خواصِ چشمگیــرِ گیــاهِ كَوَر

خیال شیشه ای

مدیر بازنشسته
کاربر ممتاز

نگاهي دوباره به علف‌هايي كه هرز نيستند؛ بازخواني خواص چشمگير گياهان اطراف ما: گیاه كَوَر








گياهشناسي و رويشگاه

كَوَر، گياهي است علفي و چندساله با شاخه‌هاي گسترده و خاردار كه طول شاخه‌هاي آن به 30 تا 150سانتي‌متر يا بيشتر مي‌رسد. برگ‌ها در اين گياه، سبز و دمبرگ‌دار هستند. گُل‌ها به‌شكل منفرد و درشت و به‌رنگ سفيد تا ارغواني كم‌رنگ ديده مي‌شوند كه در هنگام شب، معطّر هستند. پرچم‌هاي گُل، پُرشمار بوده و از گلبرگ‌ها، بلندترند؛ به‌شكلي‌كه مجموعة آنها، ظاهري بسيارزيبا به گُل مي‌دهد و از اين جهت، مي‌توان از آن به‌عنوان گياهي زينتي بهره‌مند شد. ميوة آن، تخم‌مرغي كشيده و با دُم بلندي است كه همانند خيار، سبزرنگ و خط‌دار مي‌باشد؛ بدين لحاظ، به آن خيار كَبَر يا خيار شِنگ هم گفته مي‌شود. ميوه‌ها پس از رسيدن، شكافته شده و قاچ‌هاي آن، به‌سمت دُم ميوه به عقب برمي‌گردند و داخل ميوه كه قرمزرنگ است، پديدار مي‌شود؛ از اين جهت، به آن هندوانة كَوَر مي‌گويند. پس از شكافتن ميوه، دانه‌هاي ارزني‌شكل زيادي چسبيده به گوشت نيمه‌خشك داخل ميوه ديده مي‌شوند.



نام علمي گياه كَوَر، Capparis spinosa است. اين گياه، از خانوادة Capparaceae مي‌باشد. نام‌هاي ديگر اين گياه كه در منابع مختلف ذكر شده است، عبارتند از: كَبَر، كبار، كبّار، قبار، قَبَر، كَوَرك، كَوَرز، كَوَرزه، لگجي، گل كمر، علف‌مار و اصف. اين گياه در مناطق وسيعي از بيابان‌هاي مناطق معتدلة نيمكرة شمالي، پراكنش دارد. كَوَر، به‌صورت گياهي خزنده در شيب‌ها يا به‌صورت آويخته روي ديوارها و سقف‌ها مشاهده مي‌شود. در قديم، روي نورگير سقف حمام‌هاي عمومي، به‌صورت آويزان ديده مي‌شد. اين گياه، در خاك‌هاي نامرغوب و حتي شور مي‌رويد. چون تحمل اين گياه به خشكي و شوري زياد است، مي‌توان از آن به‌عنوان گياه زينتي و پوششي در شيب‌هاي ايجادشده ناشي از ساخت تقاطع‌هاي غيرهمسطح و نيز در بلوارهاي درون، كنار و برون‌شهري استفاده كرد. اين گياه، اغلب در اراضي زراعي رهاشده، اماكن مخروبة غيرمسكوني، بناهاي تاريخي متروكه و ديوارها به‌صورت علف‌هرز و در تپه‌ماهورها و ارتفاعات پست، به‌صورت وحشي مي‌رويد. در پرديس دانشگاه فردوسي مشهد، به‌ويژه در ضلع جنوب‌غربي آن، مي‌توان اين گياه را مشاهده كرد.


تركيبات شيميايي

ريشه و غنچه‌هاي نارس اين گياه، حاوي گلوكوزيد كاپاري‌روتين، پنتوزان، اسيد روتيك، اسيد پكتيك و ساپونين هستند. بذر آن، حاوي 35درصد روغن است.


