دانستنی های زنبورداری

[رامین قاسم نتاج]

	[FONT=arial, helvetica, sans-serif]خواص شیمایی[/FONT]	[FONT=arial, helvetica, sans-serif][/FONT]​
[FONT=arial, helvetica, sans-serif][/FONT]	[FONT=arial, helvetica, sans-serif]دامنه تغییرات شیمیایی موجود در دانه‌های گرده عبارتند از : پروتئین ۹ تا ۳۷ درصد ، مواد معدنی (براساس وزن خشک) ۳ تا ۷ درصد ، رطوبت (دانه گرده تازه) ۹ تا ۳۶ درصد که این عدد براساس رطوبت روزانه محیط متغییر است و میانگین آن ۹ درصد می‌باشد.(جدول ۱) [/FONT] [FONT=arial, helvetica, sans-serif]نوع ترکیب[/FONT] [FONT=arial, helvetica, sans-serif]میانگین[/FONT] [FONT=arial, helvetica, sans-serif]دامنه تغییرات[/FONT] [FONT=arial, helvetica, sans-serif]پروتئین خام[/FONT] [FONT=arial, helvetica, sans-serif]۶/۲۱[/FONT] [FONT=arial, helvetica, sans-serif]۸۷/۲۹ - ۰۲/۷[/FONT] [FONT=arial, helvetica, sans-serif]عصاره اتری[/FONT] [FONT=arial, helvetica, sans-serif]۹۶/۴[/FONT] [FONT=arial, helvetica, sans-serif]۴۴/۱۴ - ۹۴/۰[/FONT] [FONT=arial, helvetica, sans-serif]قندهای احیا کننده[/FONT] [FONT=arial, helvetica, sans-serif]۷۱/۲۵[/FONT] [FONT=arial, helvetica, sans-serif]۲۱/۴۱ - ۲۸/۱۸[/FONT] [FONT=arial, helvetica, sans-serif]قندهای غیر احیا کننده[/FONT] [FONT=arial, helvetica, sans-serif]۷۱/۲[/FONT] [FONT=arial, helvetica, sans-serif]۹- ۰[/FONT] [FONT=arial, helvetica, sans-serif]نشاسته[/FONT] [FONT=arial, helvetica, sans-serif]۵۵/۲[/FONT] [FONT=arial, helvetica, sans-serif]۶۱/۱۰- ۰[/FONT] [FONT=arial, helvetica, sans-serif]خاکستر[/FONT] [FONT=arial, helvetica, sans-serif]۷۰/۲[/FONT] [FONT=arial, helvetica, sans-serif]۳۶/۶ - ۹۱/۰[/FONT] [FONT=arial, helvetica, sans-serif]آب[/FONT] [FONT=arial, helvetica, sans-serif]۱۶/۱۱[/FONT] [FONT=arial, helvetica, sans-serif]۲۳/۱۶ - ۰۱/۷[/FONT] [FONT=arial, helvetica, sans-serif]موادغیرمشخص[/FONT] [FONT=arial, helvetica, sans-serif]۵۵/۲۸[/FONT] [FONT=arial, helvetica, sans-serif]۸۷/۳۵ - ۶۵/۲۶[/FONT]​ [FONT=arial, helvetica, sans-serif]جدول ۱- ترکیبات شیمیایی موجود در دانه گرده[/FONT] [FONT=arial, helvetica, sans-serif] کربوئیدرات[/FONT] [FONT=arial, helvetica, sans-serif]گرده شامل قندهای احیا کننده (مخلوتی از دکستروز و لولز) می‌باشد حدود ۳۰ درصد این قندها را ممکن است زنبور به گرده بیافزاید زیرا دانه‌های گرده جمع‌آوری شده توسط دست یا وسایل مکانیکی دارای مقدار کمتری قند می‌باشند. میزان کربوئیدرات در دانه گرده تازه به طور متوسط ۳۱ درصد است. مهمترین قندهای گرده سوکروز، فروکتوز، گالاکتوز، مانوز،گزیلوز و نشاسته می‌باشند.[/FONT] [FONT=arial, helvetica, sans-serif] پروتئین [/FONT] [FONT=arial, helvetica, sans-serif]میزان متوسط پروتئین گرده در حدود ۲۲ درصد و بین ۷ تا ۴۰ درصد متغییر می‌باشد. بیش از ۱۹ اسید آمینه در گرده وجود دارد که بیش از ۵۰ درصد کل مقدار پروتئین و ۱۳ درصد وزن خشک آن را تشکیل می‌دهد. تمامی اسیدهای آمینه ضروری مورد نیاز انسان در ترکیب پروتئین دانه گرده وجود دارند.(جدول ۲)[/FONT] [FONT=arial, helvetica, sans-serif]ترکیب[/FONT] [FONT=arial, helvetica, sans-serif]درصد[/FONT] [FONT=arial, helvetica, sans-serif]آرژنین[/FONT] [FONT=arial, helvetica, sans-serif]۷/۴[/FONT] [FONT=arial, helvetica, sans-serif]هیستیدین[/FONT] [FONT=arial, helvetica, sans-serif]۵/۱[/FONT] [FONT=arial, helvetica, sans-serif]ایزولوسین[/FONT] [FONT=arial, helvetica, sans-serif]۷/۴[/FONT] [FONT=arial, helvetica, sans-serif]لوسین[/FONT] [FONT=arial, helvetica, sans-serif]۶/۵[/FONT] [FONT=arial, helvetica, sans-serif]لیزین[/FONT] [FONT=arial, helvetica, sans-serif]۷/۵[/FONT] [FONT=arial, helvetica, sans-serif]متیونین[/FONT] [FONT=arial, helvetica, sans-serif]۷/۱[/FONT] [FONT=arial, helvetica, sans-serif]فنیل‌آلانین[/FONT] [FONT=arial, helvetica, sans-serif]۵/۳[/FONT] [FONT=arial, helvetica, sans-serif]ترئونین[/FONT] [FONT=arial, helvetica, sans-serif]۶/۴[/FONT]​ [FONT=arial, helvetica, sans-serif]تریپتوفان[/FONT] [FONT=arial, helvetica, sans-serif]۶/۱[/FONT] [FONT=arial, helvetica, sans-serif]والین[/FONT] [FONT=arial, helvetica, sans-serif]۶[/FONT] [FONT=arial, helvetica, sans-serif]اسیدگلوتامیک[/FONT] [FONT=arial, helvetica, sans-serif]۱/۹[/FONT] [FONT=arial, helvetica, sans-serif]جدول ۲- اسیدهای آمینه موجود در دانه گرده[/FONT] [FONT=arial, helvetica, sans-serif] ویتامین‌ها [/FONT] [FONT=arial, helvetica, sans-serif]ویتامین‌ها موادی هستند که برای رشد طبیعی موجودات زنده ضروری می‌باشند. به طورکلی ویتامین‌های مختلفی در دانه گرده شناسایی شده است. فقدان آنها در رژیم غذایی باعث بروز بیماری‌های مختلفی می‌شود.[/FONT] [FONT=arial, helvetica, sans-serif]ویتامین‌های موجود در دانه گرده عبارتند از :[/FONT] [FONT=arial, helvetica, sans-serif]پرو ویتامین A[/FONT] [FONT=arial, helvetica, sans-serif]ویتامین‌های گروه B[/FONT] [FONT=arial, helvetica, sans-serif]ویتامین C[/FONT] [FONT=arial, helvetica, sans-serif]ویتامین E[/FONT] [FONT=arial, helvetica, sans-serif] [/FONT] [FONT=arial, helvetica, sans-serif]مواد معدنی[/FONT]​ [FONT=arial, helvetica, sans-serif] گرده گل از نظر مواد معدنی غنی بوده و دارای ۲/۹ تا ۸/۳ درصد مواد معدنی است. ۱۳ نوع ماده معدنی مختلف که برای رژیم غذایی انسان نیز ضروری هستند، در گرده گل وجود دارند که در جدول زیر مشاهده می کنید.(جدول ۳)[/FONT] [FONT=arial, helvetica, sans-serif]متداول‌ترین عناصر موجود در دانه‌های گرده به ترتیب پتاسیم، فسفر، کلسیم، منیزیم، آهن، مس، منگنز می‌باشد.[/FONT] [FONT=arial, helvetica, sans-serif]نام ترکیب[/FONT] [FONT=arial, helvetica, sans-serif]مقدار[/FONT] [FONT=arial, helvetica, sans-serif]سدیم[/FONT] [FONT=arial, helvetica, sans-serif]۶۹/۱۸ - ۸۳/۵[/FONT] [FONT=arial, helvetica, sans-serif]منگنز[/FONT] [FONT=arial, helvetica, sans-serif]۹۶/۷ - ۵۳/۳[/FONT] [FONT=arial, helvetica, sans-serif]آلومینیم[/FONT] [FONT=arial, helvetica, sans-serif]۸۲/۳ - ۱۹/۰[/FONT] [FONT=arial, helvetica, sans-serif]سلنیم[/FONT] [FONT=arial, helvetica, sans-serif]۵۳/۱۴ - ۴۸/۱[/FONT] [FONT=arial, helvetica, sans-serif]فسفر[/FONT] [FONT=arial, helvetica, sans-serif]۹۳/۳۹ - ۷۶/۲۲[/FONT] [FONT=arial, helvetica, sans-serif]کلسیم[/FONT] [FONT=arial, helvetica, sans-serif]۶۸/۸ - ۴۸/۳[/FONT] [FONT=arial, helvetica, sans-serif]منیزیم[/FONT] [FONT=arial, helvetica, sans-serif]۵۱/۱ - ۲۰/۰[/FONT] [FONT=arial, helvetica, sans-serif]آهن[/FONT] [FONT=arial, helvetica, sans-serif]۷۸/۳ - ۱۱/۰[/FONT]​ [FONT=arial, helvetica, sans-serif]مس[/FONT] [FONT=arial, helvetica, sans-serif]۷/۹ - ۰۶/۰[/FONT] [FONT=arial, helvetica, sans-serif]جدول ۳- مواد معدنی موجود در دانه گرده(در صد گرم ماده خشک)[/FONT] [FONT=arial, helvetica, sans-serif] [/FONT]​ [FONT=arial, helvetica, sans-serif] آنزیم‌ها[/FONT] [FONT=arial, helvetica, sans-serif] دانه‌های گرده از نظر میزان آنزیم‌ها غنی می‌باشند. برخی از آنزیم‌های موجود در دانه گرده عباتند از :[/FONT] [FONT=arial, helvetica, sans-serif]· آمیلاز[/FONT] [FONT=arial, helvetica, sans-serif]· کوزیماز[/FONT] [FONT=arial, helvetica, sans-serif]· دیسفراز[/FONT] [FONT=arial, helvetica, sans-serif]· هیدرولاز[/FONT] [FONT=arial, helvetica, sans-serif]· لاکتیک دهیدروژناز[/FONT] [FONT=arial, helvetica, sans-serif]· اکسیدوردوکتاز[/FONT] [FONT=arial, helvetica, sans-serif]· فسفاتاز[/FONT] [FONT=arial, helvetica, sans-serif]· ساکاراز[/FONT]

