگ کشانده شد و قانون همزمانی نوسانات کم دامنه آونگ را به دست آورد. گالیله در زمان استادی دانشگاه پیز ( ۱۵۹۲ ۱۵۸۹) درباره سقوط اجسام مطالعه کرد و با آزمایش بر سطح شیبدار که خود مبتکر آن بود نتیجه گرفت که اگر فقط نیروی وزن بر اجسام مختلف اثر کند شتاب سقوط برای همه آنها یکسان است و به عبارت دیگر : در جایی که هوا نیست همه اجسام با شتاب یکسان سقوط می کنند او علاوه بر سقوط آزاد حرکت پرتابه ها را نیز مورد بررسی قرار داد و نتیجه گرفت که مسیر پرتابه ها سهمی است. در سال ۱۵۹۲ به تدریس در دانشگاه پادوا پرداخت و مدت ۱۸ سال در این سمت ماند. در ۱۶۰۹ یک دوربین نجومی ساخت ( دوربین گالیله از یک عدسی محدب شیئی و یک عدسی مقعر چشمی تشکیل شده است) و با آن در هفتم ژانویه ۱۶۱۰ قمرهای سیاره مشتری را کشف کرد. کشف قمرهای مشتری و مشاهده حرکت آنها و اظها ر نظر درباره درستی نظر کپرنیک مربوط به حرکت زمین و سیارات به دور خورشید دشمنی کلیسا را به دنیال داشت. گالیله برای اثبات درستی نظریات و مشاهدات خود به سال ۱۶۱۱ به رم رفت تا اعضای کلیسا با حرکت سیارات از داخل دوربین دست از دشمنی بردارند اما این عاشقان افکار خویش خود را مجاز به مشاهده آسمان با دوربین ندانستند و سرانجام به سال ۱۶۳۳ گالیله را به پای میز محاکمه کشاندند. آخرین فعالیت علمی گالیله تالیف کتابی به نام گفتگو درباره دو علم جدید بود که فعالیتهای علمی خود را در رشاه فیزیک در آن نوشته است . ● نیوتن فیزیکدان و ریاضیدان بزرگ انگلیسی در سال درگذشت گالیله به دنیا آمد. او به دلیل هوش سرشار خود در هفده سالگی به طور رایگان وارد دانشگاه کمبریج شد و به سرعت از استادان خود پیشی گرفت. در سال ۱۶۶۳ به دلیل همه گیر شدن بیماری طاعون نیوتون مجبور به ترک دانشگاه شد و در مدت ۱۸ ماه که بیشتر مراکز علمی اروپا بسته بود نیوتون به خودسازی علمی خویش پرداخت. او در این مدت نظریه ذره ای نور قانون جاذبه عمومی و بسیاری از نظریات خود را پایه گذاری کرد. نیوتون در ادامه کارهای کپلر دلیل بیضی بودن مسیر سیاره ها را یافت وقانون جاذبه عمومی را کشف کرد. نیوتون حاصل پژوهشهای خود را در کتابی به نام اصول ریاضی فلسفه طبیعی نوشت. این کتاب مشتمل بر قانون های نیوتن درباره حرکت است. نیوتن با استفاده از قانون جاذبه عمومی اثر ماه بر زمین را که بصورت جزر و مد ظاهر می شود شرح داد. نیوتن نخستین تلسکوپ بازتابی را ساخت. او با ساختن تلسکوپ و اهدای آن به انجمن سلطنتی انگلیس به عضویت این انجمن در آمد. از اکتشافات دیگر نیوتن تهیه منشور برای تجزیه نور بود که با آن طیف تشکیل دهنده نور سفید را مشاهده کرد.

 

[Campus]

نیکولا تسلا


نیکولا تسلا در سال ۱۸۵۶ در Austria _ Hvngary متولد شد و در سال ۱۸۸۴ به عنوان یک فیزیک‌ دان به U.S مهاجرت کرد. او پیشگام تولید، انتقال و استفاده از جریان الکتریکی متناوب (AC) شد، که می ‌تواند در مقایسه با جریان مستقیم، در فواصل بسیار بزرگتری منتقل شود.

نیکولا تسلا در سال ۱۸۵۶ در Austria _ Hvngary متولد شد و در سال ۱۸۸۴ به عنوان یک فیزیک‌دان به U.S مهاجرت کرد. او پیشگام تولید، انتقال و استفاده از جریان الکتریکی متناوب (AC) شد، که می‌تواند در مقایسه با جریان مستقیم، در فواصل بسیار بزرگتری منتقل شود. Tesla وسیله‌ای برای القاء جریان الکتریکی در یک قطعه آهن (یک چرخان) اختراع کرد که بین دو سیم‌پیچ الکتریکی شده می‌چرخید. این قطعه چرخان مغناطیسی، وقتی با استفاده از نوعی انرژی مکانیکی مانند بخار یا قوه محرکه مولد برق شروع به چرخش می‌کند، جریان AC تولید می‌کند. وقتی جریان تولید شد به کاربر مربوطه می‌رسد و به یک قطعه چرخان الکتریکی دیگر داده می‌شود، این قطعه دوم مانند یک موتور القایی AC عمل می‌کند که انرژی مکانیکی تولید می‌کند. موتورهای القایی، وسایل خانگی مانند لباس ‌شویی ‌ها و خشک‌کننده‌ ها را راه می‌اندازد. توسعه این قطعات منجر به استفاده‌های گسترده صنعتی و تولیدی برای الکتریسیته شد. موتور القایی تنها جزیی از مفهوم کلی Tesla است. در دنباله‌ای از اختراعات، او یک سیستم جریان متناوب چند فازه، شامل یک ژنراتور، تبدیل‌کننده‌ها، طرح‌بندی انتقال، موتورولامپ‌ها را معرفی کرد. این سیستم عناصر اساسی برای تولید و بهره‌برداری الکتریکی را از نیروی منبع به نیروی کاربر فراهم می‌کند ـ سیستم‌های نیروی AC تا امروزه اساساً بدون تغییر باقی مانده‌اند. در ۱۸۸۸ George Westinghouse، صاحب شرکت الکتریکیWestinghouse امتیاز سیستم Tesla را شامل دیناموها، تبدیل‌کننده‌ها و موتورها خرید، Westinghouse سیستم جریان متناوب Tesla را برای روشنایی دادن به نمایشگاه جهانی کلمبیایی‌ها در سال ۱۸۹۳ (Worlds Columbia Exposition) در شیکاگو استفاده کرد. سپس در سال ۱۸۹۶، سیستم Tesla در آبشار نیاگارا در اولین دستگاه بزرگ هیدروالکتریکی استفاده شد. سیم‌پیچ Tesla که در سال ۱۸۹۱ اختراع شد، هنوز در مجموعه‌های رادیو و تلویزیون، start ماشین‌ها و یک گستره وسیع از تجهیزات الکترونیکی استفاده می‌شود کار Tesla با امواج فرکانس رادیویی اساس رادیوهای امروزی است. او آزمایش‌هایی دربارة انتقالات بدون سیم نیروی الکتریکی انجام داد و ۱۱۲ امتیاز ثبت اختراع برای قطعات مختلف گرفت، از سرعت‌سنج‌ها گرفته تا ژنراتورهای الکتریکی بسیار کارا و قدرتمند تا یک توربین بدون تیغه که امروزه هنوز استفاده می‌شود. او فرضیاتی در رابطه با امکان شناسایی کشتی‌ها با کمک امواج رادیویی دارد (که بعدها تحت عنوان RADAR توسعه یافت) و کار او با لامپ‌های گازی خاص پایه‌ای برای تولید لامپ‌های فلورسنت شد.Teslal رقیب توماس ادیسون در انتهای قرن نوزدهم بود. در واقع او در طی سال ۱۸۹۰ مشهورتر از ادیسون بوده است. اختراع نیروی منبع جریان الکتریکی چند فازه توسط او، شهرت جهانی برای او به دنبال داشت، اما نه خوش‌بختی. در اوج زندگی او، دایرة دوستانش شامل شاعران و دانشمندان، صنعتگران و سرمایه‌گزاران بود. نهایتاً Tesla در تنهایی و بی‌پولی در اتاق یک هتل NewYork در سال ۱۹۴۳ درگذشت. در طی زندگانی‌اش، Tesla یک میراث حقیقی از اختراعات به جای گذاشت که امروزه هنوز جذاب هستند. بعد از مرگ او، جهان به افتخار او، نام واحد چگالی شار مغناطیسی را Tesla گذاشت.




