'''حسابداری صنعتی''' شاخه‌ای از علم و فن [[حسابداری]] است که وظیفه جمع آوری اطلاعات مربوط به عوامل [[هزینه]] و محاسبه بهای تمام شده محصولات و خدمات را بر عهده داشته با و تجزیه و تحلیل گزارشها و بررسی راههای تولید روشهای تقلیل بهای تمام شده تولیدات را بیان می‌کند.
== اهمیت حسابداری بهای تمام شده ==
مدیران با استفاده از حسابداری صنعتی، یا حسابداری بهای تمام شده، بهای تولیدات را محاسبه می‌کنند و کنترل خود را بر روی هزینه‌های مواد، دستمزد و سایر هزینه‌های تولید اعمال می‌کنند. مدیران اگر گزارشات دقیق و صحیحی از عوامل هزینه نداشته باشند در تصمیم گیری برای افزایش تولید یا سایر تصمیم گیری‌ها و راه انجام تصمیمات خود با مشکل مواجه خواهند شد.
== کاربرد حسابداری بهای تمام شده ==
گاهی تصور می‌شود کاربرد حسابداری صنعتی و بهای تمام شده محدود به کارخانجات و صنایع تولیدی می‌باشد هرچند شاید مشهورترین کاربرد آن در این جهت باشد ولی سایر مؤسسات نیز از حسابداری بهای تمام شده بهره برده و از روشهای حسابداری بهای تمام شده در [[بانک|بانک‌ها]]، [[بیمه|شرکت‌های بیمه]]، عمده‌فروشی‌ها، شرکت‌های حمل و نقل، شرکت‌های هواپیمایی، دانشگاه‌ها و بیمارستان‌ها در جهت کارایی بیشتر استفاده می‌گردد.
از جمله کتابهای معروف در زمینه حسابداری صنعتی با تاکید بر مسایل مدیریتی می‌توان از کتاب معروف چارلز تی هورن گرن جورج فاستر سریکانت ام داتار ترجمه دکتر بزرگ اصل و دکتر پارسائیان می باشد.
سيستم قيمت تمام شده (حسابداري صنعتي)1
سيستم حسابداري مالي و كنترل بودجه
دير زماني نيست كه با ايجاد و توسعه بي سابقه سازمانهاي صنعتي و ازدياد روزافزون كارخانجات و گردش سريع چرخهاي اقتصادي كشور و بالا رفتن ميزان عرضه و تقاضا ، مسئولين امور و صاحبان كارخانجات ، با توجه به مشكلات موجود در زمينه قيمت تمام شده واحد محصول و محاسبه قيمت تمام شده واحد محصول و محاسبه سود و زيان دانستند كه منحصراً با استفاده از روشهاي نوين حسابداري صنعتي كه در كشورهاي مترقي متداول است و همچنين با استفاده از روشهاي نوين حسابداري صنعتي كه در كشورهاي مترقي متداول است و همچنين با استفاده از روشهاي آماري صحيح و تهيه و تنظيم گزارشهاي مالي ميتوان هزينه توليد را تقليل و درنتيجه درآمد بيشتري تحصيل نمود .
اصولاً حسابداري صنعتي به راهها و روشهاي مقابل اطلاق مي شود : جمع آوري و تخصيص هزينه هاي تاريخي به واحد كالا و دواير به منظور ارزشيابي موجوديها و تعيين درآمدهاي حاصله . معمولاً ، امروزه بدان خاطر حسابداري صنعتي از حسابداري مديريت قابل تفكيك است كه مي تواند هدفهاي متعددي را تامين نمايد . اينك حسابداري صنعتي ، به مسئله جمع آوري و ارائه اطلاعات ، به منظور اتخاذ انواع تصميماتي اطلاق مي گردد كه دامنه شان از ادارهء انجام عمليات روزمره تا اتخاذ تصميمات استراتژيك غير جاري و تعيين خط مشي هاي اصلي سازمان ادامه يابد . حسابداري صنعتي همچون گذشته در امر رعايت جنبه هاي حقوقي تهيه گزارشها براي سهامداران ، بستانكاران ، نهاد هاي دولتي و ساير گروههاي خارجي كمكهاي شاياني خواهد كرد .
