س
سلام دوستان.
اول مقدمات حفظ رو که خانوم red hat زحمتش رو کشیدن براتون میذارم. تو پست بعدی‌هم برنامه‌ای که قراره دنبال کنیم:
مقدمات حفظ
قرآن مناسب برای حفظ:
براي حفظ قرآن بايد قرآني را انتخاب کرد که در درجه اول قطع متوسطي داشته باشد.يعني نه خيلي کوچک باشد،نه خيلي بزرگ .مثلاً قطع رحلي،چون همان طوري که بعداً توضيح داده خواهد شد،بايدانسان بتواند تصوير صفحه اي را که حفظ مي کند-با تمام ويژگي هايش-در ذهن خود داشته باشد.يعني به اصطلاح تصوير آن صفحه را در ذهن خود ببيند.بنا بر اين اگراندازه صفحه خيلي بزرگ يا بيش از حد کوچک باشد،به راحتي در ذهن جاي نمي گيردوبازسازي تصوير آن درذهن کار آساني نيست.همچنين صفحه هاي بزرگ فرد را دچار سر در گمي واحتمالاًخستگي مي کند،به عبارتي جمع بندي چنين صفحه اي به مراتب دشوارتر از صفحه هاي متوسط ومعمولي است.قطع هايي هم که بيش ازحد کوچک هستند،علاوه بر اينکه ذهن و چشم را خسته مي کنند،در هنگام ياد آوري و بازسازي آن در ذهن ممکن است آيات وسطر ها با هم تداخل پيدا کنند.البته برای یاد آوری آیات می توان قرآن کوچکی درجیب داشت وازآن استفاده کرد.ولی بایدازهمان نوع قرآنی باشدکه باآن حفظ می کنید. مثلاًهردورسم الخط عثمان طه باشد.
رنگ صفحات حتي المقدور رنگ صفحه بايد داراي اين ويژگي ها باشد جذاب باشد: مثلاًرنگ سبز يا هر رنگ ملايم ديگري که با سليقه فرد جور بيايد. دارای رنگ های تند نباشد: چون قرار است زياد با قرآن سروکار داشته باشيم،رنگ هاي تند مثل رنگ قرمز،براي مدت طولاني،ذهن و چشم را خسته مي کند. تاآنجا که ممکن است ساده باشد: متن صفحه هایی که زیاد نقش و نگار دارند-مثل کاغذ های ابروباد-شاید جذاب باشند ولی ممکن است تمرکز حواس فرد را کمترکنند.باید توجه داشت که این نکات هم در مورد زمینه صفحه وهم در مورد خطوط آیات صدق می کند (به تصاویر ضمیمه نگاه کنید)
بدون ترجمه باشد:
درهر کاری باید ابتدا هدف آن کار رادر نظر داشت ودراین مبحث هدف ما حفظ آیات قرآن است و نه حفظ ترجمه قرآن.به همین خاطر لازم است تمام تمرکز ما روی حفظ آیات باشدوچیزدیگری توجه ما را جلب نکند.به همین خاطر باید از قرآنی استفاده کرد که فقط متن آیات را دربر داشته باشدوترجمه یا هر گونه توضیح دیگری درصفحات مشاهده نشود.چون یکی از نکات مهم در حفظ قرآن تمرکز حواس است وباید سعی ما بر این باشد تا آنجا که می توانیم موانع این تمرکز را کمتر کنیم .البته همانطور که در مباحث دیگر این سایت آمده است(رجوع کنیدبه بخش نقش ترجمه و مفاهیم در حفظ)دانستن معنی یا لااقل مفهوم کلی آیات کمک زیادی به حفظ ویادآوری آیات می کند.به هر حال توصیه می شود ،برای تمرکز حواس هرچه بیشتر و همچنین نظم در حفظ ترتیب صفحه ها(در مورد قرآن هایی که یک صفحه متن ویک صفحه ترجمه دارند)بهتر است از قرآنی که هیچ نوع ترجمه ای نداشته باشد استفاده کرد.
زمان مناسب:
زمان یکی دیگر ازنکاتی است که باید درمقوله حفظ مد نظر قرار بگیرد که می توان این موضوع را به دو بخش تقسیم کرد:
1-از لحاظ بهره بر داری بیشتر چه زمانی برای حفظ مناسب تر است؟
2-چه اوقاتی از شبانه روز را به حفظ قرآن اختصاص دهیم؟لازم به توضیح است که در مورد کمیت زمانی واینکه چه مقدار از وقت رابه حفظ ودوره آیات باید اختصاص داد،درمبحث روش حفظ ودوره آیات بحث خواهد شد،ودر اینجا فقط صحبت از این است که چه موقعی قرآن حفظ کنیم که بهترین بازده را داشته باشد .
