تسلط یافتن به زبان تخصصی مستلزم داشتن سه مهارت است: دانش حسابداری، ذخیره لغات و دانستن فن ترجمه. در زمینه اول، باید به کتب فارسی دوره کارشناسی حسابداری رجوع کرد و دانش حسابداری را به کمک آن ها فرا گرفت.
در مورد دوم، دانستن حدود 300 فعل و حدود 300 اصطلاح حسابداری کافی است. فراموش نکنید که دانستن افعال باعث گسترش ذخیره لغت می شود زیرا بسیاری از کلمات تخصصی از افعال ساخته می شوند. توصیه می شود که ابتدا به افعال بپردازید.
ساختار جملات انگلیسی
برای تسلط یافتن به فن ترجمه باید روش هنالات را روی کاغذ و در ذهن خود تمرین کنید. اما پیش از آن باید با ساختار سه نوع جمله در متون تخصصی حسابداری آشنا شوید. در متون تخصصی حسابداری بیشتر با سه نوع جمله رو به رو می شویم:
جمله ساده: عبارت بعد از فعل + فعل اصلی+ عبارت پیش از فعل
نکته: جمله ساده ممکن است یکی از دو عبارت پیش یا پس فعل را نداشته باشد.
جمله مرکب: جمله ساده دوم + موصول + جمله ساده اول
نکته: هر جمله مرکب می تواند از چندین جمله ساده تشکیل شود.
جمله پیچیده: جمله ساده دوم + کاما + جمله ساده اول + کلمه خاص
نکته: در جملات پیچیده کلمه خاص به جمله اول نقش زمینه را می دهد. جمله اول را پیش خبر و جمله دوم را خبر می نامیم.
همان طور که ملاحظه می شود انواع جملات از یک یا چند جمله ساده تشکیل می شود. بنابراین کافی است نحوه ترجمه یک جمله ساده را فراگیریم، در آن صورت انواع جملات دیگر را نیز ترجمه کنیم.
روش ترجمه هنالات
برای ترجمه یک جمله ساده از روش هنالات استفاده می کنیم. طبق روش هنالات هر جمله ساده در دو گام ترجمه می شود:
1. اول فعل جمله ترجمه می شود.
2. سپس عبارت پیش از فعل و عبارت پس از فعل به آن اضافه گردد.
به مثال ساده زیر توجه کنید:
Cash is reported on the balance sheet
طبق روش هنالات کافی است فعل را یافته و ترجمه کنیم، سپس می توان عبارت پیش فعل و پس فعل را با حروف (الف) و (ب) به آن اضافه کرد و قالب ترجمه را درآورد. این مثال به صورت زیر ترجمه می شود.
(الف) در (ب) گزارش می شود
حالا اگر الف وب را بیابیم کار تمام است و معنای جمله کامل می شود.
وجه نقد (الف) در ترازنامه (ب) گزارش می شود (فعل).
به مثالی از یک جمله مرکب توجه کنید.
Revenue is reported in the current period
and expenses are recorded in the same period.
جمله بالا از نوع مرکب است و از دو جمله ساده تشکیل شده است. پس کافی است هر یک هر یک از دو جمله بالا را به روش هنالات ترجمه و سپس نتیجه را با هم ترکیب کنیم.
(الف) در (ب) ثبت می گردد و (ج) در (د) ثبت می شود.
دقت کنید که در ترجمه بالا فعل ها ترجمه شده و عبارات پیش فعل و پس فعل با حروف جایگذاری شده تا قالب ترجمه معلوم شود. اکنون کافی است حروف را معلوم کنیم.
درآمد (الف) در دوره جاری (ب) ثبت می گردد (فعل اول) و هزینه ها (ج) در همان دوره (د) ثبت می شوند (فعل دوم).
حالا به مثالی از جمله پیچیده توجه کنید:
After the effects of transactions have been determined, financial statements
are communicated to users.
باز هم با روش هنالات ترجمه این جمله بسیار آسان می باشد زیرا از دو جمله ساده تشکیل شده است. قالب ترجمه جمله پیچیده بالا به صورت زیر درست می شود.
پس از آنکه (الف) معلوم شد، (ب) به (ج) ابلاغ می گردد.
و کافی است حروف قالب بالا را مشخص کنیم.
پس از آن که اثرات معاملات (الف) معلوم شد (فعل اول)، صورت های مالی (ب)
به استفاده کنندگان (ج) ابلاغ می گردد (فعل دوم).
