پیشگفتار
کاربرد مواد پلیمري تقویت شده بوسیله الیاف شیشه بدلیل وزن سبک، سادگی نصب، نیاز به نگهداري کم ، ساختار مناسب و مقاوم بودن در برابر با خوردگی در حال افزایش می باشد . از اینرو سیستم حاکم بر مدیریت ضایعات کشور هاي اروپائی با وضع مقررات جدید ، صنایع تولید کننده تولیدات الیاف پلیمري را ملزم به بازیافت و استفاده مجدد ازضایعات فایبر گلاس را نموده است .
در حال حاضر روش متداول دفع ضایعات کامپوزیت (فایبر گلاس) دفن آنها در زیر خاك می باشد .
براي گذار و ایجاد تحول به لحاظ تغییر وضع فعلی دفن مواد ضایعاتی کامپوزیتی به سیستم بازیافت، صنعت FRPنیاز به بررسی طراحی مواد و اجزاي آن به منظور تسهیل در استفاده مجدد و بازیافت دارد.
مراحل استفاده از ضایعات :
بر اساس سلسله مراتب ، روش هاي مدیریتی استفاده از ضایعات FRP به ترتیب الویت عبارتند:
حداقل رسانیدن ضایعات :
موثر ترین و باصرفه ترین روش به لحاظ اقتصادي و همچنین زیست محیطی در یک سیستم مدیریتی ضایعات، عدم تولید ضایعات و یا به حداقل رسانیدن آن می باشد. با بازنگري مجدد در پروسه ساخت تولیدات فایبر گلاس میتوان طرق کاهش ضایعات را بدست آورد .
استفاده مجدد :
بسیاري از تولیدات FRP در طبیعت به صورت سفارشی بوده و براي کاربرد خاصی طراحی و ساخته شده اند(مانند قالب ها و پانل هاي سردر) و این بدان مفهوم است که به ندرت میتوان از آنها براي سایر موارد مختلف دیگر استفاده نمود. اقلامی مانند استخر هاي شناي FRP ، منهول هاي فاضلاب و لوله ها براي سرویس و عمر کاري طولانی طراحی گردیده و با دیدگاه استفاده مجدد از آنها ساخته نشده اند ، یک گزینه ممکن براي استفاده مجدد از FRP را به عنوان مثال میتوان به صورت کاربرد آنها دریک درجه پائین تر به شکل مخازن و سیلوهاي مورد استفاده در کشاورزي نامبرد ، هرچند استفاده مجدد از FRPبه عنوان گنبدي ، برج ساعت و دودکش نیز قابل ذکر بوده ، ضمن آنکه استفاده مجدد در قالب کابین و اطاقک هاي کوچک متداول میباشد .
بازیافت ضایعات :
ضایعات تولیدات FRP که معمولا از مواد خام به کاررفته در ساخت محصولات تشکیل یافته است، به استثناي الیاف کربن و آرامید نسبتاً ارزان قیمت بوده و مقدار آن در مقایسه با حجم تولیدات کم می باشد. برای بازیافت ضایعات نیاز به عملیات خردنمودن و همچنین پودر نمودن توسط آسیاب می باشد.
بازیافت ضایعات سایت:
معمولا میزان ضایعات ناشی از عملیات نصب تولیدات FRP ناچیز می باشد ، چراکه اجزاي FRP قبلا در اندازه هاي مشخص براي موارد خاص طراحی و ساخته می شوند و این با سایر ضایعات ساختمانی دیگر متفاوت می باشد .
بازیافت ضایعات تخریب مواد:
حجم ضایعات ناشی از تخریب مواد کامپوزیتی در مقایسه با سایر ضایعات دیگر کمتر بوده و در حال حاضر مدفون میگردند. از آنجائی که کاربرد تولیدات مختلف FRP در آینده در حال گسترش بوده ، بنابراین دفن اینگونه ضایعات نیز در حال افزایش می باشد. از طرف دیگر بالا رفتن میزان مالیات براي دفن مواد خود عاملی براي جلوگیري از دفن ضایعات FRP و تشویق تولید کنندگان براي استفاده مجدد و یا بازیافت مواد می باشد.