متاسفانه چندي قبل بواسطه عدم توجه به اصول و تئوريهاي حسابداري صنعتي و نتايج گرانبهاي حاصله از اجراي آن ، مسئولين و صاحبان كارخانجات و سازمانهاي صنعتي همواره با مشكلات و معضلات عديده اي در زمينه امور مالي مواجه مي گرديدند و چه بسا ضررهاي هنگفت و جبران ناپذيري متحمل شده كه احتمالاً به اضمحلال و انحلال سازمان منتهي مي گشت .
نكته اصلي كه در حسابداري صنعتي مورد توجه خاص قرار مي گيرد ، اين است كه به مديران كمك شود تا بتوانند به حال و آينده نسبتاً دور ، دست پيدا كنند . توجه به گذشته تا آنجا قابل توجيه است كه در امر پيش بيني كمك نموده و پيش نيازهاي تهيه گزارشهاي خارجي را تامين نمايد .
اخيراً در نتيجه تحولات و پيشرفتهاي عظيم اقتصادي در كشور ، استفاده از روشهاي حسابداري قيمت تمام شده ، مورد توجه تمام دستگاهها و سازمانهاي صنعتي كشور قرار گرفته است . از همين رو ضرورت وجود سيستم مكانيزه حسابداري صنعتي كاملاً به چشم مي خورد .
1) امكان تعريف الگوي دريافت اطلاعات (شابلون) از سيستم حسابداري مالي
2) دريافت و ثبت اطلاعات مراكز هزينه به تفكيك عوامل هزينه
3) دريافت و ثبت اطلاعات ريالي و تعدادي توليد ، مصرف ، خريد و فروش و .....
4) دريافت و ثبت اطلاعات مواد ، محصولات و كاركرد ماشين آلات به تفكيك انواع كار ( كار مستقيم ، توقفات مجاز و ..... )
5) امكان محاسبه نرخ دقيقة كاركرد ماشين آلات و ارائه گزارش محاسبه بصورت كاركرد و نرخ دقيقه كاركرد ( به تفكيك كاركرد كل و كاركرد مفيد )
6) دريافت و ثبت اطلاعات ضرايب و مباني تسهيم هزينه و اولويت هاي تسهيم مراكز هزينه
7) امكان انجام تسهيم هزينه به دو روش يك طرفه و دو طرفه
8) ثبت اطلاعات دوره هاي مختلف تسهيم به منظور تهيه گزارشات مقايسه هزينه ها در دوره هاي متفاوت
9) امكان ارائه گزارش تسهيم به دو حالت ” مراكز دهنده – مراكز گيرنده ” و ” مراكز گيرنده – مراكز دهنده”
( به تفكيك عوامل هزينه )
10) دريافت و ثبت اطلاعات ساختار محصول ( BOM ) به صورت درختي
نمايش درختي ساختار محصول
تشخيص خودكار مواد خام ( خريداري ) ، نيمه ساخته و محصول نهايي از طريق بررسي ساختار هاي محصول
ثبت اطلاعات مواد و قطعات مصرفي در يك محصول
ثبت اطلاعات زمان كار مراكز هزينه براي هر قطعه يا محصول ( به تفكيك عوامل هزينه )
امكان چاپ كل ساختار محصول به صورت درختي
11) مشاهده مقدار مصرف مواد و قطعات در محصولات مختلف
12) مشاهده مقدار زمان كار مراكز هزينه در ساختار محصولات مختلف
13) امكان محاسبه رده ساخت قطعات و محصولات
14) امكان تعيين و ثبت انواع روشهاي محاسبه قيمت تمام شده
15) امكان اجراي هر يك از روشهاي تعيين شده در مرحله قبل و ثبت اطلاعات حاصله
16) ارائه گزارش توجيهي نتايج محاسبه قيمت تمام شده بصورت درختي
17) امكان تعيين نسبت هزينه هاي ثابت به متغير جهت يكايك مراكز
18) امكان محاسبه نقطه سر به سر و حاشيه سود فروش محصولات
19) امكان تعريف شابلون سند مالي به منظور صدور اسناد مالي ( به تفكيك سند تفاوت مصرف ، سند تفاوت قيمت تمام شده توليد و سند تفاوت قيمت تمام شده فروش
20) امكان تعريف شابلون سند مالي به منظور صدور سند تسهيم هزينه
21) گزارشات :
سيستم كنترل موجودي و حسابداري انبار
سيستم پرسنلي
سيستم خريد خارجي
سيستم فروش فروشگاهي
سيستم دريافت و پرداخت
سيستم تسهيم هزينه ها
سيستم قيمت تمام شده (حسابداري صنعتي)
سيستم اطلاعات مهندسي
سيستم كنترل عملكرد توليد
سيستم برنامه ريزي ظرفيت‌ها
سيستم برنامه ريزي توزيع
سيستم انبار محصول
سيستم برنامه ريزي توزيع
سيستم مديريت تعميرگاه
سيستم فروش فروشگاهي
سيستم گزارش دهي مديريت
سيستم مديريت قراردادها
سيستم سهام
سيستم فروش
سيستم نگهداري ماشين آلات
سيستم e-office
سيستم كنترل كاركرد نيروي انساني
سيستم خريد داخلي
سيستم حقوق و دستمزد
- نحوه سرشكن مصرف مواد ( توجيه مصرف مواد اوليه در محصولات و نيم ساخته ها )
- نحوه سرشكن مراكز هزينه( توجيه زمان مصرف شده جهت ساخت محصولات و نيم ساخته ها)
- ماتريس كاركرد مراكز توليدي ( كار مستقيم ( مفيد ) و كارهاي غير مفيد )
- گزارش خطي قيمت تمام شده محصولات و نيم ساخته ها به تفكيك مواد ، دستمزد ، سربار
- گزارش خطي سود و زيان محصولات و نيمه ساخته ها
- گزارش گردش انبار محصول ، نيمه ساخته ها و مواد اوليه
== اهمیت حسابداری بهای تمام شده ==
مدیران با استفاده از حسابداری صنعتی، یا حسابداری بهای تمام شده، بهای تولیدات را محاسبه می‌کنند و کنترل خود را بر روی هزینه‌های مواد، دستمزد و سایر هزینه‌های تولید اعمال می‌کنند. مدیران اگر گزارشات دقیق و صحیحی از عوامل هزینه نداشته باشند در تصمیم گیری برای افزایش تولید یا سایر تصمیم گیری‌ها و راه انجام تصمیمات خود با مشکل مواجه خواهند شد.
== کاربرد حسابداری بهای تمام شده ==
گاهی تصور می‌شود کاربرد حسابداری صنعتی و بهای تمام شده محدود به کارخانجات و صنایع تولیدی می‌باشد هرچند شاید مشهورترین کاربرد آن در این جهت باشد ولی سایر مؤسسات نیز از حسابداری بهای تمام شده بهره برده و از روشهای حسابداری بهای تمام شده در [[بانک|بانک‌ها]]، [[بیمه|شرکت‌های بیمه]]، عمده‌فروشی‌ها، شرکت‌های حمل و نقل، شرکت‌های هواپیمایی، دانشگاه‌ها و بیمارستان‌ها در جهت کارایی بیشتر استفاده می‌گردد.
از جمله کتابهای معروف در زمینه حسابداری صنعتی با تاکید بر مسایل مدیریتی می‌توان از کتاب معروف چارلز تی هورن گرن جورج فاستر سریکانت ام داتار ترجمه دکتر بزرگ اصل و دکتر پارسائیان می باشد.