منبع : www.aftab.ir - آفتاب

 

[infrequent]

آلینوش طریان

آلینوش طریان

طریان، آلینوش ملیت : ایرانی - قرن : 14

​

آلینوش طریان (متولد ۱۲۹۹-سن:۸۹ سال) فیزیک‌دانی ایرانی است.
دارای دکترای فیزیک از دانشگاه سوربن فرانسه است و نخستین زنی بود که در ایران در رشته فیزیک استاد دانشگاه شد. او نخستین رصدخانه خورشیدی و تلسکوپ خورشیدی را در ایران بنیان نهاد و نخستین شخصی بود که درس فیزیک ستاره‌ها (اختر فیزیک) را در ایران تدریس کرد. دکتر طریان را «مادر نجوم ایران» می‌نامند.
زندگی شخصی
دکتر آلینوش طریان یک ارمنی ایرانی است و از پدر و مادری تحصیل کرده متولد شده‌است. او به زبانهای فارسی، ارمنی، فرانسوی تسلط و با ترکی و انگلیسی آشنایی داشته‌است.
در سال ۱۳۸۲ فیلم مستندی به نام «سوی خورشید» از زندگی طریان ساخته شد که از مجموعه برنامه‌های «فرزانگان ایران» شبکه دوم سیما بود.
آلینوش طریان هرگز ازدواج نکرده‌است و ورثه‌ای ندارد. وی هم‌اکنون منزل خود را وقف به ارامنه جلفا و دانشجويانی که محل اسکان مناسبی ندارند کرده‌است و در سن ۸۹ سالگی در آسایشگاه سالمندان توحید زندگی می‌کند.
زندگی علمی
آلینوش طریان مدرک لیسانس خود را در سال ۱۳۲۶ از دانشگاه تهران دریافت کرد و همانجا به عنوان متصدی عملیات آزمایشگاهی دانشکده علوم استخدام شد. سپس برای بورس تحصیلی درخواست کرد ولی به دلیل زن بودن او، دکتر محمود حسابی که تحصیل را تا همینجا برای وی زیاد می‌دانست با این درخواست موافقت نکرد و آلینوش طریان به خرج خانواده خود به دانشگاه سوربن رفت و سال ۱۳۳۵ (۱۹۵۶ میلادی) از آن دانشگاه مدرک دکترا گرفت.
با وجود پیشنهاد استادی در دانشگاه سوربن، دکتر طریان با هدف خدمت به کشورش به ایران بازگشت و در دانشگاه تهران به عنوان دانشیار ترمودینامیک منصوب شد. در سال ۱۳۳۸ برای شرکت در بورسیه دولتی آلمان غربی در مطالعه رصدخانه خورشیدی انتخاب شد و پس از چهار ماه مطالعه به ایران بازگشت و در سال ۱۳۴۵ نقش عمده‌ای را در بنیان‌گذاری نخستین رصدخانه فیزیک خورشیدی در ایران ایفا کرد.
خانم دکتر طریان در سال ۱۳۴۳ به مقام استادی در دانشگاه تهران رسید و نخستین شخصی بود که درس فیزیک ستاره‌ها (اختر فیزیک) را در ایران تدریس کرد.
آلینوش طریان بعد از ۳۰ سال تدریس، در سال ۱۳۵۸ درخواست بازنشستگی داد.
گفتاورد:
• من دانشجوها را خیلی دوست داشتم و بالطبع دانشجوها هم من را خیلی دوست داشتند و این مسئله باعث شده بود تا كوچكترین ناراحتی‌ای در دوران تدریسم احساس نكنم و با دانشجویانم مثل دوست رفتار می‌كردم و اصلاً خودم را نمی‌گرفتم. معلم بايد مهربان باشد و مهربانی را باید به دانشجوها و دانش‌آموزانش یاد دهد چرا كه اين جوانان آینده كشور هستند. اگر اساتید بداخلاق باشند، نمی‌توانند درس اخلاق بدهند. • اساتيد بايد به طور مرتب مطالعه داشته باشند و بايد اطلاعات خود را مطابق با مطالب روز كنند و دانشجويان هم بايد خوب درس بخوانند.


منبع

 

[infrequent]