 

[رامین قاسم نتاج]

	[FONT=arial, helvetica, sans-serif]مصارف دارویی گرده[/FONT]	[FONT=arial, helvetica, sans-serif][/FONT]​
[FONT=arial, helvetica, sans-serif][/FONT]	[FONT=arial, helvetica, sans-serif]به‌طور‌کلی در منابع و مقالات داخلی و خارجی موجود، گرده در موارد زیر مؤثر می‌باشد:[/FONT] [FONT=arial, helvetica, sans-serif]به عنوان یک محرک وسیع‌الطیف در بهبود وضعیت عمومی بدن [/FONT] [FONT=arial, helvetica, sans-serif]پیشگیری و درمان بیماری‌های پروستات [/FONT] [FONT=arial, helvetica, sans-serif]درمان ناتوانیهای جنسی [/FONT] [FONT=arial, helvetica, sans-serif]رفع حساسيت (بيماران حساس به گرده گل در صورت خوردن عسل و يا شان عسل(عسل با موم) به خاطر داشتن گرده گل در آنها، تدريجا درجه حساسيت کاهش يافته و بهبود مي يابند.) [/FONT] [FONT=arial, helvetica, sans-serif] [/FONT] [FONT=arial, helvetica, sans-serif]تنظيم کننده عمل روده(گرده گل فعاليت روده را عادي کرده و تنظيم کننده قابل توجهي براي آن مي باشد. مخصوصا گرده هايي که توسط زنبورداران جمع آوري مي شود نوعي ماده غذايي عالي براي روده محسوب مي شود. گاهي اوقات آن را پليس روده مي نامند) [/FONT] [FONT=arial, helvetica, sans-serif] [/FONT] [FONT=arial, helvetica, sans-serif]کاهش فشار خون [/FONT] [FONT=arial, helvetica, sans-serif]جلوگیری از پیری زودرس [/FONT] [FONT=arial, helvetica, sans-serif]درمان ورم روده بزرگ و معده [/FONT] [FONT=arial, helvetica, sans-serif]کاهش تب [/FONT] [FONT=arial, helvetica, sans-serif]درمان بیماری‌های عصبی [/FONT] [FONT=arial, helvetica, sans-serif]درمان سندرم افسردگی [/FONT] [FONT=arial, helvetica, sans-serif]تنظیم فعالیت متابولیسمی (گرده گل اختلالات در کارايي اعمال بدن را تنظيم نموده و متابوليسم هاي ناقص را متعادل مي سازد.) [/FONT] [FONT=arial, helvetica, sans-serif]مؤثر در نرم کردن پوست [/FONT] [FONT=arial, helvetica, sans-serif] [/FONT] [FONT=arial, helvetica, sans-serif]درمان يبوست توسط گرده گل بسيار موثر است. اين ماده با تخميرهاي روده اي و کوليت ها مبارزه مي کند. در درمان کولي باسيلوز و باکتري هاي روده اي بسيار موثر است. [/FONT] [FONT=arial, helvetica, sans-serif] [/FONT] [FONT=arial, helvetica, sans-serif]گرده گل به افرادي که دوران نقاهت را مي گذرانند و يا به افراد خسته و ضعيف نيرو مي بخشد. به افرادي که دچار بي اشتهايي هستند امکان مي دهد اشتهايي خود را بازيابند. [/FONT] [FONT=arial, helvetica, sans-serif] [/FONT] [FONT=arial, helvetica, sans-serif]گرده گل به طور کلي در کمبودهاي مواد معدني، تاخير در رشد و شير دادن تجويز مي شود. [/FONT]

 

[رامین قاسم نتاج]

موم زنبور عسل و نحوه استخراج آن ​

منبع:

فاطمه سليمي بنه کهل
عضو گروه علمي فارميران
​

منشا موم

زنبورهاي كارگر هشت غده موم ساز دارند كه در قسمت دروني حلقه هاي شكمي در بخش 4 تا 7 شكمي جا گرفته اند. اندازه هاي اين غده هاي موم به سن كارگر بستگي دارد. غدد مزبور در سن تقريبا 12 روزگي زنبور در بزرگترين اندازه خود هستند كه از روز 18، 19 تا آخر زنبور حالت نزولي طي مي كند.
در طي اين دوره، زنبور پولك هاي مومي ساخته شده توسط غدد را با استفاده از فك و آرواره خود جويده و در آن واحد ترشحات براقي خود را جهت نرم كردن موم به آن اضافه مي كنند. وقتي كه موم به آن اضافه مي كنند. وقتي كه موم به خوبي خمير شد به روي شان عسل در ساختمان زيري ذخيره مي شود و يا از آن جهت چسباندن سلول هاي عسل استفاده مي كنند.
موم تركيب شيميايي بسيار محكمي دارد و خواص آن با گذشت زمان همچنان غير معيوب(فاسد نشدني) باقي مي ماند. همچنين نسبت به هيدروليز و اكسيد شدن طبيعي مقاوم بوده و كاملا در آب غير محلول است. به جز لاروهاي بيد (پروانه) موم، هيچ حيوان ديگري شيره ها و اسيدهاي گوارشي لازم جهت هضم آن را ندارد.
...........................
آرايش و خواص موم
موم به طور طبيعي ليپيدي بوده و شامل هيدروكربن هاي اشباع نشده، اسيدها يا هيدروكسي اسيدها، الكل ها، رنگدانه ها، بيشتر از همه گرده و صمغ و ذرات كوچك حشرات مي باشد.
در دماي معمولي موم حالت جامد دارد ولي وقتي درجه حرارت به 18 درجه سانتيگراد كاهش مي يابد، به سرعت حالت تردد و شكننده به خود مي گيرد و در دماي 35 تا 40 درجه سانتيگراد سريع نرم و انعطاف پذير مي شود. چگالي آن حدود 95، 5 و نقطه ذوبش 65 درجه مي باشد. رنگ موم با گذشت زمان تغيير مي يابد. به عنوان مثال موم بكر سفيد است ولي به تدريج هرچه از عمر آن مي گذرد تيره تر شده و در نهايت سياه مي شود.
فرايند رنگ بندي به سبب حضور مواد خارجي در شانهاي عسل مي باشد.
تجمع رنگدانه ها در موم معمولا سايه اي از زرد، نارنجي و قرمز مايل به قهوه هاي به آن مي دهد. اين تفاوت رنگ بندي در ارتباط با كيفيت موم اهميت خاصي ندارد. بنابراين هر گونه تلاشي جهت سفيد كردن موم(اسيد سولفوريك، پركسيد هيدرو‍‍ژن)همانطور كه در گذشته توصيه مي شد نه تنها بي مورد است بلكه امروزه آن را خطرناك دانسته و بايد ممنوع شود.
............................
سايز سلول
در شان هاي عسلي كه به طور طبيعي ساخته مي شوند، ابعاد سلول ها و متعاقبا تعداد تعداد آن ها در هر2 dm از هر نژادي ديگر تنوع بسيار دارد. ميانگين ابعاد سلول هاي ساخته شده توسط نژاد زنبورهاي اروپايي بين mm 5.13 (Apis Melliffera lingusta) و mm 5،5 (Aois mellifera carnica) مي باشد.
melliffera Apis melliffera ، در مقايسه يا دو نژاد lingusta 875 و carnica 760 با ميانگين سايزي mm 5.37 كه در هر2 dm را همانطور كه قبلا مي دانيم، بهترين عدد براي زنبورها با mm 5.37 سلول است پذيرا مي باشد.
تعداد واقعي سلول ها در هر 2 dm اندكي نسبت به مدل مومي ساخته شده فرق مي كند. زنبورها به آساني تنوع در سايز را با توجه به محدوديت هاي مشخص مي پذيرند. اگر آنها خيلي كوچك باشند طرد مي شوند و اگر خيلي بزرگ باشند احتمالا حشره نر برجسته اي خواهند شد.
.................................
ساخت موم
مهمترين مواد مورد نياز جهت ترشح موم عبارتند از:
● حضور زنبور عسل بر اساسROECH زنبورها بايد 12 تا 18 روزه باشند ولي ول ليندايور معتقد است زنبورها بايد جوانتر باشند.
● بايد دماي پيرامون 33 تا 36 درجه سانتيگراد در اطراف زنبورهاي موم ساز باشد.
● يك ذخيره غذاي رها شده: عسل روان غليظ به ساخت شان ها كمك مي كند.
يك فصل پر محصول ترشح موم را تحريك مي كند در حالي كه در طي دوران سخت به كلي اين ترشح متوقف مي شود. در هر صورت زنبورها مي توانند عسل و سلول هاي نوزاد خود را حتي در صورت عدم وجود عسل روان قابل دسترس بسازند البته با موم موجود در شان ها.
دو دليل بسيار مهم جهت معرفي چهارچوب ها در ساخت موم وجود دارد.
1. جايگزيني سالانه تعدادي از چهارچوب ها ادامه سلامت كنوني را تامين مي كند.
2. چهار چوب هاي قديمي يك محيط مناسب جهت توليد مثل بيماري هايي هستند كه قارچ ها و هاگ ها باعث آن ها هستند.
3. جايگزيني چهار چوب ها با موم پايه اي همچنين باعث كاهش خروج دسته جمعي زنبوران مي شود. همگامي كه زنبورهاي پرستار از لاورهاي جوان كمتري پرستاري مي كنند، چربي ذخيره مي كنند و اگر چهارچوب جديدي براي كار وجود نداشته باشد باعث تحريك دسته جمعي در زنبورها مي شود.
.............................................
در شرايط عملي هر كندو بايد 3 چهار چوب پايه از نوزاد دريافت كند كه برابر با يك چهارچوب كامل است .
خارج كردن و تصفيه موم زنبور
يك درصد مشخص از چهار چوب بايد در حجره نوزادان هر ساله حذف شود. شان اين چهارچوب را جهت بدست آوردن موم آن ذوب مي كند. روش هاي متفاوتي با توجه به نتايج و ثمرات مختلف در رابطه با اين عمل وجود دارد به هر حال، جدا از تمامي روش هاي مختلف، شان هاي تيره تر نسبت به شان هاي روشن تر موم كمتري پس مي دهند و دليل آن بسيار ساده است، شان هاي تيره تر و قديمي تر بارها مورد استفاده نوزادان قرار گرفته اند، بنابراين داراي پيله كرم، تفاله و باقي مانده موم مي باشند كه موم را جذب كرده و بدست آوردن تمامي موم در طي مرحله استخراج را غير ممكن مي سازد.
