خاک ورزی

Phyto

مدیر تالار مهندسی كشاورزی
مدیر تالار
خاک ورزی

چهار هدف اصلی در خاک ورزی
1- مخلوط کردن بقایای گیاهی و حاصلخیزی خاک و غیره
2- آماده سازی بیتر بذر
3- کنترل علف های هرز
4- حفظ منابع آبی و خاکی
خاک ورزی را با توجه به مقدار مخلوط شدن و زیر و رو شدن خاک در زمان عملیات تقسیم بندی می کنند:
خاک ورزی اولیه معمولا خاک سطحی و اغلب بقایای گیاهی را برگردان می کند خاک ورزی اولیه اغلب اولین عملیات پس از برداشت محصول می باشد.
ماشین آلات خاک ورزی ثانویه مقدار کمی از خاک و بقایای مانده از گیاهان را با خاک مخلوط و دفن می کنند.
بنا به دلایل خوب و منطقی بسیاری ما در زمین های زراعی کشت می کنیم در حالیکه از طرفی ممکن است اثرات منفی نیز داشته باشد . اگر سطح خاک خالی و دارای پوشش نباشد یک عامل بسیار خوب برای فرسایش توسط باد و آب است فرسایش یک مسئله مهم است زیرا ما خاک حاصلخیز سطحی که تشکیل شده از مواد آلی و مغذی است را از دست می دهیم و این باعث کاهش حاصلخیزی و باروری خاک میگردد. روش های مدیریتی جهت کنترل فرسایش میتواند کار آمد باشد در یک سیستم مدیریتی جدید از خاک ورزی سبک و ناچیز و همچنین باقی گذاشتن بقایای گیاهی در سطح خاک استفاده می شود. در سال های اخیر اکثر کشاورزان از این راه و روش استفاده می کنند به این روش بدون خاک ورزی ، سیستم مدیریتی باقی مانده های گیاهی ، حفظ خاک و خاک ورزی و .... می گویند امیدواریم در ادامه تصاویر به شما کمک کند تا تفاوت های گاو آهن ها و چگونگی تاثیر آنها بر حاصلخیزی و فرسایش خاک را درک کنید..
گاوآهن های برگردان دار این نوع گاوآهن ها در اروپا استفاده می شده و از آنجا به سایر نقاط جهان منتقل شده است این نوع گاو آهن ها 90 تا 95 درصد بقایای گیاهی را در هر سری عملیات دفن می کنند و تنها 5 تا 10 درصد از بقایا و خاک سطحی زیر و رو نمی گردد.
:گاو آهن های دیسکی
این نوع گاوآهن ها در سر تا سر آمریکا مورد استفاده قرار می گیرد و 80 تا 90 درصد بقایای گیاهی را برگردان می کند و تنها 10 تا 20 درصد بقایا درسطح خاک باقی می ماند..
گاو آهن های چیزل:
این نوع گاو آهن ها بطور مساعد و با ملایمت 70 درصد بقایا را دفن می کنند و ما بقی را در سطح خاک وا می گذارند و فاصله چیزل ها و سرعت تراکتورتعیین کننده میزان کمی کار است..
گاو آهن های ساب سویلر:
این نوع گاو آهن ها برای شکستن نواحی سخت و زیرین خاک برای بهبود نفوذ آب و گسترش ریشه ها استفاده می شود و معمولا 90 درصد بقایای گیاهی در سطح خاک باقی می ماند.
گاو آهن های اسویپ این نوع گاو آهن ها 90 تا 95 درصد بقایای گیاهی را در سطح خاک باقی می گذارند و اغلب برای کنترل علف های هرز مورد استفاده قرار می گیرند
توضیحات بیشتر از منابع فارسی:
گاوآهن های برگردان دار:
گاو آهن های برگردان دار از نظر نیروی کششی به دو دسته تقسیم می شوند :
الف گاو آهن های برگردان دار دامی : گاو آهنی است قدیمی و سبک که بوسیله دام کشیده می شود و طرز کار آن شبیه گاو آهن های تراکتوری است .
ب گاو آهن های برگردان دار تراکتوری :گاو آهن هایی هستند نسبتا سنگین و متناسب با قدرت تراکتور ساخته می شوند که خود این ها هم از نظر اتصال به نیروی محرکه به سه دسته تقسیم می شوند .
1) گاو آهن های برگردان دار کششی:
دارای سه چرخ به نام های چرخ شیار و چرخ عقب و چرخ زمین که این چرخ ها علاوه بر تحمل وزن گاو آهن تعادل آن را هم حفظ می کند . ماربد آن برای اراضی که خاک نقاط مختلف آن مختلف می باشد استفاده می شود . عمل آن بگونه ای است که خاک را برده و سست کرده و با زاویه ای مناسب بر می گرداند و روی خاشاک و مواد آلی را می پوشاند .
2)گاو آهن های برگرداندار نیمه سوار :
این نوع گاو آهن های دارای یک چرخ عقب می باشد که قسمتی از وزن گاو آهن را تحمل میکند این گاو آهن به بازوی طرفین دستگاه هیدرولیک متصل می شود و گاو آهن به وسیله یک چرخ دنباله دار قابل گردش حمل می گردد در حالی که گاو آهن های کششی توسط مالبند دستکاه به مالبند تراکتور متصل و کشیده می شوند.

