[h=1]طب مکمل[/h]
داروسازان و طب مكمل
مقدمه : انواع و روش هاي مختلف طب مكمل (Complementary Medicine ) در كشورهاي مختلف وجود دارد و توسط مردم ، كم و بيش استفاده مي شود. استفاده از اين روش ها در همه جاي دنيا رو به افزايش است. در اين مقاله ، به نكات اصلي و مهمي كه داروسازان بايد در مورد اين روش ها بدانند ، اشاره مي كنيم.
الف ـ طب گياهي يا گياه درماني (Herbal Medicine) .
طب گياهي ، مصرف گياهان و فرآورده هاي گياهي در درمان و پيشگيري از بيماري ها مي باشد.(1).
نكات كليدي
1.داروساران بايد بدانند گرايش و علاقه مردم به استفاده از فرآورده هاي گياهي رو به افزايش است و عموم مردم از اين فرآورده ها حتي به صورت شخصي و خود تجويزي ، به جاي يا همراه با داروهاي مرسوم در طب رايج استفاده مي كنند.
2.داروسازان بايد در هنگام راهنمايي بيماران در مورد نحوة مصرف داروهاي تجويز شده توسط پزشك ، از وي در مورد سابقة قبلي و مصرف فرآورده هاي گياهي سؤال نمايند.
3.تعدادي از فرآورده هاي گياهي ، طي مطالعات تصادفي و تحت كنترل ،كارآيي خود را به طور مستند و مدلل اثبات كرده اند. به عنوان مثال عصاره هاي گياه علف چاي ( هوفاريقون ) براي افسردگي خفيف تا متوسط ، گياه جينكگو براي “ ناكارآيي ذهني ” (CEREBRAL INSUFFICIENCY ) و سير براي كاهش غلظت هاي بالاي كلسترول سرم ، موثر بوده اند.
4.فرآورده هاي گياهي ، علي رغم آنچه كه رايج است و معمولا گفته مي شود ، بي خطر نيستند و مي توانند باعث عوارض جانبي شوند. البته تعدادي ازز فرآورده ها كه به صورت بدون مجوز در بازارها يافت مي شوند ، هم ايجاد عوارض كرده اند كه به كيفيت پايين آنها مربوط مي شود.
5.برخي فرآورده هاي گياهي ، داراي پتانسيل تداخل با داروهاي رايج هستند. مواردي از اين گونه تداخلات گزارش شده است و هنگام مصرف بايد دقت كافي در اين باره مبذول داشت.
6.جهت اثبات كارآيي و بي خطري فرآورده هاي گياهي آزمايش نشده ، به تحقيقات بيشتري نياز است. در مورد اثر سينرژيسمي اجزاي موجود در فرآورده هاي گياهي ـ آن طور كه ادعا مي شود ـ هم ، بايد بررسي لازم انجام گردد و اين ادعا تأييد شود.
7.بيماراني كه مي خواهند به يك فرد “ درمانگر گياهي ” ( تجويز كنندة داروهاي گياهي ) مراجعه كنند ، بايد فردي را انتخاب كنند كه دورة آموزشي لازم و مناسب را طي كرده باشد و عضو يك سازمان حرفه اي ـ تخصصي باشد (1).
ب ـ اسانس درماني ( آروماتراپي Aromatherapy ) .
تعريف : درمان و تسكين بيماري ها يا علايم آن ، با استفاده از گياهان معطر ، انواع اسانس ها و فرآورده هاي مشابه (2).
نكات كليدي
1.استفاده از اسانس درماني ـ حتي به صورت خود تجويزي ـ توسط عموم مردم روبه افزايش است.
2.اسانس ها را نبايد به طور خالص و ررقيق نشده روي پوست استفاده كرد { در ابتدا بايد در روغن هاي گياهي ( مانند روغن ذرت ، بادام ، كنجد و … ) ـ به عنوان روغن هاي حامل ـ رقيق شوند.} اسانس ها را نبايد بدون تجويز پزشك ، به طور خوراكي مصرف كرد.
3. مانند همه فرآورده هايي كه در پزشكي و هو داروسازيي استفاده مي شوند ، اسانس ها هم بايد دور از دسترس اطفال نگهداري شوند.
4. در مورد اسانس هاي مورد مصرف در آروماتراپي ، تحقيقات باليني مستند و مدوني انجام نشده و اين گونه تحقيقات مطمئن كه كارآيي باليني اسانس ها را اثبات مي كند ، در دسترس نيست.
5. داروسازان ، در هنگام راهنمايي بيماران در داروخانه در مورد نحوة مصرف داروهاي نسخه شان ، بايد از آنها در مورد سابقة قبلي مصرف فرآورده هاي اسانسي سوال نمايند.
6. عوارض جانبي اسانس ها ، گرچه نادر ، ولي گزارش شده است و در اين مورد بايد دقت كافي مبذول داشت.