سيستم قيمت تمام شده (حسابداري صنعتي)1
سيستم حسابداري مالي و كنترل بودجه
دير زماني نيست كه با ايجاد و توسعه بي سابقه سازمانهاي صنعتي و ازدياد روزافزون كارخانجات و گردش سريع چرخهاي اقتصادي كشور و بالا رفتن ميزان عرضه و تقاضا ، مسئولين امور و صاحبان كارخانجات ، با توجه به مشكلات موجود در زمينه قيمت تمام شده واحد محصول و محاسبه قيمت تمام شده واحد محصول و محاسبه سود و زيان دانستند كه منحصراً با استفاده از روشهاي نوين حسابداري صنعتي كه در كشورهاي مترقي متداول است و همچنين با استفاده از روشهاي نوين حسابداري صنعتي كه در كشورهاي مترقي متداول است و همچنين با استفاده از روشهاي آماري صحيح و تهيه و تنظيم گزارشهاي مالي ميتوان هزينه توليد را تقليل و درنتيجه درآمد بيشتري تحصيل نمود .
اصولاً حسابداري صنعتي به راهها و روشهاي مقابل اطلاق مي شود : جمع آوري و تخصيص هزينه هاي تاريخي به واحد كالا و دواير به منظور ارزشيابي موجوديها و تعيين درآمدهاي حاصله . معمولاً ، امروزه بدان خاطر حسابداري صنعتي از حسابداري مديريت قابل تفكيك است كه مي تواند هدفهاي متعددي را تامين نمايد . اينك حسابداري صنعتي ، به مسئله جمع آوري و ارائه اطلاعات ، به منظور اتخاذ انواع تصميماتي اطلاق مي گردد كه دامنه شان از ادارهء انجام عمليات روزمره تا اتخاذ تصميمات استراتژيك غير جاري و تعيين خط مشي هاي اصلي سازمان ادامه يابد . حسابداري صنعتي همچون گذشته در امر رعايت جنبه هاي حقوقي تهيه گزارشها براي سهامداران ، بستانكاران ، نهاد هاي دولتي و ساير گروههاي خارجي كمكهاي شاياني خواهد كرد .
متاسفانه چندي قبل بواسطه عدم توجه به اصول و تئوريهاي حسابداري صنعتي و نتايج گرانبهاي حاصله از اجراي آن ، مسئولين و صاحبان كارخانجات و سازمانهاي صنعتي همواره با مشكلات و معضلات عديده اي در زمينه امور مالي مواجه مي گرديدند و چه بسا ضررهاي هنگفت و جبران ناپذيري متحمل شده كه احتمالاً به اضمحلال و انحلال سازمان منتهي مي گشت .
نكته اصلي كه در حسابداري صنعتي مورد توجه خاص قرار مي گيرد ، اين است كه به مديران كمك شود تا بتوانند به حال و آينده نسبتاً دور ، دست پيدا كنند . توجه به گذشته تا آنجا قابل توجيه است كه در امر پيش بيني كمك نموده و پيش نيازهاي تهيه گزارشهاي خارجي را تامين نمايد .
اخيراً در نتيجه تحولات و پيشرفتهاي عظيم اقتصادي در كشور ، استفاده از روشهاي حسابداري قيمت تمام شده ، مورد توجه تمام دستگاهها و سازمانهاي صنعتي كشور قرار گرفته است . از همين رو ضرورت وجود سيستم مكانيزه حسابداري صنعتي كاملاً به چشم مي خورد .
1) امكان تعريف الگوي دريافت اطلاعات (شابلون) از سيستم حسابداري مالي
2) دريافت و ثبت اطلاعات مراكز هزينه به تفكيك عوامل هزينه
3) دريافت و ثبت اطلاعات ريالي و تعدادي توليد ، مصرف ، خريد و فروش و .....