خواص و كاربرد ها

برگ، غنچه، ميوه، ريشه و پوست ريشة گياه كَوَر، مصارف درماني دارند و تلخ‌مزه هستند. غنچه‌هاي جوان گياه را تا سه‌ماه در سركه قرار مي‌دهند يا مدتي در آب شور مي‌خوابانند و سپس براي رفع تنگي نفس، از آن استفاده مي‌كنند؛ همچنين، با غنچه و ميوة كال آن، ترشي درست مي‌كنند. اين ترشي، هم براي برطرف‌كردن دردهاي دستگاه گوارش مفيد است و هم به‌عنوان چاشني با مرغ و ماهي مصرف مي‌شود. طبيعت كَوَر، طبق نظر حكماي طبّ سنتي، گرم و خشك است؛ اما ميوة آن، گرم و تر است. ريشه و پوست ريشه، اثر قوي‌تري از ساير قسمت‌هاي گياه دارند.برگ: ماليدن برگ‌هاي لِه‌شدة كَوَر بر روي سر، سردرد را درمان مي‌كند. ضماد آن، براي رفع درد و درمان نقرس، پادرد و بيماري‌هاي پوستي، توصيه شده است.گُل: مُسهل ضعيف، مُليّن، مُدرّ، ضداسكوربوت و محرك است.

ميوه: مُسهل ضعيف، مُدرّ و كِرم‌كُش است. ژلة تهيه‌شده از ميوة كَوَر، براي درمان روماتيسم و مارگزيدگي سودمند بوده و محرك و ضداسكوربوت است.ريشه و پوست ريشه: مُسهل ضعيف، مُقوّي، خلط‌آور، ضدّ كِرم، قاعده‌آور، مُسكّن،‌ مُدرّ، قابض و اشتهاآور است. همچنين براي درمان روماتيسم، رعشه، درد مفاصل، سياتيك، درد لگن خاصره، لغوه، دندان‌درد، بزرگ‌شدن طحال، تب نوبه و غدد آبله‌اي، سودمند است. خوردن آن پس از صرف غذا، اشتها را زياد مي‌كند. تصفيه‌كنندة خون بوده و خونريزي‌هاي روده‌اي را نيز متوقف مي‌كند. جوشاندة آن براي درمان برفك يا آلودگي‌هاي قارچيِ رحمي، مفيد است. دم‌كردة آن، مُقوّي دستگاه گوارش بوده و بازكنندة گرفتگي‌هاي كبد و طحال و لطيف‌كننده و تحليل‌برندة گازها و بادها بوده و اخلاط لزج و سودا را قطع مي‌كند.


طبق مشاهدات عيني نگارنده، در بازار طبّ سنتي تركمنستان، ميوه‌هاي خشك‌شدة گياه كَوَر، بسيار مورد علاقه و استفادة مردم عادي مي‌باشد و معمولاً در بساط خرده‌فروشان دوره‌گَرد ديده مي‌شود. متأسفانه، استفاده از اين گياه در بازار دارويي ايران، به فراموشي سپرده شده است.


مقدار خوراك و احتياط

ميزان مجاز استفاده از گياه كَوَر به‌صورت پودر ريشه يا پوست گياه، تا 12گرم و به‌صورت دَم‌كرده، تا 28گرم است. مصرف آن براي گرم‌مزاجان، مُضرّ است؛ مگر اين‌كه آن را همراه با سكنجبين استفاده نمايند. اين گياه، براي مثانه هم مُضرّ است؛ لذا بايد با انيسون و استوخودوس خورده شود.





تهيه و تدوين: گروه گياه‌شناسي پژوهشكده علوم گياهي دانشگاه فردوسي مشهد ويراستار: مهندس حسن پُرسا

در ادامه، تصاوير بسيارزيبايي از گياه كَوَر و اندام‌هاي مختلف آن كه در تاريخ 13مردادماه1392 از پرديس دانشگاه فردوسي مشهد تهيه شده
است، تقديم مي‌شود.