فعل کلید ترجمه است
همان طور که شما هم متوجه شدید کلید ترجمه به روش هنالات در یافتن فعل جمله است. در بسیاری از جملات ممکن است با چندین فعل رو به رو شویم. در چنین حالت هایی شما باید بتوانید فعل اصلی جمله را بیابید. فراموش نکنید هر جمله ساده دارای یک فعل اصلی است و در همان حال ممکن است دارای چند فعل دیگر باشد که این فعل ها نقش توضیحی در جمله دارند. به مثال زیر توجه کنید.
علی از دانشگاه خارج شد.
جمله بالا از نوع ساده است و فقط یک فعل دارد. حالا جمله زیر را در نظر بگیرید.
علی از دانشگاه، که در خیابان انقلاب واقع است، خارج شد.
هنوز با یک جمله ساده رو به رو هستیم. در این جمله فقط یک عبارت توضیحی وجود دارد و فعل واقع است در جمله بالا فقط نقش توضیحی دارد. بنابراین باید به فعل اصلی در جمله توجه کرد و آن را در ترجمه به کار گرفت. همیشه عبارات توضیحی را می توان از ساختار جمله خارج کرد. به مثال انگلیسی زیر توجه کنید.
Users, who are external or internal, make decision using financial data.
در مثال بالا are فعل اصلی جمله محسوب نمی شود، و فقط فعل عبارت توضیحی درون جمله است. بنابراین برای ترجمه این جمله با روش هنالات، باید کار را از فعل اصلی جمله، که make decision است، باید شروع کرد و برای راحتی می توان عبارت را موقتاً از جمله بیرون گذاشت.
(الف) با (ب) تصمیم می گیرند.
و با جایگذاری حروف (الف) و (ب)، ترجمه زیر حاصل می شود.
استفاده کنندگان (الف) با داده های مالی (ب) تصمیم می گیرند (فعل اصلی).
اکنون می توانیم عبارت توضیحی را به ترجمه خود اضافه کنیم. با انجام این کار جمله به صورت زیر در می آید.
استفاده کنندگان، که داخلی یا خارجی هستند (فعل توضیحی)، با داده های مالی تصمیم می گیرند.
ترجمه گروه های اسمی
به غیر از فعل در جمله اکثراً با گروه های اسمی روبه رو می شویم. برای ترجمه گروه های اسمی شما باید ترتیب ترجمه آن ها را فرا بگیرید. برخی گروه های اسمی با of و برخی بدون of نوشته می شوند. به مثال زیر توجه کنید:
Financial position changes.
گروه های اسمی بدون of را باید از آخر ترجمه کرد زیرا معمولاً آخرین کلمه پایه است. پس ترجمه عبارت بالا چنین است:
تغییرات (changes) وضعیت (position) مالی (financial)
تغییرات وضعیت مالی
همین گروه اسمی ممکن است با of و به صورت زیر نوشته شود:
Changes of financial position
در گروه اسمی با of کار ترجمه از آخرین کلمه قبل از of شروع می شود و با همان قاعده جلو می رود. پس عبارت بالا به ترتیب شماره های مشخص شده ترجمه می شود و باز به همان ترجمه قبلی می رسیم.
Changes (1) of financial (3) position (2)
تغییرات (1) وضعیت (2) مالی (3)
اگر یک گروه اسمی به صورت زیر باشد:
Statement of financial position of business enterprises
ترتیب ترجمه آن به ترتیب شماره ها و به صورت زیر خواهد بود:
Statement (1) of financial (3) position (2) of business (5) enterprises (4)
صورت (1) وضعیت (2) مالی (3) واحدهای (4) تجاری (5)
قاعده زن ومرد جوان
منظور از عبارت (زن و مرد جوان) چیست؟ هر دو جوان هستند یا فقط مرد جوان است؟ در این عبارت منظور نویسنده احتمالاٌ این است که هر دو جوان هستند و کلمه جوان به قرینه حذف شده است. در بسیاری از جملات کتاب، حذف به قرینه وجود دارد. بنابراین، شما به هنگام خواندن کتاب یا هر متن انگلیسی دیگری به این نکته باید توجه داشته باشید. به جمله زیر توجه کنید:
Accounting plays an important role in our economic and social system.
