استفاده از تحلیل‌ سری زمانی در تعیین زمان تأخیر رواناب در حوضه جهان‌بین

P O U R I A

مدیر مهندسی شیمی مدیر تالار گفتگوی آزاد
مدیر تالار
نویسندگان
1سید یحیی میرزایی؛ 2منوچهر چیت‌سازان؛ 3رحیم چینی‌پرداز
1کارشناس ارشد آب‌شناسی سازمان آب و برق خوزستان
2دانشیار بخش زمین‌شناسی دانشگاه شهید چمران اهواز
3دانشیار بخش آمار دانشگاه شهید چمران اهواز

چکیده
یکی از مسائل مهم در مطالعات هیدرولوژی حوضه‌ها، تعیین زمان تأخیر حوضه نسبت به بارش می‌باشد. میزان تأخیر یک حوضه نسبت به بارش، به عوامل مختلفی بستگی دارد که از آن جمله، نفوذپذیری، پوشش گیاهی، شیب حوضه، شدت و مدت بارش و هم‌چنین رژیم بارش منطقه می‌باشد. به دست آوردن این زمان تأخیر در مطالعات مختلف از جمله طراحی سدها، بندها و هم‌چنین مطالعات منابع آب از اهمیت زیادی برخوردار است. زمان تأخیر حوضه‌ها به روش‌های مختلفی محاسبه می‌گردد که یکی از این روش‌ها تحلیل‌ چگالی‌ طیفی سری زمانی است. این تحلیل‌ها بر مبنای سری‌های فوریه و اساساً با تقریب زدن یک تابع با جملات سینوسی و کسینوسی در معادله سری زمانی انجام می‌گیرند. در این روش‌، هارمونی‌های معنی‌دار مجزا و در غالب نوسانات در فرکانس‌های مشخص نمایان می‌گردند. از روش‌های چگالی طیفی سری زمانی در قالب سری‌های زمانی دو گانه می‌توان برای بررسی ارتباط و به دست آوردن میزان تأخیر رواناب حوضه‌ نسبت به نوسانات سالیانه و کوتاه مدت بارش منطقه استفاده کرد. با توجه به این که بخش عمده‌ای از زمان تأخیر حوضه‌هایی با رژیم برف و باران، حاصل ذوب برف و روزهای یخبندان می‌باشد، در این تحقیق با استفاده از روش‌های چگالی طیفی میزان تأخیر حوضه آبریز جهان‌بین که دارای رژیم دو گانه باران و برف می‌باشد، در نوسانات کوتاه مدت و بلندمدت محاسبه گردید و مشخص شد که حوضه آبریز جهان‌بین در رژیم‌های سالیانه تأخیری معادل 1/2 ماه، و در نوسانات کوتاه مدت بارش با دوره پریودهای 3، 4 و 2 ماه، تأخیر حوضه 0/18، 0/5 و 0/038 ماه می‌باشد.

کلیدواژگان
سری زمانی؛ توابع چگالی طیفی؛ سری فوریه؛ اختلاف فاز؛ تأخیر

عنوان مقاله [English]
Application of Time Series Analysis in Determination of Lag Time in Jahanbin Basin

چکیده [English]
One of the important issues that have significant role in study of hydrology of basin is determination of lag time. Lag time has significant role in hydrological studies. Quantity of rainfall related lag time depends on several factors, such as permeability, vegetation cover, catchments slope, rainfall intensity, storm duration and type of rain. Determination of lag time is important parameter in many projects such as dam design and also water resource studies. Lag time of basin could be calculated using various methods. One of these methods is time series analysis of spectral density. The analysis is based on fouries series. The time series is approximated with Sinuous and Cosines functions. In this method harmonically significant quantities with individual frequencies are presented. Spectral density under multiple time series could be used to obtain basin lag time for annual runoff and short-term rainfall fluctuation. A long lag time could be due to snowmelt as well as melting ice due to rainfalls in freezing days. In this research the lag time of Jahanbin basin has been determined using spectral density method. The catchments is subjected to both rainfall and snowfall. For short term rainfall fluctuation with a return period 2, 3, 4 months, the lag times were found 0.18, 0.5 and 0.083 month, respectively.

_________________________________________________________________
http://www.mediafire.com/?20mz90msriph207
 

پیوست ها

  • استفاده از تحلیل‌ سری زمانی در تعیین زمان تأخیر روان.pdf
    823.4 کیلوبایت · بازدیدها: 0
آخرین ویرایش توسط مدیر:
بالا