7. نكتة ايمني ديگر در مورد اسانس ها ، كيفيت و كارآيي تعدادي از اسانس هاي تجاري از منابع مختلف ، و نيز مصرفشان در گروه هاي خاصي از بيماران مانند زنان باردار و شيرده است.
8.بيماراني كه مي خواهند با يك فرد آروماتراپيست ملاقات كنند و بيماري خود را درمان نمايند ، بايد دقت كنند كه آن فرد ، آموزش هاي لازم را ديده باشد.(3).
ج ـ سوزن درماني ـ طب سوزني (Acupuncture)
تعريف : هنر درمان چين قديم كه در طي آن سوزن هاي تميزي را روي نقاط مختلف بدن به كار مي برند {كلا حدود 2000 نقطه ( يا acupoint) روي بدن شناسايي شده است } ، تا جريان سالم انرژي (qi) اعاده شود و به حال اول برگردد. هر نقطه شامل مداري است كه با اندام و عضو خاصي مرتبط مي باشد و هر نقطه كه سوزن درماني مي شود ، داراي اثر درماني خاصي مي باشد(2).
نكات كليدي(4)
1.دو نوع اصلي و عمده از سوزن درماني وجود دارد ، يكي نوع پزشكي ( مديكال)(كه معمولا توسط پزشكان انجام مي شود) ، و ديگري نوع طب سوزني چين.
2.در مورد طب سوزني چند مطالعه باليني با كيفيت بالا وجود دارد. بر اين اساس ، شواهد موجود پيشنهاد مي كنند كه طب سوزني درمان موثري براي كمردرد و نيز براي تهوع يا استفراغ ( مربوط به دوران بارداري ، جراحي و شيمي درماني سرطان ) است.
3.عوارض جانبي خفيف به دنبال استعمال طب سوزني عبارتند از : خونريزي ، سوزش و قرمزي پوست در محل سوزن زدن. مشكلات شديدتر در اين رابطه شامل عفونت هاي ويروسي و باكتريايي به دنبال مصرف سوزن هاي آلوده و غيراستريل ، مشكلات ناشي از سوزن زدن هاي طولاني و ناراحتي هاي ناشي از تكنيك هاي ناشيانه و ضعيف سوزن زدن.
4.طب سوزني در مورد افرادي كه از داروهاي ضد انعقادي استفاده مي كنند ، ممنوع است. هم چنين طب سوزني برقي ( الكتروآكوپانكچر ) ، در افرادي كه از دستگاه ضربان ساز قلب (pacemaker) استفاده مي كنند ، ممنوع مي باشد.
د ـ كايروپراكتيك و استئوپاتي
اين سيستم درماني بر اساس اين نظريه كار مي كند كه يك بيماري به واسطة عملكرد غير طبيعي بدن ايجاد مي شود. اين نوع درمان ساختمان هاي بدن ـ خصوصا روي ستون فقرات و كلا استخوان هاي بدن ـ سعي ميكند عملكرد سيستم عصبي بدن را به حالت اول باز گرداند(2)( اين روش مانند مشت و مال ، جا انداختن استخوان ها و مهره هاي پشت باشد ).
نكات كليدي(6)
1.تكنيك هاي يدي كايروپراكتيك و استئوپاتي از جملة عمومي ترين روش هاي طب مكمل در انگلستان هستند و هر دوي اين ها به عنوان دستكاري ستون ننفقرات و استخوان هاي بدن ، در نظر گرفته مي شوند.
2.بررسي هاي كنترل شدة باليني اين دو روش كه به طور اتفاقي صورت گرفته ، تا اين تاريخ ، به ميزان زيادي به تحقيق در مورد استفاده در كمردرد و گردن درد ، محدود شده است.
3. مطالعات مروري سيستمك قبلي پيشنهاد مي كند كه دستكاري ميتواند در تسكين سريع كمردرد حاد و ساده ( در قسمت پايين كمر ) ، مفيد باشد . بنابراين ، توصيه شده كه دستكاري ستون مهره ها ، ممكن است باعث تسكين علائم كمردرد ، در عرض 6 هفته بعد از شروع آن گردد.
4.با اين حال ، مطالعات جديدتر پيشنهاد مي كند كه نتايج قبلي ،ممكن است بيش از حد خوش بينانه باشد.
5.عوارض و اتفاقات جانبي شديد ، مانند ضربه حادثه هاي ستون مهره اي ـ پاية مغزي و … رخ داده است. به نظر مي رسد كه اين حوادث ، بيشتر در ارتباط با دستكاري قسمت مهره هاي گردن و در محل چرخش گردن باشد.
6.اين گونه درمان ها بايد توسط افرادي صورت پذيرد كه عضو يا تحت نظر يك سازمان حرفه اي ـ تخصصي باشند.
