ای مردم بهترین سخنان را به گوش هوش بشنوید و با اندیشه ای روشن و ژرف بینی آنها را بررسی کنید . هر مرد و زن راه نیک و بد را شخصا برگزیند ، پیش از فرا رسیدن روز واپسین همه به پا خیزید و در گسترش آیین راستی بکوشید .
یسنا ۳۰ بند ۲
جهان امروز با آزاد اندیشی و حقوق بشر اداره می شود ، رهبران اکثر ممالک دنیا بر اساس دموکراسی ، کشور خود را اداره می کنند که همانا تصمیم گیری مردم هر سرزمین بر سرنوشت کشور خود می باشد .
حال اگر به گفته ی پیامبر بزرگ آریایی اشوزرتشت اسپیتمان که در بالا آمده است نگاهی بیاندازیم ، خواهیم فهمید که این مرد بزرگ اندیشمند در هزاران سال پیش و پیشتر از یونانیان بر این نکته تاکید بسیار داشته اند .
اگر بخواهیم موشکافانه به تحلیل یسنا ۳۰ بند ۲ از گاتهای اشوزرتشت بپردازیم در می یابیم که ایشان تمام مردم جهان و نه فقط ایران را
( چرا که می فرمایند : « ای مردم » و اشاره ای به مردم خاصی ندارند . ) دعوت می کنند که « بهترین گفته ها را »
( توجه داشته باشید که ایشان می فرمایند : « بهترین گفته ها » یعنی هر گفته ای را نیز نباید گوش داد . ) « به گوش هوش بشنوید »
( بدین معنی که وقتی قرار است بهترین سخنان را بشنوید باید با دقت و هوشیاری تمام و خرد ورزانه آن سخن را شنید . )
« و با اندیشه ای روشن و ژرف بینی آنها را بررسی کنید . »
( در اینجا اشوزرتشت به اندیشه ای روشن اشاره می کنند که همانا بدون تعصب و غرض ورزی به مسائل نگاه کردن است و می بایست که موشکافانه بهترین سخنان را بررسی کرد . )
جالب توجه ترین بخش این یسنا اینست که اشوزرتشت می فرمایند: « هر مرد و زن راه نیک و بد را شخصا برگزیند » ، که در این بخش ایشان بسیار روشن و واضح به برابری مرد و زن در خرد داشتن ، اندیشیدن ، حقوق بشر و دموکراسی اشاره می فرمایند ، که هر کسی چه زن و چه مرد آزاد است که با اندیشیدن درست راه نیک و بد را خویش تمیز دهد .
چه زیبا و هوشمندانه سخن خودشان را به پایان می رسانند که : « پیش از فرا رسیدن روز واپسین همه به پا خیزید و در گسترش آیین راستی بکوشید . »
اشوزرتشت با این نتیجه گیری اندیشمندانه شان به ما یادآور می شوند ، آن زمان که راه نیک را از بد تشخیص دادید ، کوشش کنید که هر شخص به نوبه ی خود آیین راستی را که دریافته است گسترش دهد تا انسانهای دیگر نیز از آن بهره مند شوند ، سخنی که در دنیای امروز از بلندگوهای مختلف جهانی ، بسیار می شنویم که هر آنچه نیک است و به درد بشریت می خورد را فرا گیرید و به دیگران نیز آموزش دهید تا آنها نیز زندگیشان را نیک گردانند .
می بینید که به هیچ عنوان اشوزرتشت نظر خود را تحمیل نمی کنند و نمی گویند که در گسترش آیین من بکوشید . و سخنی دیگر از اشوزرتشت که آزادی خواهی ، حفظ حقوق بشر و دموکراسی در آن به روشنی دیده می شود :
ای خداوند خرد هنگامی که در روز ازل جسم و جان آفریدی و از منش خویش نیروی اندیشیدن و خرد بخشیدی ، زمانی که به تن خاکی روان دمیدی و به انسان نیروی کار کردن و سخن گفتن و رهبری کردن عنایت فرمودی ، خواستی تا هرکس به دلخواه خود و با کمال آزادی ، کیش خود را برگزیند.
یسنا ۳۱ بند ۱۱
