النباء العظیم حیدر کرار است

[zeinab70]

اعوذ بالله من الشیطان الرجیم

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ
عَمَّ يَتَسَاءلُونَ
عَنِ النَّبَإِ الْعَظِيمِ
الَّذِي هُمْ فِيهِ مُخْتَلِفُونَ

​

امام عصر (عج) در دعای پر فضیلت افتتاح امیرالمومنین علی(ع) را نبا عظیم معرفی می کنند.
«عم یتساءلون، عن النبإ العظیم» «از چه سوال می کنند از خبر بزرگ» امام (عج) در دعا می فرمایند: «حضرت علی» نبأ عظیم است. «الذی هم فیه مختلفون» «که درباره آن با هم اختلاف دارند» یعنی بر امامت و ولایت علی (ع) اختلاف داشتند پس خبر بزرگ قرآن، ولایت و امامت علی (ع) است. این تعبیر حاکی از عظمت ایشان است که آینه تمام نمای حق و نشانه عظمت و بزرگی پروردگار است.
نبأ: خبری است که فایده و سود بزرگی دارد، که از آن خبر علم و دانش حاصل می شود و بر ظن و گمان غلبه می کند، هیچ گاه گفتن خبر به معنی نبأ درست نیست. مگر این که سه اصل و نتیجه ای که گفته شد و از نبأ فهمیده می شود در آن باشد. 1- سود و فایده 2- علم و دانش 3- غلبه برظن و گمان و به خبری که دروغ نباشد، مثل تواتر و خبر از سوی خدا و از سوی نبی. [1]
در بیشتر تفاسیر و روایات اهل بیت (ع) در ذیل سوره نبأ آیه «عن نبأ العظیم» چنین آمده است:

1. قرآن کریم: یعنی مردم قرآن را مسخره کرده و می گفتند: این قصه ها افسانه های پیشینیان است یا شعر است و ...
   
2. قیامت: در امکان قیامت هم گفتگوها بود که مگر می شود انسان بعد از مرگش دوباره زنده شود و این چه خبری است که پیامبر صلّی الله علیه و آله ادعا می کند.
   
3. رسول خدا صلّی الله علیه و آله می گفتند: این شخص از طرف خدا نیامده بلکه شاعر، ساحر و .... است.
   
4. مراد از نبأ عظیم، ولایت حضرت امیرالمومنین (ع) است و احادیث دال است بر آن است که در ادامه شرح داده می شود.

علامه طباطبائی درباره این دسته اقوالی که «نبأ عظیم» را عقایدی چون اثبات صانع و صفات او و ملائکه و رسل او و مسأله حجت، بهشت و دوزخ و غیر آن بیان کرده می فرماید: "این سوره و آیه متضمن خبر از آمدن یوم الفصل و صفات آن و استدلال برحقیقت آن و تردید ناپذیری آن است و این که در روایات آمده که منظور از «نبأ عظیم» علی (ع) است، این از باب بطن قرآن است نه تفسیر لفظ آیه". [2]
«نبأ عظیم» هر چند چهار مصداق دارد ولی همه این ها به مصداق مهم یعنی امیرالمؤمنین علیه السّلام برمی گردند.
اما قرآن: طبق فرمایش رسول گرامی در حجة الوداع، که: من دو چیز گرانبها در نزد شما به امانت می گذارم مادامی که به هر دو عمل کنید گمراه نمی شوید: یکی قرآن و دیگری عترت و اهل بیتم.پس قرآن کریم و عترت پیامبر صلّی الله علیه و آله با هم اند و هر کدام عدل دیگری به حساب می آیند.
اما قیامت: این امیرالمؤمنین علیه السّلام است که قسیم النار و الجنه می باشد، و بدون آن حضرت قیامتی بر پا نمی شود، از سوی دیگر رسیدن به سعادت اخروی در گرو کامل شدن دین است که خداوند پس از منصوب کردن حضرت علی علیه السّلام به امامت در روز غدیر فرمود: «الیوم اکملت لکم دینکم» امروز دین شما (با امامت علی علیه السّلام ) کامل کردم، با ولایت او نعمت های الهی بر امت تمام گشت، «و اتممت علیکم نعمتی» و نعمتم را بر شما تمام کردم، و با ولایت آن حضرت، احکام اسلامی و پیامبر صلّی الله علیه و آله دوام می یابد، «و رضیت لکم الاسلام دینا» اسلام را دین شما گردانیدم، و با عملی شدن احکام اسلام توسط آن حضرت،‌کفار مأیوس می شوند، و امروز کفار (با امامت حضرت علی علیه السّلام ) از ضربه زدن به دین شما مأیوس شدند و از آنها نترسید و از من بترسید.
اگر هم کسی بگوید: مراد از «نباء عظیم» خود پیامبر صلّی الله علیه و آله است، باز برمی گردد به حضرت علی علیه السّلام چرا که قرآن کریم در آیه مباهله، حضرت علی علیه السّلام را نفس پیامبر صلّی الله علیه و آله خوانده است.

[FONT=&quot]


[/FONT][FONT=&quot]
[/FONT][FONT=&quot][/FONT]

 

[zeinab70]

شأن نزول
علي بن ابي طالب (ع) گويد: صخر بن حرب نزد رسول خدا (ص) آمد و گفت: امارت ولايتي كه تو داري، بعد از تو از آن كيست؟
پيامبر گفت: از آن كسي كه او نسبت به من چون هارون نسبت به موسي است.
در اين هنگام خداوند آيه «عم يتسائلون» را نازل كرد. يعني اهل مكه از تو درباره خلافت علي مي پرسند.«عن النبأ العظيم الذي هم فيه مختلفون» برخي از آنها ولايت او را تصديق خواهند كرد و برخي تكذيب « كلا سيعلمون ثم كلا سيعلمون»و اين ردي است بر آن ها، خلافت او را خواهند شناخت و آن را حق خواهند يافت، زيرا كه در قبرهايشان از آن ها سؤال مي شود و هيچ مرده اي از آن ها در شرق و غرب جهان در دريا و خشكي نخواهد بود كه نكير و منكر از او مي پرسند و به او مي گويند: خداي تو كيست؟ دين تو چيست؟ و امام تو كيست؟ ! [3]

نبأعظيم در احد
روايت شده است: در روز جنگاحد چون مردم گريختند علي (ع) در جلو شمشير مي زد و جبرييل در سمت راست او وپيامبر و ميكاييل در سمت چپ او بودند، در اين هنگام نازل شد كه: بگو «نبأ عظيم»است و مردم از او دوري مي كنند. [4]

نبأعظيم در جنگ صفين
علقمه گويد: در جنگ صفين روزي مردي از سپاه شام غرق در سلاح بيرون آمد و بر سرش قرآني بود و اين آيه را ميخواند: «عم يتساعلون عن النبأ العظيم» خواستم به پيكار او بروم، علي (ع) به من گفت: بايست، و خود پيش رفت و به آن مرد گفت: آيا «نبأ عظيم» را كه در آن اختلاف كرده اند مي شناسي؟ آن مرد گفت: نه. علي (ع) گفت: به خدا سوگند من «نبأ عظيم» هستم درباره من اختلاف كرديد و بر ولايت من منازعه مي كنيد و از او ولايت من، بعد از آنكه پذيرفته بوديد بازگشتيد بعد از آن كه با شمشير من هدايت شديد با اين عصيان خودهلاك گشتيد، روز غدير دانستيد و روز قيامت خواهيد دانست آنچه را كه دانسته بودند.[5]

[SUB]توصيف«نبأ عظيم» از زبان پيامبر (ص)
[/SUB][SUB]امام رضا (ع) از پدران خودو از امام حسين (ع) نقل مي كند كه رسول خدا (ص) به علي (ع) گفت: يا علي، تو «حجتالله» هستي و تو «باب الله» هستي و تو«الطريق الي الله» هستي و تو«النبأ العظيم»هستي، تو«الصراط المستقيم» هستي، تو«المثل الاعلي» هستي يا علي تو«امام المسلمين»و«امير المؤمنين» و «خير الوصيين» و «سيد الصديقين» هستي، يا علي تو«الفارقالاعظم» و تو «الصدق الاكبر» هستي، يا علي تو خليفه من بر امت هستي و اين تو هستيكه ديون مرا پرداخت مي كني و وعده هاي مرا انجام مي دهي، يا علي تو بعد از منمظلوم خواهي بود، يا علي تو را بعد از من كنار مي نهند، يا علي تو بعد از من مهجورمي شوي خداي تعالي را و آنچه را كه از امتم حاضر هستند گواه مي گيرم كه حزب تو حزبمن و حزب من حزب خداست و حزب دشمنان تو حزب شيطان است. [6][/SUB]

 

[zeinab70]