چه زمانی برای حفظ قرآن مناسب است؟
اگر بخواهیم تمرکز حواس و کیفیت حفظ خود را بالا ببریم باید به این نکات توجه کنیم:
در حالات نامناسب روحی به حفظ قرآن نپردازیم.مثلاًاین موارد زمان مناسبی برای حفظ کردن نیست
در هنگام خواب آلودگی یا بیماری-در هنگام گرسنگی وتشنگی -سیری بیش از حد- درحال عصبانیت-اوقاتی که بیش از حد ناراحت یا خوشحال هستیم-زمانی که مسئله ای به طور کامل ذهن ما را به خود مشغول داشته است-وقتی که حوصله نداریم-بعد از یک فعالیت ذهنی سنگین و....
درحقیقت زمانی را باید برای حفظ انتخاب کرد که هیچگونه عامل تشویش ذهن وبر هم زننده تمرکز حواس وجود نداشته باشد یا در حداقل باشد.بدیهی ست وقتی ما عصبانی باشیم یا مسئله دیگری ذهن ما را به خود مشغول کرده باشد نمی توانیم یک کار ذهنی جدی را آغاز کنیم.به عبارتی حواسمان پرت است،با حواس پرتی هم نمی توان کار کرد مخصوصاًکارهای ذهنی.پس باید این مسائل مورد توجه یک حفظ کننده قرآن باشد
چه اوقاتی از شبانه روز را به حفظ قرآن اختصاص دهیم؟
می توان گفت این موضوع بیشتر به خود فرد بستگی دارد که چه وقتی از روز یا شب را بهتر می تواند حفظ کند.مثلاًبعضی عادت دارند صبح ها حفظ کنند،یا عده ای شب را برای فعالیت های ذهنی ترجیح می دهند.به هر حال بسته به عادتتان باید کشف کنید که کدام زمان از شبانه روز آمادگی بیشتری جهت حفظ قرآن دارید.نکته دیگری که می تواند مد نظر قرار بگیرد این است که بعضی از ساعات شبانه روز را ساعات بهتری برای کارهای ذهنی وبه خصوص حفظ قرآن دانسته اند.از استنباطی که از اظهار نظر برخی روان شناسان بدست می آید ونیز تجربیات دیگران وهمچنین از بعضی روایات،چنین بر می آید که اوقاتی در شبانه روز هستند که برای کارهای حفظی مناسب ترند.مثلاًاول صبح.حال اگر شما بخواهید در چنین زمان هایی حفظ کنید،اگر با عادتتان جور باشد که مشکلی نیست وگرنه باید عادت خود را عوض کنید. به عنوان مثال کسی که همیشه عادت داشته است صبح ها بخوابد یا شب ها تا دیر وقت بیدار باشدنمی تواند اول صبح با روحیه خوبی به حفظ قرآن بپردازد واگر می خواهد اول صبح حفظ کند باید عادات و ساعت خواب خود را تغییر دهد،مثلاًشب ها زودتر بخوابد وسعی کند چند روز به طور تمرینی صبح ها نخوابد و وقتی که به این روش عادت کرد آن موقع می تواند صبح به حفظ قرآن بپردازد.حال با این مقدمه ساعاتی را که گفته شده است برای حفظ قرآن مناسب تر است ذکر می کنیم .
1-سحرگاهان:اینطوری که از روایات برمی آید یکی از اوقاتی که برای قرآن خواندن مناسب است،ثلث آخر شب وهنگام سحر است وبعضی گفته اند برای حفظ هم یکی از بهترین ساعات است.البته به نظر ما این ساعت برای از رو خواندن قرآن و دوره آیات از روی مصحف(یکی از برنامه های دوره این است که هر از گاهی آیات محفوظه از رو خوانده شود)بهتر است،مگر اینکه کسی کاملاًعادت کرده باشد در چنین ساعتی حفظ کند.به هرحال سروکار داشتن با قرآن در چنین ساعاتی ثواب فراوان دارد
2-ساعات اولیه صبح مخصوصاًبین الطلوعین یعنی بین اذان صبح تا طلوع آفتاب،که اکثر حافظان وکسانی که در این زمینه صاحب نظرند این ساعت را بهترین وقت برای حفظ قرآن دانسته اند.از روایات متعدد هم چنین بر می آید که اولاًبین الطلوعین بهترین ساعت شبانه روز است،و همچنین برای حفظ قرآن ساعت بسیار مناسبی است واگر کسی موفق شود به طور مستمر در این ساعت به حفظ قرآن بپردازد بسیار عالیست3-برای بعضی ها هم شب ها برای حفظ بهتر است.بسیاری از بزرگان شب ها به امور درسی خود می پرداختندوروزها استراحت می کردند..البته کسانی که تصمیم دارند شب ها به حفظ قرآن بپردازند باید این نکات را مد نظر داشته باشند:اول اینکه در ساعت اول شب حفظ نکنند بهتراست.دومین نکته ای که باید به آن توجه داشت این است که بین شام خوردن وحفظ کمی فاصله باشد.
