خاک و ویژگی های آن برای گیاهان

afsoon6282

مدیر تالار مهندسی كشاورزی
مدیر تالار
یکی از مواردی که برای گیاهان خیلی مهمه خاک است. که خاک دارای ویژگی های است بطوریکه این ویژگی ها ممکن است در مناطق مختلف با هم متفاوت باشند و ما در هر منطقه پوشش گیاهی خاصی رو ببینیم در واقع برای کشت یک محصول باید به عوامل مختلفی توجه داشته باشیم که یکی از این عوامل ویژگی های خاک است. یکی از این ویژگی ها میزان اسیدی و قلیایی بودن خاک است که معیاری که برای اینکار استفاده میکنیم PH است. بطوریکه در PH های کمتر از 4 و بیشتر از 9 گیاهان دچار مشکل میشوند. در خاکهای جنگلی و معتدله که میزان بارندگی زیاد است کاتیون هایی که در خاک وجود دارند شسته میشوند ولی هیدروژن در خاک باقی میماند که باعث پایین آمدن PH میشود. در PH های پایین فعالیت میکروارگانیزم ها دچار اختلال میشود. معمولا PH مناسب برای گیاهان چیزی بین 6 تا 7 است البته بعضی از گیاهان مثل جو میتوانند PH بالایی را تحمل کنند. در صورتی که خاک خیلی اسیدی بود میتوانیم برای کاستن این خاصیت خاک از آهک استفاده کنیم. یکی دیگر از فوایدی که خاک دارد اینست که گیاه میتواند از عناصر غذایی که در خاک وجود دارد استفاده کند در واقع گیاهان برای رشد و تولید محصول احتیاج به عناصری دارند که آنها را به عناصر ماکرو و میکرو تقسیم بندی میکنند. یکی از عناصر ماکرو نیتروژن میباشد و این عنصر نقش بسیار مهمی در رشد گیاه دارد بطوریکه با کمبود آن رشد گیاه کم شده و برگ ها پژمرده میشوند. یکی دیگر از این عناصر فسفر میباشد. این عنصر در توسعه ریشه موثر است. از عناصر میکرو میتوان آهن و روی و منگنز و مس و ..را نام برد. که هر کدام در رشد گیاه نقشی دارد. برای مثال روی در فعال کردن آنزیم ها نقش دارد. و یا منگنز در تنفس نقش دارد. اما یکی دیگر از نقش های خاک نگهداری آب است. آب در که در فعل و انفعالات گیاه نقش دارد یکی از مهمترین فاکتورهای رشد برای گیاه به حساب می آید. که البته ظرفیت خاک ها یی با ساختمان های مختلف برای نگهداری آب با هم فرق میکنه یکی دیگه از خصوصیاتی که خاک داره اینه که گیاه میتونه ریشه های خودشو در اون گسترش بده و خودش رو در اون ثابت کنه بطوریکه در اثر بعضی عوامل از جمله آب های روان ویا باد بتونه در جای خودش ثابت بمونه و به حیات خودش ادامه بده و همینطور وجود نور که در هنگام جوانه زنی مضر میباشد و از جوانه زنی جلوگیری میکند نیز در خاک بصورت نکته مثبتی درآمده بطوریکه در تاریکی که برای بذر هایی که در خاک قرار میگیرن بوجود آمده در واقع یکی از شرایط مطلوب برای آنها که نبود نور است تامین شده و با داشتن شرایط دیگر مناسب برای جوانه زنی میتوانند جوانه بزنند و رشد خود را آغاز کنند. البته با تمام ویژگی های مثبتی که خاک دارد گاهی این فاکتور مهم گیاهی برای گیاهان ممکن است در بعضی جاها به اندازه کافی وجود نداشته باشد. آیا این به این معنی است که ما دیگه نمی تونیم گیاهی رو بوجود بیاریم و باید از این نعمت الهی محروم باشیم؟ مسلما اینطور نیست و ما میتوانیم با شناخت نقش خاک و مهیا کردن شرایطی که خاک برای گیاه بوجود می آورد بطور مصنوعی به پرورش گیاهان اقدام کنیم. که برای این نوع کشت میشه کشت هیدروپونیک یا معنی فارسی آن کشت آبی یا همون آبکشت رو نام ببرم. که البته چون فعلا موضوع در مورد خاک و نقش اونه در این مورد حرفی نمیزنم ولی در پایان بگم که خاک فاکتور بسیار مهمی برای وجود گیاهان و در کل حیات است.
 