ابوالقاسم غفاري

ابوالقاسم غفاري

غفاري، ابوالقاسم
ملیت : ایرانی

- قرن : 14


​

دکتر غفاری در 25 خرداد ماه سال 1285هجری شمسی در تهران متولد شد و تحصیلات پایه خود را در دبیرستان دارالفنون به اتمام رسانید. ریاضیات و فیزیک را در دانشگاه نانسی فرانسه ادامه داد و دیپلم ستاره‌شناسی و آنالیز عالی ریاضیات را نیز از آنجا دریافت کرد. او دکترای ریاضیات فیزیک را از دانشگاه سورین فرانسه اخذ کرد. در 1315 به هیئت علمی دانشگاه تهران پیوست و پس از اتمام خدمت سربازی از سال 1319 تا 1334 به عنوان استاد تمام آنالیز عالی تدریس کرد و این در حالی بود که در سال 1325، به دعوت دانشگاه سلطنتی لندن مدتی را در آنجا گذرانده و PhD (مدرک دکترای) تصحیح فاکتورهای سرعت و روش هودوگراف در دینامیک گازی را از آنجا دریافت کرد.
دکتر ابوالقاسم غفاری، از برجسته‌ترین دانشمندان ایرانی در حوزه علوم ریاضی، فیزیک و صنعت فضاست. ایشان نخستین ایرانی راه یافته با سازمان فضایی آمریکا، ناسا می باشد. دکتر غفاری تنها خارجی حاضر در پروژه بزرگ آپولو بوده است
دکتر غفاری تنها خارجی حاضر در پروژه بزرگ آپولو بوده است. پیش از آن نیز در زمینه علوم ریاضی و فیزیک، فعالیت‌های فراوانی به انجام رسانیده است که یکی از برجسته‌ترین آنها، همکاری با «اینشتین» در زمینه نظریه‌ وحدت میدان‌ها بوده است (نظریه میدان‌ها نظریه‌ای است که سال‌ها ذهن دانشمندان را به خود مشغول داشته است و تلاشی است در جهت یگانه کردن کل نیروهای جهان هستی.)
پس از آن، در دانشگاه‌های لندن و آکسفورد، به حل مسائل پیچیده فیزیک مشغول شد و نسبیت را نیز در دانشگاه آکسفورد نزد پروفسور «میلن» فرا گرفت. در سال 1339، به دعوت دانشگاه هاروارد به آنجا نقل مکان کرد و تحقیقاتی را در زمینه معادلات دیفرانسیل و نیز حل مسائل دینامیک گازی به انجام رسانید. در این مدت، همچنین به عنوان عضو موقت موسسه مطالعات پیشرفته در پرینستون و نیز دستیار تحقیقاتی ریاضیات در دانشگاه ایالتی پرینستون انتخاب شد.
در سال‌های 1430 و 1341، با پروفسور «آلبرت ‌انشتین» در رابطه با نظیه وحدت میدان‌ها فعالیت‌ کرد و همزمان، با پروفسور «مورس» و «لفچز» در رابطه با معادلات دیفرانسیل در ابعاد بزرگ کار کرد. در 1341 بار دیگر به ایران بازگشت و به تدریس معادلات دیفرانسیل در دانشگاه تهران پرداخت. در 1347 رساله پروفسوری خود را در زمینه ریاضیات و استاتیک در دانشگاه واشنگتن ارائه داد و از 1337 تا 1341 در این دانشگاه به تدریس معادلات دیفرانسیل پرداخت. در 1343، تحت عنوان دانشمند هوافضا به پایگاه فضایی گودارد ناسا نقل مکان کرد. پس از آن، به پروژه عظیم «آپولو» پیوست و به انجام محاسبات مربوط به مسیر انتقال کپسول حامل انسان به مدار ماه پرداخت. و در سال 1351، از ناسا بازنشسته شد و تحقیقات خود را در زمینه دینامیک‌های ستاره‌ای و کنترل ماموریت‌های بین سیاره‌ای ادامه داد. او در 1348 به پاس خدماتش در جریان ماموریت آپولو – 11، از «نیکسون»، رئیس‌جمهور وقت آمریکا، مدال افتخار دریافت کرد.
دکتر غفاری هم اکنون در آمریکا ساکن است و همچنان به انجام تحقیقات علمی در سن 101 سالگی می‌پردازد..


منبع

 

[infrequent]

زیولکوفسکی، کنستانتین

زیولکوفسکی، کنستانتین

ملیت : روسیه - قرن : 19

این دانشمند در 17 سپتامبر 1857 در دهکده ی ایزوسک در جنوب غربی روسیه به دنیا آمد. «زیولکوفسکی» ضمن اینکه به عنوان پدر راکت در روسیه شناخته شده است، به علت ارائه نظریات و تئوری های با ارزشش نسبت به اسلاف خود در زمینه ی چگونگی دسترسی به ستارگان، پدر غیرقابل انکار کیهان نوردی نیز می باشد.
او که از سنین جوانی همواره از ناراحتی گوش رنج می برد، به علوم فیزیک و هوانوردی اشتیاق فراوان داشت و در 16 سالگی برای شرکت در سمیناری در مورد علوم و ریاضیات به مسکو رفت و در راستای علاقه مندی به این دو رشته بود که در مدرسه ی دهکده ی «بوروسک» در 90 ک.م. جنوب شرقی مسکو شغل معلمی ریاضیات و فیزیک را قبول نمود.
او در این شغل، مطالعات جدی و فراوانی در مورد کیهان شناسی نمود و محل سکونت خود را به مرکز تحقیقات نسبتاً بزرگی تبدیل و مدلهای مختلف راکت را جمع آوری نمود. در سال 1897 زیولکوفسکی در 40 سالگی اصول موتورها‌‌‌ی کنترلی را تعریف و در سال بعد کتابی تحت عنوان «ورود به مدارات ماهواره ای از زمین» منتشر کرد. در پی مطالعات مداوم، کتاب دیگری با نام «کیهان نوردی» یا استفاده از موتورهای عکس العملی به رشته ی تحریر درآورد.
او با «مندلیف» نیز تماسهایی داشت، مندلیف طی نامه ای به زیولکوفسکی اطلاع داد که کارهای او اتلاف وقت است، با این وجود به عنوان انجمن شیمی از او خواست که آنها را از محاسبات آیند مطلع سازد. او این حرف را با آرامش فیلسوفانه تحمل کرد و همچنان دست از فعالیت برنداشت.
زیولکوفسکی طرح پیشران های سوخت مایع را ارائه نمود و متذکر شد که راکتهای با سوخت مایع به علت دارا بودن قابلیت انعطاف در حین سوختن و سهولت کنترل مناسب تر نسبت به راکتهای سوخت جامد مزیت داشته و بنابراین بر آنها ارجحیت دارند. او استفاده از سوختهای مایع هیدروژن، اکسیژن و هیدروکربنهایی مانند پروگول را توصیه می نمود. در خلال این کار زیولکوفسکی مقالاتی منتشر کرد که اصول ریاضی پرواز موشکهای کیهان نوردی در آنها به بحث گذاشته شده بود. طبق محاسبات او امکان مسافرت بین سیارات و یا استفاده از ماهواره و ایستگاههای فضایی در مدارات مختلف زمین امکان پذیر بود. او ثابت کرد برای ورود به مدار زمین رسیدن به سرعت 8 ک.م. در ثانیه ضروری می باشد. در سال 1903 این دانشمند دستگاه کاملی معرفی کرد که قادر به حمل انسان به فضا بود.
نیروی محرکه ی این راکت را اکسیژن مایع و هیدروژن تشکیل می داد. وی با درک مشکلات نیروی محرکه، موتورهای چند مرحله ای را پیشنهاد داده و فرمولهای قوانین حرکت در فضا را ارائه نمود. این دانشمند بعد از جنگ جهانی اول داستانی با نام «خارج از فضا» نوشت که علاقمندان قابل ملاحضه ای را به خود جلب کرد و تا حدودی به محبوبیت وی افزود.
همزمان چندین نفر از جمله «گودارد» در آمریکا و «اوبرت» در آلمان مطالعات خود را در این رشته ادامه می دادند و «هرمن اوبرت» مشغول نوشت کتابی به نام «سفر به فضا» بود، شاید زیولکوفسکی هرگز اسم این دو نفر را نشنیده بود. کارهای آنها (موضوع موشک و مسافرت به فضا) در دنیا موجب شد که این علاقه در روسیه نیز توسعه یابد و باعث انتشار رساله ی سال 1903 این دانشمند شود، در اصل این رساله زمانی منتشر شد که دنیا آمادگی قبول مطالبش را نداشت. رساله ی مذکور بعدها مجدداً انتشار یافت و سرانجام در سال 1924 از این دانشمند، تقدیر شایانی به عمل آمد.
در سال 1932 جشن تولد هفتاد و پنجمین سال تولد زیولکوفسکی به طور شایسته ای برگزار شد و مجله ها و روزنامه های شوروی مطالب فراوانی درباره اش نوشتند. ارتباطات او با انجمن و روش دوستانه ی مردمی که آثارش را می خواندند، باعث شد که تا حدی تشویق های مالی هم از او به عمل آید. کوچکترین کار تحقیق وی نیاز به پول داشت، آن هم بیش از پولی که یک معلم می توانست خرج کند، بنابراین وقتی آکادمی سنت پترزبورگ قبول کرد او را در کارش یاری کند و همچنین زمانی که روزنامه ای مقداری پول جهت انجام تحقیقاتش فرستاد، بینهایت خوشحال شد و در واقع خوانندگان روزنامه 55 روبل و آکادمی 475 روبل برایش فرستاده بودند. در واقع این پول نمی توانست حتی هزینه ی تلفن کردن او را تأمین نماید. وقتی فهمید برای آزمایش ها به یک تونل باد احتیاج دارد، با حرفه ای که یادگرفته بود، در سال 1881 آن را ساخت. یکی از متخصصین بزرگ که در این رشته کتابی به نام موشک و مسافرت به فضا نوشته، ادعا می کند که شاید این تونل باد، اولین تونل باد در دنیا باشد ولی به یقین در روسیه اولین است. یک سال پس از ساخت تونل باد، پست تازه ی معلمی در «کالوگا» که نسبت به شهرهای پیشین دارای امتیازاتی بود، به وی پیشنهاد گردید و او اثاثیه خود را به این محل منتقل کرد و تا سال 1920 شغل معلمی را در آنجا ادامه داد.
در سالهای آخر عمر این دانشمند، چند انجمن موشک سازی به کار ساختن موشک اشتغال داشتند و اگر این دانشمند ده سال دیگر عمر می کرد، نمونه ای از موشک ها را که به صورت باران مهلک بر لندن می بارید به چشم می دید، ولی او چنین هدفی را در نظر نداشت.
از شروع کار او به سال 1898 اقدام قابل ملاحضه ای در این زمینه نشد تا اینکه در اکتبر 1957 یعنی صد سال و یکماه پس از تولد او، نخستین قمر مصنوعی جهان به نام «اسپوت نیک» از شوروی به مدار زمین پرتاب شد. اینکه دنیا نتوانست به موقع از نظریات این دانشمند بزرگ بهره گیرد و اهمالی که دیگران، در استقبال از نظریات او مبذول داشتند، به هیچ وجه از افتخاری که شایسته ی یک معلم متواضع مدرسه و محقق کیهان نوردی با نام کنستانتین ادواردویچ زیولکوفسکی، نمی کاهد.
این دانشمند نابغه که نتیجه ی تحقیقاتش برای ساختن موشک وی-1 آلمانی مورد استفاده قرار گرفت، و با وجود داشتن محدودیت، تلاشهای ارزنده ای در ساخت موتور راکت و مطالعات کیهان نوردی داشت، عاقبت در 11 سپتامبر 1935 در 78 سالگی در کالوگا در حالی از دنیا رفت که نزدیک به 5000 اثر علمی به صورت مقاله و کتاب از خود به جای گذاشت.