اوقاتی مثل غروب آفتاب و اول شب ،سر ظهر شاید برای حفظ چندان مناسب نباشد.
بحثی پیرامون تأثیر زمان معین در حفظ قرآن
اگر می خواهید بازده حفظ بیشتر باشد و کمتر احساس خستگی کنید بهتر است در ساعت یا ساعات مشخصی از شبانه روز به حفظ قرآن بپردازید.از محاسن این کار یکی عادت کردن به وقت مشخصی برای حفظ است به طوری که پس از مدتی به طور ناخود آگاه به ساعت حفظ خود عادت می کنید. با این کار تمرکز حواس نیز بیشتر می شود و همچنین احساس کسالت و بی میلی که گاهی در برنامه های زمانی نامنظم روی می دهد کمتر می شود.
برای این کار بهتر است ساعتی را که تا حد زیادی مطمئن به عدم تغییر آن هستید انتخاب کنید و کمی هم برای آن مجال بگذارید مثلا از پنج و پنج ونیم صبح تا شش و شش و نیم، تا اگر یک روز نتوانستید سر ساعت پنج حفظ کنید طبق برنامه تا پنج ونیم برای شروع کار وقت داشته باشید.البته باید سعی شود تا آنجا که می شود ساعت حفظ دقیقتر باشد.
این قسمت رو هم خودم میگم:
مهمتر از همه اینا داشتن توفیق حفظ از جانب خدا و صبور بودن تا انتهای راهی که شاید اولش خسته کننده باشه ولی بعدش فوق العاده زیبا و جذاب خواهد بود:
سلام دوستان.
اول مقدمات حفظ رو که خانوم red hat زحمتش رو کشیدن براتون میذارم. تو پست بعدی‌هم برنامه‌ای که قراره دنبال کنیم:
مقدمات حفظ
قرآن مناسب برای حفظ:
براي حفظ قرآن بايد قرآني را انتخاب کرد که در درجه اول قطع متوسطي داشته باشد.يعني نه خيلي کوچک باشد،نه خيلي بزرگ .مثلاً قطع رحلي،چون همان طوري که بعداً توضيح داده خواهد شد،بايدانسان بتواند تصوير صفحه اي را که حفظ مي کند-با تمام ويژگي هايش-در ذهن خود داشته باشد.يعني به اصطلاح تصوير آن صفحه را در ذهن خود ببيند.بنا بر اين اگراندازه صفحه خيلي بزرگ يا بيش از حد کوچک باشد،به راحتي در ذهن جاي نمي گيردوبازسازي تصوير آن درذهن کار آساني نيست.همچنين صفحه هاي بزرگ فرد را دچار سر در گمي واحتمالاًخستگي مي کند،به عبارتي جمع بندي چنين صفحه اي به مراتب دشوارتر از صفحه هاي متوسط ومعمولي است.قطع هايي هم که بيش ازحد کوچک هستند،علاوه بر اينکه ذهن و چشم را خسته مي کنند،در هنگام ياد آوري و بازسازي آن در ذهن ممکن است آيات وسطر ها با هم تداخل پيدا کنند.البته برای یاد آوری آیات می توان قرآن کوچکی درجیب داشت وازآن استفاده کرد.ولی بایدازهمان نوع قرآنی باشدکه باآن حفظ می کنید. مثلاًهردورسم الخط عثمان طه باشد.