 

آیورودا

عضو جدید
کاربر ممتاز
این گیاه بیشتر از 200 نوع دارد و در مناطق غیر زراعی از لابه لای صخره ها ، کنار جاده ها و حتی روی دیوارهای قدیمی می روید. خود را به نور می رسا ند و خواص و زیبایی چشم نوازش را به ما هدیه می کند.این گیاه بصورت چتري بر روي زمين گسترده می شود ارتفاع این گیاه کم ولی در بعضی مناطق به 1 متر می رسد.برگهای گوشتی و تخم مرغی شکل و گلهای بسیار زیبای با پرچمهای بلند به رنگ سفید و گاه بنفش دارد . ولی متاسفانه این گل زیبا را خیلی به ندرت می توان نظاره کرد. اول اینکه این گل در طولروز فقط به مدت کوتاه باز هست و زود بسته می شود.از این رو هست که حضرتسلیمان ناپایداری و زود گذری این دنیا را به این گل تشبیه کرده. دلیل دیگر اینکه غنچه های باز نشده, چیده می شوند و برای مصرف خوراکی و درمانی مورد استفادهقرارمی گیرند .
ريشه و جوانه هاي مولد گل گیاه کور حاوی پكتين ،ساپونين ، نوعي اسانس و روتین
هست وبه عنوان ادویه وگیاه دارویی کاربرد دارد وبه منظورداشتن اثرات تقویت کننده قوای جنسی (در مردان) در گروه گیاهان آفرودیت** نیز قرار دارد . این گیاه نزد یونانیها، رومی ها و مصری ها جایگاه خاصی داشته.




قسمتهای قابل استفاده: غنچه و مولد گل . ریشه و پوست ریشه
جوانه هاي ناشكفته و مولد گل این گیاه اشتها آور، نشاط آور و اثر نيرو بخش دارد وعلاوه بر خواص درمانی درمعطر کردن غذاها و سس ها نیز مصرف زیادی دارد جوانههاي ناشكفته در بهار جمع آوری شده و در آب نمک ،سرکه و یا روغن نگهداریمی شوند . امروزه در فروشگاه ها هم در قسمت ادویه جات درون شیشه های کوچک یافت می شود.فقط به این نکته باید دقت کرد : برای حفظ عطرش در غذاهای داغ درآخر مرحله پخت به غذا اضافه شود



هرساله از اواسط خرداد ماه گياهي با نام علمي Capparis spinoza و نام هاي محلي كوبر و داغ قارپوزي ، شاخه هاي پر انشعاب خود را مي گستراند و با برگهاي سبز و گلهاي زيبايش ، منظره دل انگيزي را بر پهنه مراتع دشت مغان هديه و هزاران مرد و زن ، دختر و پسر مغاني را به آغاز فصل برداشت گلهاي ناشكفته خود فرا مي خواند .
در داخل پوشش گل اين گياه ، تعداد فراواني پرچم دراز وجود دارد كه مجموعا” ظاهري بسيار زيبا به گل مي بخشدند . ميوه هاي بيضوي شكل كور در آغاز به رنگ سبز روشن و با گوشتي تلخ ظاهر و به تدريج مايل به قرمز شده و در زمان رسيدن شيرين مي گردند . در حال حاظر مهمترين قسمت مورد استفاده اين گياه ، جوانه ها يا تكمه هاي مولد گل آنست كه معمولا” پس از چيده شدن در حدود 3 ماه در آب نمك 8% و يا سركه نگهداري شده و سپس مصرف مي گردد و يا اينكه مستقيما” به مصرف توليد اسانس كاپاري روتين ( داروي ضد نقرس و .... ) مي رسد .