داروسازان و طب مكمل
مقدمه : انواع و روش هاي مختلف طب مكمل (Complementary Medicine ) در كشورهاي مختلف وجود دارد و توسط مردم ، كم و بيش استفاده مي شود. استفاده از اين روش ها در همه جاي دنيا رو به افزايش است. در اين مقاله ، به نكات اصلي و مهمي كه داروسازان بايد در مورد اين روش ها بدانند ، اشاره مي كنيم.
الف ـ طب گياهي يا گياه درماني (Herbal Medicine) .
طب گياهي ، مصرف گياهان و فرآورده هاي گياهي در درمان و پيشگيري از بيماري ها مي باشد.(1).
نكات كليدي
1.داروساران بايد بدانند گرايش و علاقه مردم به استفاده از فرآورده هاي گياهي رو به افزايش است و عموم مردم از اين فرآورده ها حتي به صورت شخصي و خود تجويزي ، به جاي يا همراه با داروهاي مرسوم در طب رايج استفاده مي كنند.
2.داروسازان بايد در هنگام راهنمايي بيماران در مورد نحوة مصرف داروهاي تجويز شده توسط پزشك ، از وي در مورد سابقة قبلي و مصرف فرآورده هاي گياهي سؤال نمايند.
3.تعدادي از فرآورده هاي گياهي ، طي مطالعات تصادفي و تحت كنترل ،كارآيي خود را به طور مستند و مدلل اثبات كرده اند. به عنوان مثال عصاره هاي گياه علف چاي ( هوفاريقون ) براي افسردگي خفيف تا متوسط ، گياه جينكگو براي “ ناكارآيي ذهني ” (CEREBRAL INSUFFICIENCY ) و سير براي كاهش غلظت هاي بالاي كلسترول سرم ، موثر بوده اند.
4.فرآورده هاي گياهي ، علي رغم آنچه كه رايج است و معمولا گفته مي شود ، بي خطر نيستند و مي توانند باعث عوارض جانبي شوند. البته تعدادي ازز فرآورده ها كه به صورت بدون مجوز در بازارها يافت مي شوند ، هم ايجاد عوارض كرده اند كه به كيفيت پايين آنها مربوط مي شود.
5.برخي فرآورده هاي گياهي ، داراي پتانسيل تداخل با داروهاي رايج هستند. مواردي از اين گونه تداخلات گزارش شده است و هنگام مصرف بايد دقت كافي در اين باره مبذول داشت.
6.جهت اثبات كارآيي و بي خطري فرآورده هاي گياهي آزمايش نشده ، به تحقيقات بيشتري نياز است. در مورد اثر سينرژيسمي اجزاي موجود در فرآورده هاي گياهي ـ آن طور كه ادعا مي شود ـ هم ، بايد بررسي لازم انجام گردد و اين ادعا تأييد شود.
7.بيماراني كه مي خواهند به يك فرد “ درمانگر گياهي ” ( تجويز كنندة داروهاي گياهي ) مراجعه كنند ، بايد فردي را انتخاب كنند كه دورة آموزشي لازم و مناسب را طي كرده باشد و عضو يك سازمان حرفه اي ـ تخصصي باشد (1).
ب ـ اسانس درماني ( آروماتراپي Aromatherapy ) .
تعريف : درمان و تسكين بيماري ها يا علايم آن ، با استفاده از گياهان معطر ، انواع اسانس ها و فرآورده هاي مشابه (2).
نكات كليدي
1.استفاده از اسانس درماني ـ حتي به صورت خود تجويزي ـ توسط عموم مردم روبه افزايش است.
2.اسانس ها را نبايد به طور خالص و ررقيق نشده روي پوست استفاده كرد { در ابتدا بايد در روغن هاي گياهي ( مانند روغن ذرت ، بادام ، كنجد و … ) ـ به عنوان روغن هاي حامل ـ رقيق شوند.} اسانس ها را نبايد بدون تجويز پزشك ، به طور خوراكي مصرف كرد.
3. مانند همه فرآورده هايي كه در پزشكي و هو داروسازيي استفاده مي شوند ، اسانس ها هم بايد دور از دسترس اطفال نگهداري شوند.
4. در مورد اسانس هاي مورد مصرف در آروماتراپي ، تحقيقات باليني مستند و مدوني انجام نشده و اين گونه تحقيقات مطمئن كه كارآيي باليني اسانس ها را اثبات مي كند ، در دسترس نيست.
5. داروسازان ، در هنگام راهنمايي بيماران در داروخانه در مورد نحوة مصرف داروهاي نسخه شان ، بايد از آنها در مورد سابقة قبلي مصرف فرآورده هاي اسانسي سوال نمايند.
6. عوارض جانبي اسانس ها ، گرچه نادر ، ولي گزارش شده است و در اين مورد بايد دقت كافي مبذول داشت.
