پس از قالب بندی فونداسیون آرماتورگذاری فونداسیون آغاز میشود. برای نگهداری میلگردها در محل خود تا مرحله بتنریزی باید از نگهدارندههای موقت استفاده نمود. برای نگهداری میلگردهای پایینی استفاده از قطعات سیمانی و یا فاصله اندازهای پلاستیکی Spacer به راحتی میسر میباشد. تعداد و فاصله و مهار این قطعات به آرماتورها باید به نحوی باشد که آرماتورها در فاصله مناسب (مقدار پوشش Cover) از روی بتن مگر قرار گرفته و همچنین در حین اجرای سایر آرماتورها و در حین بتنریزی از محل خود خارج نشوند.
با توجه به اینکه در فونداسیونها از خاموت استفاده نمیشود، برای بستن آرماتورهای فوقانی از آرماتورهای پایهدار که به خَرَک معروف هستند استفاده میشود. ارتفاع، عرض پایهها، عرض خَرَک و فاصله و قطر آنها بر اساس ابعاد فونداسیون و میزان میلگرد فوقانی که بایستی خَرَک تحمل کند تعیین میشود. در عین حال ابعاد و فاصله خَرَکها باید به گونهای انتخاب شود تا در زمان اجرای آرماتورها و یا در زمان بتنریزی بتواند از محل خود خارج نشده و میزان پوشش بتن در تمام فونداسیون رعایت شود. نکات زیر در زمان اجرای خَرَک توصیه میشود:
۱- ارتفاع خَرَک به نحوی باشد که میزان پوشش بتن برای آرماتور بالایی رعایت گردد.
۲- ابعاد پاشنه خَرَک حداقل ۵۰ سانتیمتر در نظر گرفته شود.
۳- فاصله حداکثر خَرَکها برابر 1/50 متر در نظر گرفته شود.
۴- شماره آرماتور خرک به عمق پی بستگی دارد. برای فونداسیونهای با عمق بیشتر از خَرَک با شماره بالاتر استفاده شود. در هر حالت شماره آرماتور خَرَک از ۱۴ کمتر نباشد.
۵- به طور مرسوم مقدار آرماتور لازم برای خَرَک در لیست ارماتورهای ارائه شده برای فونداسیون منظور نمیشود. میزان این آرماتور باید توسط پیمانکار محاسبه و به لیست آرماتورهای لازم برای خرید اضافه شود.
۶- عرض خَرَک به نحوی انتخاب شود تا تمام آرماتورهای فوقانی بتوانند روی آن قرار گیرند.
۷- الزاماَ تمام آرماتورهای طولی به خَرَک با سیم بسته شوند در غیر این صورت در زمان بتنریزی آرماتورها فاقد بست دچار خمشدگی شده و میزان پوشش رعایت نخواهد شد.
۸- در نواحی دارای آرماتور تقویت زیاد تعداد خَرَکها افزایش داده شود.
شکل زیر نمونهای از خَرَک گذاری و لقمه گذاری آرماتورهای فونداسیون را نشان میدهد
با توجه به اینکه در فونداسیونها از خاموت استفاده نمیشود، برای بستن آرماتورهای فوقانی از آرماتورهای پایهدار که به خَرَک معروف هستند استفاده میشود. ارتفاع، عرض پایهها، عرض خَرَک و فاصله و قطر آنها بر اساس ابعاد فونداسیون و میزان میلگرد فوقانی که بایستی خَرَک تحمل کند تعیین میشود. در عین حال ابعاد و فاصله خَرَکها باید به گونهای انتخاب شود تا در زمان اجرای آرماتورها و یا در زمان بتنریزی بتواند از محل خود خارج نشده و میزان پوشش بتن در تمام فونداسیون رعایت شود. نکات زیر در زمان اجرای خَرَک توصیه میشود:
۱- ارتفاع خَرَک به نحوی باشد که میزان پوشش بتن برای آرماتور بالایی رعایت گردد.
۲- ابعاد پاشنه خَرَک حداقل ۵۰ سانتیمتر در نظر گرفته شود.
۳- فاصله حداکثر خَرَکها برابر 1/50 متر در نظر گرفته شود.
۴- شماره آرماتور خرک به عمق پی بستگی دارد. برای فونداسیونهای با عمق بیشتر از خَرَک با شماره بالاتر استفاده شود. در هر حالت شماره آرماتور خَرَک از ۱۴ کمتر نباشد.
۵- به طور مرسوم مقدار آرماتور لازم برای خَرَک در لیست ارماتورهای ارائه شده برای فونداسیون منظور نمیشود. میزان این آرماتور باید توسط پیمانکار محاسبه و به لیست آرماتورهای لازم برای خرید اضافه شود.
۶- عرض خَرَک به نحوی انتخاب شود تا تمام آرماتورهای فوقانی بتوانند روی آن قرار گیرند.
۷- الزاماَ تمام آرماتورهای طولی به خَرَک با سیم بسته شوند در غیر این صورت در زمان بتنریزی آرماتورها فاقد بست دچار خمشدگی شده و میزان پوشش رعایت نخواهد شد.
۸- در نواحی دارای آرماتور تقویت زیاد تعداد خَرَکها افزایش داده شود.
شکل زیر نمونهای از خَرَک گذاری و لقمه گذاری آرماتورهای فونداسیون را نشان میدهد