hadis66

عضو جدید
ph

ph

واکنش خاک (اسیدیته یا pH): واکنش خاک مربوط به اسیدی یا قلیایی بودن آن می‌باشد که لگاریتم منفی غلظت یون هیدروژن در خاک می‌باشد و از صفر تا چهارده متغیر است. خاکی که مقدار زیادی یون هیدروژن در سطح کلوئیدهای خود جذب کرده باشد دارای خاصیت اسیدی قوي و pH پایین است. خاك‌های قلیایی با اسیدیته بیشتر از 9 و خاك‌های خیلی اسیدی با اسیدیته کمتر از 4، محیط نامناسبی برای ریشه ایجاد می‌کند که مستقیماً اثر سمی بر ریشه گیاه دارد. اثرات غیر مستقیم اسیدیته روی خاک مربوط به قابلیت استفاده عناصر غذایی است. به عبارت دیگر اسیدیته خاک روی حلالیت مواد غذایی و شکل دسترسی آنها برای گیاهان دخالت دارد. برای مثال در خاك‌های اسیدی (7(pH< مواد غذایی مثل کلسیم و مولیبدن کمتر قابل استفاده هستند و حلالیت بعضی از عناصر غذایی مثل آهن، آلومینیوم و منگنز زیاد شده و باعث مسمومیت گیاه می‌شوند. حال آنکه در خاك‌های قلیایی (7(pH> عناصر غذایی مثل آهن، منگنز و روی کمتر قابل استفاده می‌باشند. به طور کلی بیشتر عناصر غذایی در 7>pH>6 قابل جذب هستند و از اینرو اغلب گیاهان در این محدوده بهترین رشد و عملکرد را دارند.
 

hadis66

عضو جدید
بهترین خاک برای تولید محصولات گلخانه‌ای، خاکی با بافت سبک و متوسط یا شنی-لوم (Sandy Loam) می‌باشد زیرا هم دارای عناصر و مواد غذایی لازم می‌باشد و هم از تخلخل و زهکشی خوبی برخوردار است.
به طور کلی یک بستر کاشت مناسب باید داری ویژگی‌های زیر باشد:
1) دارای بافت و ساختمان مناسب باشد. 2) دارای مواد مغذی و معدنی باشد. 3) دارای مواد آلی باشد. 4) دارای منافذ کافی (تخلخل) بوده و از تهویه خوبی برخوردار باشد. 5) دارای زهکشی مناسب باشد. 6) دارای اسیدیته مناسب باشد. 7) دارای املاح (شوری) مناسب و متعادل باشد. 8) عاری از آفات و بیماری‌ها و بذور علف‌های هرز باشد.
در چنین بستری عملیات کاشت بذر و کنترل‌ علف‌های‌ هرز و كنترل آفات و بیماری‌های ریشه‌ای بهتر انجام‌ می‌گیرد. در ضمن بین آب، هوا و مواد غذایی یک تبادل مناسب و متعادل بوجود می‌آید و ریشه‌ها به آسانی آب و مواد غذایی را جذب کرده و در نتیجه گیاه رشد بهتری داشته و کیفیت و کمیت محصول افزایش می‌یابد.
 

hadis66

عضو جدید
قبل از کشت خاک را آزمایش می‌کنند و از مواردی مانند بافت خاک، شوری، اسیدیته و درصد املاح و عناصر مختلف آن اطلاع کسب می‌نمایند تا به راحتی بتوانند برای اصلاح آن تصمیم بگیرند.
اگر در کشت محصولات گلخانه‌ای زودرسی محصول مورد توجه باشد از خاک شنی-لوم که تخلخل و تهویه خوبی دارد استفاده می‌شود و اگر هدف تولید محصول بیشتر و عملکرد بالاتر باشد از خاک‌ رسی-لوم که مواد غذایی بیشتری دارد استفاده می‌شود.
حداقل عمق خاک بایستی 50-30 سانتیمتر باشد. در صورتی که قشر خاک گلخانه کم عمق است از منطقه‌ای با خاک مناسب و مطمئن، خاک را به گلخانه انتقال داده و عمق خاک گلخانه را به انداره مورد نیاز افزایش می‌دهند.
در برخی از زمین‌ها، بستر زیرین (بیش از عمق 30-25 سانتیمتری) از لایه‌ای آهکی، سخت و غیر قابل نفوذ تشكیل شده است که بایستی با استفاده از زیرشکنهای مناسب ساب‌سویلر به شکستن آن اقدام نمود.
خاک بایستی دارای زهکشی خوب و عاری از املاح گچ و آهک باشد و نیز سطح آب زیرزمینی پایین باشد. اگر زهکشی کافی نباشد ریشه‌ها به علت خفگی در اثر زیادی آب و عدم تهویه مناسب، آسیب خواهند دید و اگر زهکشی بستر بیش از حد باشد و یا بافت بستر فوق‌العاده سبک باشد آب‌شویی مواد غذایی را در پی خواهد داشت. در صورت نفوذپذیری کم و زهکشی نامناسب، می‌توان از لوله‌های مشبک پلی‌اتیلن یا سفالی در زیر سطح خاک استفاده نمود.
خاک‌های سنگین و یا خاک‌هایی که دارای نمک زیاد باشد اصلاً برای گلخانه مناسب نیستند زیرا تهویه، آب‌شویی و ضدعفونی این گونه خاک‌ها بسیار مشکل می‌باشد و مطمئناً به رشد ریشه صدمه می‌زند.
 

Similar threads

بالا