7. نكتة ايمني ديگر در مورد اسانس ها ، كيفيت و كارآيي تعدادي از اسانس هاي تجاري از منابع مختلف ، و نيز مصرفشان در گروه هاي خاصي از بيماران مانند زنان باردار و شيرده است.
8.بيماراني كه مي خواهند با يك فرد آروماتراپيست ملاقات كنند و بيماري خود را درمان نمايند ، بايد دقت كنند كه آن فرد ، آموزش هاي لازم را ديده باشد.(3).
ج ـ سوزن درماني ـ طب سوزني (Acupuncture)
تعريف : هنر درمان چين قديم كه در طي آن سوزن هاي تميزي را روي نقاط مختلف بدن به كار مي برند {كلا حدود 2000 نقطه ( يا acupoint) روي بدن شناسايي شده است } ، تا جريان سالم انرژي (qi) اعاده شود و به حال اول برگردد. هر نقطه شامل مداري است كه با اندام و عضو خاصي مرتبط مي باشد و هر نقطه كه سوزن درماني مي شود ، داراي اثر درماني خاصي مي باشد(2).
نكات كليدي(4)
1.دو نوع اصلي و عمده از سوزن درماني وجود دارد ، يكي نوع پزشكي ( مديكال)(كه معمولا توسط پزشكان انجام مي شود) ، و ديگري نوع طب سوزني چين.
2.در مورد طب سوزني چند مطالعه باليني با كيفيت بالا وجود دارد. بر اين اساس ، شواهد موجود پيشنهاد مي كنند كه طب سوزني درمان موثري براي كمردرد و نيز براي تهوع يا استفراغ ( مربوط به دوران بارداري ، جراحي و شيمي درماني سرطان ) است.
3.عوارض جانبي خفيف به دنبال استعمال طب سوزني عبارتند از : خونريزي ، سوزش و قرمزي پوست در محل سوزن زدن. مشكلات شديدتر در اين رابطه شامل عفونت هاي ويروسي و باكتريايي به دنبال مصرف سوزن هاي آلوده و غيراستريل ، مشكلات ناشي از سوزن زدن هاي طولاني و ناراحتي هاي ناشي از تكنيك هاي ناشيانه و ضعيف سوزن زدن.
4.طب سوزني در مورد افرادي كه از داروهاي ضد انعقادي استفاده مي كنند ، ممنوع است. هم چنين طب سوزني برقي ( الكتروآكوپانكچر ) ، در افرادي كه از دستگاه ضربان ساز قلب (pacemaker) استفاده مي كنند ، ممنوع مي باشد.
د ـ كايروپراكتيك و استئوپاتي
اين سيستم درماني بر اساس اين نظريه كار مي كند كه يك بيماري به واسطة عملكرد غير طبيعي بدن ايجاد مي شود. اين نوع درمان ساختمان هاي بدن ـ خصوصا روي ستون فقرات و كلا استخوان هاي بدن ـ سعي ميكند عملكرد سيستم عصبي بدن را به حالت اول باز گرداند(2)( اين روش مانند مشت و مال ، جا انداختن استخوان ها و مهره هاي پشت باشد ).
نكات كليدي(6)
1.تكنيك هاي يدي كايروپراكتيك و استئوپاتي از جملة عمومي ترين روش هاي طب مكمل در انگلستان هستند و هر دوي اين ها به عنوان دستكاري ستون ننفقرات و استخوان هاي بدن ، در نظر گرفته مي شوند.
2.بررسي هاي كنترل شدة باليني اين دو روش كه به طور اتفاقي صورت گرفته ، تا اين تاريخ ، به ميزان زيادي به تحقيق در مورد استفاده در كمردرد و گردن درد ، محدود شده است.
3. مطالعات مروري سيستمك قبلي پيشنهاد مي كند كه دستكاري ميتواند در تسكين سريع كمردرد حاد و ساده ( در قسمت پايين كمر ) ، مفيد باشد . بنابراين ، توصيه شده كه دستكاري ستون مهره ها ، ممكن است باعث تسكين علائم كمردرد ، در عرض 6 هفته بعد از شروع آن گردد.
4.با اين حال ، مطالعات جديدتر پيشنهاد مي كند كه نتايج قبلي ،ممكن است بيش از حد خوش بينانه باشد.
5.عوارض و اتفاقات جانبي شديد ، مانند ضربه حادثه هاي ستون مهره اي ـ پاية مغزي و … رخ داده است. به نظر مي رسد كه اين حوادث ، بيشتر در ارتباط با دستكاري قسمت مهره هاي گردن و در محل چرخش گردن باشد.
6.اين گونه درمان ها بايد توسط افرادي صورت پذيرد كه عضو يا تحت نظر يك سازمان حرفه اي ـ تخصصي باشند.