..
استخراج خورشيدي
تنها كافي است دما تا 68الي 70 درجه سانتيگراد بالا رود تا موم را به حدي مايع كند كه به آساني در موم ذوب كن خورشيدي ذوب شوند. در موم ذوب كن خورشيدي موم با بهترين كيفيت عمل مي آيد. ولي اين روش تنها 75% در شان هاي قديمي موثر است زيرا زماني كه شان هاي قديمي ذوب مي شوند كپه تفاله نوزادان موفق همانند يك اسفنج عمل كرده و موم را جذب مي كند، در اين صورت جريان آن كاهش مي يابد. يك مانع ديگري اين است كه پايه اصلي بايد دائما در مقابل آفتاب گردش داده شود و در هواي ابري يا نور ضعيف هيچ ثمره اي نمي دهد.
اين روش چندان براي شان هاي قديمي موثر نيست و عمدتا براي ذوب كردن سرپوش ها يا شان هاي جديد به كار مي رود.
..
استخراج با استفاده از آب جوش يا بخار آب
روش مزبور مورد پسند همگان است و تجهيزات آن بايد از آلومينيوم، مس و يا استيل ضد رنگ ساخته شود. روي، تركيب قلع و سرب، آهن سفيد و آهن گالوانيزه به علت اينكه موم را تيره مي كنند چندان توصيه نمي شوند.
..
1- استخراج با آب جوش و با استفاده از غوطه وري اجباري
شان ها همگي در يك كيسه از كنف هندي جا داده مي شوند كه بعدا بايد خيلي محكم آنرا گره زد. و كيسه را داخل يك ديگ بزرگ آشپزي و يا ديگ جوشاننده پارچه كه با آب پوشيده شده مي اندازيم. جهت اطمينان از خيس شدن كامل آن بايد سنگين باشد، آب را مي جوشانيم، موم از آب سبك تر است بنابراين از ميان كنف هندي ***** شده به سطح آب مي آيد. پس از سرد شدن، موم به حالت جامد در مي آيد كه به صورت يك قالب در سطح آب ظاهر مي شود. تمامي تفاله هاي موجود در كيسه بايد دور ريخته شوند.
..
2- استخراج با آب جوش و فشردن موم
همه شان ها را در داخل ظرفي حاوي 120 ليتر آب گذاشته و روي آن 20 تا 30 ليتر آب جوش ريخته و صبر مي كنيم تا ذوب شود. بعد از اينكه تمامي اين موم ها ذوب شدند، توري را برداشته و محتويات را به درون يك كنف هندي مشبك فرستاده و سپس آن ها را فشار دهيد. موم تحت فشار قرار گرفته و سپس بيرون مي آيد. بعد از اولين فشار شان ها را داخل كنيد و لازم است يك بار فشار داده شوند. اين روش براي بار سوم و آخرين بار تكرار مي شود و هر فشار حدود 90 دقيقه بايد طول بكشد. مايع وارد گيرنده اي مي شود كه موم در آن به سبب اختلاف در چگالش بالا مي آيد و سپس به سرعت سرد شده و به صورت قالب جامدي در روي آب ظاهر مي شود.
..3- استخراج موم به وسيله بخار
در چنين ذوب كننده ها قانون كلي به شرح زير است: دو تانكر مرتبط با هم به گونه اي تنظيم مي شوند كه يكي يا در داخل ديگري قرار مي گيرد و يا روي آن. چهار چوب ها، شان ها و يا سر پوش ها جهت ذوب داخل يك سبد رو باز آهني، در درون تانكر اصلي، قرار داده مي شوند. استخراج موم از طريق بخار، در مورد سرپوش ها يك روش موفقيت آميز به شمار مي رود در حالي كه براي ذوب كردن شان هاي قديمي زياد مناسب نيست و تنها 80 تا 82 درصد از موم آن را مي توان به دست آورد.
..
4- استخراج موم با تركيبي از بخار و فشار
سبدي از شان هاي قديمي، در داخل تانكري مسدود مي شود كه از جوش پر شده و شامل يك مجراي تنگ مي باشد. پيستوني كه توانايي وارد كردن فشار هاي T 15 در دفعات مختلف را داراست، بر اين شان ها فشار وارد مي كند. تانكر را همچنان براي يك ساعت، در حال جوش آهسته نگاه مي دارند. موم به وسيله يك شير، بالاي تانكر خارج مي شود. اين نوع از ذوب كننده هاي موم مي تواند 60 شان موم و حتي بيشتر از آن را ذوب كند كه بازده عالي %95 دارد.
..
5- استخراج موم به روش گريز از مركز
موم را مي توان با استفاده از نيروي گريز از مركز استخراج كرد. در اين روش، شان ها در آب جوش ذوب مي شوند و مخلوط به دشت آمده در حالي كه هنوز درون سبدهايي در داخل يك ذوب كن گريز از مركز مي باشد خالص و تصفيه مي شود. مخلوط مورد نظر جهت جلوگيري از رسوب بايد در دماي بالاي 65 درجه سانتيگراد نگه داشته شوند. اين نوع از ذوب كن ها براي جمع آوري مقادير كم از شان هاي قديمي و يا سرپوش ها مناسب نيستند و اين سيستم در نظر گرفت شده به سبب لوله كش مورد نياز جهت گردش بخار براي نصب بسيار گران قيمت است.
..
6- استخراج موم به وسيله حلال هاي شيميايي
موم را مي توان با استفاده از حلال هاي شيميايي استخراج نمود. براي اين عمل، شان هاي قديمي با مواد چرب مانند بنزن، استون، تولون يا تري كلرد اتيلن آغشته مي شوند. اين روش در لابراتورها كاربرد دارد. همچنين در ساخت موم جهت فشردن آخرين قطره موم، از مواد ته نشين شده اي كه پس از فشار باقي مانده اند، مكررا مورد استفاده قرار مي گيرد اما موم به دست آمده به اين روش را معمولا به دليل دارا بودن مقادير كمي از حلال ها نمي توان در كندو استفاده كرد.
..
7- استخراج گرمايي موم با استفاده از لوازم الكتريكي