منبع

 

[infrequent]

پروفسور یوسف ثبوتی

پروفسور یوسف ثبوتی

دکتر یوسف ثبوتی در اول شهریور ماه 1311 در خانواده‌ای فرهنگی در شهر زنجان به دنیا آمد

وی پس از اتمام تحصیلات مقدماتی خود در زادگاهش در سال 1329 به طور همزمان در دو رشته‌ کشاورزی و فیزیک دانشگاه تهران پذیرفته شد که به دلیل علاقه‌ وافر به فیزیک، این رشته را برای ادامه تحصیل انتخاب کرد.

ثبوتی در دوران دانشگاه با توفان‌های سیاسی شدید سال‌های 1329 تا 1333 همراه بود. وی پس از پایان تحصیلاتش در آزمون نقشه‌برداری قبول شد و به صورت رایگان به یاری دکتر حسین کشی افشار شتافت و پس از چندی با معرفی وی به دانشگاه «تورنتو» کانادا عزیمت کرد و موفق شد که درجه‌ کارشناسی ارشد را از آن دانشگاه دریافت کند.

ثبوتی پس از آن به دانشگاه «شیکاگو» راه یافت و به تحصیل اختر فیزیک نزد استادان صاحب‌نامی هم‌چون سوبر امانیان، چاندراسکار، چمبرلن پرداخت. او در سال 1342 مدرک دکتری تخصصی خود را در این رشته دریافت کرد و برای تدریس با سمت استادیاری رهسپار دانشگاه «نیوکاسل» در انگلستان شد.

دکتر ثبوتی پس از مدتی به ایران بازگشت و چندی بعد با سمت دانشیاری در دانشگاه شیراز به کار مشغول شد.

فعالیت وی در دانشگاه شیراز سرآغاز تحولات جدیدی در دستگاه آموزش عالی ایران بود. نظام ترمی - واحدی کنونی از دستاوردهای دکتر ثبوتی برای نظام آموزشی کشور است.

وی، هم‌چنین طرح ارتقای اعضای هیات علمی بر مبنای پژوهش‌های آنان را پیشنهاد داد و آن را در دانشگاه شیراز اجرا کرد. پایه‌گذاری دوره‌های کارشناسی ارشد در آن دانشگاه از جمله دیگر خدمات استاد در دوران فعالیت در دانشگاه شیراز می‌باشد.

دکتر ثبوتی در سال 1348 در یک فرصت مطالعاتی به دانشگاه «پنسیلوانیا» رفت و ضمن تحقیقات به تدریس در آن دانشگاه پرداخت. وی پس از مدتی به ایران بازگشت و علاوه بر تدریس در دانشگاه صنعتی شریف در سال 1351 طرح تاسیس رصدخانه‌ی ابوریحان بیرونی شیراز را ارائه داد. این رصدخانه که در سال 1356 افتتاح شد، بزگترین رصدخانه‌ی فعال ایران می‌باشد.

استاد پس از آن، دوره دکتری نجوم در دانشگاه را بنیان گذاشت و زمینه‌ تحصیلات عالیه‌ علاقه‌مندان اختر فیزیک را در دانشگاه شیراز فراهم کرد.

دکتر ثبوتی با پی‌گیری‌های فراوان، مرکز تحصیلات تکمیلی در علوم پایه‌ زنجان را در سال 1370 تاسیس کرد.

هم‌چنین در ایجاد انجمن نجوم ایران در سال 1375 که با تلاش چند اخترشناس حرفه‌ای ایران محقق شد، نقش مهمی برعهده داشت.

از استاد ثبوتی بیش از 50 مقاله‌ پژوهشی در مجلات علمی بین‌المللی منتشر شده است. این پژوهشگر خستگی ناپذیر در عرصه‌ فیزیک و نجوم علاوه بر دریافت عنوان کتاب سال جمهوری اسلامی و مدال پژوهشی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، در سال 2000 میلادی به دلیل فعالیت‌های مستمر علمی به دریافت مدال ویژه آکادمی علوم جهان سوم مفتخر شده است.

انجمن فیزیک ایران در شهریور ماه 1381 هفتادمین سال موجودیت خود را همزمان با هفتادمین سالگرد تولد استاد ثبوتی در کنفرانس سالانه‌ی فیزیک ایران جشن گرفت.

