اصول طراحی کارخانه صنایع غذایی- مطالعه امکان سنجی

["ALPHA"]

مفهوم امكان سنجي (Concept of Feasibility):

امکان سنجی، به طور کلی به معنای بررسی و تجزیه و تحلیل شانس موفقیت یک پروژه یا کسب‌وکار است. به عبارت دیگر، هدف از مطالعات امکان سنجی تعیین میزان امکان‌پذیری و اجرایی بودن یک پروژه و ثمربخشی آن می‌باشد.
‌این مطالعات معمولا توسط شخص ثالثی خارج از مجموعه سرمایه‌گذاران و شرکای پروژه یا کسب‌وکار صورت می‌گیرد،و ‌این امکان را فراهم می‌آورد که تمام جوانب مثبت و منفی پروژه یا موقعیت سرمایه‌گذاری سنجیده شود.
مطالعات امکان‌سنجی، فرآیندی کنترل شده برای مشخص نمودن همزمان مشکلات و مزایای اجرای یک پروژه یا ورود به یک موقعیت سرمایه‌گذاری است و همراه با توصیف کامل شرایط و برآورد عواید و هزینه‌های (آنالیز هزینه- فایده) انجام آن صورت مي‌گيرد. اين مطالعات در حکم گام نخست در فرآیند تصمیم‌گیری سرمایه‌گذاران یا مدیران به حساب می‌آید.
مطالعات امکان سنجی را می‌توان نقطه عطف فرآیند تصمیم‌گیری در اجرای پروژه یا انجام سرمایه‌گذاری دانست. پاسخ «بله» یا «نه» در برابر ‌این پرسش که «آیا باید پروژه را اجرا کرد یا در پروژه سرمایه‌گذاری نمود؟» تعیین کننده روال آتی برخورد سرمایه‌گذار یا مدیر با صورت مساله است.
**طرح هاي امكان سنجي با اهداف مختلفي تهيه مي گردند؛اهدافي چون ارائه به موسسات مالي،جهت دريافت وام و تسهيلات، معرفي طرح به سرمايه گذاران جديد، اخذ مجوزها، تلفيق شركت ها و … .
همچنين مطالعات امكان سنجي مي تواند براي انواع طرح ها و پروژه ها صورت گيرد:
طرح هاي امكان سنجي (توجيهي) براي راه اندازي كارخانه هاي صنعتي و توليدي
طرح هاي امكان سنجي (توجيهي)براي راه اندازي كسب و كارهاي خدماتي
طرح هاي امكان سنجي (توجيهي) براي پروژه هايي كه يكبار اتفاق مي افتند نظير اجراي پروژه هاي عمراني
طرح هاي امكان سنجي (توجيهي) به منظور تصميم گيري و انتخاب بين چند گزينه مختلف سرمايه گذاري

 

["ALPHA"]

​

مطالعات امکان سنجی مقدماتی (PFS)، چیست و در چه مواقعی انجام می شود؟

در مطالعات امكان سنجی مقدماتی (Pre Feasibility Study)، به مشخصات کلی پروژه پرداخته می شود و معمولا در زمانی که سرمایه گذار با چند گزینه مختلف روبروست انجام می گردد. در این مطالعات متناسب با ابعاد پروژه، عمدتا به موارد زیر توجه می شود:

1- بازنگری، بازبینی و اعلام نظر در مورد مطالعات پیدایش طرح

2- تعیین و تحلیل گزینه های فنی طرح


a- تعیین و تحلیل گزینه های محل اجرای طرح
b - تعیین و تحلیل گزینه های فناوری طرح
c - تعیین و تحلیل گزینه های روش اجرای طرح
d- تعیین و اولویت بندی گزینه های فنی طرح متشكل از گزینه های محل اجرای طرح، گزینه های فناوری طرح و گزینه های روش اجرای طرح e - تهیه برنامه زمانی اجرای مقدماتی برای گزینه های فنی مختلف طرح
3- تحلیل مالی و اقتصادی گزینه های فنی طرح
a- تعیین ضوابط حاكم بر نحوه اندازه گیری هزینه ها و درآمدهای طرح
b برآورد هزینه های هریك از گزینه های فنی طرح بر اساس ساختار تفكیك هزینه های كمی و غیركمی
c- برآورد درآمدهای هریك از گزینه های فنی طرح بر اساس ساختار درآمدهای كمی و غیركمی
d- تحلیل هزینه - درآمد و اولویت بندی اقتصادی گزینه فنی طرح e- تحلیل حساسیت هر یك از گزینه ها نسبت به تغییرات قیمت ها، طولانی شدن دوره اجرا، تغییرات قابلیت دسترسی و میزان تولید یا خدمات حاصل از گزینه های مختلف، تعیین درجه عدم قطعیت برآوردها و تجدید نظر در اولویت بندی اقتصادی گزینه ها
4- تحلیل مالی گزینه های فنی طرح
a- برآورد هزینه ها و درآمدهای كمی هر یك از گزینه های فنی بر مبنای قیمت های بازار، ضمن در نظر گرفتن مالیات های متعلقه
b- تحلیل حساسیت برآوردها نسبت به تغییرات قیمت ها، طولانی شدن دوره اجرا، تغییرات در قابلیت دسترسی، میزان تولید یا خدمات حاصل از گزینه های مختلف و تعیین درجه عدم قطعیت آنها
c- تحلیل مالی گزینه های فنی طرح و اولویت بندی آنها
5- بررسی های اجتماعی و ارزیابی آثار و پیامدهای اجتماعی هر یك از گزینه ها
6- ارزیابی فنی – اقتصادی و مالی گزینه های مختلف طرح و اولویت بندی آنها
7- تهیه گزارش امكان سنجی مقدماتی طرح

 

["ALPHA"]

محتوای طرح امکان سنجی (توجيهي):

محتوای طرح امکان سنجی (توجيهي):

محتوای طرح امکان سنجی (توجيهي):
به طور معمول یک گزارش توجیهی از بخش های مختلف زیر تشکیل یافته است.

بخش اول- مطالعات بازار: معادل واژه انگلیسی Market Study بوده که جنبه های مختلف بازار محصولات و یا خدمات پیش بینی شده برای طرح از جمله عرضه، تقاضا، مصرف، واردات، صادرات، بازار هدف و سایر موارد را مورد مطالعه و بررسی قرار می دهد.


بخش دوم- توجیه پذیری فنی: معادل واژه انگلیسی Technical Feasibility می باشد که در این بخش ابعاد مختلف فنی طرح از جمله دانش فنی مورد استفاده، شرح روش و فرآيند توليد، ظرفیت، محل اجرا، ماشین آلات و تجهیزات و تاسيسات مورد نیاز، محاسبه مواد اوليه مورد نياز، نيروي انساني، زمان بندي اجراي طرح و ساير اطلاعات فني را مورد مطالعه قرار می دهد.

بخش سوم- تجزیه و تحلیل مالی: معادل واژه انگلیسی Financial Analysis می باشد که در آن شاخص های مختلف مالی و سودآوری طرح با استفاده از اطلاعات بخش های قبلی گزارش و براساس اصول و استانداردهای اقتصاد مهندسی بدست آمده و مورد تجزیه و تحلیل قرار می گیرد و براساس آن شاخص ها در خصوص اجرا و یا عدم اجرای طرح تصمیم گیری می شود.

 

["ALPHA"]

مطالعه امکان سنجی(Feasibility study)

مطالعه امکان سنجی(Feasibility study)

اولین گام در تحلیل و طراحی سیستم ها، امکان سنجی می باشد.

مطالعه امکان سنجی(Feasibility study) ، یک روش ارزشیابی و تحلیل پتانسیل پروژه پیشنهاد شده است که بر اساس بررسی گسترده و تحقیق برای ایجاد شرایط راحت تر برای تصمیم سازان انجام میشود.
در واقع، ارزیابی می نماییم که یک پروژه در چه مدت زمان و با چه هزینه ای امکان پذیر می باشد.
هدف از امکان سنجی، ارزیابی اولیه جهت قبول یا رد پیشنهاد انجام پروژه وهمچنین کشف هدفمند و منطقی نقاط قوت و ضعف و فرصت ها و تهدیدهای یک کسب و کار موجود یا پیشنهادی، ضمن در نظر گرفتن محیط زیست، منابع مورد نیاز و در نهایت چشم انداز موفقیت است.
به زبان ساده، دو معیار برای قضاوت شامل هزینه(cost) مورد نیاز و ارزش (value) به دست آمده است.به این ترتیب،یک مطالعه امکان سنجی مناسب باید یک پیش زمینه تاریخی از کسب و کار یا پروژه، توضیح محصول یا سرویس، بخش های مالی،جزییات عملیات و مدیریت، تحقیق بازار(Marketing research) و مقررات، داده های مالی، الزامات قانونی و مالیات های اجباری می شود.

معمولا مطالعات امکان سنجی قبل از توسعه فنی وپیاده سازی پروژه انجام می شوند.