3)گاو آهن های برگردان دار سوار :
این نوع گاو آهن ها فاقد چرخ می باشند و کاملا بوسیله اتصال سه نقطه به تراکتور وصل می شوند .
گاو آهن های برگردان دار دو طرفه:
این نوع گاو آهن شبیه گاو آهن های یک طرفه است فقط به جای دیرک شاسی آن شبیه گاو آهن های معمولی است که در بالا و پایین شاسی خیش ها به طور قرینه بسته شده است کاربد این نوع گاو آهن ها در اراض شنی و رسی و در زمین های کوچک و کم عرض یا بین ردیف های درخت مورد استفاده قرار می گیرد .
گاو آهن های بشقابی:
به گاو آهن مقعر یا تو گود هم معروف است و برای عملیات خاک ورزی اولیه مورد استفاده قرار می گیرد بشقاب های مقعر به صورت جدا از هم بر روی یک شاسی قرار گرفته اند و عمق کار بوسیله چرخ تنظیم عمق که حداکثر یک سوم قطر بشقاب می باشد انجام می گیرد این چرخ مانع بسیار خوبی است برای اینکه نمیگذارد. مرکز بشقاب با خاک تماس پیدا کند ولی در نوع گاو آهن بشقابی سوار عمق کار بوسیله تراکتور تنظیم می شود و مسلما خاک را مثل گاو آهن های برگردان دار زیر و رو نمی کند بلکه عمل آنها بیشتر مخلوط کردن آنها است
گاو آهن های زیر شکن :
کاربد این نوع گاو آهن ها در زمین های رسی و سفت می باشد و در عمق زیاد حدود 90 سانتی متر کار میکنند و خاک را به هیچ عنوان بر گرداننمی کنند . شخمی که با این نوع گاو آهن زده می شود فقط به منظور سرعت دادن رطوبت در طبقات زیرین خاک زراعی و نفوذ هوا و غیره می باشد .
گاو آهن های چیزل:
در بعضی از نقاط به کلتیواتور مزرعه معروف است در صورتیکه گاو آهن چیزل دارای ساختمانی سنگین تر می باشد و اصولا برای خاک ورزی اولیه بکار برده می شود در حالی که کلتیواتور های مزرعه عمدتا به منظور خاک ورزی ثانویه و از بین بردن علف های هرز مورد استفاده قرار می گیرد . کاربرد این نوع گاو آهن ها به منظور نرم کردن خاک و نفوذ هوا و رطوبت در زمین است . عمق کار آن حدود 40 سانتی متر می باشد و دارای دو نوع سوار و کششی می باشد



منبع: اندیشمندان
 

fgni

متخصص باغبانی
کاربر ممتاز
اولین انسانهای کشاورز برای کاشت محصول مجبور به انجام عملیات خاکوری بودند اما امروزه با توجه به صنعتی شدن کشت و کار بهتر میدونند که برای کشت از روشهای مرسوم استفاده نکنند بلکه دانه رو بدون کمترین اسیب به زمین در جای خودش بکارند(کشت بدون شخم ) به اینصورت بافت خاک تخریب نخواهد شد و از ازدست رفتن خاک حاصلخیز بر اثر روان اب و باد جلوگیری خواهد شد
 

amhain

عضو جدید
امروز امتحان دیمکاری داشتم
خیلی حال داد 20 میشم
ببخشید پست بی ربط میدم ولی چون کلی راجع به خاک ورزی مطلب و مقاله خوندم (واسه این امتحان)الان احساس میکنم عاشق خاکورزیم مخصوصا zt :redface:
 

