این هم پستی که دوست خوب تک رقمی مون در یکی از تاپیک های باشگاه مهندسان ، زده بودند
فکر کنم ایشون الکترونیک رو 77 درصد زده بودند
سوالات مهم رهیافت الکترونیک
نمونه سوالات مفید از رهیافت حل مساله در الکترونیک به همراه پیشنهادهایی برای خواندن هر مبحث الکترونیک
قبل از هر چیز بگم که اگر در درس الکترونیک متوسط به بالا هستید, به نظر من به جای یک دور خوندن رهیافت و یک دور خوندن تستهای سالهای قبل, فقط دو دور تستهای سالهای قبل رو بخونید و نیازی به رهیافت ندارید. اما اگر دانشجو هستید و برای دو سال بعد قصد کنکور دادن دارید, حتما رهیافت رو بخونید. یا اگر در الک ضعیف هستید.ضمنا سوالهایی که من علامت زدم الزاما تنها سوالات مفید نیستند. شاید خیلی از سوالات خوب دیگه هم باشند که چون از نظر من تکراری بودند و......علامت نزده باشماگر میخواید الکترونیک رو فرمولی بخونید, بیخیال الک بشید و وقتتون رو روی درسهای دیگه بگذارید.تستهای سالهای اخیر به سمتی میرن که از کلیشه ها و تستهای قدیمی که با حفظ فرمول قابل حل بودند فاصله میگیرندضمنا سعی کنید در درس الکترونیک از دید مداری قویتون(انشاا..) استفاده کنید و هر چیزی رو فقط با اثبات مداری بپذیرید. مطمئن باشید در عوض وقتی که الان صرف خوندن اثباتها میکنید, سر جلسه خیلی سریع میتونید به تستها جواب بدید.
مثلا از خودتون بپرسید چرا برای محاسبه مدار سیگنال کوچک یا همون ac منابع Dc یا خازنهای بزرگ رو اتصال کوتاه میکنیم یا چرا در معادل سیگنال کوچک به جای دیود یک مقاومت ac اون رو میگذاریم و دلیل اینکه مقاومت ac دیود یا بیس امیتر از فرمول خاص ...بدست میاد چیه .چرا از دید بیس مقاومت روی امیتر رو بتا برابر میبینیم یا از امیتر مقاومت روی بیس یک بتا ام یا چرا در روش میلر برای جایگذاری مقاومت پل با دو مقاومت در دو سمت ورودی و خروجی, فرمول مربوط به هر مقاومت از کجا اومده. چرا در فیدبک ولتاژ سری میتونیم مقاومتهای موازی با خروجی رو همه ترکیب کنیم و به یک مقاومت تبدیل کنیم یا چرا در بحث فیدبک میتونیم از یک مادر فیدبک کامل که در کتاب گری در ابتدای مبحث فیدبک بحث شده, با چندین تقریب به یک مدار فیدبک عملی برسیم که دو مدار دوقطبی هر کدام فقط در یک جهت سیگنال را هدایت و تقویت میکنندد و.......