رنگ صفحات حتي المقدور رنگ صفحه بايد داراي اين ويژگي ها باشد جذاب باشد: مثلاًرنگ سبز يا هر رنگ ملايم ديگري که با سليقه فرد جور بيايد. دارای رنگ های تند نباشد: چون قرار است زياد با قرآن سروکار داشته باشيم،رنگ هاي تند مثل رنگ قرمز،براي مدت طولاني،ذهن و چشم را خسته مي کند. تاآنجا که ممکن است ساده باشد: متن صفحه هایی که زیاد نقش و نگار دارند-مثل کاغذ های ابروباد-شاید جذاب باشند ولی ممکن است تمرکز حواس فرد را کمترکنند.باید توجه داشت که این نکات هم در مورد زمینه صفحه وهم در مورد خطوط آیات صدق می کند (به تصاویر ضمیمه نگاه کنید)
بدون ترجمه باشد:
درهر کاری باید ابتدا هدف آن کار رادر نظر داشت ودراین مبحث هدف ما حفظ آیات قرآن است و نه حفظ ترجمه قرآن.به همین خاطر لازم است تمام تمرکز ما روی حفظ آیات باشدوچیزدیگری توجه ما را جلب نکند.به همین خاطر باید از قرآنی استفاده کرد که فقط متن آیات را دربر داشته باشدوترجمه یا هر گونه توضیح دیگری درصفحات مشاهده نشود.چون یکی از نکات مهم در حفظ قرآن تمرکز حواس است وباید سعی ما بر این باشد تا آنجا که می توانیم موانع این تمرکز را کمتر کنیم .البته همانطور که در مباحث دیگر این سایت آمده است(رجوع کنیدبه بخش نقش ترجمه و مفاهیم در حفظ)دانستن معنی یا لااقل مفهوم کلی آیات کمک زیادی به حفظ ویادآوری آیات می کند.به هر حال توصیه می شود ،برای تمرکز حواس هرچه بیشتر و همچنین نظم در حفظ ترتیب صفحه ها(در مورد قرآن هایی که یک صفحه متن ویک صفحه ترجمه دارند)بهتر است از قرآنی که هیچ نوع ترجمه ای نداشته باشد استفاده کرد.
زمان مناسب:
زمان یکی دیگر ازنکاتی است که باید درمقوله حفظ مد نظر قرار بگیرد که می توان این موضوع را به دو بخش تقسیم کرد:
1-از لحاظ بهره بر داری بیشتر چه زمانی برای حفظ مناسب تر است؟
2-چه اوقاتی از شبانه روز را به حفظ قرآن اختصاص دهیم؟لازم به توضیح است که در مورد کمیت زمانی واینکه چه مقدار از وقت رابه حفظ ودوره آیات باید اختصاص داد،درمبحث روش حفظ ودوره آیات بحث خواهد شد،ودر اینجا فقط صحبت از این است که چه موقعی قرآن حفظ کنیم که بهترین بازده را داشته باشد .
چه زمانی برای حفظ قرآن مناسب است؟
اگر بخواهیم تمرکز حواس و کیفیت حفظ خود را بالا ببریم باید به این نکات توجه کنیم:
در حالات نامناسب روحی به حفظ قرآن نپردازیم.مثلاًاین موارد زمان مناسبی برای حفظ کردن نیست
در هنگام خواب آلودگی یا بیماری-در هنگام گرسنگی وتشنگی -سیری بیش از حد- درحال عصبانیت-اوقاتی که بیش از حد ناراحت یا خوشحال هستیم-زمانی که مسئله ای به طور کامل ذهن ما را به خود مشغول داشته است-وقتی که حوصله نداریم-بعد از یک فعالیت ذهنی سنگین و....
درحقیقت زمانی را باید برای حفظ انتخاب کرد که هیچگونه عامل تشویش ذهن وبر هم زننده تمرکز حواس وجود نداشته باشد یا در حداقل باشد.بدیهی ست وقتی ما عصبانی باشیم یا مسئله دیگری ذهن ما را به خود مشغول کرده باشد نمی توانیم یک کار ذهنی جدی را آغاز کنیم.به عبارتی حواسمان پرت است،با حواس پرتی هم نمی توان کار کرد مخصوصاًکارهای ذهنی.پس باید این مسائل مورد توجه یک حفظ کننده قرآن باشد
چه اوقاتی از شبانه روز را به حفظ قرآن اختصاص دهیم؟
می توان گفت این موضوع بیشتر به خود فرد بستگی دارد که چه وقتی از روز یا شب را بهتر می تواند حفظ کند.مثلاًبعضی عادت دارند صبح ها حفظ کنند،یا عده ای شب را برای فعالیت های ذهنی ترجیح می دهند.به هر حال بسته به عادتتان باید کشف کنید که کدام زمان از شبانه روز آمادگی بیشتری جهت حفظ قرآن دارید.نکته دیگری که می تواند مد نظر قرار بگیرد این است که بعضی از ساعات شبانه روز را ساعات بهتری برای کارهای ذهنی وبه خصوص حفظ قرآن دانسته اند.از استنباطی که از اظهار نظر برخی روان شناسان بدست می آید ونیز تجربیات دیگران وهمچنین از بعضی روایات،چنین بر می آید که اوقاتی در شبانه روز هستند که برای کارهای حفظی مناسب ترند.مثلاًاول صبح.حال اگر شما بخواهید در چنین زمان هایی حفظ کنید،اگر با عادتتان جور باشد که مشکلی نیست وگرنه باید عادت خود را عوض کنید. به عنوان مثال کسی که همیشه عادت داشته است صبح ها بخوابد یا شب ها تا دیر وقت بیدار باشدنمی تواند اول صبح با روحیه خوبی به حفظ قرآن بپردازد واگر می خواهد اول صبح حفظ کند باید عادات و ساعت خواب خود را تغییر دهد،مثلاًشب ها زودتر بخوابد وسعی کند چند روز به طور تمرینی صبح ها نخوابد و وقتی که به این روش عادت کرد آن موقع می تواند صبح به حفظ قرآن بپردازد.حال با این مقدمه ساعاتی را که گفته شده است برای حفظ قرآن مناسب تر است ذکر می کنیم .