خواص درماني Kavar :
* پوست و ريشه گياه سابقا” در بيماري هاي كبد و طحال مصرف فراواني داشته و در موارد ضروري به عنوان مدر ، قابض و نيرو دهنده و نيز در رفع كم خوني و رنگ پريدگي دختران جوان ، ضعف عمومي همراه با ضعف اعصاب و همچنين در نقرس معمول بوده است . ضمنا” مطالعات جديد نيز اثرات مفيد اين گياه را در درمان بيماري هاي هيستري و حالات عصبي ديگر و رماتيسم تاييد نموده است .
* پوست گياه با طعمي تند و گس ، اثر آرام كننده ، معرق ، ملين و ضد كرم دارد .
* جوانه هاي ناشكفته و مولد گل آن اثر نيرو دهنده و كمي مدر دارد و از جوشانده آن در مصارف داخلي ، هنوز هم در الجزاير براي مداواي نقرس استفاده مي شود .
* مايع غليظ حاصل از جوشانيدن قطعات كوجك ريشه ، ساقه ، گل و ميوه هاي نارس و كامل اين گياه ، اثر بسيار قابل توجهي در رفع بيماري درد مفاصل بزرگسالان دارد(تجربيات نويسنده مقاله )

* ميوه كاملا” رسيده گياه محتوي انواع الكالوئيد و گليگوزوئيد هاي ويژه اي است كه بيش از ديژل و ماژل ( داروهاي آنتي اسيد معده ) در تنظيم اسيد معده و نيز تسكين درد هاي مربوطه تاثير دارد . با اين توضيح كه خوردن مستقيم بيش از 15 عدد از قسمت گوشتي ميوه رسيده آن نقش مخدر و مسكن قوي را موجب مي گردد ( تجربيات شخصي نويسنده مقاله ) .

* ساليان درازي است كه مصرف ميوه هاي نارس و كوچك اين گياه پس از فراوري در آب نمك و يا سركه و رفع تلخي آن ، ترشي خوشمزه با خواص درماني در هضم غذاهاي سنگين و رفع يبوست در اقصي نقاط مملكت بويژه در بين مردم شهرهاي اروميه ، شيراز و جيرفت رايج است ( شيرازي ها اين ترشي خوشمزه را همراه با موسير برش داده شده ، تهيه مي كنند ). گفتني است كشورهاي زيادي از جمله استراليا ، ايتاليا ، اسپانيا ، به صورت جدي تحقيقات وسيعي را بر روي خواص درماني قسمت هاي مختلف اين گياه در درمان بيماري هاي قلب و عروق ، رماتيسم ، ناراحتي هاي عصبي ، نقرس ، غده پروستات و .... از 10 سال قبل آعاز كرده اند و با اخذ نتايج قابل توجه همچنان ادامه دارد . در ضمن در بعضي از نواحي مديترانه كشت و پروش اين گياه رواج پيدا كرده است .




منابع مور استفاده :

- بولتن اخبار تحقيقاتي استراليا
- كتب گياهان داروئي ايران
- اطلاعات مكتسبه از دوره مديريت گياهان داروئي و معطر - مركز آموزش كشاورزي مغان سال 1383
- اطلاعات كارشناسي كشت و صنعت مغان بويژه آقاي هوشنگ قاليچه چي
- اطلاعات ، تحقيقات و تحربيات ساليان خدمت نويسنده در مغان ( نادر نوائي )

 
آخرین ویرایش توسط مدیر:

*محیا*

کاربر فعال مهندسی کشاورزی ,
کاربر ممتاز
«لگجی»، این گیاه ارزشمند بومی را بشناسیم

«لگجی»، این گیاه ارزشمند بومی را بشناسیم

«لگجی»، این گیاه ارزشمند بومی را بشناسیم
گیاه لگجی(کبار) گیاهی بومی منطقه ما که ثروتی ناشناخته است، بی اختیار از کنار آن می گذریم و برایمان جز زینت فصلی سفره هایمان ارزش دیگری ندارد. و نمی دانیم که این گیاه ناشناخته در داخل کشورمان چه طرفدارانی در خارج از کشور و به خصوص در مناطق مدیترانه ای نظیر مراکش، اسپانیا، ایتالیا، پرتغال و یونان دارد.