همه این سوالات با دید مداری پاسخ داده میشن .برای پیشرفت در درس الکترونیک اولا باید مباحث خاصی از مدار رو خیلی خوب بلد باشید. البته میتونید توی تستهای الکترونیک هم دید مداری لازم رو پیدا کنید. یکی از مباحث مداری مهم لازم در الکترونیک , طریقه "بهینه" و صحیح نوشتن معادلات KVL –KCL هست. معادلات KVL در الکترونیک فرمشان کمی با انچه در مدار دیدید متفاوت هست. مثلا در مدار ما همیشه حول یک حلقه KVL میزدیم در حالی که در الکترونیک بدلیل اینکه اتصال بین منبع DC و زمین برای سادگی شکل حذف شده و نشون داده نمیشه, شما باید روی یک خط از بالا به پایین (یا بر عکس) معادله KVL بنویسید(یعنی از منبع VCC بالا تا VCC پایین یا زمین) همینطور گاهی در الکترونیک در معادلات KVL ولتاژ BE-CE-BC-GS-DS,…. هم باید بتونید در معادله بیارید و سپس بر حسب متغیرهای دیگه بنویسیدپس بخش اول رو علیرغم سادگی بخونید
همینطور مبحث خیلی خیلی مهم دیگه از مدار که در درس الکترونیک بسیار لازم هست, همون روش ترکیبی KVL-KCL هست یا به قول کتاب مدار پارسه همون روش سرخپوستی. یعنی در بسیاری از مسایل الک مثلا برای پیدا کردن مقاومت ورودی یا خروجی, پس از نوشتن معادل مداری ترانزیستور که چیزی جز یک منبع وابسته و یک مقاومت نیست, و با –یا بدون- در نظر گرفتن مقاومت RO درونی ترانزیستور, و پس از اتصال کوتاه کردن منابع DC و به هم وصل کردن زمینها, معمولا مداری دو حلقه ای یا گاهی سه حلقه ای بدست میاد. از اینجا به بعد خداحافظ الکترونیک-سلام مدار. و بهترین روش هم همون روش سرخپوستی هست.....
یا در بخش مدار معادل هایبرید ترانزیستور, یادم هست موقعی که این مبحث رو از الکترونیک بهمون درس میدادن, هنوز دوقطبی ها رو در مدار نخونده بودیم. در نتیجه مباحث خیلی گنگ به نظر میومدن. کلا مبحث دوقطبی ها بخصوص مفاهیم مقاومت خروجی و ورودی اونها و چرا برای بدست آوردن مقاومت خروجی ورودی رو صفر میکنیم و برای بدست آوردن مقاومت ورودی......نیاز به مبحث دو قطبی ها از مدار داره. بویژه پارامترهای T,H
و مهمترین نکته به نظر من-در درس الکترونیک این هست که شما باید با کمک دید مداری, اثبات و دلیل معادلات و فرمولها و روشهایی که در الک استفاده میشه رو بخونید و بفهمید. میدونم که در کنکور اثبات از شما نمیخوان. اما باور کنید اگر به جای حفظ کردن فرمول سعی کنید "اثبات اون فرمول" یا "دلیلی که از این روش استفاده میکنیم" رو بفهمید, نیازی به حفظ هیچ فرمولی نخواهید داشت و خودتون میتونید در کمترین زمان ممکن سر جلسه هر مساله متفاوتی رو حل کنید. چون خیلی میبینم که بچه ها برای هر مبحث الک چندین فرمول حفظ میکنند و کتابها هم برای هر تستی که در سالهای قبل اومده یک فرمول استخراج میکنند..من هم برای درس الک شاید کمتر از 10 تا فرمول از بر داشتم که هیچ کدوم هم بدردم نخوردند.
بقیه الک رفتار چند مدار خاص هست تفاوت الک با مدار این هست که هر قطعه یا مدار یک "رفتار" داره. و شما باید با حل تست زیاد رفتار اون قطعه رو بشناسید. و خیلی از محاسبات مداری رو خلاصه کنید به یک تقسیم ولتاژ ساده یا تقسیم جریان یا....
