من ((آقطى )) هستم !
فارسى من پلم است ، به من ياس كبود بيلسان و بيلاسان - شبوقه هم مى گويند، عربى من خمان كبير است و به زبان محلى اسامى بلخون و شون هم به من داده اند. من بطورى خودرو در جنگلهاى شمال و كنار جاده ها مى رويم و چون داراى بوى تند نامطبوعى هستم ، از دور شناخته مى شوم - گلهاى من سفيد و معطر بوده ، و چنانچه در شراب ريخته شود، به آن بوى مشك مى دهد. مغز ساقه من نرم بوده و در آزمايشگاههاى گياه شناسى براى اينكه مقطع گياهى را جهت ديدن در زير ميكروسكوپ آماده كنند، از مغز من استفاده مى نمايند!
درختچه من يك تا دو متر طول دارد. گلهاى من به رنگ سفيد و مايل به گلى است ، ميوه من به رنگ سياه مايل به ارغوانى مى باشد. پيشينيان گل مرا ضامن عشق و زناشويى دانسته ، و جادوگران مى گفتند كه چنانچه گل ((آقطى )) را در لباس زن و شوهر بگذارند، وفادارى آنها زياد مى شود. در سويس و بعضى از كشورهاى اروپايى از ميوه من مربا و شربت درست مى كنند. پوست من داراى اثر مسهلى است و ادرار را نيز زياد مى كند. برگهاى من التهاب نسوج را از بين برده و براى درمان استسقا و روماتيسم و بيماريهاى جلدى به كار مى رود و اين خواص در پوست داخلى ريشه و دانه هاى من زياد است .
غرغره جوشانده جوان و جوانه هاى من براى رفع گلو درد نافع است . ضماد برگ من براى فروكش دادن التهاب باد سرخ به كار مى رود و براى التيام جراحات مفيد است . مقدار خوراك من سى تا صد گرم در شبانه روز است ، و زياده روى در خوردن آن توليد قى و اسهال و ناراحتى مى نمايد.
خمان صغير
فارسى من شمشاد پيچ - بل شيرين - ((بيلسان خرد)) بوده و عربى من خمان صغير و طرثوت است .
مضمضه اين جوشانده كرم خوردگى دندان را متوقف مى كند. كشيدن اين جوشانده در بينى جهت از بين رفتن سرخى و التهاب چشم تجويز شده و معمولا دستور مى دهند كه سه روز متوالى آن را در بينى بكشند. نشستن در جوشانده من رحم را نرم و آن را باز مى كند و عوارض رحمى را از بين مى برد.
خوردن ميوه و ماليدن پخته آن از ريزش مو جلوگيرى كده ، و آن را سياه ميكند. ضماد برگ تازه من با آرد جو جهت سوختگى كرده ، آتش مفيد بوده ، و درد آن را ساكت مى كند و ماليدن آن مخلوط با پيه ، جهت معالجه نقرس و بواسير تجويز شده است . حمول ريشه من جهت تسكين درد رحم به كار مى رود.
من ((بنفشه )) هستم !
گل من ، پادزهر سموم حيوانى است .
روغن من خواب آوار است .
در درمان سرطان اثرى قابل توجه دارم .
براى درمان جوشهاى مى توانيد، از من استفاده كنيد.
گل بنفشه از صد نوع دارد كه غالبا به عنوان يك گل زينتى در باغچه كاشته مى شود، و تنها از چند نوع آن استفاده دارويى مى شود كه مهمترين آنها گل بنفشه ايرانى است كه به آن گل بنفشه معطر هم مى گويند و اكنون خود را معرفى مى كند. عربى من فرفير است ولى بيشتر بنفشج كه معرب بنفشه است به كار مى رند.
من در غالب نقاط كوهستانى مرطوب ايران ، در زير سايه درختان مى رويم و بهترين نوع مرا در منطقه البرز راه عمارلو - كبوترچاك و اطراف رودبار مى توانيد به دست آوريد.
من بهترين مسهل صفرا هستم ، مخصوصا موقعى كه مقدار زيادى صفرا در روده و معده جمع شده باشد. من مسكن عطش بوده ، فشار خون را پايين مى آورم و تبهاى شديد را برطرف مى كنم .
