طراحی اقلیمی ساختمان در جهت کاهش مصرف سوخت
( خود کفاسازی ساختمان از نظر انرژی گرمایشی مورد نیاز با استفاده از انرژی مستقیم خورشیدی)
( خود کفاسازی ساختمان از نظر انرژی گرمایشی مورد نیاز با استفاده از انرژی مستقیم خورشیدی)
مریم فدایی قطبی
خلاصه
در کشورهای مختلف بسته به میزان فعالیتهای صنعتی بین 30 تا 35 درصد کل انرژی مصرفی در ارتباط با ساختمان مورد استفاده قرار می گیرد . از این میزان حدود 50 تا 60 درصد
صرف گرمایش و سرمایش ساختمان در فصول مختلف می شود . این بدان معنا است که از کل انرژی مصرفی بین 15 تا 20 درصد به مصرف فضای مسکونی داخل ساختمانها میرسد . ( رقم قابل توجهی از انرژی ). بنابراین اقدامهایی که در جهت ارتقای کیفیت ساختمان از دیدگاه تبادلات حرارتی صورت می گیرد منتج به صرفه جویی قابل ملاحظه ای در مصرف کل انرژی می شود . موضوع تامین انرژی گرمایشی ( بطور کلی آسایش داخل ساختمان برای ساکنین ( و اینکه ساختمان خود بتواند انرژی گرمایشی و سرمایشی را تامین کند موضوع مهمی است که همواره فکر معماران را بخود مشغول ساخته است . اکثریت عظیمی از فضای زیست سنتی براساس انطباق نیازهای انسانی و شرایط محیطی و طبیعی , طراحی و ساخته شده اند . و با تکامل تدریجی خود ترکیبی متعالی از فن و هنر را بوجود آورده اند . معماری قرن بیستم واسطه اهمیت بیش از حدی که به تکنولوژی داده است قابل تشخیص می باشد و این به قیمت بی اهمیتی به سایر ارزشهاست . این تمایل حتی در مورد مصالح ساختمانی مانند مواد پلاستیکی و مصنوعی نیز دیده می شود . و منشا وابستگی به وسایل مکانیکی و الکتریکی برای گرمایش و سرمایش و حتی تهویه ساختمان بوده که به قیمت از بین رفتن منابع باارزش انرژی است . بعبارت دیگر انسان امروز خود را اسیر تاسیسات پیچیده کرده . تا بجایی که برای تاسیسات تهویه مطبوع حق باز کردن پنجره را نیز از خود سلب می کند . امروز توجه کمی به خصوصیات اقلیمی هر محل و مصالح بومی می شود و به همین دلیل ما شاهد یک سبک بین المللی در سراسر جهان هستیم. هدف این مقاله آن است که راهکارها و دستور العملهایی را برای یک طراحی اقلیمی, در جهت خود کفاسازی مکان های زیستی در تامین انرژی گرمایشی مورد نیاز خود را برای معماران بدهد. این هدف در این جمله خلاصه می شود . ساختمان باید بگونه ای طراحی شود که در زمستان ( مواقع سرد ) حرارت مورد نیاز برای آسایش ساکنین را جذب کند و از اتلاف و خروج حرارت جذب شده جلوگیری نماید . منبع انرژیی که ساختمان آن را جذب می کند از خورشید است . در این نوشته کاربرد مستقیم ( غیر فعال بدون واسطه ) انرژی خورشیدی بررسی شده است.
شیوه استفاده مستقیم از انرژی خورشیدی و ساده ترین نوع گرمایش خورشیدی است . در این شیوه تابشهای خورشیدی مستقیماً داخل بنا را گرم می نماید و اطاق بصورت جذب کننده عمل می کند . در این شیوه به هیچ وجه از وسایل مکانیکی و تاسیساتی استفاده نمی شود یا بعبارت دیگر هیچ هزینه ای ندارد و خود ساختمان با عناصر و اجزاء خود این انرژی را دریافت و نگهداری می کند و تنها نیاز به علم و آگاهی راجع به طراحی اقلیمی است . راهکردها و راه حلها گزارش شده در این مقاله تشکیل دهنده یک شیوه هماهنگ برای طراحی مرحله به مرحله یک ساختمان در جهت استفاده از انرژی خورشیدی و حفظ آن است. این مراحل بدین گونه تقسیم شده:
1 محل قرار گیری ساختمان
2 فرم و جهت گیری ساختمان
3 پلان و مقطع ساختمان
4 جزئیات ساختمان که این راهکردها در قالب این چند فصل مطرح می شود.