سوالات مفید رهیافت(چاپ دوم 78) امیدوارم چاپ جدید هم شماره سوالات منطبق بر چاپ قدیم باشه
فصل اول: کلا دید خوبی بهتون میده و برای سریع نویسی در تستها مفید هست:22-23-21 و مسائل اولیه برای KVL-KCL نویسی د ر الک
فصل دوم:دیود4-5-6-7-8-10-12-14-15-16-1726-27-29-31-34-40
فصل 3: مدارهای دیود:1-3-4-6-8-9-10-13-14-19-20-22-23-26-27-28-32-37-38-39-40-41
فصل 4: ترانزیستور دو قطبی پیوندی:38-39-40-41-42-43-44-47-49-51-
فصل 5: تقویت کننده های یک طبقه ترانزیستوریواقعا نیازی به حفظ جدول ارائه شده در این فصل و حفظ فرمولهای بهره و مقاومت ورودی و...جداگانه برای هر پیکر بندی ندارید. اگر در ذهنتون مدار معادل ترانزیستور رو در نظر بیارید ( من اکثرا با مدار معادل بیس مشترک برای بیشتر مدارها کار میکنم) و در مدار جایگزین کنید, اونوقت بهره های جریان و ولتاژ و مقاومت ورودی و خروجی و.... به راحتی از یک تقسیم جریان یا تقسیم ولتاژ بدست میاد .البته با در نظر گرفتن قضیه انعکاس امپدانس. مثلا صفحه 271 –حل سوال 2 فصل 8 رو ببینید: من در همه تستها با این مدل هم برای FET و هم برای BJT استفاده میکردم. فقط اون منبع وابسته رو میتونید برای BJTبه دلخواه هر جا راحت بودید یا gmVbe بنویسید یا آلفا برابر IE یا بتا برابر IB(که برای BJT عبارت gm همون عکس re هست) که همگی معادل هم هستندبرای FET هم میتونید مقدارر منبع وابسته رو یا gmVgs بنویسید یا برابر جریانی که روی مقاومت 1/gm میگذره(یعنی مثل یک ترانزیستور با آلفا دقیقا یک یا به عبارتی بتا دقیقا بینهایت) که هر دو حالت معادل هم هستند و یعنی جریانی از گیت کشیده نمیشه
پس میبینید که fet و bjt هر دو مدار معادل یکسانی دارند. واقعا نیازی نیست خودتون رو در انتخاب مدل پی یا re یا هایبرید گیج کنید. خوبی این روش اینه که خیلی از مدارهای فیدبک رو هم میشه با جایگذاری معادل مداری فوق تبدیل به یک مساله مدار دو حلقه ای یا ..... کرد و بدون نیاز به مباحث فیدبک که در الک میخونیم, مسائل رو از طریق مداری حل کرد
چند مسئله مهم فصل5: 5:27-28-29-30-35-40
فصل 6: بایاس-پایداری و طراحی...9-15-24-25-33-37-38-39
فصل 7: ترانزیستور اثر میدانی:فصل مهمی هست و بخصوص مباحث DC اون جای سوال دادن زیادی داره.میتونید خودتون بیشتر از سوالهایی که من علامت زدم رو پیدا کنید و بخونید15-18-19-23-24-25-26-27-28-29-44-52-53
فصل 8:تقویت کننده های FET 12-13-21-23-24-25-30-31-32-33-34-35-36-37-39-43-44
همونطور که گفتم مدار معادل سیگنال کوچک FET مثل یک BJT با بتای بینهایت یا به عبارتی آلفای یک هست. پس با جایگذاری مدار معادل , بقیه مباحث مداری هست و نیازی نیست فرمول حفظ کنی
دفصل 9: تقویت کننده های چند طبقه:7-15-19-24-29-32-33-34
فصل 10: تقویت کنده های تفاضلی:این فصل هم نیاز به حفظ هیچ فرمولی نداره. کافیه اثبات مداری اون رو برای دو حالت مشترک و تفاضلی بخونید و ببینید که در هر حالت بدلیل تقارن(دو نوع تقارن داریم:++ و +--) مساله خلاصه میشه به نیم مدار و ....همینطور برای چند طبقه تفاضلی , برای حالتی که آینه جریان روی تفاضلی ها هست, برای حالتی که خروجی تفاضلی به طبقات بعدی داده میشه و ..حالتها محدود هستند و با حل تست و تمرین زیاد, این فصل خیلی راحت هست:2-4-12-16-20-26-27-28-30-31-34-37-38-39-43-50-65-