Phyto

مدیر تالار مهندسی كشاورزی
مدیر تالار
... دانه رو بدون کمترین اسیب به زمین در جای خودش بکارند(کشت بدون شخم ) به اینصورت بافت خاک تخریب نخواهد شد و از ازدست رفتن خاک حاصلخیز بر اثر روان اب و باد جلوگیری خواهد شد

کشت بدون شخم؟ چجوری؟ مگه خاک زمین کشاورزی که ماشین آلات توش میره بعد از مدتی لازم الشخم نمیشه؟!!
بافت خاک با شخم اصلاح میشه یا تخریب؟ رواناب تو خاک شخم خورده ایجاد میشه یا شخم نخورده؟
 

elahe.elahe2

عضو جدید
کاربر ممتاز
کلا سه نوع خاکورزی داريم:
۱- شخم بدون خاکورزی
2-شخم با خاکورزی کم
3-شخم عميق
که الان که کشورهای توسعه يافته نوع اول در حال اجراس ( وتا حدی شيوه دوم).
هر چقدر که خاک خاکورزی بشه و شخم بخوره توانايی اوليه خودش رو از دست ميده.
بافت خاک متشکل از سه زره (clay-silt- sand)هستش
پس بافت خاک نميتونه تغيير پيدا کنه و ثابت هستش فقط درصدای اين ۳ ذره در خاک های مناطق مختف فرق داره.اون چيزی که تغيير پيدا ميکنه و حاصلخيزی خاک هم به اون بستگی داره ساختمان خاک !
ساختمان خاک : آرايش و در کنار هم قرار گرفتن اون سه ذره - و نسبت خلل و فرج و پوکی خاک
 
آخرین ویرایش:

Phyto

مدیر تالار مهندسی كشاورزی
مدیر تالار
در مورد همین کشت بدون خاکورزی توضیح میدی؟
 

elahe.elahe2

عضو جدید
کاربر ممتاز
در شخم بدون خاکورزی فقط با ادوات خاص زمين رو شيار ميدن و بذرکاری ميشه.
مثل کشت گندم.
در واقع اين شخم (بدون خاکورزی)بهترين نوع شخم چون باعث ميشه مواد آلی تو خاک افزايش پيدا کنه!
تو کشت با شخم کم خاکورزیم مث قبلی زمین رو با ادوات خاصی شيار میدن فقط تنها تفاوتی که داره اینه که این ادوات برای عمق های خاصی در نظر گرفته میشه
 

amhain

عضو جدید
رواناب تو خاک شخم خورده ایجاد میشه یا شخم نخورده؟

رواناب تو زمین شخم زده درصورتی ایجاد میشه که شیب بیشتر از 8% باشه و جهت شخم در مسیر شیب باشه یا به عبارتی در خلاف جهت تراز باشه
ولی رواناب تو بی خاکورزی به حالتی میگن که آب بارندگی هنگام بارش به دلایلی مثل رسی بودن یا سله داشتن خاک یا وجود خاکدانه های بزرگ وقتی به سطح خاک برخورد میکنه مدتی طول میکشه که جذب خاک شه و آبی که روی سطح خاکه به همراه خاک مزرعه از زمین کشاورزی بیرون میره ولی تو بیخاکورزی بقایای روی سطح خاک اولا از ایجاد سله جلوگیری میکنن دوما باعث میشن آب آرومتر و با سرعت کمتری به سطح خاک برخورد کنه و بهتر جذب بشه.درنتیجه از رواناب و فرسایش آبی جلوگیری میشه.
 