این برنامه به احترام این همراه خستگی‌ناپذیر سال‌های فیزیک ایران، کنفرانس ثبوتی نامگذاری و با حضور بیش از 800 تن از استادان و دانشجویان فیزیک ایران با شکوه خاصی در دانشگاه زنجان برگزار شد.
برگزاری کنفرانس ثبوتی

انجمن فیزیک ایران در شهریور ماه ۱۳۸۱ هفتادمین سال موجودیت خود را همزمان با هفتادمین سالگرد تولد استاد ثبوتی در کنفرانس سالانهٔ فیزیک ایران جشن گرفت. این برنامه به احترام این همراه خستگی‌ناپذیر سال‌های فیزیک ایران، کنفرانس ثبوتی نامگذاری و با حضور بیش از ۸۰۰ تن از استادان و دانشجویان فیزیک ایران با شکوه خاصی در دانشگاه زنجان برگزارشد.

فعالیت‌های علمی

استادیار بخش ریاضی، دانشگاه نیوکاسل، انگلستان، ۴۳-۱۳۴۲
دانشیار بخش فیزیک، دانشگاه شیراز، ۵۰-۱۳۴۳
دانشیار مدعو بخش نجوم، دانشگاه پنسیلوانیا، آمریکا، ۴۸-۱۳۴۷
استاد فیزیک، دانشگاه شیراز، -۱۳۵۰
محقق ارشد انستیتوی نجوم و اختر فیزیک، دانشگاه آمستردام، هلند، ۵۴-۱۳۵۳
محقق مدعو مرکز نجوم و اختر فیزیک، دانشگاه شیکاگو، آمریکا، ۶۴-۱۳۶۳
استاد مدعو بخش فیزیک، دانشگاه نورث ایسترن، بوستون، آمریکا، ۷۱-۱۳۷۰
عضو وابسته مرکز بین‌المللی فیزیک نظری (تریست ایتالیا)، ۷۲

اجرایی

مؤسس و رئیس مرکز تحصیلات تکمیلی در علوم پایه- زنجان، ۳۰ مرداد۱۳۸۹ - ۱۳۷۰
رئیس بخش فیزیک دانشگاه شیراز، ۶۰-۱۳۵۸ و ۵۳-۱۳۵۰
مؤسس و رئیس رصدخانه ابوریحان بیرونی، دانشگاه شیراز، ۶۵-۱۳۵۲
عضو هیئت مؤسس و رئیس انجمن فیزیک ایران، ۷۸-۱۳۷۵ و ۶۷-۱۳۶۵
عضو هیئت مؤسس و رئیس انجمن نجوم ایران[۲][پیوند مرده]، ۱۳۸۱-۱۳۷۵
عضویت شورای همکاریهای علمی و بین‌المللی وزارت فرهنگ و آموزش عالی، تا کنون-۱۳۷۶
عضو شورای دانشگاه شیراز، ۵۷-۱۳۵۵

فرهنگی و اجتماعی

عضو هیئت مؤسس و هیئت مدیره انجمن فیزیک ایران، ۵۴-۱۳۵۰ و ۷۰-۱۳۶۲
عضو جامعه منجمین آمریکا، تا کنون- ۱۳۴۷
عضو انجمن بین‌المللی نجوم، تا کنون- ۱۳۴۸
عضو هیئت مشاوران مجله علوم و تکنولوژی ایران، ۵۴-۱۳۵۰
عضو هیئت تحریریه مجله علوم و تکنولوژی ایران، تا کنون- ۱۳۶۲
عضو هیئت مشاوران مجله فیزیک ایران، تا کنون-۱۳۶۵
عضو آکادمی علوم جهان سوم، تا کنون- ۱۳۶۶
عضو فرهنگستان علوم جمهوری اسلامی ایران، تا کنون- ۱۳۶۸
عضو شورای علمی مرکز بین‌المللی فیزیک نظری (تریست ایتالیا) ۱۳۷۴-۱۳۶۸
عضو شورای عالی کتابخانه منطقه‌ای علوم و تکنولوژی شیراز، ۷۷-۱۳۷۰
پیشنهاد دهنده و پیگیر برنامه کارشناسی ارشد فیزیک (۱۳۴۶) و برنامه دکتری فیزیک (۱۳۶۵) در دانشگاه شیراز

افتخارات

۱۳۵۷ - مدال پژوهشی- وزارت علوم
۱۳۶۶ - عضویت در آکادمی علوم جهان سوم، تا کنون-
۱۳۶۸ - عضویت در فرهنگستان علوم جمهوری اسلامی ایران، تا کنون
۱۳۷۴ - جایزه کتاب سال ایران - ریاست جمهوری اسلامی ایران
Medal Lecture, in Physical Sciences, The Third World Academy of Sciences, TWAS, ۲۰۰۰
۱۳۷۹ - جایزه خوارزمی
۱۳۸۰ - چهره ماندگار
۱۳۸۱ - تجلیل انجمن فیزیک ایران و نام‌گذاری کنفرانس فیزیک سالانه ۱۳۸۱ بنام کنفرانس ثبوتی


منبع

 

[infrequent]

پروفسور کامران وفا ( استاد دانشگاه هاروارد )

پروفسور کامران وفا ( استاد دانشگاه هاروارد )

کامران وفا در سال 1339 در تهران متولد شد. جوانی خود را در محیط خانوادگی گرمی همراه با دو برادر دیگر در ایران سپری کرد. در دبیرستان البرز به تحصیل پرداخت و در سال 1356 برای ادامه تحصیل به آمریکا رفت. لیسانس فیزیک و ریاضی خود را در سال 1360 از دانشگاه MIT دریافت کرد و در سال 1364 دوره دکترای فیزیک را در دانشگاه پرینستون به پایان رساند. از همان سال تاکنون در هاروارد مشغول تحقیق و تدریس است و از سال 1369 به سمت استادی دائم هاروارد دست یافت. وی در سال 1365 با آفرین صدر ازدواج کرد و هم اکنون صاحب سه فرزند پسر با نام های فرزان، کیان و نیکان است.

کامران وفا درمورد علاقه خود به فیزیک می گوید : علاقه من به فیزیک به خیلی وقت پیش برمی گردد. به یاد دارم زمانی که کلاس اول دبستان بودم هر زمان که به ماه نگاه می کردم این سوال که چرا ماه به زمین نمی افتد اذیتم می کرد! و اینکه چرا دیگران از این موضوع اذیت نمی شوند و مثل اینکه اینگونه سوالات نامربوط هستند! این نوع سوالات بودند که بعد از دوران کودکی مرا به فیزیک علاقه مند کردند.

کامران وفا هم اکنون استاد فیزیک نظری انرژی زیاد و به ویژه تئوری ریسمان دانشگاه هاروارد است. او یکی از پیش برندگان اصلی و یکی از رهبران پژوهش در نظریه ریسمان است که یکی از نظریه های مهم فیزیک مدرن برای توصیف نیروهای طبیعت است. این نظریه ناهماهنگی میان نظریه نسبیت اینشتین و مکانیک کوانتوم را حل کرده است و پیش بینی می کند که ذرات اولیه به جای متمرکز بودن در یک نقطه از ریسمان های یک بعدی بسیار کوچکی تشکیل شده اند.