فصل 11: منابع جریان و بارهای فعال: این فصل هم مسائل محدود و تکراری داره و با حل زیاد تست حتما جواب میگیرید:12-13-16-18-19-20-22-23-24-27-29-32-35-37-39-40-42-43-46-47-48-49-50-51-52
فصل 12: تقویت کننده های توان: برای این فصل حتما و حتما مفهوم خط بار رو از کتاب مرجع خوب خوب بخونید و بلد باشید. اینکه نقطه کار دو محدودیت داره و هر محدودیت یک معادله و یک نمودار داره و از تقاطع اونها نقطه کار بدست میاد و با تغییرات ورودی نقطه کار چطور جابجا میشه-از هر طرف حداکثر تا چه حد جا داره و.....کلید اصلی تستهای این فصل مفهوم خط بار هست . باز هم نیازی به حفظ فرمول ندارید به جز فرمولهای توان DC وac , و جریان متوسط و حداکثر بهره هر پیکربندی1-2-3-4-5-6-7-8-9-10-11-12-13-19-20-22-24-26-29-34-36-37-43-44-49
فصل 13:آپ امپ:شاید کلیشه ترین فصل الک باشه. همه تستها از ترکیب چند حالت محدود و کلیشه ای درست شدند و با تمرین زیاد حتما جواب میگیرید. بیشتر مدار هست تا الک. کافیه دو قانون طلایی آپ امپ رو بلد باشید بعلاوه کمی مهارت مداری:قانون 1-از پایه های ورودی آپ امپ هیچ جریانی نمیگذردقانون 2-به شر ط وجود مسیری برای فیدبک منفی,(حتی علیرغم وجود فیدبک مثبت) ولتاز دو پایه وروی آپ امپ یکسان است(اتصال مجازی)+ مدارهمه سوالهای این فصل رو چندین بار بخونید(به جز سوالاتی که ازتون طراحی میخواد یا در مورد آفست و برگه اطلاعاتی و... هست)
فصل 15: فیدبک: فصل بسیار بسیار مهمی که خیلی هم مفهومی هست و جدیدا هم طراحان سوال علاقه زیادتری به این مبحث پیدا کردند!. بهرین مرجع برای این فصل کتاب گری هست. بسیار عالی بحث کرده. البته باید در کنارش فصل دو قطبی ها رو از مدار خوب بلد باشید.اما خلاصه ای هم که رهیافت درس داده خوبهاکثر سوالات این فصل مهم و مفید هستندنکته مهم اینکه یک مدار رو میشه از یک دیدگه مثلا فیدبک جریان-سری دید و شاید از یک دیدگاه فیدبک ولتاژ –سری (معمولا در سمت ورودی ابهام وجود نداره ولی در سمت خروجی گاهی میشه دو حالت باشه) بسته به اینکه خروجی رو چی بگیرید. نکته دیگه اینکه جدیدا تستهای فیدبک ترکیبی از مثلا آپ امپ و ترانزیستور یا fet و bjt و....هستند در حالی که سالهای قبل مدار شاخه فیدبک به سادگی دو مقاومت تقسیم ولتاژ یا تقسیم جریان بودند یا گاهی یک سیم اتصال کوتاه! اما جدیدا شاخه فیدبک هم برای خودش مداری هست شامل ترانزیستور یا اپ امپ و.... گاهی جایگزینی معادل مداری و حل یک مساله مداری راحتتر هست تا از روش فیدبک الک
دو فصل بعدی رو متاسفانه علامت نزدم. این دو مبحث رو بهتره از کتابهای کنکوری یا تستهای سالهای قبل بخونید. مفهوم زیادی نداره. چند مدار کلیشه ای و تکراری هست و معمولا تستهاش ساده هست
الکترونیک درس بسیار شیرینی هست. اما چقدر حسرت میخورم که باید برای ورود به رشته مورد علاقه ام الکترونیک رو خوب بخونم در حالی که بعد از اون که وارد اون رشته شدم دیگه هیچ سروکاری با الکترونیک نخواهم داشت
خب، بستگی داره ما از تقویت کننده خودمون برای چه چیزی استفاده کنیم... مثلا اگر بخواهیم برای تطبیق امپدانس استفاده کنیم از کلکتور مشترک استفاده می کنیم و در کاربرد های دیگه هم از امیتر مشترک و بیس مشترک . در هر کدوم از این هم خروجی و وردی متفاوت هست
- درس مفهومی باشه خوشم میاد - از درس حفظی متنفرم