با اين روش، زنبور دار ديگر مجبور به بريدن شان ها قبل از به عمل آمدن آن ها نمي باشد چهار چوب ها و شان ها، بين دو بشقاب آهني عمودي كه با لوازم گرم كننده الكتريكي تنظيم شده قرار داده مي شوند. يك ميله اين دو بشقاب را به هم فشرده و به اين ترتيب موم ذوب شده، وارد گيرنده اي مي شود. بعد از اينكه تمامي موم ذوب شده، بشقاب ها باز شده و تفاله ي پيله ها و تفاله ي موم ها وارد تانكر ديگر كي شوند. با توجه به مدلشان، اين نوع از ماشين ها قادرند در عرض يك ساعت 30 تا 80 چهار چوب را عمل بياورد.
..
قالب هاي موم:
صرف نظر از روشي كه براي خارج كردن و استخراج موم به كار مي رود موم زماني كه سريعا سرد مي شود به شكل جامد در مي آيد. با صرف نظر از سيستم مورد استفاده، موم بهبود يافته كاملا خالص نبوده و شامل مقادير زيادي آب و ساير ناخالصي ها مي باشد.
جهت به دست آوردن خالص ترين و مرغوب ترين كيفيت، موم مخلوط بايد در طول مرحله ظرف كمي گرم نگه داشته شود. اين عمل توسط يك تانكر ظرف به ظرف كني گرمايي انجام مي شود. كه ساده ترين آن يك سطلي است كه درون جعبه اي از خاك اره با يك پوشش كلفت قرار گرفته است. هنگامي كه موم آماده و سرد شد، قالب آماده خارج كردن از مدل است. با توجه به تفاوت هاي چگالي بين موم و آب، موم روي سطح آب آمده و ناخالصي ها زير آب جمع مي شوند. هنگامي كه موم سخت شد مي توان آ ها را از سطح زيرين قالب شكست و جدا كرد. اگر موم سريعا سرد شود، مقادير زيادي از چنين ناخالصي ها در داخل موم گير مي افتند در اين صورت بايد موم را از نو پخت. جهت پختن تفاله قالب ها يا خود قالب هاي موم، يك تانكر همراه با يك صندوق آب تا 80 درجه سانتيگراد گرم
مي شود. ناخالصي ها با باز كردن شيرهايي كه در سطوح مختلف تانكر جاسازي شده اند ***** مي شوند.
يك تكنيك ديگر، شامل استفاده از يك تانكر كه داراي شيرهاي مختلفي در سطوح مختلف است، مي باشد. دو دريچه كه 3cm از هم فاصله دارند، تقريبا در سطح آب- موم تنظيم مي شوند كه موم بدون ناخالصي خارج مي شود. قبل از انجام اين عمل، آب بايد از تانكر توسط سوراخ پاييني خارج شود تا جايي كه موم ظاهر شود. هنگامي كه به اين نقطه رسيد، موم پخته شده مي تواند به آساني از طريق شير بالايي داخل سطل(سطل هاي پلاستيك عسل)يا گودالي كه از سطح زمين عايق شده(پلي استرن يا چوب) و توسط پتويي جهت جذب رطوبت اضافي پوشيده شده است ريخته شود. موم باقي مانده در ظرف را مي توان دوباره ذوب كرد. خنك شدن موم چهل و هشت ساعت طول مي كشد.
...
ساخت ورق موم آج شده:
..
- انتخاب مواد خام
سرپوش هاي سلولي شايد به اين دليل كه بسيار خالص هستند موجب شكنندگي ساختهايي كه داراي انعطاف كمتري هستند شوند اما در مورد شان ها كاملا ربطي به تكنيك هاي ساخت ندارد. سازنده هاي موم با اينكه از شانهاي موم محافظت به عمل مي آورند ولي معمولا از هر دو روش جهت به وجود آمدن انعطاف پذيري و قدرت استفاده مي كنند.
..
- ساخت ورق موج شده:
..
1- فشار موم به سبك سيني
مومي كه اساسا مسطح است با روشي مشابه آنچه كه توسط ريستچ اختراع شد تحت فشار قرار مي گيرد البته در مواقعي كه قصد ساخت صفحات كلفت و شكننده از ورق موم آج شده را دارند اين روش رواج چنداني ندارد و زمان زيادي براي ساخت تلف مي شود.
..
2- روش غلتك
امروزه اين روش مرسوم ترين روش مي باشد كه با توجه به غلتك ها دو روش متفاوت جهت اين كار وجود دارد.
...
- تكنيك غلتك هاي پوشيده- روش مستقيم
تكنيك حاضر سريعترين تكنيك جهت ساخت ورق موم آج شده مي باشد. موم مايع مستقيما داخل غلتك هاي پوشيده از آب سرد كه به شكل سلول هاي 6 ضلعي بوده ريخته مي شود بنابراين موم سرد شده و هم زمان روي يك نوار ممتد چاپ مي شود كه در آخر خط بريده مي شوند. در هر صورت ورق موج آج شده اي كه به اين روش ساخته مي شود معمولا سخت و شكننده است.
..
- غلتك هاي پوشيده و صفحات از پيش طبقه شده موم:
در اين روش يك صفحه طبقه طبقه شده از موم داخل غلتك هاي پوشيده ريخته مي شود اينماشين ها عمدتا به عنوان سازنده هاي ورق موج آج شده تخصصي كاربر داند. روش استاندارد آن ساخت رول هاي طولاني از موم ساده مي باشد كه حدودا 3 تا 4 cm ضخامت داشته و توسط چرخش يك غلتك استيل نرم كه از درون توسط جت هاي آب خنك مي شود و داخل يك تانكر از موم ذوب شده مي گردد انجام مي گيرد. يك لايه از موم روي سطح شكل مي گيرد كه توسط كاردي كه قبلا جاسازي شده پيش از ورود به غلتك هاي طبقه طبقه پاك مي شوند. غلتك ها جرياني مداوم از صفحات را ايجاد مي كنند كه يكبار سرد شده و به صورت اتوماتيك دور ك غلتك بزرگ پيچانده مي شود. فشاري كه در طول اين تكنيك مورد نياز است با توجه به خصوصيات مختلف موم تغيير مي كند بنابراين اين صفحات كمتر شكننده بوده و انعطاف پذيري بيشتري نسبت به ورق موج آج شده دارند كه توسط ساير روش ها ساخته مي شود. اكنون نوارهاي طبقه طبقه شده براي مرحله بعدي آماده است رول مومي در يك تانكر آب گرم(40درجه سانتيگراد) سبك گذاشته شده و يا احتياط باز مي شود كه به دليل چگالي كمش شناور مي شود. انتهاي نوار به داخل غلتك هايي به شكل سلول ها6 ضلعي مسطح شده جهت ساخت يك نوار ممتد از ورق موج آج شده خورانده مي شود. در هنگام چرخش غلتك ها توسط يك سري جت هاي كوچك حاوي آب صابون روغن كاري مي شود. نوار مومي آج شده در سايزهاي مختلف بريده شده و به طور اتوماتيك در انتهاي خط توليد روي هم انباشته مي شوند.

