90 درصد ایرانی‌ها دچار كمبود كلسیم هستند و سن پوكی استخوان نیز در كشورمان به 45 سالگی رسیده در حالی كه این سن در دنیا 70 سالگی است
به گزارش «همشهری آنلاین»، میزان ابتلا به پوكی استخوان در ایران به مرحله بحران رسیده است. تحقیقات نشان می‌دهد 90 درصد خانواده‌های ایرانی به‌دلیل تغذیه نامناسب و مصرف پایین لبنیات در ایران به پوكی استخوان مبتلا هستند.
گزارش‌های وزارت بهداشت حاكی از آن است كه میزان سرانه مصرف شیر در اروپا 300 تا 400 كیلوگرم در سال است اما سرانه مصرف شیر در ایران برای هر نفر 90 كیلوگرم تعیین شده است و سرانه پایین مصرف شیر و فراورده‌های لبنی در كشور باعث شده تا در حوزه سلامت هزینه بالایی جهت رفع پوكی استخوان صرف شود.
زنان، همچنان در صدر
دكتر حمیدرضا آقایی میبدی، فوق تخصص غدد با اشاره به اینكه پوكی استخوان یك بیماری بدون علامت است و تا منجر به شكستگی نشود علامتی ندارد، اظهارداشت: در حال حاضر 4/5 درصد زنان و 2/3 درصد مردان بالای 50سال مبتلا به پوكی استخوان هستند.
وی ادامه داد: همچنین در همین گروه سنی 35 درصد مردان و 40 درصد زنان ضعف استخوانی (استئوپنی) دارند. برای پیشگیری از پوكی استخوان باید از سنین پایین اقدام كرد؛ چون استخوان‌ها در دهه سوم زندگی به حالت حداكثر و قدرت استحكام خودشان می‌رسند و در زنان بعد از سنین یائسگی به‌دلیل كاهش هورمون‌های جنسی افت پیدا می‌كند.
وی افزود: پوكی استخوان در واقع خالی‌شدن استخوان از مواد سازنده آن است. در این بیماری گاهی فرد در تمام استخوان‌های خود احساس درد و سوزش می‌كند و گاهی حتی فرد متوجه شكستن استخوان نمی‌شود؛
چنان كه گاهی فشارهای كوچك مثل خم‌شدن یا بلندكردن یك وسیله سنگین یا حتی سرفه می‌تواند موجب شكستگی استخوان شود.طبق پیش‌بینی سازمان بهداشت جهانی، این بیماری در سرتاسر دنیا در حال افزایش است؛ این درحالی است كه تا ۲۰سال پیش این بیماری نادیده گرفته می‌شد كه به‌علت نداشتن راهی برای اندازه‌گیری دانسیته استخوان و درمان بیماری بود.
آمارها می‌گوید در ایران در طول یكسال، شاهد ازدست‌دادن ۳۶هزار و۷۶۱سال از عمر كل جامعه به‌علت این بیماری هستیم.كارشناسان، تغذیه مناسب، نوشیدن حداقل 2 لیوان شیر در روز، ورزش كردن و استفاده از نور خورشید را مهم‌ترین راه جلوگیری از ابتلا به پوكی استخوان می‌دانند.
30 درصد دختران نوجوان در آینده دچار پوكی استخوان می‌شوند
ورزش به تراكم استخوان‌ها می‌افزاید، از پوكی آنها پیشگیری می‌كند و مقاومت اسكلت بدن در برابر شكستگی‌ها را بالا می‌برد. اكثر ورزش‌ها این خاصیت را دارند، اما بهترین آنها ورزش‌هایی هستند كه تمام اندام را درگیر می‌كنند.
این طور كه نتایج یك بررسی نشان داده، پیاده‌روی از پوكی استخوان جلوگیری می‌كند. بسكتبال و فوتبال نیز ساختار استخوان را متراكم می‌كنند و این یك مزیت به شمار می‌رود چرا كه بافت متراكم‌تر در برابر پوكی استخوان مقاوم است و به راحتی نمی‌شكند.
دكتر محمود شیرازی، متخصص ارتوپد و جراح استخوان و مفاصل می‌گوید: «30 درصد دختران نوجوان كم‌تحرك در آینده دچار پوكی استخوان می‌شوند.» او در تشریح این بیماری اظهار می‌كند: «پوكی استخوان ممكن است بسیار هم پیش رود حتی تا آنجا كه ممكن است فرد با یك زمین خوردن ساده برای همیشه بستری شود.»
دكتر شیرازی می‌افزاید: « تنها راه مقابله با ابتلا به این بیماری و عوارضش كه از جمله شكستگی لگن و ران، درد شدید ستون فقرات و قوز است ورزش كردن، تغذیه صحیح و استفاده از ویتامین D است.»
بسیاری از پزشكان و متخصصان تأثیر مثبت ویتامین D بر عدم‌ابتلا به بیماری پوكی استخوان را تأیید كرده‌اند و معتقدند بهترین و ارزان‌ترین منبع ویتامین D در كره زمین نور خورشید است.
قرار گرفتن در معرض نور مستقیم خورشید به‌مدت 10 الی 15 دقیقه در ساعات 10 صبح یا 4 بعدازظهر، بخشی از ویتامین D مورد نیاز بدن را تأمین می‌كند. تابش نور از پشت پنجره، تأثیری در روند فوق نخواهد داشت، همچنین این زمان از 10 الی 15 دقیقه نباید فراتر رود.
راه‌های تشخیص
غالباً پوكی استخوان به‌طور تصادفی و در نتیجه عكسبرداری با اشعه X نمایان می‌شود. در بسیاری از موارد هم تنها علامتی كه از پوكی استخوان موجود است، درد پشت پس از ایستادن طولانی مدت است كه پس از كمی استراحت برطرف می‌شود؛ اما گاهی هیچ نشانه‌ای از پوكی استخوان وجود ندارد تا اینكه شكستگی رخ می‌دهد.
گفتنی است تنها آزمایشی كه می‌تواند برای سنجش استحكام استخوان به كار رود، تراكم‌سنجی (دانسیتومتری) است. این آزمایش می‌تواند روی مچ دست یا ستون مهره‌ها انجام گیرد كه ارزش تشخیصی هر دو به یك میزان است. این آزمایش‌ها برای تشخیص و پیگیری درمان پوكی استخوان، دقیق‌تر از عكسبرداری با اشعه هستند.
این گزارش می‌افزاید: اطلاعات در مورد شیوع پوكی استخوان در مناطق مختلف دنیا هنوز محدود است؛ به‌خصوص در كشورهای در حال توسعه، آمار دقیقی وجود ندارد. شیوع این بیماری از كشوری به كشور دیگر یا حتی در مناطق مختلف داخل یك كشور متفاوت است و بستگی به نژاد، وضعیت تغذیه، فعالیت بدنی، سبك زندگی، بیماری‌ها و مصرف داروها و سابقه ابتلا در خانواده به این بیماری و مصرف دخانیات دارد.
با این حال، بعضی مطالعات در سطح محدود انجام شده است كه می‌تواند تا حدودی وضعیت كشور ما را در مقایسه با كشورهای دیگر روشن كند. مطابق آمار موجود، متوسط تراكم استخوان افراد سالم كشور ما در مقایسه با افراد ژاپنی حدود ۹/۳دهم‌درصد بالاتر و ۶/۴دهم از آمریكا كمتر است.
این درحالی است كه آمارها در كشور آمریكا نشان می‌دهد حدود ۵۵ درصد آمریكایی‌ها به‌خصوص زنان، در معرض خطر شكستگی و پوكی استخوان هستند و حدود ۸ میلیون زن و ۲میلیون مرد در آمریكا پوكی استخوان دارند.
از هر ۴ زن ایرانی بالای ۵۰ سال، یك نفر به پوكی استخوان مبتلاست. این در حالی است كه آمارهای جهانی، فاصله معنی‌داری با آمار كشور ما دارد.مهم‌ترین عارضه پوكی استخوان، شكستگی است. بیشترین شكستگی در این بیماری، در ناحیه مفصل ران در محل اتصال به لگن و در ستون فقرات كه معمولا وزن بدن را تحمل می‌كند رخ می‌دهد. شكستگی در ناحیه مچ دست نیز شایع است. در ناحیه لگن در اثر زمین‌خوردگی شكستگی ایجاد می‌شود كه سبب ناتوانی شدید و حتی مرگ پس از جراحی می‌شود.
آمارها در ایران می‌گویند۵۰ درصد افراد مبتلا به پوكی استخوان، شكستگی ران داشته‌اند كه پس از این اتفاق، ۲۰درصد از نظر زندگی وابسته به دیگران شده‌اند و ۲۰درصد دیگر زندگی‌شان به خطر افتاده است. طبق این آمار، در یكسال، ۵هزار شكستگی در استخوان ران در زنان و ۵۰۰ مورد شكستگی در ستون فقرات و ۲هزار شكستگی در ناحیه مچ اتفاق می‌افتد.
كارشناسان معتقدند بیشترین رشد استخوان در سنین بین ۱۱ تا ۱۷سالگی است و تا ۳۰سالگی بر دانسیته استخوان‌های بدن افزوده می‌شود؛ بنابراین در سنین جوانی باید برای پوكی استخوان فكری كرد و نباید فراموش كرد الگوهای مدرن امروزی برای زیبایی اندام مانند مانكن‌ها و نیز پیروی از شیوه‌های جدید لاغری، می‌تواند به استخوان‌های دختران آسیب بزند و زمینه‌ای برای خطر پوكی استخوان در سال‌های بعد باشد.