گیاه لگجی(کبار) گیاهی بومی منطقه ما که ثروتی ناشناخته است، بی اختیار از کنار آن می گذریم و برایمان جز زینت فصلی سفره هایمان ارزش دیگری ندارد. و نمی دانیم که این گیاه ناشناخته در داخل کشورمان چه طرفدارانی در خارج از کشور و به خصوص در مناطق مدیترانه ای نظیر مراکش، اسپانیا، ایتالیا، پرتغال و یونان دارد.
به گزارش «استان نیوز»، از این گیاه در اسپانیا نوعی سس به نام سس کبار تهیه می‌شود که بسیار خوش عطر و طعم است و کمی به سس خردل همراه با فلفل سیاه شباهت دارد. غنچه آن به عنوان ادویه در تهیه سس، کره، پنیر و در تزیین غذا و سالاد به مصرف می‌رسد. میوه‌های نارس و ریز پس از برداشت درون سرکه یا آب نمک نگهداری می‌شوند و ترشی خوشمزه‌ای محسوب می‌گردد. میوه که طعمی تند و تیز اما دلچسب و عطر مخصوصی دارد همراه با پیتزا، گوشت، ماهی و یا درون سالاد و همراه با انواع ساندویچ به مصرف می‌رسد. میوه به صورت پخته نیز همراه انواع سبزیجات مورد استفاده قرار می‌گیرد.​
یک ظرف شیشه ای ۲۰۰ گرمی با کیفیت خوب این گیاه حدود ۵ $ به فروش می رسد . آمریکا نیز بیش از ۵ ملیون دلار هر ساله از این کشورها واردات این گیاه را دارد .
کاربرد اصلی این گیاه در سالادها یا سسها ، استیک های ماهی ، مرغ و گوشت می باشد ، و همچنین از این گیاه برای ساختن مواد آرایشی که پوست خشک را اصلاح می کند و در ساختن داروهای خاصی استفاده می شود . براساس نوع کاربردهای ذکر شده این گیاه می تواند به عنوان یک سبزی خوراکی یا یک داروی گیاهی مورد استفاده قرار گیرد .علاوه بر این کاربردهای غذایی ، این گیاه میتواند به عنوان گیاهان زینتی ، گلهای زیاد آن خیلی جاذب و سبز سیر درخشان کاربری شود . گیاه همچنین می تواند برای کنترل فرسایش خاک بویژه بر روی زمین های شیبدار که آبیاری در آنها سخت است و فرسایش خاک خیلی زیاد است ، توصیه می شود کاشته شود.




---------------------------------------

گزارش: محمد مهدی قلی زاده
---------------------------------------
http://www.sook.ir/showcontent.aspx?FPq781423pyOBtTFCvydyA==
 

تیرنگ

عضو جدید
گیاه کور یا کبر که خودم به نام هندوانه مار می شناختم و همیشه هنگام رفتن به دشت و
صحرا به این گیاه برخورد می کرد یم و از آنجا فکر می کرد یم سمی هست از چیدن آن خودداری می کرد یم و از این رو خوشحالم . چون همین باعث می شد مد ت طولا نی کنار
این گل زیبابایستیم و از تماشای آن لذت ببریم.



نام فارسي : كور، لگجی
Capparis spinosa :نام علمی
نام انگلیسیCaper :نام آلماني Kapern:
نام عربی : کبر
این گیاه بیشتر از 200 نوع دارد و در مناطق غیر زراعی از لابه لای صخره ها، کنار جاده ها و حتی روی دیوارهای قدیمی می روید. خود را به نور می رسا ند و خواص و زیبایی چشم نوازش را به ما هدیه می کند.این گیاه بصورت چتري بر روي زمين گسترده می شود ارتفاع این گیاه کم ولی در بعضی مناطق به 1 متر می رسد.برگهای گوشتی و تخم مرغی شکل و گلهای بسیار زیبای با پرچمهای بلند به رنگ سفید و گاه بنفش دارد . ولی متاسفانه این گل زیبا را خیلی به ندرت می توان نظاره کرد. اول اینکه این گل در طول روز فقط به مدت کوتاه باز هست و زود بسته می شود.از این رو هست که حضرت سلیمان ناپایداری و زود گذری این دنیا را به این گل تشبیه کرده. دلیل دیگر اینکه غنچه های باز نشده, چیده می شوند و برای مصرف خوراکی و درمانی مورد استفاده قرارمی گیرند .
ريشه و جوانه هاي مولد گلگیاه کورحاوی پكتين ،ساپونين ، نوعي اسانس و روتین هست وبه عنوان ادویه وگیاه دارویی کاربرد دارد وبه منظورداشتن اثرات تقویت کننده قوای جنسی (در مردان) در گروه گیاهان آفرودیت** نیز قرار دارد . این گیاه نزد یونانیها، رومی ها و مصری ها جایگاه خاصی داشته.