گل من خواب آور و محلل ورمها بوده ، جهت سردرد و سرفه و سختى سينه و حلق نافع است ، حرارت و سوزش ادرار را از بين مى برد و براى درمان بند آمدن ادرار، ذات الجنب و ذات الريه و ديفترى و سردرد اطفال تجويز مى شود. خوردن سه تا شش گرم گل من چند روز متوالى با آب سرد، جهت رفع اسهال صفراوى تجويز شده است . خوردن سه مثقال گل ساييده من با شير خشت يك مسهل سريع العمل مى باشد و مخلوط آن با گل قند جهت تبهاى كهنه مفيد است . گل من پادزهر سموم حيوانى است . براى رفع خشكى بينى مى توانيد آب جوشانده گل مرا در بينى بكشيد تا بر طرف شود. ضماد گل من جهت سردرد و جهت ورمهاى گرم و التهاب چشم و نرم كردن اعصاب و جرب صفراوى و خارش ، بى مانند مى باشد.
روغن بنفشه سرد و خواب آور بوده و جهت جرب و خشكى بينى و درمان سرفه و جلوگيرى از ريزش مو و نرم كردن پى و مفاصل و نگاهدارى ناخن به كار مى رود، نوشيدن سه گرم آن بعد از عرق كردن در حمام جهت تنگ نفس مفيد شناخته شده است . ماليدن روغن بنفشه بر سينه اطفال جهت درمان سرفه خشك به غايب مفيد است ، و چون آن را بر پنبه آغشته و شياف نمايند، براى رفع بى خوابى اثرى فوق العاده دارد. براى تهيه روغن بنفشه 150 گرم گل بنفشه را در يك ليتر روغن كنجد بخيسانيد و پس از چند روز صاف كرده مجددا گل بنفشه اضافه كنيد، و اين كار آن قدر ادامه دهيد تا روغن از عطر و رنگ گل بنفشه اشباع شود. گل من داراى لعاب ، مقدارى اسيد ساليسيليك و يك ماده رنگى است كه در اثر ترشيها قرمز رنگ و در اثر قلياييها سبز رنگ مى شود. گل من داراى عطرى مخصوص بوده و در تمام اجزاء گياه من يك ماده قى آور وجود دارد كه مقدار آن در ريشه قابل توجه است . دمكرده پنج در هزار گل براى درمان سرماخوردگى ، برنشيت حاد، درد گلو و نزله و معالجه بيماريهاى سينه مفيد است . مصرف گل من در مصارف مخملك ، سرخچه - و سرخك و ساير تبهاى دانه هاى بكار ميرود. شيره تازه گل من علاوه بر اين ملين است ، براى معالجه سياه سرفه و زكام اطفال بكار ميرود و شستشو با آن برفك را از بين مى برد، برگ من داراى اثر نرم كننده بوده و چون آن را با روغن مخلوط كرده ، بر پوست بدن بمالند، آن را نرم و لطيف مى نمايد. براى جلوگيرى از تحريكات روده اى مى توان از تنقيه جوشانده برگ بنفشه استفاده كرد.
ريشه من داراى اثر قى آور است ، اثر ريشه و ساير قسمتهاى گياه من در معالجه سرطان قابل توجه بوده و نبايستى آن را از نظر دور داشت ، دانه ها ى من به مقدار 6 تا 10 گرم براى اطفال ملين بوده 10 تا 15 گرم آن در 150 گرم آب مسهل است .
بنفشه سه رنگ
فارسى من بنفشه سه رتگ است ، به من بنفشه فرنگى هم مى گويند. من همان گياه زينتى هستم كه شما آن را در باغچه خانه هاى خود مى كاريد و چون رنگ گلبرگهاى من بنفش كم رنگ ، سفيد و بنفش پررنگ است ، به من بنفشه سه رنگ مى گويند اعراب به من ((زهرة الثالوت البرى )) گويند. من عرق را زياد مى كنم و خلطآور مى باشم من خون را تصفيه مى كنم و ادرار را زياد كرده و شكم را نرم مى نمايم و اگر از زياد از من مصرف كنيد، خاصيت قى آور و مسهلى دارم .
براى رفع جوشهاى صورت و تمام امراض كليوى مى توانيد از من استفاده كنيد. براى درمان اگزما و جرب بهتر است چهار تا بيست گرم گياه كامل مرا در 250 گرم آب خيس كرده ، و بگذاريد دوازده ساعت خيس بخورد، بعد آن را با كمى شير و قند مخلوط كرده ، بجوشانيد تا مقدار آن يك سوم مى شود و اين شربت صبح ناشتا ميل نماييد.