در جمله بالا، کلمه system به قرینه فقط یک بار نوشته شده است. بنابراین، در ترجمه باید به منظور اصلی نویسنده، یعنی سیستم اجتماعی و سیستم اقتصادی، توجه داشت.
تفکیک صحیح اجزای جمله
اجزای وابسته به هم را از یکدیگر نمی توانید جدا کنید. به پاراگراف زیر توجه کنید:
Sound decisions/ made by/ individuals, businesses, governments, and other entities/ in/ a society/ are/ essential/ for/ the efficient distribution and use of the nation 's scarce resources./ To make/ such decisions,/ these groups/ need/ reliable information,/ mostly financial and provided by/ the accounting system./ Therefore,/ accounting/ plays/ an important role/ in/ our economic and social system/ and/ its function/ is/ vital/ to both/ a profit-seeking enterprise and a not-for-profit one./
اجزای پاراگراف بالا با خط مورب از هم جدا شده اند. به عبارتی که زیر آن خط کشیده شده توجه نمائید. این عبارت یک گروه اسمی است و شما نمی توانید یک کلمه از آن را جدا کرده و با اجزای قبلی یا بعدی ترکیب و ترجمه کنید. مهمترین اجزای جمله که در ترجمه باید آن ها بیش تر مد نظر قرار دهید، فعل اصلی و گروه های اسمی هستند. اگر این ها را بتوانید با گذاشتن خط مورب از یکدیگر تفکیک کنید، بقیه اجزای جمله هم خود به طور صحیح تفکیک کی شوند. این تمرین به شما در ترجمه بهتر کمک زیادی خواهد کرد.
قاعده طلایی
بسیار اتفاق می افتد که هنگام خواندن و ترجمه کردن متن به کلماتی بر می خورید که معنی آن را نمی دانید و در همان حال اصرار دارید تا معنی آن کلمه را بیابید و ترجمه را ادامه دهید. همین اصرار نابجا در یافتن معنی کلمه وقت و انرژی شما را می گیرد. در این مواقع از قاعده طلایی استفاده کنید. کلمه را از جمله حذف کنید و بدون آن به ترجمه ادامه دهید. دقت کنید فعل اصلی و پایه گروه های اسمی را نمی توان از جمله حذف کرد و بدون آن ها معنی جمله نادرست خواهد بود.
برگرفته از کتاب "زبان تخصصی حسابداری" – عبدالرضا تالانه
در مورد دوم، دانستن حدود 300 فعل و حدود 300 اصطلاح حسابداری کافی است. فراموش نکنید که دانستن افعال باعث گسترش ذخیره لغت می شود زیرا بسیاری از کلمات تخصصی از افعال ساخته می شوند. توصیه می شود که ابتدا به افعال بپردازید.
ساختار جملات انگلیسی
برای تسلط یافتن به فن ترجمه باید روش هنالات را روی کاغذ و در ذهن خود تمرین کنید. اما پیش از آن باید با ساختار سه نوع جمله در متون تخصصی حسابداری آشنا شوید. در متون تخصصی حسابداری بیشتر با سه نوع جمله رو به رو می شویم:
جمله ساده: عبارت بعد از فعل + فعل اصلی+ عبارت پیش از فعل
نکته: جمله ساده ممکن است یکی از دو عبارت پیش یا پس فعل را نداشته باشد.
جمله مرکب: جمله ساده دوم + موصول + جمله ساده اول
نکته: هر جمله مرکب می تواند از چندین جمله ساده تشکیل شود.
جمله پیچیده: جمله ساده دوم + کاما + جمله ساده اول + کلمه خاص
نکته: در جملات پیچیده کلمه خاص به جمله اول نقش زمینه را می دهد. جمله اول را پیش خبر و جمله دوم را خبر می نامیم.
همان طور که ملاحظه می شود انواع جملات از یک یا چند جمله ساده تشکیل می شود. بنابراین کافی است نحوه ترجمه یک جمله ساده را فراگیریم، در آن صورت انواع جملات دیگر را نیز ترجمه کنیم.
روش ترجمه هنالات
برای ترجمه یک جمله ساده از روش هنالات استفاده می کنیم. طبق روش هنالات هر جمله ساده در دو گام ترجمه می شود:
1. اول فعل جمله ترجمه می شود.
2. سپس عبارت پیش از فعل و عبارت پس از فعل به آن اضافه گردد.