تحقیقات انجام شده در کشورهای انگلستان، فرانسه، آلمان، ایتالیا، و هلند در مقیاس آزمایشگاهی نشان داده است که بازیافت مواد کامپوزیتی امکان پذیر می باشد. بنابراین هرچند موارد استفاده براي مواد بازیافتی هم اکنون موجود می باشد، ولی همچنان باید بازار هاي جدید دیگري را براي این منظور شناسائی نمود.
سوزانیدن همراه کسب انرژي حرارتی و کامپوست نمودن آن :
مواد FRP داراي ارزش حرارتی زیادي می باشند، بنابراین سوزانیدن آن با هدف کسب انرژي حرارتی انتخاب مناسبی براي ستفاده ضایعات FRP به حساب می آید.
سوزانیدن بدون کسب انرژي حرارتی و دفن آن :
سوزانیدن و دفن آن بدون کسب انرژي حرارتی بدترین حالت دفع مواد می باشد، چرا که میتوان از طریق سوزانیدن مواد کامپوزیتی، انرژي قابل توجهی را بدست آورد.
تهیه کننده: مهندس جواد میرصادقی (مدیر واحد طراحی مهندسی شرکت مشهدصدرا)
مواخذ مورد استفاده :
کاربرد مواد پلیمري تقویت شده بوسیله الیاف شیشه بدلیل وزن سبک، سادگی نصب، نیاز به نگهداري کم ، ساختار مناسب و مقاوم بودن در برابر با خوردگی در حال افزایش می باشد . از اینرو سیستم حاکم بر مدیریت ضایعات کشور هاي اروپائی با وضع مقررات جدید ، صنایع تولید کننده تولیدات الیاف پلیمري را ملزم به بازیافت و استفاده مجدد ازضایعات فایبر گلاس را نموده است .
در حال حاضر روش متداول دفع ضایعات کامپوزیت (فایبر گلاس) دفن آنها در زیر خاك می باشد .
براي گذار و ایجاد تحول به لحاظ تغییر وضع فعلی دفن مواد ضایعاتی کامپوزیتی به سیستم بازیافت، صنعت FRPنیاز به بررسی طراحی مواد و اجزاي آن به منظور تسهیل در استفاده مجدد و بازیافت دارد.
مراحل استفاده از ضایعات :
بر اساس سلسله مراتب ، روش هاي مدیریتی استفاده از ضایعات FRP به ترتیب الویت عبارتند:
الف- حداقل رساندن میزان ضایعات .
ب- استفاده مجدد از آن .
ج- بازیافت .
د- سوزانیدن آن همراه کسب انرژي حرارتی .
ه- کامپوست (تبدیل به کود) .
و- سوزانیدن بدون کسب انرژي حرارتی و بالاخره دفن آن.
ب- استفاده مجدد از آن .
ج- بازیافت .
د- سوزانیدن آن همراه کسب انرژي حرارتی .
ه- کامپوست (تبدیل به کود) .
و- سوزانیدن بدون کسب انرژي حرارتی و بالاخره دفن آن.
حداقل رسانیدن ضایعات :
موثر ترین و باصرفه ترین روش به لحاظ اقتصادي و همچنین زیست محیطی در یک سیستم مدیریتی ضایعات، عدم تولید ضایعات و یا به حداقل رسانیدن آن می باشد. با بازنگري مجدد در پروسه ساخت تولیدات فایبر گلاس میتوان طرق کاهش ضایعات را بدست آورد .
استفاده مجدد :
بسیاري از تولیدات FRP در طبیعت به صورت سفارشی بوده و براي کاربرد خاصی طراحی و ساخته شده اند(مانند قالب ها و پانل هاي سردر) و این بدان مفهوم است که به ندرت میتوان از آنها براي سایر موارد مختلف دیگر استفاده نمود. اقلامی مانند استخر هاي شناي FRP ، منهول هاي فاضلاب و لوله ها براي سرویس و عمر کاري طولانی طراحی گردیده و با دیدگاه استفاده مجدد از آنها ساخته نشده اند ، یک گزینه ممکن براي استفاده مجدد از FRP را به عنوان مثال میتوان به صورت کاربرد آنها دریک درجه پائین تر به شکل مخازن و سیلوهاي مورد استفاده در کشاورزي نامبرد ، هرچند استفاده مجدد از FRPبه عنوان گنبدي ، برج ساعت و دودکش نیز قابل ذکر بوده ، ضمن آنکه استفاده مجدد در قالب کابین و اطاقک هاي کوچک متداول میباشد .
بازیافت ضایعات :
ضایعات تولیدات FRP که معمولا از مواد خام به کاررفته در ساخت محصولات تشکیل یافته است، به استثناي الیاف کربن و آرامید نسبتاً ارزان قیمت بوده و مقدار آن در مقایسه با حجم تولیدات کم می باشد. برای بازیافت ضایعات نیاز به عملیات خردنمودن و همچنین پودر نمودن توسط آسیاب می باشد.
بازیافت ضایعات سایت:
معمولا میزان ضایعات ناشی از عملیات نصب تولیدات FRP ناچیز می باشد ، چراکه اجزاي FRP قبلا در اندازه هاي مشخص براي موارد خاص طراحی و ساخته می شوند و این با سایر ضایعات ساختمانی دیگر متفاوت می باشد .
بازیافت ضایعات تخریب مواد:
حجم ضایعات ناشی از تخریب مواد کامپوزیتی در مقایسه با سایر ضایعات دیگر کمتر بوده و در حال حاضر مدفون میگردند. از آنجائی که کاربرد تولیدات مختلف FRP در آینده در حال گسترش بوده ، بنابراین دفن اینگونه ضایعات نیز در حال افزایش می باشد. از طرف دیگر بالا رفتن میزان مالیات براي دفن مواد خود عاملی براي جلوگیري از دفن ضایعات FRP و تشویق تولید کنندگان براي استفاده مجدد و یا بازیافت مواد می باشد.
تحقیقات انجام شده در کشورهای انگلستان، فرانسه، آلمان، ایتالیا، و هلند در مقیاس آزمایشگاهی نشان داده است که بازیافت مواد کامپوزیتی امکان پذیر می باشد. بنابراین هرچند موارد استفاده براي مواد بازیافتی هم اکنون موجود می باشد، ولی همچنان باید بازار هاي جدید دیگري را براي این منظور شناسائی نمود.
سوزانیدن همراه کسب انرژي حرارتی و کامپوست نمودن آن :
مواد FRP داراي ارزش حرارتی زیادي می باشند، بنابراین سوزانیدن آن با هدف کسب انرژي حرارتی انتخاب مناسبی براي ستفاده ضایعات FRP به حساب می آید.
سوزانیدن بدون کسب انرژي حرارتی و دفن آن :
سوزانیدن و دفن آن بدون کسب انرژي حرارتی بدترین حالت دفع مواد می باشد، چرا که میتوان از طریق سوزانیدن مواد کامپوزیتی، انرژي قابل توجهی را بدست آورد.
تهیه کننده: مهندس جواد میرصادقی (مدیر واحد طراحی مهندسی شرکت مشهدصدرا)
مواخذ مورد استفاده :
کد:
[LEFT]1- Recycling Of GRP.
2- ITT milling Technology Makes GRP Recycling Economic.
3- FRP Recycling In The Construction Industry.
4- Application Of GRP Waste In Concrete Composites.
5- Application Of GRP Waste In Rubber Composites[/LEFT]