«نبأعظيم» در خطبه وسيله
اميرالمؤمنين (ع) در فرازيخطبه طولاني «وسيله» كه در آن وسايل تقرب الهي را بر مي شمارند چنين مي گويد: ...اي مردم بدانيد كه من در ميان شما همانند هارون در آل فرعون و باب حطّه در بنياسرائيل و كشتي نوح در ميان قوم نوح هستم و من «نبأ عظيم» و صديق اكبر هستم و بهزودي آنچه را كه وعده داده شده ايد خواهيد دانست. [7]

«نبا عظيم» در قيامت
در روايت اصبغ بن نباتهآمده است: علي (ع) فرمود: به خدا سوگند من «نبا عظيم» هستم كه در آن اختلاف ميكنند، چنين نيست، خواهند دانست، باز هم چنين نيست خواهند دانست، هنگامي كه بينبهشت و دوزخ بايستم و بگويم اين شخص از آن من و اين يكي از آن تو ( اي دوزخ ). [8]سخني ديگر از اميرالمؤمنيندر توصيف خود به نبأ عظيم عباراتي دارد كه در كتب بسياري و با سندهاي متفاوتي ذكرشده است. حتي ائمه (عليهم السلام) نيز روايت سخن امير المؤمنين را از او نقل كردهاند، برخي از نقل هاي اين روايت:اميرالمؤمنين فرمود:خداوند بنأيي اعظم از من و آيتي اكبر از من ندارد و فضيلت من بر امت هاي گذشته باوجود اختلاف زبان هايشان عرضه است و آن ها به فضل من اقرار نكردند. [9]محمد بن فضيل گويد: ازامام صادق (ع) درباره سخن خدا: «عم يتسائلون عن النبأ العظيم الذي هم فيه مختلفون»پرسيدم حضرت فرمود: او امير المؤمنين (ع) است كه مي فرمود: براي خداوند نبأئي اعظماز من نيست و فضل من براي امت هاي گذشته با وجود اختلاف زبان هايشان عرضه شده بود.[10]

چند حدیث:
ابوحمزه ثمالي مي گويد ك به امام باقر (ع) گفتم: فداي تو شوم، شيعيان از تفسير «عم يتسائلون عن النبأ العظيم» از شما مي پرسند 000 حضرت فرمود: مراد اميرالمؤمنين (ع) است كه آن حضرت مي فرمود: خداوند آيتي اكبر از من و نبائي اعظم از من ندارد. [11]
ابان بن تغلب گويد: از امام (ع) درباره سخن خدا: «عم يتسائلون عن النباء العظيم الذي هم فيه مختلفون» پرسيدم، حضرت فرمود: او علي (ع) است، چرا كه در مورد رسول خدا (ص) هيچ اختلافي نيست. [12]
ابو حمزه ثمالى حكايت می کند؛ از امام جواد (ع) در تفسير «عَمَّ يَتَساءَلُونَ. عَنِ النَّبَإِ الْعَظِيمِ‏» (از تو درباره ی خبر عظیم می پرسند.) سؤال كردم. در جواب فرمودند: «علىّ بن ابى طالب (ع) به اصحاب خود مى ‏گفت: به خدا سوگند من نبأ عظيم هستم كه تمامى امّت درباره ی من اختلاف كردند. به خدا سوگند، خداى سبحان را خبری عظيم ‏تر و بزرگتر از من نيست و پروردگار هيچ آيه‏ و نشانه ای از من بزرگتر ندارد.»


منابع:
[1]راغب اصفهانی، 1412 ق: ج4، ص281
[2] طباطبائی، 1374 ش: ج20، صص 256 -257
[3]شواهد التنزيل: 2/418 و تاويل الايات الظاهره: 734.
[4]مناقب ابن شهر آشوب: 3/80.
[5]مناقب ابن شهر آشوب: 834، و تاويل الايات الظاهره: 734.
[6]مسند امام علي2/285 و مدينه المعاجز: 3/158،ح 812.
[7] عيون اخبار الرضا: 2/6 ح 13.
[8]الكافي: 8/30.
[9]تاويل الايات الظاهره: 735 و مناقب ابن شهر آشوب:3/80.
[10] تفسير القمي:2/401، تفسير البرهان: 4/419، تفسير نور الثقلين 5 /491 و با اندكي اختلاف در بصائر الدرجات: 97.
[11تاويل آيات الظاهره: 737.
[12الكافي: 1/207، تفسير فرات كوفي: 533، شواهد التنزيل 2/417، تاويل الايات الظاهره: 733.