در نظریه ریسمان تمام نیروها و ذرات وحدت می یابند. در نتیجه علی الاصول می توان توجیه جامع و کاملی از عالم هستی را در تئوری ریسمان پیدا کرد. به این دلیل گاهی آن را تئوری همه چیز می نامند.

سالیان سال تصور فیزیکدان ها آن بود که فضا سه بعدی است، اما از ابتدای قرن بیستم این تصور کم کم تغییر کرد. در ابتدا این نظریه مطرح شد که شاید فضا چهاربعدی باشد، ولی با گذشت زمان تعداد ابعاد فضا باز هم بیشتر شد. در سال 1984 انقلاب ابرریسمان ها به وقوع پیوست. نظریه ریسمان ها تمامی جهان را متشکل از ریسمان های انرژی مرتعش یک بعدی می داند که در 9 بعد مکانی و یک بعد زمانی در حال ارتعاش هستند. سپس در سال 1995، «ادوارد ویتن» از موسسه پژوهش های پیشرفته پرینستون امریکا و «پائول تاونسند» از دانشگاه کمبریج، بعد فضایی دیگری را نیز به نظریه ریسمان ها اضافه کرده و نظریه دیگری به نام نظریه M را ارائه کردند.

این نظریه در واقع تعمیمی از نسخه های متفاوت نظریه ریسمان بود. اما به رغم موفقیت های ارزنده نظریه M، این نظریه نیز نتوانست تفاوت های موجود میان نسخه های مختلف نظریه های ریسمان را حذف کند و دقیقاً در همین جا بود که سر و کله کامران وفا و نظریه اش یعنی نظریه F پیدا شد؛ نظریه ایی که با افزودن یک بعد جدید به نظریه M، تصویری 12 بعدی از کائنات ارائه می دهد. نظریه پردازان مشتاقانه از نظریه F استقبال کردند، چراکه این نظریه با بعد اضافی خود، مسائل باقیمانده در نظریه M را به خوبی حل می کند. اما از آنجایی که بعد اضافی مطرح شده در نظریه F، نه یک بعد مکانی بلکه یک بعد زمانی است، بنابراین نظریه مزبور، پیامدها و چالش های فلسفی عمیقی را نیز با خود به میدان آورده است.

در واقع بعد زمانی جدید مطرح شده توسط وفا ویژگی های آنچنان اسرارآمیزی به جهان می دهد که فیزیکدان ها را از واقعی پنداشتن آن نگران می کند. به عنوان مثال، درحالی که در نظریه 11 بعدی M، اصل نسبیت «اینشتین» همچنان پابرجاست، در نظریه 12 بعدی وفا این اصل اعتبار خود را از دست می دهد (براساس اصل نسبیت، قوانین فیزیک برای تمامی ناظران یکسان است). همین امر یکی از عواملی است که فیزیکدان ها را در پذیرش بعد زمانی جدید دچار تردید می کند.

اما خود کامران وفا به گونه ایی دیگر می اندیشد. هرچند او نیز قبول دارد که بعد زمانی اضافی از بسیاری جهات به یک ابزار ریاضی انتزاعی شبیه تر است تا به یک هویت فیزیکی واقعی، ولی در عین حال معتقد است چنین برداشتی در آینده نزدیک تغییر خواهد کرد. وفا در این باره می گوید : «در حال حاضر شاید به نظریه F صرفاً به عنوان یک سازوکار ریاضی مناسب تر برای تبیین رفتار کائنات نگاه شود، اما فراموش نکنیم که در تاریخ فیزیک، همواره پشت سر سازوکارهای ریاضی جدید، پدیده های فیزیکی جدیدی نیز کشف شده اند.» پرفسور وفا در این مورد به عنوان مثال به کوارک ها اشاره می کند. تا همین چند دهه قبل به کوارک ها صرفاً به عنوان یک سازوکار ریاضی برای تبیین رفتار ذراتی نظیر پروتون ها نگاه می کردند. اما امروزه اغلب فیزیکدان ها معتقدند کوارک ها واقعاً در جهان وجود دارند. ممکن است مشابه چنین سرنوشتی در انتظار بعد زمانی جدید و اسرارآمیز نظریه F نیز باشد.

پرفسور وفا آینده نظریه ریسمان را نامعلوم، اما هیجان انگیز می داند. وی می گوید : این نظریه فیزیکدانان را به بینش های فیزیکی درخشانی هدایت کرده و همچنین دارای ساختار بسیار غنی ریاضی است، طوری که تاکنون در عالم ریاضیات چندین انقلاب فکری به وجود آورده است. و این بینش و اتصالی که در ریاضیات و فیزیک به وجود آورده ما را بیشتر به اعتبار آن مطمئن می سازد.

کامران وفا در حدود دویست مقاله علمی نوشته و همچنین چند کتاب تالیف کرده که نتیجه کاری چندین کنفرانس است. وی موفق شد در سال 2008 دو جایزۀ «دیراک» و «آیزنباد»، که از معتبرترین جوائز علمی جهان به حساب می آیند را از آن خود کند. همچنین پروفسور کامران وفا، به دنبال دستاورد های متمایز خود در زمینۀ تحقیقاتش در چهارچوب تئوری ریسمان و سیاهچاله ها و کسب جوائز معتبر، به عضویت فرهنگستان ملی علوم آمریکا نیز درآمده است.


منبع

 

[infrequent]