..
فاطمه سليمي بنه کهل
عضو گروه علمي فارميران
​

 

[رامین قاسم نتاج]

*ارزش اقتصادی زنبور عسل*​

ارزش اقتصادی زنبورعسل بر خلاف تصور در عسل وسایر فراورده های ان نمی باشد زیرا زنبور عسل علاوه بر تولید محصولات خود در امر گرده افشانی گیاهان بسیار کار آمد وموثر است که متاسفانه در ایران هنوز به اهمیت این قضیه پی نبرده شده است و هنوز باغداران و کشاورزان ایرانی زنبورعسل را آفت و خورنده گلهای محصولات خود می پندارند و لذا من لازم دانسته ام به این بحث کمی به صورت تخصصی بپردازم و اهمیت زنبورعسل را در گرده افشانی به عنوان اصلی ترین مسئله اقتصادی این حشره توضیح دهم.گرده افشانی که با انجام آن یاخته نر گیاه(گرده) از پرچم یک گل به مادگی همان گل یا گلی دیگر از همان گیاه یا گیاهی ازهمان گونه منتقل و باعث بارور شدن تخمک موجود در تخمدان گل ماده می شود.بدهی است در اثر گرده افشانی نشدن یا عدم کفایت گرده افشانی از میزان تولید محصولات گیاهی به شدت کاسته می شود و محصولات ناقص گرده افشانی شده فاقد مرغوبیت و بازار پسندی خواهند بود.شمار زیادی از درختان میوه محصولات زراعی، گیاهان جنگلی و مرتعی توسط حشرات گرده افشانی می شوند که به صورت میانگین سهم زنبور عسل به تنهایی 80% و سهم سایر حشرات20% می باشد کا آمار قابل توجهی است بنابراین در غیاب زنبور عسل با فراهم کردن بهترین شرایط فقط 50% کارایی گرده افشانی اعمال می شود حال اگر خسارت این ناکارایی در تولید محصولات کشاورزی در سطح ملی برسی شود یک رقم فوق کلان بدست می آیدکه غیر قابل جبران است و تاکنون چنین خسارتی بر میلیونها کشاورز و باغدار وارد شده است و کسی ابعاد آن را در سطح ملی مطرح نکرده است و همواره چنین خسارتی اقتصاد ملی وکشاورزانوباغداران وکشاورزان از دیده مقامات سیاست گذارپنهان مانده وکشاورزان هم از واقعیت آن بی اطلاع بوده اند.منبع:سایت دام ایران

 

[رامین قاسم نتاج]

1 - شرايط آب و هوايي :