هدف و بی طرفی
​

مطالعه امکان سنجی، پتانسیل موفقیت یک پروژه را ارزیابی می کند، به همین دلیل بی طرفی یک فاکتور مهم در اعتباری است که از طرف سرمایه گذاران و موسسات وام دهنده داده می شود.به همین دلیل باید این کار را به صورت هدف مند انجام داد و از یک روش بی طرفانه برای فراهم کردن اطلاعاتی که تصمیم ها بر مبنای آن گرفته می شوند استفاده نمود.
امکان سنج باید فردی با تجربه باشد تا بتواند به درستی هزینه، زمان ،افراد لازم و تعیین سرحدات را تخمین بزند.

 

["ALPHA"]

پنج فاکتور رایج در مطالعه امکان سنجی

عبارت مخفف تلوس (TELOS) به معنی پنج زمینه در امکان سنجی است که شامل:

فنی (technical)

اقتصادی (economic)

قانونی (legal)
عملیاتی (operational) زمان بندی (scheduling) می شود.​

​

امکان سنجی تکنولوژی و سیستم این ارزیابی بر اساس طراحی کلی ملزومات سیستم وبرای تعیین این که شرکت دارای تخصص فنی لازم برای تکمیل پروژه می باشد، انجام می شود. زمانی که یک گزارش امکان سنجی نوشته می شود، موارد زیر باید مد نظر قرار گیرند:
یک توضیح خلاصه از کسب و کار برای ارزیابی فاکتور های محتمل تری که می توانند مطالعه را تحت تاثیر قرار دهند
بخشی از کسب و کار که مورد بررسی قرار می گیرد
فاکتور انسانی و اقتصادی
راه حل های ممکن برای مسایل
در این سطح، دغدغه ما این است که آیا پروپوزال با در نظر گرفتن یک هزینه معمولی، از نظر فنی و قانونی انجام پذیر است یا خیر.


امکان سنجی قانونی(legal feasibility)


تعیین می کند که آیا سیستم پیشنهادی با الزامات قانونی تناقضی نداشته باشد، مثلا یک سیستم پردازش داده باید با قوانین حفاظت اطلاعات محلی همخوانی داشته باشد.
امکان سنجی عملیاتی(operational feasibility)
امکان سنجی عملیاتی، مقیاسی از این است که یک سیستم پیشنهادی چطور مسایل را حل می کند، از فرصت های شناسایی شده در تعریف اسکوپ بهره می برد و چقدر الزامات شناسایی شده در فاز تحلیل الزامات توسعه سیستم را براورده می کند. ارزیابی امکان سنجی عملیاتی بر میزان مناسب بودن پروژه های توسعه ای پیشنهادی برای محیط کسب وکار موجود و اهداف، با توجه به توسعه زمان بندی،تاریخ تحویل،فرهنگ همکاری و فرآیندهای موجود کسب وکار تمرکز دارد.​

امکان سنجی اقتصادی(economic feasibility) هدف بررسی امکان سنجی اقتصادی،تعیین مزایای مثبت اقتصادی برای سازمانی است که سیستم پیشنهادی برای آن فراهم می شود و شامل اندازه گیری و شناسایی تمام مزایای مورد انتظار می شود.این ارزیابی معمولا دارای یک تحلیل هزینه/سود می شود.
امکان سنجی فنی(technical feasibility)

ارزیابی امکان سنجی فنی بر روی به دست آوردن یک درک از منابع فنی موجود در سازمان و امکان استفاده از آن ها در زمان نیاز در سیستم پیشنهادی تمرکز دارد و یک ارزیابی از سخت افزار و نرم افزار موجود و این که تا چه حد با سیستم پیشنهادی همخوانی دارند را فراهم می کند.
امکان سنجی زمان بندی(schedule feasibility)
در صورتی که زمان تکمیل پروژه بیش از حد طولانی شود،قبل از اینکه مفید باشد ممکن است دچار شکست شود.معمولا این به این معنی است که تخمین بزنیم که توسعه یک سیستم چقدر طول می کشد و آیا می توان آن را در یک بازه زمانی و با استفاده از برخی از روش ها مانند دوره بازگشت (payback period) تکمیل نمود.امکان سنجی زمان بندی مقیاسی است برای این که زمان بندی یک پروژه تا چه حد منطقی است.با داشتن توان فنی موجود،آیا موعدهای پروژه منطقی هستند؟برخی از پروژه ها با موعدهای مشخص شروع می شوند و شما باید تعیین کنید که این موعدها آیا اجباری هستند یا تنها زمان های مطلوب می باشند.​