گل من به صورت دمكرده و جوشانده 20 تا پنجاه در هزار مصرف مى شود و چنانچه بخواهيد از گياه كامل من استفاده كنيد، جوشانده 30 تا 60 در هزار به كار ببريد. شيره تازه گياه من به مقدار پنجاه گرم در روز است . علاوه بر آنكه شما مرا در باغچه مى كاريد، در صفحات شمال ايران بطور خودرو به عمل مى آيم و انواع وحشى من از نوع پرورش يافته من مفيدتر است .
من ((منداب )) هستم !
فارسى من منداب است و در حقيقت نوعى شلغم هستم كه بيخ من بزرگ نمى شود و مانند ريشه درختان بوده و قابل خوردن نيست . اعراب به گياه من ((شلجم الزيت )) يعنى شلغم روغنى گويند. من در غالب مزارع ايران مخصوصا اطراف تهران - رستم آباد - رود بار و شمال ايران مى رويم ، زنبور عسل از نيك نوش گياه من استفاده مى كند، و عسل آن خواص شفابخش بسيار دارد. دانه هاى من داراى سى درصد مواد سفيده اى و سى و پنچ تا 45 درصد روغنى است ، روغن آن به مصرف و معالجات دامپزشكى مى رسد، و در معالجات انسانى به علت داشتن بوى زننده كمتر به كار برده مى شود.(1)
قسمت هاى مختلف گياه من به علت داشتن ويتامين ((ث )) زياد جهت معالجه رقت خون تجويز مى شود دانه هاى گياه من پيشاب آور و نيروبخش است ، و اثر آن در تقويت قوى شهوانى غيرقابل انكار است ، و براى رفع آب آوردن انساج و تقويت معده به كار مى رود. دانه هاى من اثر قرمز كنده پوست بدن را دارد و مى توان به جاى خردل به كار برد. دمكرده 15 در هزار آن قى آور است . تخم و برگ گياه در همه احوال از شلغم قوى تر بوده ، و مقدار خوراك دانه هاى من سه گرم است . روغن دانه هاى من باد شكم و ضد امراض جلدى است ، چه بخورند و چه بمالند - بذر من رنگ رخساره را باز مى كند.
اسم من ((اسفند )) است !
براى رفع جنون مفيدم .
بخور من دندان درد را تسكين مى دهد.
براى معتادان وسيله خوبى جهت ترك اعتياد هستم .
سينه را نرم مى كنم و براى تصفيه خون مرا تجويز كنيد.
دود من حساسيت را از بين مى برد.
اگر طبق دستور عمل نماييد تنگ نفس را علاج مى كنم .
فارسى من اسفند است ، به من اسپند و سپند هم مى گويند. عربى من ((حرمل )) مى باشد. من همان دانه هاى سياه هستم كه در خنچه عقد مى نشينم و براى رفع چشم زخم مرا در آتش مى ريزند تا چشم حسود را تركانده باشند.
من در تمام زمينهاى باير و حاشيه كوير ايران - راه تهران ، ساوه - راه تهران ، قم - راه اصفهان و كاشان - جاده قزوين - رستم آباد - رود بار - اطراف كرج - ازنا - بوشهر - تفرش و نواحى ديگر مى رويم .دانه هاى من خواب آور - معرق - ضد كرم و قاعده آور است . من نرم كننده سينه و ريه ، بادشكن امعا، زياد كننده شير و ادرار بوده ، مسهل سودا و بلغم و ضد كرم كدو مى باشم . خوردن دانه هاى من جهت صرع (هيسترى ) - فلج - جنون و ساير امراض دماغى و عصبى مفيد مى باشد. براى رفع استسقا - سياتيك سود دارم ، خوردن خيسانده دانه هاى من جهت تحليل مواد سوداوى و تصفيه خون و نرم داشتن سينه نافع است ، چون 37 گرم دانه مرا با چهار برابر آب بجوشانند و بعد صاف كنند و با صد گرم عسل و هفتاد گرم روغن كنجد مخلوط كرده ، به تدريج يك ماه بخورند، براى تنگ نفس مفيد است و سرفه خشك و رطوبى را درمان مى كند. چون يك مقدار در سى برابر آب انگور ريخته بجوشانند تا يك چهارم شود، و سى روز، روزى 10 گرم آن را بنوشد، جهت هيسترى اثر غيرقابل انكار دارد، و چون سه روز متوالى زنى كه سابقه آبستن شدن داشته و بعد نشده است ، از اين مايع بنوشد، دوباره ممكن است آبستن شود. چنانكه مبتلايان به سياتيك پانزده روز متوالى روزى يك مثقال و نيم كوفته مرا تناول نمايند، رو به بهبودى خواهند رفت ، دانه هاى من همراه با تخم كتان و عسل جهت تنگ نفس تجويز شده است ، معتادان به ترياك و مواد مخدر مى توانند دانه هاى مرا بو داده و بعد كوبيده با عسل مخلوط كرده ميل نمايند تا رفع اعتياد آنها شود. دود من حساسيت است ، به اين جهت براى رفع چشم زخم كه نوعى حساسيت به اشخاص مى باشد، اثرى نيكو دارد. بخور من براى تسكين درد دندان توصيه شده است ، مقدار خوراك من يك مثقال تا دو مثقال است ، و زياده بر آن سمى است ، براى جلوگيرى از احتلام ، داروئى مفيدتر از من نيست .