1-سحرگاهان:اینطوری که از روایات برمی آید یکی از اوقاتی که برای قرآن خواندن مناسب است،ثلث آخر شب وهنگام سحر است وبعضی گفته اند برای حفظ هم یکی از بهترین ساعات است.البته به نظر ما این ساعت برای از رو خواندن قرآن و دوره آیات از روی مصحف(یکی از برنامه های دوره این است که هر از گاهی آیات محفوظه از رو خوانده شود)بهتر است،مگر اینکه کسی کاملاًعادت کرده باشد در چنین ساعتی حفظ کند.به هرحال سروکار داشتن با قرآن در چنین ساعاتی ثواب فراوان دارد
2-ساعات اولیه صبح مخصوصاًبین الطلوعین یعنی بین اذان صبح تا طلوع آفتاب،که اکثر حافظان وکسانی که در این زمینه صاحب نظرند این ساعت را بهترین وقت برای حفظ قرآن دانسته اند.از روایات متعدد هم چنین بر می آید که اولاًبین الطلوعین بهترین ساعت شبانه روز است،و همچنین برای حفظ قرآن ساعت بسیار مناسبی است واگر کسی موفق شود به طور مستمر در این ساعت به حفظ قرآن بپردازد بسیار عالیست3-برای بعضی ها هم شب ها برای حفظ بهتر است.بسیاری از بزرگان شب ها به امور درسی خود می پرداختندوروزها استراحت می کردند..البته کسانی که تصمیم دارند شب ها به حفظ قرآن بپردازند باید این نکات را مد نظر داشته باشند:اول اینکه در ساعت اول شب حفظ نکنند بهتراست.دومین نکته ای که باید به آن توجه داشت این است که بین شام خوردن وحفظ کمی فاصله باشد.
اوقاتی مثل غروب آفتاب و اول شب ،سر ظهر شاید برای حفظ چندان مناسب نباشد.
بحثی پیرامون تأثیر زمان معین در حفظ قرآن
اگر می خواهید بازده حفظ بیشتر باشد و کمتر احساس خستگی کنید بهتر است در ساعت یا ساعات مشخصی از شبانه روز به حفظ قرآن بپردازید.از محاسن این کار یکی عادت کردن به وقت مشخصی برای حفظ است به طوری که پس از مدتی به طور ناخود آگاه به ساعت حفظ خود عادت می کنید. با این کار تمرکز حواس نیز بیشتر می شود و همچنین احساس کسالت و بی میلی که گاهی در برنامه های زمانی نامنظم روی می دهد کمتر می شود.
برای این کار بهتر است ساعتی را که تا حد زیادی مطمئن به عدم تغییر آن هستید انتخاب کنید و کمی هم برای آن مجال بگذارید مثلا از پنج و پنج ونیم صبح تا شش و شش و نیم، تا اگر یک روز نتوانستید سر ساعت پنج حفظ کنید طبق برنامه تا پنج ونیم برای شروع کار وقت داشته باشید.البته باید سعی شود تا آنجا که می شود ساعت حفظ دقیقتر باشد.
این قسمت رو هم خودم میگم:
مهمتر از همه اینا داشتن توفیق حفظ از جانب خدا و صبور بودن تا انتهای راهی که شاید اولش خسته کننده باشه ولی بعدش فوق العاده زیبا و جذاب خواهد بود:
آخرین ویرایش:
