انگل!!!

[scorpion_tur]

دیدکلی

کرم معمولی روده انسان و خوک یا آسکاریس لومبریکوئیدس یکی از نمونه بارز رده لوله سانان یا کرمهای لوله‌ای است. لوله سانان در میان جانواران پر یاخته از حیث تعداد ، بعد از حشرات شاید مقام دوم را داشته باشند. بسیاری از آنها در آب یا خاک بطور آزاد زندگی می‌کنند و بسیاری دیگر نیز در بافتها یا مایعات جانوران و گیاهان به حالت انگل به سر می‌برند.

ساختمان کرم روده

طول کرم ماده 20 تا 40 سانتیمتر است و حداکثر قطر آن در حدود 6.5 میلیمتر است. اندازه نر کوچکتر و طول آن از 15 تا 5 سانتیمتر است. نمونه‌های تازه به رنگ زرد تا میخکی است. بدن حیوان لوله‌ای و باریک است و در هر دو انتها نازک می‌شود. پوشش بدن از کوتیکول صاف است که دارای خطوط کوچک می‌باشد. چهار خط طولی سفید رنگ در طول بدن امتداد می‌یابد. دهان در انتهای قدامی میان سه لب مدور باز می‌شود.

مخرج عبارت از یک شکاف عرضی است که نزدیک انتهای خلفی در سطح شکمی قرار دارد. انتهای خلفی کرم نر کاملا خمیده بوده و دارای دو سیخک تناسلی می‌باشد که از سوراخ تناسلی نر واقع در داخل مخرج بیرون می‌آید. کرم ماده راست تر بوده و منفذ تناسلی آن در وسط سطح شکمی و در فاصله 1.3 از انتهای قدامی بدنش واقع است.

لوله گوارش

لوله گوارش جانور راست بوده و در طول بدن کشیده می‌شود. این لوله دارای قسمتهای زیر است.

• دهان
• یک حفره دهانی
• حلق عضلانی یا مری به درازای تقریبا 13 میلیمتر که عمل آن مکیدن و کشیدن غذا است.
• یک روده باریک و دراز که غیر عضلانی است و از لایه‌ای مرکب از سلولهای آندودرمی بلند که غذای گوارش یافته را جذب می‌کند، تشکیل و از خارج بوسیله کوتیکولی پوشیده شده است.
• یک روده راست کوتاه که مواد زاید را از مخرج تخلیه می‌کند.

سایر دستگاهها

اندامهای گردش خون و دم‌زدن در حیوان وجود ندارد. قسمت داخلی هر خط جانبی دارای یک مجرای وازنشی (دفعی) است. هر دو مجرای وازنشی از سوراخ کوچکی واقع در پشت دهان و در وسط سطح شکمی به خارج تخلیه می‌شود. یک حلقه عصبی اطراف مری را احاطه می‌کند. این حلقه عصبی به 6 عصب قدامی کوتاه و 6 طناب عصبی خافی متصل می‌گردد. یک طناب عصبی بزرگتر پشتی و یکی هم شکمی در امتداد خط طولی بدن قرار دارد. برآمدگیهای مختلف که در سطح بدن وجود دارد، احتمالا عمل حسی را انجام می‌دهد.

دستگاه تولید مثل

هر اندام تولید مثل عبارت از لوله باریکی است که انتهای داخلی آن مسدود بوده و قطر آن تدریجا زیاد می‌شود. غدد تناسلی و مجرای تولید مثل به هم متصل و ممتد می‌باشد. دستگاه تولید مثل نر شامل بیضه ، مجرای ناقل اسپرمی ، کیسه اسپرمی ، مجرای انزالی و کیسه محتوی دو سیخک تناسلی است. دستگاه تولید مثل ماده شامل 2 تخمدان ، یک اویدکت یا لوله تخمی و یک رحم است.

دو شاخه رحم هم در یک مهبل کوتاه به هم متصل می‌شود. مهبل به منفذ تناسلی ماده باز می‌گردد. کرمهای نر و ماده در داخل روده میزبان جفت گیری می‌کنند. یک ماده بزرگ می‌تواند یکباره حاوی 27000000 (بیست و هفت میلیون) تخم باشد و روزانه دویست هزار یا بیشتر تخم بگذارد. تخمها از حیوان ماده خارج شده و به داخل روده میزبان می‌ریزد و همراه با مدفوع بیرون می‌ریزد.

وضع طبیعی

کرم روده یا آسکاریس انگلی است که در روده میزبانش زندگی می‌کند و به همین جهت تعیین اعمال مختلف زیستی یک انگل داخلی هنگامی که در مسکن طبیعی خود به سر می‌برد، کار مشکلی است. لذا احتمال دارد که استنباطات زیر درست باشد.

• کوتیکول کرم زنده را در برابر شیره‌های گوارشی میزبان حفظ می‌کند.
  
  
• غذا از مواد نیمه مایع روده میزبان بدست می‌آید و بوسیله مری عضلانی کرم به داخل کشیده می‌شود. پس از گوارش از دیواره روده عبور کرده به توسط مایع موجود در فضای بدنی در بافتهای دیگر توزیع و تقسیم می‌گردد.
  
  
• تنفس به شکستن یا تجزیه شدن گلیکوژن در داخل بدن کرم بستگی دارد. زیرا اکسیژن آزاد محتویات روده میزبان بسیار کم است.

سیر تکاملی

قبل از آن که تخمها بتوانند میزبان دیگری را آلوده کنند، لازم است از نظر سیر تکاملی مرحله‌ای را بگذراند. همچنین تخمهای مزبور در شرایط نامساعد مثلا سرما می‌توانند ماههای بسیاری در حال بی حرکتی و خواب باقی ماند. سیر تکاملی در جای گرم ، مرطوب و سایه دار به 2 یا 3 هفته وقت احتیاج دارد. اگر این تخمهای جنین دار (حاوی کرمهای جنینی) بوسیله میزبان مناسبی ، ضمن غذا یا آب خورده شود، به طرف معده حرکت می‌کند و در آنجا لاروها از تخم بیرون می‌آیند و به داخل سیاهرگها یا عروق لنفی دیواره روده نفوذ می‌نمایند.

سپس به طرف کبد و قلب و مویرگهای ریوی به گردش در می‌آیند و ضمنا از لحاظ اندازه نیز بزرگ می‌شوند. ظرف چند روز لاروها به داخل راهها یا گذرگاههای هوایی آمده از نای ، مری و معده مجددا به طرف روده حرکت می‌کنند. در روده به صورت کرم رسیده و بالغ در می‌آیند. برای تکمیل و اتمام دوره زندگی کرم روده میزبان واسطه لازم نیست.

میزبان کرم آسکاریس

میزبان این کرم انسان و خوک می‌باشد. کرمهایی که در انسان و خوک وجود دارند، از نظر ساختمانی به هم شبیه‌اند، ولی از نظر فیزیولوژیکی اختلاف دارند. بدین ترتیب که تخمهای آلوده کننده کرم روده انسانی (کرم روده اطفال) معمولا در خوکها تولید کرم نمی‌کنند و بر عکس خوکهای جوان (بچه خوک ) معمولا لاروها را از خاکهای آلوده در طویله یا از پستان کثیف ماده خوک در موقع شیر خوردن می‌گیرند. خوکهای بالغ در برابر آلودگی نسبتا مصون هستند.

آلودگی انسان به کرم روده امر شایع و رایج است و اکثر مردم نواحی روستایی مبتلا هستند. کرمها ممکن است ترشحات سمی در روده تولید کنند یا به علت کثرت تعداد کرمها در روده ، مانع و انسداد بوجود آید. گاهی اوقات کرمها به طرف دهان یا بینی مهاجرت می‌کنند و حتی دیواره روده را به منظور رسیدن به سایر اندامها سوراخ می‌کنند. از این رو کسالت وخیم و یا مرگ را برای میزبان به بار می‌آورند.

عوارض آسکاریدوز

وجود تعداد زیاد کرم آسکاریس ،‌ مهاجرت و یا تجمع آنها در روده‌ها گاهی سبب ایجاد عوارض شدید می‌شود. این عوارض عبارتند از انسداد روده‌ها ، ابتلای کیسه صفرا ، پانکراتیت و آپاندیست حاد و سوراخ شدن روده‌ها. علایم انسداد روده ها شامل درد ناگهانی و پیچش شکم همراه با استفراغ ، اتساع شکم و مشاهده انسداد در عکس‌برداری با اشعه ایکس است.

تشخیص

تشخیص آلودگی به کرم بالغ با آزمایش مدفوع و مشاهده تخم به آسانی صورت می‌گیرد . در این مرحله تشخیص انسداد روده به علت آسکاریس با لمس شکم و توده‌های نرم و متحرک در زیر انگشتان ممکن است. تشخیص استقرار کرم آسکاریس در محلهای دیگر بدن فقط در هنگام عمل جراحی امکان دارد. بهترین روش آزمایش مدفوع برای تشخیص آسکاریس استفاده از روش کاتوکاتز است.

درمان

چند داروی موثر بر آسکاریس عبارتند از: ترکیب مبندازول ، ترکیب لوامیزول و ترکیبات پیرانتل پاموت.

 

[scorpion_tur]

اورنيتونيسوس: ( ornithonyssus)

گونه هاي مختلف دارد:
۱-اورنیتونیسوس بورساO.bursa ) به اين جرب Tropical fowl mite مي­گويند جرب مناطق گرمسيري و نيمه گرمسيري ماكيان مي­نامند. در ميزبانهاي خود از جمله ماكيان، بوقلمون، غاز، كبوتر و ساير پرنده­ها خونخواري مي كند و ضايعاتش بصورت ناراحتي در پرندگان، كاهش وزن و تخمگذاري آنمي و مرگ جلب توجه مي­كند. (بعضي از بيماريهاي پرندگان مثل نيوكاسل و پاستورلا و آبله را مي­توانند منتقل كند) اورنیتونیسوس هميشه در بدن ميزبان باقي مي­مانند ولي درمانیسوس شبگرد است و هميشه روي ميزبان نيست.
۲-اورنیتونیسوس سیلویاروم O.sylviarum)
جرب ماكيان است كه به آن جرب ،جرب ماكيان شمال مي­گويند Northern fowl mite جرب ماكيان در مناطق سردسيري است بيشتر در مرغهاي تخمگذار به پرها مي­چسبد خونخواري مي­كند به شدت كم خوني ايجاد كرده باعث كاهش تخمگذاري مي­شود كه حتي تا 50% گزارش شده است.
۳-اورنیتونیسوس باکوتی O.bacoti)
مخصوص جوندگان است (خرگوش و موش) مشكل مراكز پرورش حيوانات آزمايشگاهي است و انسان هم حمله مي­كند و آزار و اذيت مي­كند.وقتي پرنده در اثر كمخوني ناشي از درمانیسوس تلف مي­شوند جرب غير از پر در روي مجاري بيني و تنفسي و حنجره به تعداد زيادي وجود دارد.

 

[scorpion_tur]

درمانيسوس Dermanyssus)

درمانيسوس Dermanyssus)

این جرب در ماكيان اهميت زيادي دارد و بنام Red mite معروف است. ماكيان، بوقلمون و پرندگان وحشي را آلوده و از آنها خونخواري مي­كند. اندازه آنها در حدود ۹ ميليمتر است .
پاهای این جرب بلند و در انتها به یک زوج چنگال و یک بادکش بالشتک مانند ( کارنکول ) ختم می شود. هیپوستوم در ضمائم دهانی به طور واضحی به طرف جلو کشیده شده و 2 شلیسر بلند و تیز از آن خارج می شود پالپها بزرگ و متشکل از 5 بند هستند. در سطح پشتی یک صفحه مستطیلی شکل مشاهده می گردد و در سطح شکمی یک صفحه بزرگ و مدور تناسلی شکمی و یک صفحه مخرجی مدور مثلثی مشاهده می شود. درمانیسوس گالینه در مرحله نوچه و بلوغ خونخواري مي كنند و باعث آزار ميزبان مي­شوند و به علت خونخواري آنمي يا كم خوني ايجاد مي­كنند. این جرب شب گز مي­باشد و روزها در شكاف ديوار و لانه مخفي مي­شوند بيشتر در مرغان بومي مطرح است به ندرت در مرغداريهاي صنعتي ديده مي­شود در حالي كه در كشور ما يك مسئله عام در مورد مرغان تخمگذار است اين جرب به وسيله اشخاص يا كارگرهاي آلوده منتقل مي شوند. در عين حال پرنده­هاي وحشي آلودگي را به مرغداري مي آورند مثل گنجشك . تماس مستقيم پرندگان نيز باعث آلودگي مي­شود (پراكندگي اين جرب جهاني است بسته به آب و هواي خاصي ندارد)
علائم در پرنده­ها : بي حالي ،بي رمقي ،كاهش تخمگذاري و مرگ به علت آنمي.
در انسان هم گزارشاتي از ضايعات وجود دارد اما خيلي شديد نيست بعد از اينكه مرغها را از سالن خارج مي كنند تا 6ماه جرب مي تواند بدون دسترسي به ميزبان زندگي كند.جمعيت جربها در شرايط مناسب به شدت افزايش مي يابد.

​

 

[scorpion_tur]

دمودکس فولیکولارومemodex folliculorum

اين جربها انگل فوليكول هاي مو و غدد سباسه(چربی) انواع پستانداران از جمله انسان مي­باشند گونه هاي خيلي متفاوت دارند بسته به نوع ميزبان اسم گونه را تهيه كردند.خيلي مواقع ميزبان آلوده است اما هيچ علامت باليني واقعي ندارند مگر اينكه سيستم ايمني بدن ميزبان تضعيف شود و به شكل ندول­هاي جلدي ضايعات مشخص شود.جربهاي بالغ چهار زوج پای خیلی کوتاه دارد که این پاهها به چنگالهای کند و کوچکی ختم می شود.

در گاوها دمودکس بوویس (D.bovis) ضایعاتی به شکل ندول های پهن در پوست ایجاد می کند.هر چه سن بالاتر مي­رود درصد آلودگي به اين انگل بيشتر مي­باشد بعضي وقتها در سگ دمودكوزيس با عامل دمودکس کنیس(D.canis) به شكل گسترده وجود دارد كه تمام بدن را فرا مي­گيرد پوستها مي ريزد و پوست چين و چروك مي شود.در سگها عارضه اي به نام پوستولار دمودکوزیس(Pustular Demodecosis) در پوست ايجاد ضايعات عفوني مي­كند.معمولاً اگر توله سگها با سزارين متولد شوند آلوده نمي­باشد ولي با شير خوردن آلوده مي­شوند.
در موقع نمونه گيري از Demodex بايد پوست را با انگشت فشار داد تا ترشحات خارج شود در سگ روش آزمايش مدفوع نيز توصيه مي­شود چون خارش در سطح پوست دارد حيوان آنها را بارها با دهان مي­خاراند و وارد دهان مي شود و همراه مدفوع دفع مي­شود.
در انسان دو گونه دمودکس فولیکولاروم(D.follicularom) و دمودکس برویس (D.brevis) ممکن است باعث درماتیت، جوش، زرد زخم واگیردار یا ورم پلک بشوند ولی معمولاً به نظر نمی رسد که اثرات سوئی ایجاد کند. شستشوی روزانه با آب و صابون می تواند آلودگی را کاهش دهد. در آلودگیهای شدید که به درماتیت منجر می شود می توان از Danish ointment که حاوی ترکیب پلی سولفید است استفاده کرد، این دارو را نباید به پلک مالید چون ممکن است سبب تحریک شود. درمان دیگر عبارت است از مصرف کرم سلنیوم سولفاید نیم درصد، گوگرد ۱۰ درصد یا بالزام پرو ۵ درصد که حاوی بنزیل بنزوات است.روی بچه ها و جوانان دمودکس بندرت مشاهده می شود ومیزان شیوع آن با افزایش سن بالا می رود.
در شتر ممكن است با آبله اشتباه شود سير تكاملي اين جرب ۲۴-۱۸ روز است و همه در فوليكول طي مي­شود و براي درمان از سم آميتراز استفاده مي­كنند كه بطور انتخابي بر عليه دمودکس مورد استفاده قرار مي گيرد.
​

 

[scorpion_tur]