​

مراحل امکان سنجی


اول) بررسی تقاضا، تعیین حوزه ی عملکرد یا محدوده ی پروژه، شناخت سیستم موجود، شناخت نیاز ها و مشکلات.
دوم) بررسی و تحلیل اهداف سیستم جدید. معمولاً بر اساس اولویت و تقدم اجرایی طبقه بندی می شوند. پس برای هر هدف افراد و واحدهای ذینفع مشخص می گردند.
سوم) تعیین موجودیت های خارجی در ارتباط مستقیم با سیستم. در این مرحله باید دیاگرام متن که شاخص حوزه ی عملکرد سیستم است را مشخص کرد.
چهارم) تعیین عوامل محدودکننده ی اجرای پروژه. به عبارت دیگر میزان ریسک در موفقیت پروژه مشخص می شود.
پنجم) تعیین دقیق محدوده ی پروژه. نیازها را مشخص کرده و به تایید مشتری رساند.
ششم) ارانه راه حل.
هفتم) بررسی اقتصادی پروژه. هزینه های سخت افزاری، نرم افزاری، افراد، مکان و زمان.


گزارش امکان سنجی



در متن اين گزارش، بايد از جمله به موارد زير پرداخته شود:


· امکانات بالقوه سازمان
· ريسک‌ها، خطرات و احتمال آنها
· اولويت‌ها در سازمان
· محدوده کاربرد
· جنبه‌هاى تجارى - اقتصادي
· زمينه‌هاى رقابت
· اهميت پروژه يا توليد براى سازمان
· اقدامات اوليه لازم
· طرح پيشنهادى براى اجراء
· اقدامات لازم در طول مدت انجام کار
· نيروى انسانى لازم
· امکانات و تجهيزات لازم
· دوره حيات پروژه يا توليد
· طرح زمان‌بندى اجراء با توجه به اولويت‌ها
· هزينه اجراء

در این گزارش هزینه های تخمینی - سخت- در قالب موردکاری مشخص می شوند.
گزارش امکان سنجی به عنوان منشور پروژه برای انجام مراحل بعدی مورداستفاده قرار می گیرد.
​

سرفصل های گزارش پروژه


· مقدمه
· خلاصه ای در مورد هیات مدیره و ساختار سازمانی کارفرما
· متدولوژی و روش اتخاذ شده برای مطالعه ی سیستم
· سیستم پیشنهادشده
· راه حل های ارائه شده به کارفرما که پذیرفته نشده
· راه حل های پذیرفته شده
· بررسی اقتصادی شامل هزینه ها و سودآوری ها
· برنامه ریزی پروژه
· نتیجه گیری و پیشنهادات
· ضمایم تکنیکی

یافتن واقعیات




. شناخت اولیه ای از نیازها و مشکلات بدست می آوریم.
. در پروژه های بزرگ باید افرادی را به عنوان Domain Expert در کنار تیم مهندسی نرم افزار قرار داد تا اطلاعات به درستی گردآوری شود.


روش های بدست آوردن اطلاعات
​

· تهیه ی پرسشنامه
· مصاحبه
· مطالعه ی مستندات سیستم
· مشاهده ​

​

 

["ALPHA"]

سر فصل های مطالعات امکان سنجی

سر فصل های مطالعات امکان سنجی

به منظور تصمیم گیری نهایی درباره سرمایه گذاری در طرحهای ارائه شده از سوی فناوران وجود مطالعات بازار و امکان سنجی فنی اقتصادی ضروری می باشد
در یک مطالعات امکان سنجی در پی آنیم تا با شناسایی و تحلیل گزینه های متنوع فنی ، اجرایی و ارزیابی های اقتصادی و مالی گزینه ها و ملاحظات اجتماعی سرمایه گذاری، مناسب ترین گزینه برآورنده نیاز را انتخاب کنیم. برنامه پروژه که شامل تعیین محل اجرا ، ظرفیت یا وسعت، محدوده کار، منابع لازم، فن آوری مناسب، روش های انجام کار، بودجه و زمان بندی پروژه و به ویژه نحوه تامین منابع مالی باشد محصول و نتایج مطالعات امکان سنجی است.
سر فصل های مطالعات امکان سنجی به شرح زیر می باشد:
الف)سابقه و تاریخچه طرح
ب)بازار و ظرفیت کارخانه
ج)مواد اولیه و نهاده های مورد نیاز
د)موقعیت و محل کارخانه
ه)طراحی پروژه
و) برآورد هزینه
ز)برآورد نیروی انسانی بهره بردار
ح)برنامه ریزی اجرای پروژه
ط)ارزیابی مالی و اقتصادی

 

["ALPHA"]