قسمتهای قابل استفاده: غنچه و مولد گل . ریشه و پوست ریشه
جوانه هاي ناشكفته و مولد گل این گیاه اشتها آور، نشاط آور و اثر نيرو بخش داردوعلاوه بر خواص درمانی درمعطر کردن غذاها و سس ها نیز مصرف زیادی دارد جوانه هاي ناشكفته در بهار جمع آوری شده و در آب نمک ،سرکه و یا روغن نگهداری می شوند . امروزه در فروشگاه ها هم در قسمت ادویه جات درونشیشه های کوچک یافت می شود.فقط به این نکته باید دقت کرد: برای حفظ عطرش در غذاهای داغ درآخرمرحله پخت به غذااضافه شود

 

تیرنگ

عضو جدید
[FONT=&quot]خواص دارویی کور یا باقه یا لگجی یا علف مار یاهندوانه کوهی

با نام علمی[/FONT]
[FONT=&quot] Capparis spinosa[/FONT]

[FONT=&quot]Capers[/FONT][FONT=&quot] are the unopened green flower buds of the Capparis spinosa (Capparidaceae - caper family - closely related to the cabbage family), a wild and cultivated bush that is grown mainly in Mediterranean countries (southern France, Italy, and Algeria) and also in California[/FONT]
[FONT=&quot] [/FONT]
[FONT=&quot]میوه رسیده هندوانه کوهی به صورت تازه هم مصرف می شود و علاقمندان زیادی در بین مردم دارد[/FONT][FONT=&quot].[/FONT]
[FONT=&quot] [/FONT][FONT=&quot]برداشت هندوانه کوهی ( داغ قارپزی ) (کاور کالاسی )که یکی از گیاهان داروئی و خوراکی طبیعت پلدشت است آغاز شد[/FONT][FONT=&quot].[/FONT]
[FONT=&quot]این گیاه دارای خواص دارویی و درمانی فراوان است که از جمله خواص دارویی این گیاه می توان به بالا بردن مقاومت بدن در برابر سرماخوردگی ، خاصیت ضد نفخ ، تحریک و تقویت کبد و ضد عفونی کردن کلیه و بواسیر و رماتیسم و شستشوی روده اشاره کرد[/FONT][FONT=&quot].[/FONT]
[FONT=&quot]این محصول پرخاصیت در طبیعت از اوایل تیر ماه به بار می نشیند و باردهی آن تا اواخر شهریور ادامه می یابد. مردم با جمع آوری هندوانه کوهی از آن برای تهیه چاشنی های غذائی از جمله ترشی استفاده می کنند[/FONT][FONT=&quot] .[/FONT]
[FONT=&quot]میوه رسیده هندوانه کوهی به صورت تازه هم مصرف می شود و علاقمندان زیادی در بین مردم منطقه دارد[/FONT][FONT=&quot].[/FONT]
[FONT=&quot] [/FONT]
[FONT=&quot]این گیاه در مناطق کویری، خاکهای قلیایی و شور در استانهای ایلام (به ویژه شهرستان دره شهر)، لرستان، خوزستان، آذربایجان غربی و ... به صورت خودرو خوبی رشد کرده و مقاومت زیادی به خشکی، گرما[/FONT][FONT=&quot] [/FONT][FONT=&quot] و شوری دارد[/FONT][FONT=&quot]. [/FONT]
[FONT=&quot] [/FONT]
 
بالا