DDDIQ
مدیر ارشد
جایگاه هنر آجركاری تزیینی در معماری دوره پهلوی اول
مصطفی كیانی*
استادیار دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه هنر، تهران، ایران.
چکیده
هنرآجركاری به عنوان پدیده ای برجسته در تاریخ معماری این سرزمین، دارای اصالت و پیشینه ای غنی است و با گون ههای تصویری و تزیینی مختلف، حضور و هویتی دیرینه داشته است. در دوره معاصر، همزمان با میراث داری این اصالت از گذشته، با معماری معاصر جهانی )از نئوکلاسیک تا مدرن( تلاقی داشته که در فرآیند این همنشینی، تركیب، تلفیق و تاثیرپذیری خود، شكل ها و بیان های تصویری متفاوت و یا تازه ای آفریده که منجر به بروز شکل های جدیدی از تزیینات در معماری معاصر ایران گشته است. این نوشتار، بدنبال پردازش و بیان آن است كه هنر تزیینی آجركاری در دوره معاصر و به ویژه در عصر پهلوی اول ) 1320- 1299شمسی(، علیرغم تنوع سبكی در معماری، توانسته است تعدد تركیبات طرح و تنوع نقش و فرم را ایجاد كند كه در
مقطع معاصر به عنوان شیوه شاخص، منحصر به فرد و بازگوكننده هنری ایرانی است. در این تحقیق، با شیوه پژوهش كیفی و سپس با استناد و انطباق به 32 اثر تزیینی در 7 حوزه کاربری تزیینی كه در آثار معماری با كاربری های متفاوت و در شهرهای مختلف این دوره انجام گشته، نتایجی را حاصل شده كه نشان می دهد، هنر آجركاری تزیینی در دوره پهلوی اول، چه در طرح و نقش، چه در تركیب مصالح تزیینی و در بستر حوزه های مختلف سبكی معماری این دوره )طبق جدول و نمودار های ارائه شده (، به چه میزان در فرآیند نوپردازی تزیینی خود، متاثر از آثار گذشته ایرانی اسلامی و یا كلاسیك ایرانی و غربی بوده است.
واژ ههای کلیدی
معماری معاصر ایران، معماری دوره پهلوی اول، هنر آجركاری، هنر تزیینی.