مطالعات امکان سنجي مقدماتي (PFS)

مطالعات امکان سنجي مقدماتي (PFS)

مطالعات امکان سنجي نهايي (FS)، چيست و در چه مواقعي انجام مي شود؟



​

مطالعات امكان سنجي نهايي (Feasibility Study)، پس از مرحله پيدايش طرح و تعریف چارچوب کلی آن از لحاظ مشخصات محصول، ظرفیت تولید و میزان سرمایه گذاری انجام مي شود. اين مطالعات بنا به نياز و درخواست کارفرما، در سطوح مختلفي از جزئيات پروژه مي تواند وارد شود. در اين مطالعات متناسب با ابعاد پروژه، عمدتا به موارد زير توجه مي شود:

1- تعيين ساختگاه طرح
1-1- تعيين گزينه هاي ساختگاه طرح در محل انتخابي براي اجراي طرح
1-2- مقايسه و اولويت بندي گزينه هاي مختلف ساختگاه طرح و تهيه گزارش انتخاب ساختگاه
2- مطالعات مهندسي پايه و طراحي اوليه
2-1- بازنگري و تكميل اطلاعات و داده هاي اوليه مربوط به شرايط جوي ، زمين شناختي و آب شناختي ساختگاه، امكانات زيربنايي قابل دسترس براي طرح شامل منابع آب، منابع انرژي، منابع نيروي انساني، سيستم هاي حمل و نقل،‌ منابع تامين مواد خام، مواد اوليه و مصالح
2-2- مطالعات مهندسي پايه و طراحي مواد اوليه و فرآيند
2-3- جانمايي و آرايش واحدها، سيستم ها و تجهيزات طرح
2-4- طراحي مهندسي اوليه شامل مهندسي فرآيند، طراحي اوليه سيستم ها و تجهيزات مكانيكي، طراحي اوليه كارهاي لوله كشي، طراحي اوليه كارهاي ساختماني و زيربنايي، طراحي اوليه سيستم ها و تجهيزات برقي، طراحي اوليه سيستم هاي كنترل و ابزار دقيق
2-5- تهيه فهرست اقلام عمده كليه واحدها، سيستم ها و بخشهاي مختلف طرح شامل فهرست مصالح و مقادير آنها، تجهيزات و ماشين آلات و ابزار آلات مورد استفاده در كار
3- تعيين خط مشي اجرائي طرح
3-1- تعيين گزينه هاي تفكيك طرح به پرو‍ه هاي مستقل با فصل مشترك هاي مشخص با يكديگر
3-2- تعيين گزينه هاي تقسيم كار بين مشاوران، سازندگان و پيمانكاران
3-3- اولويت بندي گزينه هاي اجرايي با توجه به قابليت هاي اجرايي قابل دسترس، برنامه زمانبندي طرح و هزينه هاي طرح
4- تهيه برنامه زمان بندي طرح به تفكيك پروژه ها براي فعاليت ها و خدمات مهندسي، تداركات، پشتيباني تداركات، كنترل كيفيت، ساخت (شامل عمليات ساخت و نصب)، مالي، تجهيز نيروي انساني براي دوره بهره برداري و راه اندازي
5- برآورد هزينه هاي سرمايه گذاري ارزي و ريالي طرح به تفكيك پروژه ها
6- تهيه و ارائه گزارش مرحله امكان سنجي نهايي

 

["ALPHA"]

طرح توجيه فني اقتصادي و مالي

طرح توجيه فني اقتصادي و مالي

طرح توجيه فني اقتصادي و مالي چيست و چه کاربردهايي دارد؟
وقتي که قصد داريم موافقت سرمايه گذار و يا نهاد وام دهنده اي را براي سرمايه گذاري و يا اعطاي تسهيلات جلب نماييم، بايد بتوانيم طرح خود را به خوبي معرفي نموده و از جوانب مختلف، عملي بودن، مفيدبودن و سودآوربودن آن را نشان دهيم. به همين منظور لازمست تا گزارشي را تحت عنوان طرح توجيهي و يا طرح توجيه فني، اقتصادي و مالي پروژه ارائه نماييم. اين گزارش ها در واقع سطحي ترين و ساده ترين شکل گزارشهاي امکان سنجي مي باشد و شامل چهار مبحث اصلي زير است كه بنا به حساسيت هاي سرمايه گذاران و بانكها ممكن است بخشهاي جزئي تر بصورت مجزا مطرح شوند ولي ماهيت آن ها از اين سه مورد خارج نيست :
1- معرفي طرح و مطالعات فني
2- مطالعات بازار
3- بررسي هاي مالي و اقتصادي