زيره دشتى
گياه من شبيه به اسفند و دانه هاى من شبيه زيره است ، به اين جهت در فارسى به من زيره دشتى يا كمون دشتى گويند، عربى من عذبه است . من در اطراف تهران و شمال ايران ، مخصوصا گيلان و آذربايجان و همچنين اطراف اصفهان و استانهاى خراسان و بلوچستان بطور خودرو به عمل مى آيم ، هندى ها به من كالى زيرى گويند و در كتب قديم به اين نام آمده ام . دانه هاى من اثر مسهلى بوده و ضد كرم است . خوردن من جهت دفع بلغم و اقسام كرم معده و روده و كرم كدو مفيد است ، ضماد دانه هاى من
جهت تسكين درد ورمهاى سخت مفيد مى باشد، ضماد شاخ و برگ من نيز همين خاصيت را دارد، و چون دانه هاى من اثر سمى دارند، در معالجه انسانى كمتر از آن استفاده مى شود، و برعكس در دامپزشكى زياد تجويز مى گردد.
خار خاسك
من نيز از خانواده اسفند بوده ، نام خارخاسك - خارسك - سه كومك و شكر فنج معروف مى باشم ، عربى من حسك و ((خرس العجوز)) است . گياه من بيابانى است و مانند بوته هنداونه در روى زمين مى خوابد و داراى خارهاى سه پهلو است . من در اطراف قم - شمال - بندر پهلوى و خوى مى رويم . در اطراف شيراز به من خارسوهوك و در اطراف اصفهان هرواد گويند.
جوشانده من پيشاب آور قوى است ، مخصوصا وقتى آن را با دم گيلاس و كاكل ذرت مخلوط كرده باشند، براى داءالفيل (چاقى زياد) و درد مثانه و سنگ كليه و مثانه تجويز مى شوم .
خيسانده تيغ من در شراب پادزهر سموم گياهى و غذايى است . عصاره برگ و ريشه و ميوه من جهت زخم مجارى ادرار مخصوصا سوزاك مفيد است . عصاره گياه من جهت تقويت باء و سختى ادرار و قولنج كليوى توصيه شده است . پاشيدن آب جوشانده گياه من حشرات ، مخصوصا كك را از بين مى برد. مضمضه عصاره من با عسل جهت جوش دهان و درد لثه و ورم گلو نافع است . چنانچه نخود را در آب جوشانده من پرورده نمايند در تقويت شهوت دارويى بى نظير است . مقدار خوراك من نيم سير است . تخم گياه من به حسك دانه معروف است و چنانچه آن را سه مرتبه با شير بجوشانند تا خشك شود، جهت تقويت شهوت مفيد مى باشد - تخم گياه من در همه افعال شبيه به عصاره و گياه من بوده ، و مقدار خوراك آن هفت مثقال است و چون آب گياه مرا گرفته ، با روغن كنجد بجوشاند روغنى به دست مى آيد كه خوردن و ماليدن آن جهت درد مفاصل و نيكو كردن رنگ رخسار و درد كمر و سختى ادرار نافع است .
برگ گياه من و شبنم و گرد سفيدى كه بر روى آن مى نشيند، ترش و بوده و در بعضى از شهرهاى ايران مخصوصا يزد آن را گرفته و به نام گرد نخود چاشنى غذا مى نمايند و براى آن خواص زياد قائلند. خوردن آن براى مبتلايان به سنگ كليه و مثانه نافع است .
