توان تامپونی خاک

افشین باتمانی

متخصص کشاورزی
کاربر ممتاز
توان تامپونی خاک

منظور از تامپونیته خاک توانایی مقاومت آن در برابر مواد تغییر دهنده PH است.موادی که سبب این مقاومت میشوند به مواد تامپونی معروفند

این مواد ترکیباتی هستند که هنگام افزودن اسید یا باز، PH محیط را تا حدودی ثابت نگهداشته و یا به مقدار کم اجازه تغییر به آنها میدهند.

معمولا مواد تامپونی خاکها را ترکیبات هوموسی در جوار هومات ها، رسها، مخلوط کربناتها با گازکربنیک و مخلوط فسفاتهای گوناگون تشکیل میدهند که هر یک از انها بسته به شرایط خاک،به ویژه نوع بافت و اجزای تشکیل دهنده آن، اهمیت متفاوتی دارند

در خاکهای سنگین معدنی و فقیر از کربنات ، کلوئیدهای رسی در قدرت تامپونی خاک در درجه اول اهمیت بوده و در خاکهای سبک، در این مورد هوموس و مواد آلی مهمترند.

توان تامپونی رسها مستقیما ارتباط زیادی با ظرفیت تبادل کاتیونی دارد.

بطور کلی ردیف تامپونی از این قرار است:

کائولینیت < ایلایت < مونتموریلونیت < اسید هومیک ها

خاکهای هوموسی دارای توان تامپونی بالایی بوده تامپونیته ی خاکهای رسی از شنی در مقام قیاس بیشتر است.به این دلیل در مناطق رطوبی و نیمه رطوبی ، خاکهای شنی اسیدی بیش از خاکهای رسی اسیدی به چشم میخورند.

خاکهای اسیدی شنی توان تامپونی کمی دارند بنابراین برای افزایش PHآنها آهک دهی کمتری نیاز است.و برعکس برای افزایش PH در خاکهای رسی اسیدی و هوموسی اسیدی مقدار آهک بیشتری لازم است.

مطالب فوق اهمیت توجه به توان تامپونی خاک در زمان کوددهی و آهک دهی را گوشزد میکند.

برای درک بهتر نحوه عمل مواد تامپون کننده خاک به مطالب و فرمولهای زیر توجه کنید:

CaCO[SUB]3[/SUB]+CO[SUB]2[/SUB]+H[SUB]2[/SUB]O <------>Ca(HCO[SUB]3[/SUB])[SUB]2[/SUB]
CaCO[SUB]3[/SUB]+2ClH<------>CaCl[SUB]2[/SUB]+H[SUB]2[/SUB]O+CO[SUB]2[/SUB]
Ca(HCO[SUB]3[/SUB])[SUB]2[/SUB]+2HCOOH<------>(HCOO)[SUB]2[/SUB]Ca+2H[SUB]2[/SUB]O+2CO[SUB]2[/SUB]
تاثیر مواد رسی در جهت قلیایی، موقعی به ظهور میرسد که یونهای OH ایجاد شده ، توسط یونهای Hقابل تبادل، خنثی شوند.بعبارت دیگر، اسیدیته ی نهفته به اسیدیته ی فعال تبدیل و سپس H[SUP]+[/SUP]با یونهای OHخنثی گردد:
111000.jpg

رسها در جهت اسیدی بشکل زیر عمل میکنند:
222000.jpg

(اسدیته فعال به اسیدیته نهفته تبدیل میشود)


مخلوط نمکهای فسفاته نیز به این شکل، خاکها را دربرابر اسیدی شدن تامپونی میکنند:

2CaHPO[SUB]4[/SUB]+2ClH------>Ca(H[SUB]2[/SUB]PO[SUB]4[/SUB])+CaCl[SUB]2[/SUB]
و در مقابل قلیایی شدن هم بدین شکل:
Ca(H[SUB]2[/SUB]PO[SUB]4[/SUB])+Ca(OH)[SUB]2 [/SUB]------>2CaHPO[SUB]4[/SUB]+2H[SUB]2[/SUB]O
 

Similar threads

بالا