DDDIQ
مدیر ارشد
خاک و خِرَد
تأملي در شأن معماري در مثنوي معنوي
تأملي در شأن معماري در مثنوي معنوي
حميدرضا پيشوایي*
مهرداد قيومی بيدهندی**
* کارشناس ارشد مطالعات معماري ایران، دانشگاه شهيد بهشتي
** استادیار دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه شهيد بهشتی
چکیده
مولوي معمار یا نظریه پرداز معماري نبوده است؛ اما در مثنوي به سبب هاي گوناگون، به تصریح یا به تلویح، به عمد یا غيرعمد، به معماري توجه کرده است. این ویژگی را مي شود در چند مرتبه مشاهده کرد: خبر دادن از عالم معماري ای که در آن مي زیسته است؛ به کار بردن صورت هاي معماریانۀ خيال در سخن؛ برقرار کردن نسبت ميان معماري و هستي؛ پيش نهادن نظرهاي کلي که به معماري هم تعميم پذیر است؛ دعوت به ذکر خدا به واسطۀ معماري. در این مقاله کوشيد هایم، به روش تفسير متن با متن، شأن معماري را از خلال ابيات مثنوي دریابيم. این کار را در مراتب یادشده و در جهت پاسخ گویي به چند پرسش اصلي انجام داده ایم: نسبت معماري با هنر و صنعت و پيشه؛ تجلي معماري در زبان مثنوي؛ نسبت معمار با خيال؛ ویراني در برابر آباداني؛ تجلي جهان معماري مولوي در آثار و مناقب نامه هایش؛ ویژگ يهاي مادي و غيرمادي مکان مطلوب؛ معماري در مقام واسطۀ ذکر.
کلیدواژه ها
مولوي، مثنوي معنوي، منابع تاریخ معماري ایران، حکمت معماري اسلامي، نظریۀ معماري، تاریخ معماري.