فارسى من پلم است ، به من ياس كبود بيلسان و بيلاسان - شبوقه هم مى گويند، عربى من خمان كبير است و به زبان محلى اسامى بلخون و شون هم به من داده اند. من بطورى خودرو در جنگلهاى شمال و كنار جاده ها مى رويم و چون داراى بوى تند نامطبوعى هستم ، از دور شناخته مى شوم - گلهاى من سفيد و معطر بوده ، و چنانچه در شراب ريخته شود، به آن بوى مشك مى دهد. مغز ساقه من نرم بوده و در آزمايشگاههاى گياه شناسى براى اينكه مقطع گياهى را جهت ديدن در زير ميكروسكوپ آماده كنند، از مغز من استفاده مى نمايند!
درختچه من يك تا دو متر طول دارد. گلهاى من به رنگ سفيد و مايل به گلى است ، ميوه من به رنگ سياه مايل به ارغوانى مى باشد. پيشينيان گل مرا ضامن عشق و زناشويى دانسته ، و جادوگران مى گفتند كه چنانچه گل ((آقطى )) را در لباس زن و شوهر بگذارند، وفادارى آنها زياد مى شود. در سويس و بعضى از كشورهاى اروپايى از ميوه من مربا و شربت درست مى كنند. پوست من داراى اثر مسهلى است و ادرار را نيز زياد مى كند. برگهاى من التهاب نسوج را از بين برده و براى درمان استسقا و روماتيسم و بيماريهاى جلدى به كار مى رود و اين خواص در پوست داخلى ريشه و دانه هاى من زياد است .
غرغره جوشانده جوان و جوانه هاى من براى رفع گلو درد نافع است . ضماد برگ من براى فروكش دادن التهاب باد سرخ به كار مى رود و براى التيام جراحات مفيد است . مقدار خوراك من سى تا صد گرم در شبانه روز است ، و زياده روى در خوردن آن توليد قى و اسهال و ناراحتى مى نمايد.
خمان صغير
فارسى من شمشاد پيچ - بل شيرين - ((بيلسان خرد)) بوده و عربى من خمان صغير و طرثوت است .
مضمضه اين جوشانده كرم خوردگى دندان را متوقف مى كند. كشيدن اين جوشانده در بينى جهت از بين رفتن سرخى و التهاب چشم تجويز شده و معمولا دستور مى دهند كه سه روز متوالى آن را در بينى بكشند. نشستن در جوشانده من رحم را نرم و آن را باز مى كند و عوارض رحمى را از بين مى برد.
خوردن ميوه و ماليدن پخته آن از ريزش مو جلوگيرى كده ، و آن را سياه ميكند. ضماد برگ تازه من با آرد جو جهت سوختگى كرده ، آتش مفيد بوده ، و درد آن را ساكت مى كند و ماليدن آن مخلوط با پيه ، جهت معالجه نقرس و بواسير تجويز شده است . حمول ريشه من جهت تسكين درد رحم به كار مى رود.
من ((بنفشه )) هستم !
گل من ، پادزهر سموم حيوانى است .
روغن من خواب آوار است .
در درمان سرطان اثرى قابل توجه دارم .
براى درمان جوشهاى مى توانيد، از من استفاده كنيد.
گل بنفشه از صد نوع دارد كه غالبا به عنوان يك گل زينتى در باغچه كاشته مى شود، و تنها از چند نوع آن استفاده دارويى مى شود كه مهمترين آنها گل بنفشه ايرانى است كه به آن گل بنفشه معطر هم مى گويند و اكنون خود را معرفى مى كند. عربى من فرفير است ولى بيشتر بنفشج كه معرب بنفشه است به كار مى رند.
من در غالب نقاط كوهستانى مرطوب ايران ، در زير سايه درختان مى رويم و بهترين نوع مرا در منطقه البرز راه عمارلو - كبوترچاك و اطراف رودبار مى توانيد به دست آوريد.
من بهترين مسهل صفرا هستم ، مخصوصا موقعى كه مقدار زيادى صفرا در روده و معده جمع شده باشد. من مسكن عطش بوده ، فشار خون را پايين مى آورم و تبهاى شديد را برطرف مى كنم .
