نش تک محوری Uniamial stress
در این حالت فقط یک در یک راستا ویک جهت نیرو بر سنگ وارد می شود در دوجهت دیگر نیرویی بر جسم وارد نمی شود وفقط فشار هوا بر جسم وارد می شود(این تنش فقط در شرایط آزمایشگاه است)
● تراکم تک محوری
● کشش تک محوری
نکته: زیگما ممکن است به صفر برسد اما هیچگاه منفی نمی شود● کشش تک محوری
تنش دو محوری Bamial stressاین تنش هم فقط در شرایط آزمایشگاهی قابل اجراست ودر جهت نیز وارد می شود اما در جهت زیگما نداریم
تنش سه محوری tramial stress
در این حالت از سه جهت بر سنگ نیرو وارد می شود منتهی در یک جهت بیشترین مقدار ودر جهت عمود بر آن کمترین مقدار نیرو وارد می شود.این حالت در آزمایشگاه وهم در طبیعت وجود دارد.
نکته :هر چه اختلاف بیشتر باشد دایره بزرگتری است ومکنت باعث شکستگی ودگر شکلی گردد
تنش برش محض pure shear stress
اگر بریک سطح المان مکعبی فقط تنش برشی عمل کند وهیچ مولفه ای بر المان سطح عمل نکند به آن تنش برشی محض می گویند.در این حالت وضعیت تنش های اصلی بدین صورت است که مقدار زیگما به اندازه قطر مطلق زیگما ۳ است از نظر مقدار با هم برابرند اما مختلف العلامه هستند .
برای مثال اگر زیگما۱=۵۰ مگاپاسگال نیروی فشاری اعمال می کند زیگما به اندازه ۵۰ مگاپاسکال نیروی کششی اعمال می کند به عبارت دیگر اگر بر یک المان مکعبی تنش های اصلی در جهت زیگما فشاری که بر جسم وارد می شود از نظر مقدار به همان اندازه باشد که زیگما۳ کشش وارد می شود درون جسم دو سطح با زاویه ۴۵ وجود دارد که بر روی این سطوح فقط تنش برشی موثر است.
تنش هیدروستاتیک Hydrostatic stress :
در اعماق بر سنگ ها وارد می شود که هر سه محور یک مقدار نیرو بر سنگ وارد می شود وبه دو دسته تقسیم می شود
● فشار هیدروستاتیک =سبب تغییر در حجم می شود به آن لیتواستاتیک یا دفنی ویا همه جانبه می گویند
● کشش هیدروستاتیک =در اعماق وجود ندارد ودر طبیعت وجود ندارد.
● کشش هیدروستاتیک =در اعماق وجود ندارد ودر طبیعت وجود ندارد.
چرا تنش اصلی بصورت بیضوی نمایش می دهند؟
با توجه به اینکه سه محور عمود بر هم داریم زیگما۱وزیگما۲ وزیگما۳ (با مقدار نیروها) مناسب ترین شکل بیضوی است که برای نشان دادن محورهای تنش است اگر مقدار تنش را به صورت طول نمایش دهیم.
تنش انحرافی Deviatoric stress :
در درون زمین با میدان تنش Stress field مواجهیم یعنی بدون در نظر گرفتن اینکه تنش بر چه جسمی وبه چه شکل وارد می شود یعنی صرف نظر از اینکه شکل جسم ما چیست؟
میدان تنش به دو جسم تجزیه می شود.
● تنش هیدروستاتیک یا تنش میانگین (لیتواستاتیک)ومعمولاً‌انقبتض است وسبب تغییر حجم می شود.
● تنش اغرافی که عانل تغییر شکل است وبا مقدار کاری نداریم.
● تنش اغرافی که عانل تغییر شکل است وبا مقدار کاری نداریم.
اگر میانگین تنش های اصلی را بدست آوریم که تنش هیدروستاتیک است وسبب تغییر حجم سنگ می شود.بدون اینکه تغییر شکلی حاصل شود.این نیروها از فشار لایه های بالایی منشاء می گیرد ودر همه جهات بر سنگ که در عمق خاص قرار گرفته وارد می شود. مانند دیاژنز که باعث کاهش تخلخل می شود.
هر چه جسم سخت شود ساختمان های جدیدتری در آن رخ می دهد چون رفتار سنگ در برابر نیروهای وارده نشان می دهد. هر چه رسوب نرمتر باشد ساختمان هایی مانند چین خوردگی در سنگ رخ می دهد وهرچه سخت تر می شود ویه تبدیل به سنگ می شود در اثر نیروهای وارده ساختمان های شکننده مثل درزه وگسل ….در سنگ رخ می دهد.به طور خلاصه دو رفتار در سنگ دیده می شود.
● رفتار خمیری یا پلاستیک(حالت انعطاف پذیری دارند)
● رفتار شکننده یا الاستیک
تنش اغرافی = اختلاف بین تنش اصلی وتنش میانگین است که سبب تغییر شکل سنگها می شود.● رفتار شکننده یا الاستیک