به گزارش «همشهری آنلاین»، میزان ابتلا به پوكی استخوان در ایران به مرحله بحران رسیده است. تحقیقات نشان می‌دهد 90 درصد خانواده‌های ایرانی به‌دلیل تغذیه نامناسب و مصرف پایین لبنیات در ایران به پوكی استخوان مبتلا هستند.
گزارش‌های وزارت بهداشت حاكی از آن است كه میزان سرانه مصرف شیر در اروپا 300 تا 400 كیلوگرم در سال است اما سرانه مصرف شیر در ایران برای هر نفر 90 كیلوگرم تعیین شده است و سرانه پایین مصرف شیر و فراورده‌های لبنی در كشور باعث شده تا در حوزه سلامت هزینه بالایی جهت رفع پوكی استخوان صرف شود.
زنان، همچنان در صدر
دكتر حمیدرضا آقایی میبدی، فوق تخصص غدد با اشاره به اینكه پوكی استخوان یك بیماری بدون علامت است و تا منجر به شكستگی نشود علامتی ندارد، اظهارداشت: در حال حاضر 4/5 درصد زنان و 2/3 درصد مردان بالای 50سال مبتلا به پوكی استخوان هستند.
وی ادامه داد: همچنین در همین گروه سنی 35 درصد مردان و 40 درصد زنان ضعف استخوانی (استئوپنی) دارند. برای پیشگیری از پوكی استخوان باید از سنین پایین اقدام كرد؛ چون استخوان‌ها در دهه سوم زندگی به حالت حداكثر و قدرت استحكام خودشان می‌رسند و در زنان بعد از سنین یائسگی به‌دلیل كاهش هورمون‌های جنسی افت پیدا می‌كند.
وی افزود: پوكی استخوان در واقع خالی‌شدن استخوان از مواد سازنده آن است. در این بیماری گاهی فرد در تمام استخوان‌های خود احساس درد و سوزش می‌كند و گاهی حتی فرد متوجه شكستن استخوان نمی‌شود؛
چنان كه گاهی فشارهای كوچك مثل خم‌شدن یا بلندكردن یك وسیله سنگین یا حتی سرفه می‌تواند موجب شكستگی استخوان شود.طبق پیش‌بینی سازمان بهداشت جهانی، این بیماری در سرتاسر دنیا در حال افزایش است؛ این درحالی است كه تا ۲۰سال پیش این بیماری نادیده گرفته می‌شد كه به‌علت نداشتن راهی برای اندازه‌گیری دانسیته استخوان و درمان بیماری بود.
آمارها می‌گوید در ایران در طول یكسال، شاهد ازدست‌دادن ۳۶هزار و۷۶۱سال از عمر كل جامعه به‌علت این بیماری هستیم.كارشناسان، تغذیه مناسب، نوشیدن حداقل 2 لیوان شیر در روز، ورزش كردن و استفاده از نور خورشید را مهم‌ترین راه جلوگیری از ابتلا به پوكی استخوان می‌دانند.
30 درصد دختران نوجوان در آینده دچار پوكی استخوان می‌شوند
ورزش به تراكم استخوان‌ها می‌افزاید، از پوكی آنها پیشگیری می‌كند و مقاومت اسكلت بدن در برابر شكستگی‌ها را بالا می‌برد. اكثر ورزش‌ها این خاصیت را دارند، اما بهترین آنها ورزش‌هایی هستند كه تمام اندام را درگیر می‌كنند.
این طور كه نتایج یك بررسی نشان داده، پیاده‌روی از پوكی استخوان جلوگیری می‌كند. بسكتبال و فوتبال نیز ساختار استخوان را متراكم می‌كنند و این یك مزیت به شمار می‌رود چرا كه بافت متراكم‌تر در برابر پوكی استخوان مقاوم است و به راحتی نمی‌شكند.
دكتر محمود شیرازی، متخصص ارتوپد و جراح استخوان و مفاصل می‌گوید: «30 درصد دختران نوجوان كم‌تحرك در آینده دچار پوكی استخوان می‌شوند.» او در تشریح این بیماری اظهار می‌كند: «پوكی استخوان ممكن است بسیار هم پیش رود حتی تا آنجا كه ممكن است فرد با یك زمین خوردن ساده برای همیشه بستری شود.»
دكتر شیرازی می‌افزاید: « تنها راه مقابله با ابتلا به این بیماری و عوارضش كه از جمله شكستگی لگن و ران، درد شدید ستون فقرات و قوز است ورزش كردن، تغذیه صحیح و استفاده از ویتامین D است.»
بسیاری از پزشكان و متخصصان تأثیر مثبت ویتامین D بر عدم‌ابتلا به بیماری پوكی استخوان را تأیید كرده‌اند و معتقدند بهترین و ارزان‌ترین منبع ویتامین D در كره زمین نور خورشید است.