گل من خواب آور و محلل ورمها بوده ، جهت سردرد و سرفه و سختى سينه و حلق نافع است ، حرارت و سوزش ادرار را از بين مى برد و براى درمان بند آمدن ادرار، ذات الجنب و ذات الريه و ديفترى و سردرد اطفال تجويز مى شود. خوردن سه تا شش گرم گل من چند روز متوالى با آب سرد، جهت رفع اسهال صفراوى تجويز شده است . خوردن سه مثقال گل ساييده من با شير خشت يك مسهل سريع العمل مى باشد و مخلوط آن با گل قند جهت تبهاى كهنه مفيد است . گل من پادزهر سموم حيوانى است . براى رفع خشكى بينى مى توانيد آب جوشانده گل مرا در بينى بكشيد تا بر طرف شود. ضماد گل من جهت سردرد و جهت ورمهاى گرم و التهاب چشم و نرم كردن اعصاب و جرب صفراوى و خارش ، بى مانند مى باشد.
روغن بنفشه سرد و خواب آور بوده و جهت جرب و خشكى بينى و درمان سرفه و جلوگيرى از ريزش مو و نرم كردن پى و مفاصل و نگاهدارى ناخن به كار مى رود، نوشيدن سه گرم آن بعد از عرق كردن در حمام جهت تنگ نفس مفيد شناخته شده است . ماليدن روغن بنفشه بر سينه اطفال جهت درمان سرفه خشك به غايب مفيد است ، و چون آن را بر پنبه آغشته و شياف نمايند، براى رفع بى خوابى اثرى فوق العاده دارد. براى تهيه روغن بنفشه 150 گرم گل بنفشه را در يك ليتر روغن كنجد بخيسانيد و پس از چند روز صاف كرده مجددا گل بنفشه اضافه كنيد، و اين كار آن قدر ادامه دهيد تا روغن از عطر و رنگ گل بنفشه اشباع شود. گل من داراى لعاب ، مقدارى اسيد ساليسيليك و يك ماده رنگى است كه در اثر ترشيها قرمز رنگ و در اثر قلياييها سبز رنگ مى شود. گل من داراى عطرى مخصوص بوده و در تمام اجزاء گياه من يك ماده قى آور وجود دارد كه مقدار آن در ريشه قابل توجه است . دمكرده پنج در هزار گل براى درمان سرماخوردگى ، برنشيت حاد، درد گلو و نزله و معالجه بيماريهاى سينه مفيد است . مصرف گل من در مصارف مخملك ، سرخچه - و سرخك و ساير تبهاى دانه هاى بكار ميرود. شيره تازه گل من علاوه بر اين ملين است ، براى معالجه سياه سرفه و زكام اطفال بكار ميرود و شستشو با آن برفك را از بين مى برد، برگ من داراى اثر نرم كننده بوده و چون آن را با روغن مخلوط كرده ، بر پوست بدن بمالند، آن را نرم و لطيف مى نمايد. براى جلوگيرى از تحريكات روده اى مى توان از تنقيه جوشانده برگ بنفشه استفاده كرد.
ريشه من داراى اثر قى آور است ، اثر ريشه و ساير قسمتهاى گياه من در معالجه سرطان قابل توجه بوده و نبايستى آن را از نظر دور داشت ، دانه ها ى من به مقدار 6 تا 10 گرم براى اطفال ملين بوده 10 تا 15 گرم آن در 150 گرم آب مسهل است .
بنفشه سه رنگ
فارسى من بنفشه سه رتگ است ، به من بنفشه فرنگى هم مى گويند. من همان گياه زينتى هستم كه شما آن را در باغچه خانه هاى خود مى كاريد و چون رنگ گلبرگهاى من بنفش كم رنگ ، سفيد و بنفش پررنگ است ، به من بنفشه سه رنگ مى گويند اعراب به من ((زهرة الثالوت البرى )) گويند. من عرق را زياد مى كنم و خلطآور مى باشم من خون را تصفيه مى كنم و ادرار را زياد كرده و شكم را نرم مى نمايم و اگر از زياد از من مصرف كنيد، خاصيت قى آور و مسهلى دارم .
براى رفع جوشهاى صورت و تمام امراض كليوى مى توانيد از من استفاده كنيد. براى درمان اگزما و جرب بهتر است چهار تا بيست گرم گياه كامل مرا در 250 گرم آب خيس كرده ، و بگذاريد دوازده ساعت خيس بخورد، بعد آن را با كمى شير و قند مخلوط كرده ، بجوشانيد تا مقدار آن يك سوم مى شود و اين شربت صبح ناشتا ميل نماييد.