amhain

عضو جدید
در مورد همین کشت بدون خاکورزی توضیح میدی؟

بدون خاک ورزی سیستمیه که برای مناطقی که آب کمی دارن توصیه می شه و بخصوص برای مناطق دیم کاری که میزان بارندگی اونا کمتر از پونصد میلیمتر باشه.طبیعتا شخم زدن باعث باز شدن ذرات خاک و بهبود ساختمان خاک میشه ولی برای مناطقی مناسبه که بارندگی و آب کاملا کافی باشه در شرایط کم آبی و بخصوص دیم کاری در صورت شخم زدن آب خاک از بین میره و خاک خشک می شه و فرسایش بادی زیادی بوجود میاد،چون اکثر مناطق دیم تو نواحی نیمه خشکن!ضمنا تو این مناطق به دلیل دیم کاری بودن،عملکرد گیاه و شاخص سطح برگ کمتر از حالت پر آبیه و چون میزان تشعشع تو مناطق نیمه خشک زیاده و سطح خاکم کاملا پوشیده نیست سیستم بدون خاکورزی با حدود 100%بقایای گیاهی روی سطح خاک از تبخیر آب کم خاک جلوگیری میکنه.
ضمنا با پوشوندن سطح خاک تا حدودی از رشد علف های هرز جلوگیری میکنه و اجازه رسیدن نور به اونارو نمی ده.
در کل تو مناطق دیم کاری در امد حاصله و عملکرد نسبت به حالت wet farming(کشت مرطوب) کمتره و باید کشاورز طوری برنامه ریزی کنه که از لحاظ اقتصادی ضرر نکنه و تو سیستم بدون خاکورزی هزینه زیادی به خاطر استفاده فوق العاده کمتر از ماشین آلات و مخصوصا سوخت صرفه جویی میشه.
البته اینکه بعد از مدتی خاک لازم الشخم می شه درسته ولی اولا تو این روش خیلی دیرتر لازم الشخم میشه چون دفعات خیلی کمتری تراکتور وارد زمین میشه.
دوما تو این روش به جای شخم از روش های دیگه ای استفاده می شه. مثلا استفاده از کرم های خاکی که چون شخم نمی زنیم از بین نمی رن و اینکه هرچند وقت یه بار باید گیاهانی کشت بشن که ریشه های قوی دارن برای باز کردن منافذ خاک.و همین طور تو این روش باید به مواد آلی خاکم توجه کنیم که هرچه بیشتر باشه به حفظ ساختمون خاک وافزایش تحمل خاک برای عبور ادوات کمک می کنه.البته حفظ مواد آلی خاک و افزایش اون برنامه و مدیریت دقیقی لازم داره که همین سیستم ziro tillage(بدون خاکورزی) کمک زیادی به افزایش ماده آلی خاک می کنه...
ضمنا بیخاکورزی مزیت خیلی مهم دیگه ای که داره افزایش قابل توجه infiltration(نفوذ آب به خاک).که با حفظ بقایا روی خاک از ایجاد رواناب و فرسایش آبی جلوگیری میکنه.
بزرگترین ایراد این روش که باعث میشه ازش استقبال نشه هزینه نسبتا بالای مصرف علفکشه که از بقیه سیستما بیشتر مصرف میشه .
تو این روش جمعیت علف های هرز دولپه به مرور زمان کمتر میشه ولی علف های هرزتک لپه بخصوص گراس ها رشد زیادی پیدا میکنن.
کلا این روش در طی سالها باعث کمتر شدن علفهای هرز میشه و بانک بذری علف های هرز به شدت کم می شه چون اصلا خاک زیری توسط شخم بالا نمیاد و به مرور زمان اکثر بذر ها که در سطح زیری خاکن قوه نامیه خودشونو از دست میدن.و بذر جدیدی وارد خاک نمی شه چون علفهای هرز جدید توسط علف کش از بین میرن.
تو این سیستم تو ایران که ادات مخصوص نداریم از ادواتی استفاده می شه که خاکو زیرو رو نمیکنن مثل گاوآهن قلمی یا چیزل و یا نهایتا ازیه دور پنجه غازی استفاده میشه.:)
 

تیرنگ

عضو جدید
خاک ورزی (Soil Tillage)
تعریف : خاک ورزی عبارت است از عملیات مکانیکی که به منظور آماده سازی زمین برای زراعت برروی خاک انجام می شود .
منظور از خاک ورزی ایجاد محیط مناسب برای جوانه زنی بذر ، رشد ریشه ، کنترل گیاهان هرز ، کنترل فرسایش خاک ، کنترل رطوبت خاک است ،
بشر طی هزاران سال برای افزایش میزان تولید مبادرت به خاک ورزی کرده است . از ابزارهای ابتدایی خاک ورزی می توان گاو آهن سبک و چوبی نام برد که 300 سال قبل از میلاد مسیح در زمینهای ساحل رودخانه های فرات مورد استفاده قرار می گرفت .