4) دريافت و ثبت اطلاعات مواد ، محصولات و كاركرد ماشين آلات به تفكيك انواع كار ( كار مستقيم ، توقفات مجاز و ..... )
5) امكان محاسبه نرخ دقيقة كاركرد ماشين آلات و ارائه گزارش محاسبه بصورت كاركرد و نرخ دقيقه كاركرد ( به تفكيك كاركرد كل و كاركرد مفيد )
6) دريافت و ثبت اطلاعات ضرايب و مباني تسهيم هزينه و اولويت هاي تسهيم مراكز هزينه
7) امكان انجام تسهيم هزينه به دو روش يك طرفه و دو طرفه
8) ثبت اطلاعات دوره هاي مختلف تسهيم به منظور تهيه گزارشات مقايسه هزينه ها در دوره هاي متفاوت
9) امكان ارائه گزارش تسهيم به دو حالت ” مراكز دهنده – مراكز گيرنده ” و ” مراكز گيرنده – مراكز دهنده”
( به تفكيك عوامل هزينه )
10) دريافت و ثبت اطلاعات ساختار محصول ( BOM ) به صورت درختي
نمايش درختي ساختار محصول
تشخيص خودكار مواد خام ( خريداري ) ، نيمه ساخته و محصول نهايي از طريق بررسي ساختار هاي محصول
ثبت اطلاعات مواد و قطعات مصرفي در يك محصول
ثبت اطلاعات زمان كار مراكز هزينه براي هر قطعه يا محصول ( به تفكيك عوامل هزينه )
امكان چاپ كل ساختار محصول به صورت درختي
11) مشاهده مقدار مصرف مواد و قطعات در محصولات مختلف
12) مشاهده مقدار زمان كار مراكز هزينه در ساختار محصولات مختلف
13) امكان محاسبه رده ساخت قطعات و محصولات
14) امكان تعيين و ثبت انواع روشهاي محاسبه قيمت تمام شده
15) امكان اجراي هر يك از روشهاي تعيين شده در مرحله قبل و ثبت اطلاعات حاصله
16) ارائه گزارش توجيهي نتايج محاسبه قيمت تمام شده بصورت درختي
17) امكان تعيين نسبت هزينه هاي ثابت به متغير جهت يكايك مراكز
18) امكان محاسبه نقطه سر به سر و حاشيه سود فروش محصولات
19) امكان تعريف شابلون سند مالي به منظور صدور اسناد مالي ( به تفكيك سند تفاوت مصرف ، سند تفاوت قيمت تمام شده توليد و سند تفاوت قيمت تمام شده فروش
20) امكان تعريف شابلون سند مالي به منظور صدور سند تسهيم هزينه
21) گزارشات :
سيستم كنترل موجودي و حسابداري انبار
سيستم پرسنلي
سيستم خريد خارجي
سيستم فروش فروشگاهي
سيستم دريافت و پرداخت
سيستم تسهيم هزينه ها
سيستم قيمت تمام شده (حسابداري صنعتي)
سيستم اطلاعات مهندسي
سيستم كنترل عملكرد توليد
سيستم برنامه ريزي ظرفيت‌ها
سيستم برنامه ريزي توزيع
سيستم انبار محصول
سيستم برنامه ريزي توزيع
سيستم مديريت تعميرگاه
سيستم فروش فروشگاهي
سيستم گزارش دهي مديريت
سيستم مديريت قراردادها
سيستم سهام
سيستم فروش
سيستم نگهداري ماشين آلات
سيستم e-office
سيستم كنترل كاركرد نيروي انساني
سيستم خريد داخلي
سيستم حقوق و دستمزد
- نحوه سرشكن مصرف مواد ( توجيه مصرف مواد اوليه در محصولات و نيم ساخته ها )
- نحوه سرشكن مراكز هزينه( توجيه زمان مصرف شده جهت ساخت محصولات و نيم ساخته ها)
- ماتريس كاركرد مراكز توليدي ( كار مستقيم ( مفيد ) و كارهاي غير مفيد )
- گزارش خطي قيمت تمام شده محصولات و نيم ساخته ها به تفكيك مواد ، دستمزد ، سربار
- گزارش خطي سود و زيان محصولات و نيمه ساخته ها
- گزارش گردش انبار محصول ، نيمه ساخته ها و مواد اوليه