دکتر مهدی گلشنی

دکتر مهدی گلشنی

مهدی گلشنی نویسنده، فیزیک دان، مترجم، مدرس، فیلسوف و پژوهشگر ایرانی به سال 1317 شمسی در اصفهان چشم به جهان گشود.
به سال 1339 مدرک کارشناسی را در رشته فیزیک از دانشگاه تهران گرفت. آن گاه به آمریکا رفت و به سال 1348 دکترای خود در رشته ذرات بنیادی را از دانشگاه برکلی دریافت کرد.
پس از بازگشت به میهن، به تدریس در دانشکده فیزیک دانشگاه صنعتی شریف پرداخت.
پیش از انقلاب و پس از آن رییس دانشکده فیزیک و در سال های 1357 تا 1359 معاون آموزشی و دانشجویی دانشگاه صنعتی بود.
به سال 1364 به مقام استادی رسید. از همان زمان رشته فلسفه علم را پایه گذاری کرد و به سال 1374 آن را به صورت رسمی به اجرا درآورد.
وی به خاطر این تلاش به ریاست بخش فلسفه علم در دانشگاه صنعتی برگزیده شد و جایزه علم و دین بنیاد تمپلتون را دریافت کرد.
گلشنی چند سالی عضو هیات داوران جایزه پیشرفت در دین در بنیاد تمپلتون بود.
او ریاست پژوهشکده علوم انسانی و مطالعات فرهنگی ایران را از سال 1372 و عضویت شورای عالی انقلاب فرهنگی را از سال 1375 برعهده داشته و عضو آکادمی علوم جمهوری اسلامی ایران، عضو آکادمی اسلامی علوم، عضو جامعه مدرسان فیزیک آمریکا، عضو جامعه فلسفه علم میشیگان و عضو انجمن اروپایی علم و الهیات بوده است.
هم چنین از سال 1369 تا 1374 عضو وابسته ارشد مرکز جهانی فیزیک نظری در تریست ایتالیا بود.
از دکترگلشنی شمار زیادی مقاله و کتاب در فیزیک، فلسفه، علم و دین و علم و الهیات انتشار یافته است:
از علم سکولار تا علم دینی، 1377، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، 197 ص. چاپ دوم: 1380. وی در این کتاب به دنبال تبیین مفهوم دانش دینی است.
تحلیلی از دیدگاه فلسفی فیزیکدانان معاصر. چاپ اول 1369، تهران: امیرکبیر. ویرایش دوم 1374. تهران: مشرق، 411 ص. با پیش گفتار علامه محمدتقی جعفری، 1380، تهران: نشر و پژوهش فرزان روز.
علم و دین و معنویت در آستانه قرن بیست و یکم، 1379، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
فیزیک، دیوید هالیدی، رابرت رسنیک، ترجمه مهدی گلشنی و ناصر مقبلی، ویرایش لطیف کاشیگر، تهران: نشر دانشگاهی، 1363. ویرایش سوم 1375، تهران: اشاره و روز. چاپ هفتم 1377.
قرآن و علوم طبیعت، 1364، تهران: امیرکبیر. ویرایش دوم 1375، تهران: مطهر، 253 ص. این کتاب به زبان انگلیسی ترجمه شده و از سوی سازمان تبلیغات اسلامی به چاپ رسیده است.
این کتاب به دست آیت الله محمدعلی تسخیری به زبان عربی ترجمه شده و به چاپ رسیده است. 1405ق. طهران: منظمه الاعلام الاسلامی، معاونیه الرئاسه للعلاقات الدولیه، 133 ص.
هل یستغنی العلم عن الدین؟ اجابات عدد من العلماء بالطبیعیات، جمعها و اعدها مهدی گلشنی، ترجمها عن الانجلیزیه جعفرصادق خلیلی، 1381، تهران: الهدی، 216 ص.
مجموعه مقالات کنگره بین المللی امام علی (ع) و عدالت، وحدت و امنیت، به اهتمام مهدی گلشنی، ویراستار حسن فقیه عبداللهی، 1380، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
مجموعه مقالات موتمر الامام علی(ع) الدولی والعداله و الوحده و الامن، باعتناء مهدی گلشنی، المراجعه و التصحیح قیس آل قیس، 1422ق. طهران: معهد العلوم الانسانیه و الدراسات الثقافیه.

زندگی نامه دکتر از منبعی دیگر و کاملتر
استاد دكتر مهدي گلشني بهمن ماه 1317 در شهر اصفهان ديده به جهان گشود. تحصيلات ابتدايي و متوسطه را در مدرسه فرهنگ اصفهان و دبيرستان ادب به انجام رساند و همزمان با تحصيل در دبيرستان به يادگيري دروس حوزوي، علوم ادبي، منطق و حكمت پرداخت و در امتحانات ادبي سال پنجم دبستان در اصفهان و امتحانات كشوري حائز رتبه اول شد.
پس از اخذ ديپلم رياضي با موفقيت در آزمون ورودي رشته فيزيك دانشگاه تهران تحصيلات عالي را آغاز كرد. در سال 1339 موفق به دريافت مدرك ليسانس در رشته فيزيك از اين دانشگاه با كسب رتبه اول رشته فيزيك و رتبه اول دانشكده علوم شد و در همين سال دوره آموزشي الكترونيك و فيزيك هسته اي را در مراكز اتمي دانشگاه تهران گذراند . سپس براي ادامه تحصيل رهسپار ايالات متحده آمريكا شد و تحصيلات تكميلي تا دريافت مدرك دكتراي فيزيك در دانشگاه بركلي ايالت كاليفرنيا ادامه داد.
استاد دكتر گلشني در سال 1348 به مهين بازگشت و خدمت خود با سمت استاديار فيزيك در دانشگاه صنعتي شريف آغاز كرد و با طي مدارك علمي در سال 1364 به رتبه استادي اين دانشگاه ارتقا يافت.
وي در سال 1369 بعنوان يكي از اعضاي پيوسته اوليه فرهنگستان علوم جمهوري اسلامي ايران برگزيده شد.
دكتر مهدي گلشني در طول خدمت، مسئوليت هاي علمي دانشگاهي به عهده داشته است از جمله:
رياست دانشكده فيزيك دانشگاه صنعتي شريف در دو دوره
معاونت آموزشي و دانشجويي دانشگاه صنعتي شريف
رئيس و بنيانگذار گروه فلسفه علم دانشگاه صنعتي شريف
رئيس گروه علوم پايه فرهنگستان علوم
سرپرست گروه علوم پايه شوراي عالي برنامه ريزي
ورئيس پژوهشگاه علوم انساني و مطالعات فرهنگي عضو شوراي عالي انقلاب فرهنگي.
استاد دكتر مهدي گلشني منشا خدمات علمي و فرهنگي متعدد بوده است مانند پايه گذاري گروه فلسفه علم در دانشگاه صنعتي شريف و فعاليت موثر در راه اندازي دكتراي فيزيك در اين دانشگاه به عنوان اولين دوره دكتراي فيزيك در ايران، همچنين پايه گذاري تحقيقات در زمينه فيزيك بنيادي در كشور، فعال كردن تحقيقات در زمينه هاي علم و دين و فيزيك و فلسفه در ايران، مشاركت در برنامه ريزي و تاسيس مركز تحقيقات فيزيك نظري و رياضيات، عضو موسس انجمن بين المللي علم و دين در كمبريج بريتانيا، مشاوره و مشاركت در پروژه كنفرانس علم و جستجوي معنويت (بركلي، ايالات متحده 1998) كه نقطه عطفي در تاريخ مناسبات علم و دين در غرب محسوب مي شود، راه اندازي نشريات /نامه علم و دين/ آفاق الحضاره اسلاميه و نامه علوم انساني در پژوهشگاه علوم انساني و مطالعات فرهنگي/ راه اندازي مركز تحقيقات امام علي (ع) / پژوهشكده اقتصاد / گروه انديشه سياسي اسلام/ گروه غرب شناسي/ گروه مطالعات زنان/ گروه علم و دين/ گروه فلسفه براي كودكان و دوره هاي دكتراي تاريخ علم در تمدن اسلامي و دكتراي فلسفه علم در پژوهشگاه علوم انساني و مطالعات فرهنگي.
استاد دكتر گلشني در انجمن ها و موسسات علمي و فرهنگي نيز فعاليت مستمر و موثر دارد و به واسطه فعاليت هاي درخشان علمي و ادبي جوايز متعدد دريافت داشته است كه از آن ميان مي توان به اين موارد اشاره كرد: عضويت در انجمن ايران، آكادمي علوم جهان اسلام، انجمن فيزيك ايران، آكادمي علوم جهان اسلام، انجمن فيزيك علوم جهان اسلام، انجمن فيزيك آمريكا، انجمن مدرسان فيزيك آمريكا، انجمن بين المللي علم ودين، انجمن فلسفه علم، انجمن اروپايي علم و الهيات، انجمن مطالعه علمي دين، مركز الهيات و علوم طبيعي، مركز بين المللي فيزيك نظري، مركز اسلام و علم، موسسه تعامل الهيات با علم و تكنولوژي ، موسسه علم و دين متانكسوس. همچنين دريافت نشان استاد نمونه دانشگاه صنعتي شريف، استاد نمونه آموزش عالي كشور، استاد ممتاز فيزيك دانشگاه صنعتي شريف، استاد ممتاز دانشگاه صنعتي شريف، جايزه تمپلتون براي درس علم و دين و برنده دو دوره جايزه كتاب سال ايران.
تاليف و ترجمه بيش از يازده كتاب و انتشار بيش از يكصد مقاله در زمينه فيزيك ، فيزيك ذرات بنيادي ، فيزيك بنيادي ، فيزيك و فلسفه ، علم و دين ، علم و الهيات و برنامه ريزي دانشگاهي از ديگر فعاليت هاي علمي دكتر گلشني است .
دكتر مهدي گلشني ،درمراسم بزرگداشت مشترك فرهنگستانها، گراميداشت نام آوران كشور در عرصه علم ،ادب و هنر، نشان درجه يك دانش را از رئيس جمهور دريافت كرد.