گل من به صورت دمكرده و جوشانده 20 تا پنجاه در هزار مصرف مى شود و چنانچه بخواهيد از گياه كامل من استفاده كنيد، جوشانده 30 تا 60 در هزار به كار ببريد. شيره تازه گياه من به مقدار پنجاه گرم در روز است . علاوه بر آنكه شما مرا در باغچه مى كاريد، در صفحات شمال ايران بطور خودرو به عمل مى آيم و انواع وحشى من از نوع پرورش يافته من مفيدتر است .
من ((منداب )) هستم !
فارسى من منداب است و در حقيقت نوعى شلغم هستم كه بيخ من بزرگ نمى شود و مانند ريشه درختان بوده و قابل خوردن نيست . اعراب به گياه من ((شلجم الزيت )) يعنى شلغم روغنى گويند. من در غالب مزارع ايران مخصوصا اطراف تهران - رستم آباد - رود بار و شمال ايران مى رويم ، زنبور عسل از نيك نوش گياه من استفاده مى كند، و عسل آن خواص شفابخش بسيار دارد. دانه هاى من داراى سى درصد مواد سفيده اى و سى و پنچ تا 45 درصد روغنى است ، روغن آن به مصرف و معالجات دامپزشكى مى رسد، و در معالجات انسانى به علت داشتن بوى زننده كمتر به كار برده مى شود.(1)
قسمت هاى مختلف گياه من به علت داشتن ويتامين ((ث )) زياد جهت معالجه رقت خون تجويز مى شود دانه هاى گياه من پيشاب آور و نيروبخش است ، و اثر آن در تقويت قوى شهوانى غيرقابل انكار است ، و براى رفع آب آوردن انساج و تقويت معده به كار مى رود. دانه هاى من اثر قرمز كنده پوست بدن را دارد و مى توان به جاى خردل به كار برد. دمكرده 15 در هزار آن قى آور است . تخم و برگ گياه در همه احوال از شلغم قوى تر بوده ، و مقدار خوراك دانه هاى من سه گرم است . روغن دانه هاى من باد شكم و ضد امراض جلدى است ، چه بخورند و چه بمالند - بذر من رنگ رخساره را باز مى كند.
اسم من ((اسفند )) است !
براى رفع جنون مفيدم .
بخور من دندان درد را تسكين مى دهد.
براى معتادان وسيله خوبى جهت ترك اعتياد هستم .
سينه را نرم مى كنم و براى تصفيه خون مرا تجويز كنيد.
دود من حساسيت را از بين مى برد.
اگر طبق دستور عمل نماييد تنگ نفس را علاج مى كنم .
فارسى من اسفند است ، به من اسپند و سپند هم مى گويند. عربى من ((حرمل )) مى باشد. من همان دانه هاى سياه هستم كه در خنچه عقد مى نشينم و براى رفع چشم زخم مرا در آتش مى ريزند تا چشم حسود را تركانده باشند.
من در تمام زمينهاى باير و حاشيه كوير ايران - راه تهران ، ساوه - راه تهران ، قم - راه اصفهان و كاشان - جاده قزوين - رستم آباد - رود بار - اطراف كرج - ازنا - بوشهر - تفرش و نواحى ديگر مى رويم .دانه هاى من خواب آور - معرق - ضد كرم و قاعده آور است . من نرم كننده سينه و ريه ، بادشكن امعا، زياد كننده شير و ادرار بوده ، مسهل سودا و بلغم و ضد كرم كدو مى باشم . خوردن دانه هاى من جهت صرع (هيسترى ) - فلج - جنون و ساير امراض دماغى و عصبى مفيد مى باشد. براى رفع استسقا - سياتيك سود دارم ، خوردن خيسانده دانه هاى من جهت تحليل مواد سوداوى و تصفيه خون و نرم داشتن سينه نافع است ، چون 37 گرم دانه مرا با چهار برابر آب بجوشانند و بعد صاف كنند و با صد گرم عسل و هفتاد گرم روغن كنجد مخلوط كرده ، به تدريج يك ماه بخورند، براى تنگ نفس مفيد است و سرفه خشك و رطوبى را درمان مى كند. چون يك مقدار در سى برابر آب انگور ريخته بجوشانند تا يك چهارم شود، و سى روز، روزى 10 گرم آن را بنوشد، جهت هيسترى اثر غيرقابل انكار دارد، و چون سه روز متوالى زنى كه سابقه آبستن شدن داشته و بعد نشده است ، از اين مايع بنوشد، دوباره ممكن است آبستن شود. چنانكه مبتلايان به سياتيك پانزده روز متوالى روزى يك مثقال و نيم كوفته مرا تناول نمايند، رو به بهبودى خواهند رفت ، دانه هاى من همراه با تخم كتان و عسل جهت تنگ نفس تجويز شده است ، معتادان به ترياك و مواد مخدر مى توانند دانه هاى مرا بو داده و بعد كوبيده با عسل مخلوط كرده ميل نمايند تا رفع اعتياد آنها شود. دود من حساسيت است ، به اين جهت براى رفع چشم زخم كه نوعى حساسيت به اشخاص مى باشد، اثرى نيكو دارد. بخور من براى تسكين درد دندان توصيه شده است ، مقدار خوراك من يك مثقال تا دو مثقال است ، و زياده بر آن سمى است ، براى جلوگيرى از احتلام ، داروئى مفيدتر از من نيست .