آماده سازی بستر بذر طی دو مرحله انجام می گیرد :
1 ـ مرحله اول : عملیاتی که مربوط به نرم کردن خاک یعنی خرد کردن کلوخه ها و ریز کردن ذرات درشت خاک می باشند تا بذر به خوبی در خاک مخلوط شود و به ذرات آن چسبیده و به ادوات از رطوبت استفاده کند و جوانه بزند و بوته ای که بدین ترتیب ایجاد شده از نرمی خاک استفاده کرده و ریشه های زیادی در اعماق خاک بدواند و در نتیجه حداکثر استفاده را از رطوبت و مواد غذایی اعماق خاک بنماید این عملیات را تهیه فیزیکی خاک می نامند و شامل شخم و عملیات تسطیح و آماده کردن زمین جهت کشت ازقبیل هرس زدن ـ دیسک زدن ،غلتک زدن ، ماله کشیدن و غیره می باشد .
مرحله دوم : مربوط به تقویت خاک است و جنبه شیمیایی دارد و به منظور تکمیل کمبود مواد غذایی خاک انجام می گیرد و تا گیاه از لحاظ مواد غذایی موجود در خاک در مضیقه نباشد و حداکثر عملکرد را بدهد این عملیات را تهیه شیمیائی خاک می گویند و شامل تقویت خاک با دادن کودهای آلی ، معدنی ، کشت کودهای سبز می باشد .

عملیات کم خاک ورزی در مقابل عملیات خاک ورزی زیاد ، اخیراً بیشتر مورد توجه قرار گرفته است و بنابه اظهار صاحبنظران شخم های مکرر باعث کاهش آب گشته ، و هزینه تولید را بالا می برد و سطح خاک را در شرایط فیزیکی بسیار نامطلوب نگه می دارد .
از آنجائیکه عملیات شخم می تواند از طریق نرم کردن لایه سطحی خاک را در شرایط فیزیکی بسیار نامطلوب نگه می دارد تلفات آب را از طریق تبخیر افزایش دهد و عبور و مرور مکرر ماشینها و ادوات روی زمین باعث از بین رفتن ساختمان لایه سطحی خاک شده و لایه های زیرین را فشرده می سازد و در نتیجه تهیه یک بستر مناسب مشکل بوده و بر جوانه زدن بذرها اثر سوء دارد و سبز شدن محصول یکنواخت نخواهد بود .
 

تیرنگ

عضو جدید
سیستمهای مدیریتی خاک ورزی :
1 ـ خاک ورزی سنتی : (Convention Tillage)
2ـ حداقل خاک ورزی : (
MT)
3 ـ بی خاک ورزی (NT) یا خاک ورزی حفاظتی تاخیری ـ
خاک ورزی سنتی : (
CT) تکرار و زمان بندی استاندارد عملیات خاک ورزی و استفاده از ابزارهای معمول مورد استفاده کشاورزان
حداقل خاک ورزی یا خاک ورزی حفاظتی : (
MT) تکرار و زمان بندی استاندارد عملیات خاک ورزی ، علف کش ها جایگزین خاک ورزی شدند و یک خیش 7 شکل ، بدون آنکه خاک را برگرداند با چنگلک غلتان همراهش برای خاک ورزی مقدماتی بهاره استفاده می شد .
این نوع خاک ورزی امکان تکامل و افزایش تنوع رادر پی خواهد داشت .

ـ سیستم بی خاک ورزی یا خاک ورزی حفاظتی تاخیری: (NT) بجز خاک ورزی مقدماتی بهاره با خیش 7 شکل یا بدون برگردان یا قلمی که تا اوایل شهریور ماه به تاخیر انداخته می شد تاثیرش بر نگهداری رطوبت خاک ـ کنترل فرسایش بادی خیلی موثر است .
استفاده از علف کش : گر چه در کنترل علفهای هرز (یکساله و چند دساله) کارایی بهتری داشته و با اینکه وجود علفهای هرز خشک شده در روی زمین از تبخیر رطوبت جلوگیری کند اما بکار بردن علف کش ها معایب و مشکلاتی نیز دارد .
اولا : اینکه بنا به عقیده صاحب نظران استفاده از سموم علفکش موجب خسارت دیدن محیط زیست گشته و با اصل رعایت کشاورزی پایدار مغایرت دارد .

دوماً : استفاده از علفکش ها نیاز به مهارت بالای کشاورزان ، سم و سمپاشی و غیره دارد و همچنین در دیمزارها تامین آب جهت سمپاشی مشکل می باشد.
بنابراین به نظر می رسد که استفاده از پنجه غازی در بهار به منظور کنترل علفهای هرز و ایجاد مالچ خاکی وسیله ی مناسب می باشد و کشاورزان به این وسیله داشته ، استفاده از آن سهل و آسان در تهیه بستربذر می باشد .
 

Similar threads

بالا