اولین گزارش نماتد فیزالوپترا آلاتا در پرنده بوتیمار در استان فارس

اولین گزارش نماتد فیزالوپترا آلاتا در پرنده بوتیمار در استان فارس

در آذر ماه سال 1387 لاشه یک عدد مرغ ماهی خوار از خانواده بوتیمارها به اسم Bittern(Botaurus stellaris) جهت کالبد گشایی ارجاع گردید. پرنده حدود 68 سانتی متر قد در نزدیکی سعادت شهر از توابع استان فارس به صورت زخمی پیدا شد که پس از لحظاتی میمیرد. پرنده دارای رنگ قرمز با خالهای مشکی و نوک بلند و قوی است که پراکندگی نسبتا بالايي دارد. این پرنده از ماهی ها، دوزیستان، خزندگان، سخت پوستان و حشرات تغذیه میکند. در کالبد گشایی این پرنده تعداد 17 عدد کرم فیزالوپترا که در مخاط معده چسبیده بودند، یافت شد. کرم های نر و ماده پس از شفاف سازی توسط لاکتوفنل و گلیسیرین و قرار گرفتن در حالت دلخواه ( سطح پشتی-شکمی) مورد بررسی قرار گرفتند. اسپیکول کرم نر جهت تعیین گونه مورد اندازه گیری قرار گرفت. گونه کرم فیزالوپترا، آلاتا تشخیص داده شد که اولین گزارش در ایران است.
اين كرم از جنس هاي بزرگ نماتودهاي اسپيروريد و از خانواده فيزالوپتریده ميباشد. ميزبان اصلي آن مهره داران بخصوص پرندگان وپستانداران هستند كه در روده باريك و معده آنها يافت ميشوند. تخم اين كرم واجد لارو و جداره ي ضخيم ميباشد. نرها واجد باله دمی بزرگ و بین 15 تا 25 میلی متر طول و ماده ها تا 40 میلی متر طول دارند. اسپیکول کرم نردو عدد و بصورت نا مساوی است. سر کرم واجد لب و دندان است كه در نقاط مورد گزش، نقاط خونريزي دهنده باقي ميماند و باعث ايجاد التهاب شديد در مخاط معده و روده ميشود. بي اشتهايي ، استفراغ، لاغري و مدفوع تيره از علائم باليني آلودگي است. میزبان واسط انگل سوسک ها جیرجیرک ها و ملخ ها می باشند.

 

[scorpion_tur]

نئوآسکاریس ویتولوروم یا توکسو کارا ویتولوروم

سیر تکاملی این نماتد تا حدودی با سایر نماتد های این خانواده متفاوت است اگر گاو مسن در محیطی باشد که تخم آسکاریس باشد و آنرا بخورد بیماری اتفاق نمی‌افتد نوزادها در نسوج مختلف به حالت خفته در می‌آیند بنابراین در طبعیت نباید گاوهای بالای ۹ ماه آلوده باشند در زمان آبستنی و در روزهای آخر به علت تغییرات هورمونی ایمنی کم می‌شود انگل از نسوج خارج می‌شوند. چون انگل عمدتاً در روده زندگی می‌کند عوارض آن نیز در روده دیده می‌شود. نوزادها خفته بیدار می‌شوند یک تعداد وارد دستگاه گردش خون شده و به غدد پستانی می‌روند وقتی که گوساله به دنیا می‌آید از شیر مادر تغذیه می‌کند که عمدتاً از راه شیر آلوده می‌شوند بیماری ناشی از شیر است. حتی در گوساله‌ها ۲۳-٢١ روزه نیز آلودگی شدید می‌تواند اتفاق بیافتد چون در این مدت کرم بالغ تخم ریزی می‌کند دام مسن تر که می‌شود تخم دفع می‌کند. ممکن است تعدادی نوزاد به ریه رفته ذات ریه کرمی ایجاد کنند. آلودگی جنینی هم وجود دارد از طریق جفت آلوده می‌شود ولی راه غالب شیر است.

بیماری زایی: در ایران فقط در گاوداری‌ها و گاومیش داری‌هایی که شرایط بهداشتی بدی دارند آلودگی هست در گاوداری‌های صنعتی آلودگی را نداریم انگل از روده تغذیه می‌کند علائم آن کاهش وزن، بی‌اشتهایی و لاغری و وجود چربی در مدفوع است. (نئوآسکاریس ویتولورم) اسهال گلی رنگ بوده و بوی کلروفرم می‌دهد و آلودگی با اسهال کلی فرمی همرا است.کرم‌های روده کلفت از نظر تشخیص بزرگ هستند به جز اسکرجابنیا که mm۶-۵ است.
​