به مثال ساده زیر توجه کنید:
Cash is reported on the balance sheet
طبق روش هنالات کافی است فعل را یافته و ترجمه کنیم، سپس می توان عبارت پیش فعل و پس فعل را با حروف (الف) و (ب) به آن اضافه کرد و قالب ترجمه را درآورد. این مثال به صورت زیر ترجمه می شود.
(الف) در (ب) گزارش می شود
حالا اگر الف وب را بیابیم کار تمام است و معنای جمله کامل می شود.
وجه نقد (الف) در ترازنامه (ب) گزارش می شود (فعل).
به مثالی از یک جمله مرکب توجه کنید.
Revenue is reported in the current period
and expenses are recorded in the same period.
جمله بالا از نوع مرکب است و از دو جمله ساده تشکیل شده است. پس کافی است هر یک هر یک از دو جمله بالا را به روش هنالات ترجمه و سپس نتیجه را با هم ترکیب کنیم.
(الف) در (ب) ثبت می گردد و (ج) در (د) ثبت می شود.
دقت کنید که در ترجمه بالا فعل ها ترجمه شده و عبارات پیش فعل و پس فعل با حروف جایگذاری شده تا قالب ترجمه معلوم شود. اکنون کافی است حروف را معلوم کنیم.
درآمد (الف) در دوره جاری (ب) ثبت می گردد (فعل اول) و هزینه ها (ج) در همان دوره (د) ثبت می شوند (فعل دوم).
حالا به مثالی از جمله پیچیده توجه کنید:
After the effects of transactions have been determined, financial statements
are communicated to users.
باز هم با روش هنالات ترجمه این جمله بسیار آسان می باشد زیرا از دو جمله ساده تشکیل شده است. قالب ترجمه جمله پیچیده بالا به صورت زیر درست می شود.
پس از آنکه (الف) معلوم شد، (ب) به (ج) ابلاغ می گردد.
و کافی است حروف قالب بالا را مشخص کنیم.
پس از آن که اثرات معاملات (الف) معلوم شد (فعل اول)، صورت های مالی (ب)
به استفاده کنندگان (ج) ابلاغ می گردد (فعل دوم).
فعل کلید ترجمه است
همان طور که شما هم متوجه شدید کلید ترجمه به روش هنالات در یافتن فعل جمله است. در بسیاری از جملات ممکن است با چندین فعل رو به رو شویم. در چنین حالت هایی شما باید بتوانید فعل اصلی جمله را بیابید. فراموش نکنید هر جمله ساده دارای یک فعل اصلی است و در همان حال ممکن است دارای چند فعل دیگر باشد که این فعل ها نقش توضیحی در جمله دارند. به مثال زیر توجه کنید.
علی از دانشگاه خارج شد.
جمله بالا از نوع ساده است و فقط یک فعل دارد. حالا جمله زیر را در نظر بگیرید.
علی از دانشگاه، که در خیابان انقلاب واقع است، خارج شد.
هنوز با یک جمله ساده رو به رو هستیم. در این جمله فقط یک عبارت توضیحی وجود دارد و فعل واقع است در جمله بالا فقط نقش توضیحی دارد. بنابراین باید به فعل اصلی در جمله توجه کرد و آن را در ترجمه به کار گرفت. همیشه عبارات توضیحی را می توان از ساختار جمله خارج کرد. به مثال انگلیسی زیر توجه کنید.
Users, who are external or internal, make decision using financial data.
در مثال بالا are فعل اصلی جمله محسوب نمی شود، و فقط فعل عبارت توضیحی درون جمله است. بنابراین برای ترجمه این جمله با روش هنالات، باید کار را از فعل اصلی جمله، که make decision است، باید شروع کرد و برای راحتی می توان عبارت را موقتاً از جمله بیرون گذاشت.
(الف) با (ب) تصمیم می گیرند.
و با جایگذاری حروف (الف) و (ب)، ترجمه زیر حاصل می شود.
استفاده کنندگان (الف) با داده های مالی (ب) تصمیم می گیرند (فعل اصلی).
اکنون می توانیم عبارت توضیحی را به ترجمه خود اضافه کنیم. با انجام این کار جمله به صورت زیر در می آید.
استفاده کنندگان، که داخلی یا خارجی هستند (فعل توضیحی)، با داده های مالی تصمیم می گیرند.