قرار گرفتن در معرض نور مستقیم خورشید به‌مدت 10 الی 15 دقیقه در ساعات 10 صبح یا 4 بعدازظهر، بخشی از ویتامین D مورد نیاز بدن را تأمین می‌كند. تابش نور از پشت پنجره، تأثیری در روند فوق نخواهد داشت، همچنین این زمان از 10 الی 15 دقیقه نباید فراتر رود.
راه‌های تشخیص
غالباً پوكی استخوان به‌طور تصادفی و در نتیجه عكسبرداری با اشعه X نمایان می‌شود. در بسیاری از موارد هم تنها علامتی كه از پوكی استخوان موجود است، درد پشت پس از ایستادن طولانی مدت است كه پس از كمی استراحت برطرف می‌شود؛ اما گاهی هیچ نشانه‌ای از پوكی استخوان وجود ندارد تا اینكه شكستگی رخ می‌دهد.
گفتنی است تنها آزمایشی كه می‌تواند برای سنجش استحكام استخوان به كار رود، تراكم‌سنجی (دانسیتومتری) است. این آزمایش می‌تواند روی مچ دست یا ستون مهره‌ها انجام گیرد كه ارزش تشخیصی هر دو به یك میزان است. این آزمایش‌ها برای تشخیص و پیگیری درمان پوكی استخوان، دقیق‌تر از عكسبرداری با اشعه هستند.
این گزارش می‌افزاید: اطلاعات در مورد شیوع پوكی استخوان در مناطق مختلف دنیا هنوز محدود است؛ به‌خصوص در كشورهای در حال توسعه، آمار دقیقی وجود ندارد. شیوع این بیماری از كشوری به كشور دیگر یا حتی در مناطق مختلف داخل یك كشور متفاوت است و بستگی به نژاد، وضعیت تغذیه، فعالیت بدنی، سبك زندگی، بیماری‌ها و مصرف داروها و سابقه ابتلا در خانواده به این بیماری و مصرف دخانیات دارد.
با این حال، بعضی مطالعات در سطح محدود انجام شده است كه می‌تواند تا حدودی وضعیت كشور ما را در مقایسه با كشورهای دیگر روشن كند. مطابق آمار موجود، متوسط تراكم استخوان افراد سالم كشور ما در مقایسه با افراد ژاپنی حدود ۹/۳دهم‌درصد بالاتر و ۶/۴دهم از آمریكا كمتر است.
این درحالی است كه آمارها در كشور آمریكا نشان می‌دهد حدود ۵۵ درصد آمریكایی‌ها به‌خصوص زنان، در معرض خطر شكستگی و پوكی استخوان هستند و حدود ۸ میلیون زن و ۲میلیون مرد در آمریكا پوكی استخوان دارند.
از هر ۴ زن ایرانی بالای ۵۰ سال، یك نفر به پوكی استخوان مبتلاست. این در حالی است كه آمارهای جهانی، فاصله معنی‌داری با آمار كشور ما دارد.مهم‌ترین عارضه پوكی استخوان، شكستگی است. بیشترین شكستگی در این بیماری، در ناحیه مفصل ران در محل اتصال به لگن و در ستون فقرات كه معمولا وزن بدن را تحمل می‌كند رخ می‌دهد. شكستگی در ناحیه مچ دست نیز شایع است. در ناحیه لگن در اثر زمین‌خوردگی شكستگی ایجاد می‌شود كه سبب ناتوانی شدید و حتی مرگ پس از جراحی می‌شود.
آمارها در ایران می‌گویند۵۰ درصد افراد مبتلا به پوكی استخوان، شكستگی ران داشته‌اند كه پس از این اتفاق، ۲۰درصد از نظر زندگی وابسته به دیگران شده‌اند و ۲۰درصد دیگر زندگی‌شان به خطر افتاده است. طبق این آمار، در یكسال، ۵هزار شكستگی در استخوان ران در زنان و ۵۰۰ مورد شكستگی در ستون فقرات و ۲هزار شكستگی در ناحیه مچ اتفاق می‌افتد.
كارشناسان معتقدند بیشترین رشد استخوان در سنین بین ۱۱ تا ۱۷سالگی است و تا ۳۰سالگی بر دانسیته استخوان‌های بدن افزوده می‌شود؛ بنابراین در سنین جوانی باید برای پوكی استخوان فكری كرد و نباید فراموش كرد الگوهای مدرن امروزی برای زیبایی اندام مانند مانكن‌ها و نیز پیروی از شیوه‌های جدید لاغری، می‌تواند به استخوان‌های دختران آسیب بزند و زمینه‌ای برای خطر پوكی استخوان در سال‌های بعد باشد.