منبع

 

[infrequent]

زندگی ارشمیدس، غرق در فرمول‌های ریاضی

زندگی ارشمیدس، غرق در فرمول‌های ریاضی

ارشمیدس، ریاضیدان و فیزیکدان یونانی سال ۲۱۲ قبل از میلاد مسیح در سیراکوز به دنیا آمد. او بزرگ‌ترین و برجسته‌ترین دانشمند و ریاضیدان دوران گذشته است. رازهای بسیاری از فعالیت‌های این دانشمند دوران باستان ناشناخته مانده است.

ارشمیدس فرمول‌های زیادی را در ریاضیات، فیزیک، هندسه و علوم مهندسی کشف کرد که یکی از مهم‌ترین آنها، تعادل مایعات است که برای اجسام غوطه‌ور به کار می‌رود.

جمله معروف «یافتم، یافتم» ارشمیدس در پی کشف راز جدیدی از علم او را در میان دانشمندان دیگر متمایز کرده است.

وی تا آخرین لحظات زندگی‌اش مشغول تفکر در مسائل علمی بود و هر روزش را با کشیدن دایره‌ها و اشکال هندسی مختلف و انجام آزمایشات روی معادلات کشف‌شده‌اش، سپری می‌کرد.

اختراع مشهور ارشمیدس آب را به زمین‌های خشک باستان رساند و ارتش روم را برای سه سال پشت دروازه‌های یونان نگه داشت.

از آثار علمی او می‌توان به کشف قانون شناورهای (معروف به قانون ارشمیدس)، تعیین جرم حجمی طلا و نقره و بعضی فلزات دیگر و اختراع پیچ مخصوص و حلزونی شکلی به نام پیچ ارشمیدس برای بالا بردن آب اشاره کرد.

با توجه به نوشته‌های اندک در مورد زندگی این دانشمند، بیشتر تلاش‌ها برای شناخت زندگی ارشمیدس به گونه‌ای از افسانه‌ها و حقایق تشکیل شده و برخلاف فعالیت‌های ریاضی ارشمیدس مقالات کمی برای توضیح اختراعاتش نوشته است.

شرح زندگی او چند دهه بعد از فوتش نوشته شد به این ترتیب جنبه‌های مختلفی در مورد موفقیت‌ها و ویژگی‌های اخلاقی او نانوشته و نامعلوم باقی مانده است.

نوشته‌های ارشمیدس نشان می‌دهد که او در ایالت سیراکوز که مهم‌ترین بندر یونان بوده به دنیا آمده است و پدرش ستاره‌شناس بوده‌ است.

او سال‌هایی را که اندیشه‌اش شکل گرفت در آکادمی الکساندرای مصر گذراند، جایی که طبق گزارشات با جانشین بهترین ریاضیدان ـ اقلیدس ـ درس خواند و کار کرد، هنگامی که به اسکندریه آمد با بسیاری از دانشمندان آشنا شد و با آنها ارتباط دوستی برقرار کرد.

علاقه و اشتیاق شدید ارشمیدس به مسائل هندسی باعث شد از مهندسی روی برگرداند. او پرآوازه‌ترین و پرکاربردترین وسیله مهندسی یعنی پیچ ارشمیدس را کشف کرده است.

به این ترتیب برای نخستین بار کاری کرد که زمین‌های زراعی دلتای نیل را آبیاری کنند. پیچ آبی ارشمیدس، برای زهکشی آب از زیرزمین استفاده می‌شد که با آن زمین‌ها را آبیاری می‌کردند.

امروزه این امر فعالیتی استاندارد در مدیریت فاضلاب، آبیاری و سایر کاربردها در جایی است که جابه‌جایی حجم زیادی از آب با کمترین تلاش لازم است.

در طول زندگی ارشمیدس، معروف‌ترین اختراعاتش و احتمالا بیشتر حقوقش، از دوستی او با پادشاه هیرون دوم است. هیرون از ارشمیدس در تعجب بود و گاهی او را می‌آزمود.

یکبار پادشاه از ارشمیدس پرسید که چگونه با نیروی کم می‌توان وزن زیادی را جابه‌جا کرد؟ ارشمیدس تلاش کرد تا به پادشاه نشان دهد که چگونه این کار ممکن است.

از این رو شاهکار مهندسی ترکیب قرقره و تئوری هیدرواستاتیک را نشان داد و تنها با مجموعه‌ای از قرقره‌ها توانست به تنهایی سه کشتی بزرگ را که بیرون از لنگرگاه و در ساحل بودند، بکشد.

یکی دیگر از دستاورد‌های این دانشمند مربوط به این ‌می‌شود که ارشمیدس از فهم یگانه خودش در مورد اجسام استفاده کرد تا به اختراع بمب‌های مبتکرانه و ویران‌کننده‌ای در طول دومین جنگ کارتاژی اقدام کند.

او سنگ‌انداز مخصوصی را توسعه داد که توده‌های سنگ و کنده درخت را به سمت کشتی‌های مهاجم پرتاب می‌کرد. او یافته‌هایش را توسعه داد و یک جرثقیل مخفی با قلاب بزرگی ایجاد کرد که کشتی مهاجمان را بلند می‌کرد، آنها را به بالا و پایین تکان می‌داد یا باعث می‌شد به عقب برگردند و تکه‌تکه شوند.

به احتمال کم او توانسته بود با استفاده از آینه‌های بزرگ و بازتاب نورخورشید کشتی دشمنان را به خاکستر تبدیل کند.

برخلاف این‌که توانسته بود ارتش روم را برای سه سال پشت دروازه‌های یونان نگه دارد، اما در نهایت مستعمرات جزیره سیسیل به زیر آب رفت. در این میان امپراتور روم به طور خاص درخواست کرده بود که ارشمیدس را برای او زنده بیاورند؛ اما سربازان روم او را در حالی که روی یک مسأله ریاضی پشت میزش کار می‌کرد پیدا کردند و تلاش کردند که او را دستگیر کنند، آنها به اشتباه فکر کردند که ابزار ریاضی او یک سلاح عجیب است و یک سرباز او را در همان محل به قتل رساند.

علم پرس