زيره دشتى
گياه من شبيه به اسفند و دانه هاى من شبيه زيره است ، به اين جهت در فارسى به من زيره دشتى يا كمون دشتى گويند، عربى من عذبه است . من در اطراف تهران و شمال ايران ، مخصوصا گيلان و آذربايجان و همچنين اطراف اصفهان و استانهاى خراسان و بلوچستان بطور خودرو به عمل مى آيم ، هندى ها به من كالى زيرى گويند و در كتب قديم به اين نام آمده ام . دانه هاى من اثر مسهلى بوده و ضد كرم است . خوردن من جهت دفع بلغم و اقسام كرم معده و روده و كرم كدو مفيد است ، ضماد دانه هاى من
جهت تسكين درد ورمهاى سخت مفيد مى باشد، ضماد شاخ و برگ من نيز همين خاصيت را دارد، و چون دانه هاى من اثر سمى دارند، در معالجه انسانى كمتر از آن استفاده مى شود، و برعكس در دامپزشكى زياد تجويز مى گردد.
خار خاسك
من نيز از خانواده اسفند بوده ، نام خارخاسك - خارسك - سه كومك و شكر فنج معروف مى باشم ، عربى من حسك و ((خرس العجوز)) است . گياه من بيابانى است و مانند بوته هنداونه در روى زمين مى خوابد و داراى خارهاى سه پهلو است . من در اطراف قم - شمال - بندر پهلوى و خوى مى رويم . در اطراف شيراز به من خارسوهوك و در اطراف اصفهان هرواد گويند.
جوشانده من پيشاب آور قوى است ، مخصوصا وقتى آن را با دم گيلاس و كاكل ذرت مخلوط كرده باشند، براى داءالفيل (چاقى زياد) و درد مثانه و سنگ كليه و مثانه تجويز مى شوم .
خيسانده تيغ من در شراب پادزهر سموم گياهى و غذايى است . عصاره برگ و ريشه و ميوه من جهت زخم مجارى ادرار مخصوصا سوزاك مفيد است . عصاره گياه من جهت تقويت باء و سختى ادرار و قولنج كليوى توصيه شده است . پاشيدن آب جوشانده گياه من حشرات ، مخصوصا كك را از بين مى برد. مضمضه عصاره من با عسل جهت جوش دهان و درد لثه و ورم گلو نافع است . چنانچه نخود را در آب جوشانده من پرورده نمايند در تقويت شهوت دارويى بى نظير است . مقدار خوراك من نيم سير است . تخم گياه من به حسك دانه معروف است و چنانچه آن را سه مرتبه با شير بجوشانند تا خشك شود، جهت تقويت شهوت مفيد مى باشد - تخم گياه من در همه افعال شبيه به عصاره و گياه من بوده ، و مقدار خوراك آن هفت مثقال است و چون آب گياه مرا گرفته ، با روغن كنجد بجوشاند روغنى به دست مى آيد كه خوردن و ماليدن آن جهت درد مفاصل و نيكو كردن رنگ رخسار و درد كمر و سختى ادرار نافع است .
برگ گياه من و شبنم و گرد سفيدى كه بر روى آن مى نشيند، ترش و بوده و در بعضى از شهرهاى ايران مخصوصا يزد آن را گرفته و به نام گرد نخود چاشنى غذا مى نمايند و براى آن خواص زياد قائلند. خوردن آن براى مبتلايان به سنگ كليه و مثانه نافع است .