ترجمه گروه های اسمی
به غیر از فعل در جمله اکثراً با گروه های اسمی روبه رو می شویم. برای ترجمه گروه های اسمی شما باید ترتیب ترجمه آن ها را فرا بگیرید. برخی گروه های اسمی با of و برخی بدون of نوشته می شوند. به مثال زیر توجه کنید:
Financial position changes.
گروه های اسمی بدون of را باید از آخر ترجمه کرد زیرا معمولاً آخرین کلمه پایه است. پس ترجمه عبارت بالا چنین است:
تغییرات (changes) وضعیت (position) مالی (financial)
تغییرات وضعیت مالی
همین گروه اسمی ممکن است با of و به صورت زیر نوشته شود:
Changes of financial position
در گروه اسمی با of کار ترجمه از آخرین کلمه قبل از of شروع می شود و با همان قاعده جلو می رود. پس عبارت بالا به ترتیب شماره های مشخص شده ترجمه می شود و باز به همان ترجمه قبلی می رسیم.
Changes (1) of financial (3) position (2)
تغییرات (1) وضعیت (2) مالی (3)
اگر یک گروه اسمی به صورت زیر باشد:
Statement of financial position of business enterprises
ترتیب ترجمه آن به ترتیب شماره ها و به صورت زیر خواهد بود:
Statement (1) of financial (3) position (2) of business (5) enterprises (4)
صورت (1) وضعیت (2) مالی (3) واحدهای (4) تجاری (5)
قاعده زن ومرد جوان
منظور از عبارت (زن و مرد جوان) چیست؟ هر دو جوان هستند یا فقط مرد جوان است؟ در این عبارت منظور نویسنده احتمالاٌ این است که هر دو جوان هستند و کلمه جوان به قرینه حذف شده است. در بسیاری از جملات کتاب، حذف به قرینه وجود دارد. بنابراین، شما به هنگام خواندن کتاب یا هر متن انگلیسی دیگری به این نکته باید توجه داشته باشید. به جمله زیر توجه کنید:
Accounting plays an important role in our economic and social system.
در جمله بالا، کلمه system به قرینه فقط یک بار نوشته شده است. بنابراین، در ترجمه باید به منظور اصلی نویسنده، یعنی سیستم اجتماعی و سیستم اقتصادی، توجه داشت.
تفکیک صحیح اجزای جمله
اجزای وابسته به هم را از یکدیگر نمی توانید جدا کنید. به پاراگراف زیر توجه کنید:
Sound decisions/ made by/ individuals, businesses, governments, and other entities/ in/ a society/ are/ essential/ for/ the efficient distribution and use of the nation 's scarce resources./ To make/ such decisions,/ these groups/ need/ reliable information,/ mostly financial and provided by/ the accounting system./ Therefore,/ accounting/ plays/ an important role/ in/ our economic and social system/ and/ its function/ is/ vital/ to both/ a profit-seeking enterprise and a not-for-profit one./
اجزای پاراگراف بالا با خط مورب از هم جدا شده اند. به عبارتی که زیر آن خط کشیده شده توجه نمائید. این عبارت یک گروه اسمی است و شما نمی توانید یک کلمه از آن را جدا کرده و با اجزای قبلی یا بعدی ترکیب و ترجمه کنید. مهمترین اجزای جمله که در ترجمه باید آن ها بیش تر مد نظر قرار دهید، فعل اصلی و گروه های اسمی هستند. اگر این ها را بتوانید با گذاشتن خط مورب از یکدیگر تفکیک کنید، بقیه اجزای جمله هم خود به طور صحیح تفکیک کی شوند. این تمرین به شما در ترجمه بهتر کمک زیادی خواهد کرد.
قاعده طلایی
بسیار اتفاق می افتد که هنگام خواندن و ترجمه کردن متن به کلماتی بر می خورید که معنی آن را نمی دانید و در همان حال اصرار دارید تا معنی آن کلمه را بیابید و ترجمه را ادامه دهید. همین اصرار نابجا در یافتن معنی کلمه وقت و انرژی شما را می گیرد. در این مواقع از قاعده طلایی استفاده کنید. کلمه را از جمله حذف کنید و بدون آن به ترجمه ادامه دهید. دقت کنید فعل اصلی و پایه گروه های اسمی را نمی توان از جمله حذف کرد و بدون آن ها معنی جمله نادرست خواهد بود.
برگرفته از کتاب "زبان تخصصی حسابداری" – عبدالرضا تالانه