انتخاب محل زنبورستان​

به طور کلي شرايطي چون گرما يا سرماي بيش از حد تحمل زنبورها ، بارندگي پيوسته و زياد ، هواي ابري در بيشتر اوقات سال يا فصل مورد نظر ، بادهاي شديد ، هواي شرجي يا هواي غالبا مه آلود ، افزايش يا کاهش ناگهاني درجه حرارت هوا و آلودگي غير تحمل هوا ممکن است چنان منطقه اي را براي استقرار زنبورستان نا مطلوب کند .
2 - پوشش گياهي منطقه :
به طور کلي گياهاني چون توتون ، پنبه ،آفتاب گردان ، يونجه ، شبدر ، اسپرس ، بيدمشک ، گوَ ن ، آويشن ، خردل ، زعفران ، نخود ، لوبيا ، نعنا ، سيب ، گلابي ، مرکبات ، اقاقيا ، کاج ، گياهان زينتي و طيف بسيار وسيعي از ديگر گياهان زراعي ، باغي ، جنگلي و مرتعي منابع شهد و گرده براي زنبور عسل محسوب مي شوند .
3 - اهميت وجود منبع آب سالم در اطراف زنبورستان :
زنبور نيز مانند ساير جانداران به آب به عنوان حياتي ترين نياز خود احتيج دارد .
4 - بهداشت منطقه زنبورستان و اهميت آن :
زنبور عسل نيز مانند ساير حيوانات به برخي از بيماري ها حساس است و متاسفانه بيشتر بيماري ها باعث انهدام بخش مهم يا تمامي کلني هاي زنبور دار مي شود و يا ضمن خسارت به زنبور دار معالجه مي شوند . بنابراين اقتصادي ترين اقدام براي جلوگيري از ابتلاي زنبورها به بيماري توجه زنبور دار به بهداشت منطقه است .
5 - آلودگي هاي صوتي و بوهاي نامطلوب :
مکان استقرار زنبورستان بايد دست کم 2 کيلومتر از دامداري ها ، مرغ داري ها ، کارخانه هاي دباغي و ديگر مجتمع هاي توليدي که بوي ناخوشايند در آن ها توليد مي شود دور باشد . زيرا بوي بد زنبوران را فراري مي دهد . زنبورستان ها هم چنين بايد از نقاط پر سر و صدا مثل جاده هاي پر رفت وآمد ، کارخانه هاي پر سر و صدا و غيره به اندازه کافي دور باشند تا سرو صدا موجب هراس زنبورها و فراري شدن آنها نشود .
6 - اهميت دور بودن کافي زنبورستان از نقاط مسکوني :
زنبورها با توجه به شعاع پرواز خود ممکن است تا 12 کيلومتر از محل زنبورستان دور شوند . نزيک بودن زنبورستان به مناطق مسکوني ممکن است باعث مشکلاتي براي زنبور دار شود .
7 - اهميت رعايت فاصله زنبورستان ها از هم :
حداقل فاصله لازم به رعايت زنبورستان ها از يکديگر در هر منطقه 6 کيلومتر است . چنانچه اين فاصله کمتر شود بخصوص اگر منطقه پوشش گياهي چندان خوبي نداشته باشد چند مشکل اساسي پيش خواهد آمد .
1- توليد عسل کمتر در دو زنبورستان مجاور هم به علت کمبود منابع شهد و گرده 2- به علت گرده افشاني بيش از حد مورد نياز بيشتر گل ها به ميوه يا بذر تبديل شده و تمام ميوه ها قادر به دريافت مواد غذايي کافي نمي شوند و از کيفيت محصول کاسته شده 3- امکان رفتن اشتباهي زنبورهاي يک زنبورستان به زنبورستان هاي ديگر و شيوع بيماري و غارت وجود دارد .
8 - نياز زنبورستان به حصار :
9 - ميزان نزديکي زنبورستان به جاده :
براي دسترسي به وسايل نقليه براي حمل و نقل ، بارگيري و تخليه کندوها
10 - بهترين مناطق استقرار يک زنبورستان :
بي ترديد بهترين مکان استقرار يک زنبورستان در يک باغ يا مزرعه بزرگي است که محصول آن بايد توسط زنبور عسل گرده افشاني شود. در اين صورت علاوه بر توليد عسل براي زنبوردار محصولات کشاورز يا باغ دار هم به قدر کافي گرده افشاني مي شود.
11 - استقرار زنبورستان در کنار دريا يا رودخانه :
چنانچه زنبورستان در ساحل دريا يا رودخانه مستقر شود زنبورها براي نوشيدن و جمع آوري آب بطرف آنها رفته و معمولا جريان آب رودخانه يا امواج دريا بيشتر زنبورها را غرق مي کند و به اين ترتيب خسارت سنگيني به جمعيت کلني ها وارد مي شود .
12 - سطح زنبورستان و استقرار کندوها روي پايه يا سکو :
سطح زمين زنبورستان بايد دست کم 30 سانتي متر بالاتر از زمين هاي اطراف باشد.
13- فاصله کندوها از هم در يک زنبورستان :
در يک زنبورستان رعايت فاصله 5/2 متر بين دو کندو ضروري است .
14- مکان زنبورستان در رابطه با سمپاشي باغ ها و مزارع :
15- جهت استقرار کندوها در زنبورستان :
چنانکه منطقه اي که زنبورستان در آن مستقر است بادخيز نباشد مي توان کندوها را به گونه اي در زنبورستان مستقر کرد که سوراخ پرواز آنها به سمت مشرق يا جنوب باشد در اين صورت با طلوع خورشيد نور به سمت جلوي کندوها مي تابد و زنبورها زودتر فعاليت روزانه را آغاز مي کنند.در مناطق بادخيز سوراخ پرواز بايد در جهت مخالف وزش باد باشد تا بخصوص در زمستان باد سرد به داخل کندوها وزيده نشود و در ساير مواقع نيز موجب ناراحتي زنبورها نشود.
16 - محافظت کندوها از عوامل نامساعد جوي و محيطي :
17 - مسافت مکان جديد زنبورستان تا مکان قبلي :
شعاع پرواز مفيد زنبور عسل به 2 کيلومتر و شعاع پرواز دور آن به 6 کيلومتر و گاهي به 12 الي 5/13 کيلومتر مي رسد. براي جلوگيري از مراجعت زنبورها به مکان زنبورستان قبلي مکان زنبورستان جديد تا قبلي بايد بيش از 6 کيلومتر فاصله داشته باشد.
18 - رابطه کندو و مساحت زنبورستان :
ديوارها نبايد از 2 متر مرتفع تر و فواصل بين کندوها به ميزان حداقل 5/2 متر از هم بايد رعايت شود.
19 - نحوه استقرار کندوها در زنبورستان :
محل استقرار کندوها در زنبورستان بايد به گونه اي طراحي شود که زنبورهاي پرواز کننده از کندوهاي مختلف مانعي در جلوي زنبورهاي ديگر نباشد به همين جهت در استقرار کندوها طرح هايي چون زيگ زاگ - مربع - گروهي - موازي و غيره ممکن است عملي گردد.
20 - زنبورستان در مناطق گرمسيري :
زنبور عسل در حرارت 16 تا 32 درجه سانتي گراد در حداکثر فعاليت است و 34 تا 39 درجه سانتي گراد و 16 تا 8 درجه سانتي گراد به تدريج از فعاليت آنها کاسته مي شود و در دماي کمتر از 8 درجه سانتي گراد و بيشتر از 39 درجه سانتي گراد از کندو خارج نمي شوند.

 

[Reza_20]

سلام/
از دوستان خواهش میکنم در صورت امکانم مطالبی که مینویسن بیشتر جنبه عملی داشته باشه /صرفا تئوری نوشتن و دادن اطلاعات عمومی در مورد زنبور عسل کافی نیست/ متاسفانه دانشگاه ها و کتابخانه های ما پر از کتابها و اساتیدی که بیرون از دانشگاه علمشان یا کتابشان به درد نمیخوره و فقط در دانشگاه به درد قصه گفتن میخوره/ هنوز کتابهای زنبورداری ما پر از این کلمه غلط هست که مینویسن ملکه زمان جنگ با ملکه دیگر او را نیش میزند در حالی که این حرف غلط بوده و ملکه ملکه را گاز میگیره نیش نمیزنه این یه نمونه کوچیک هستش در مورد زنبور عسل در ایران هیچ کاره علمی که تبدیل به عمل بشه نشده و اکتافا شده به چند مقاله در مجله علوم و فنون کشاورزی که آن هم پر از حرفهای بیخود هستش