استخر پرورش ماهی
- شروع کننده موضوع aqua1
- تاریخ شروع
"Pejman"
دستیار مدیر مهندسی کشاورزی گیاهان دارویی
سلام دوستان
درمورد استخرهای پرورش ماهی یه کم اطلاعات میخواستم
از نحوه طراحی کردن و اینکه چه نوع ماهی هایی رو میشه پرورش و نگهداری کرد
سلام دوست عزیزم
ماهیان گرمابی و ماهیان سردابی داریم که هر کدام مغولشون جداست ؟ شهرتون کجاست و در چه زمینه ای میخواین فعالیت کنید
aqua1
عضو جدید
من ساکن تهرانم و یکی از علایقم اینه که یه استخر پرورش ماهی کوچیکی داشته باشم تا بتونم در آینده گسترشش بدم
میخواستم بدونم برای شروع کار باید چیکار کرد و کمی اطلاعات و منابع و کتابها و مراکزی که در این زمینه میشناسید بهم بدید.
فکر میکنم در شهری مثل تهران پرورش ماهیان گرمسیری بهتر باشه .درسته؟
در مورد طراحی کردن و شروع این کار میخواستم بیشتر بدونم
میخواستم بدونم برای شروع کار باید چیکار کرد و کمی اطلاعات و منابع و کتابها و مراکزی که در این زمینه میشناسید بهم بدید.
فکر میکنم در شهری مثل تهران پرورش ماهیان گرمسیری بهتر باشه .درسته؟
در مورد طراحی کردن و شروع این کار میخواستم بیشتر بدونم
مهمویی66
عضو جدید
پرورش ماهي با استفاده از منابع آب کشاورزی در روستاها:
پرورش ماهي در كنار كار كشاورزي يكي از روشهاي استفاده بهينه از منابع آبي است كه ضمن اشتغالزايي و كمك به اقتصاد خانوار كشاورز موجب غني سازي آب كشاورزي وافزايش محصولات زراعي وباغي خواهد شد.
در آب با دماي 8 تا 18 درجه سانتيگراد ميتوان ماهي قزل آلا پرورش داد وبهترين ومناسبترين دما براي تغذيه ورشد ماهي قزل آلا 15 تا 16 درجه سانتيگراد است البته علاوه بر دماي مناسب آب , جريان دائم آب و تعويض آن نيز براي پرورش ماهي قزل آلا لازم وضروري ميباشد.
در استخرهاي دو منظوره , آبي كه جهت آبياري از چاه ويا چشمه خارج ميشود قبل از ورود به زمين زراعي به استخر وارد شده و پس از آن خارج وبه مصرف آبياري ميرسد با شروع فعاليت كشاورزي وآبياري محصولات در نيمه اول بهار ماهي در استخر رها شده ودوره پرورش 6 تا 8 ماه خواهد بود.
انواع استخرهاي دو منظوره:
الف ) استخرهاي ذخيره آب كشاورزي :
اكثراً مستطيل شكل بوده ودر نقاطي مشرف به زمين هاي زراعي احداث شده اند در اين استخرها در صورتي ميتوان ماهي قزل آلا پرورش داد كه آب ورودي علاوه بر داشتن شرايط لازم جهت پرورش به ميزاني باشد كه در طول شبانه روز حداقل 50% آب استخر تعويض شود.
ب )استخرهاي دو منظوره احداثي آبراهه ای :
براساس نقشه هاي تيپ شيلات به صورت سه استخر يا كانال سيماني موازي طراحي ميشود بطوري كه آب به كانال يا استخر اول وارد شده از آن عبور مي كند ودر هنگام ورود به استخر دوم بواسطه اختلاف ارتفاع وريزش آب مجدداً هوادهي شده وسپس به همين طريق وارد استخر سوم شده وبه مصرف كشاورزي وزراعت ميرسد وبدين طريق در كنار كشاورزي در داخل استخرهاي دو منظوره ماهي قزل آلا پرورش داده مي شود.
روش كار:
آبي كه در آن ماهي قزل آلا پرورش داده ميشود بايد سرشار از اكسيژن و عاري از گازهاي مضر باشد وآب چاه هاي كشاورزي فاقد اكسيژن كافي و داراي گازهاي زيان بار براي پرورش ماهي قزل آلا است براي رفع اين مشكل از برجك هواده استفاده مي شود كه استوانه اي است با حداقل پنج طبقه توري فلزي چشمه ريز به فاصله بيست سانتيمتر از هم كه بايد از كف آب نما حداقل هفتاد سانتي متر ارتفاع داشته باشد كه در اين حال طبقات توري سطح تماس بيشتري بين آب چاه وهوا ايجاد كرده وباعث جذب اكسيژن هوا توسط آب ودفع دي اكسيدكربن وساير گازهاي زيان بار ميگردد.
ظرفيت توليد هر استخر دو منظوره به ميزان آب چاه وابسته است بعنوان مثال چاهي با آبدهي 20 ليتر در هر ثانيه ميتواند يك استخر دو تني ماهي قزل آلا داشته باشد در صورتي كه چاه با آبدهي 40 ليتر در ثانيه يك استخر چهار تني را پوشش ميدهد.
تعداد بچه ماهي مورد نياز با ازاء هر تن توليد 4000 قطعه بوده كه بااضافه كردن ده درصد تلفات احتمالي بايد براي توليد هر تن ماهي قزل آلا تعداد 4400 بچه ماهي به وزن تقريبي 5 گرم تهيه گردد تراكم ماهيان در اين حالت 100-70 قطعه در هر متر مربع ميباشد. اصول ماهيدار كردن و غذادهي ماهيان در استخرهاي دو منظوره با اصول كلي پرورش ماهي قزل آلا يكسان است.
پاكسازي استخر:
تخته ها وتوريهاي ورودي وخروجي بايستي در طول روز چندين بار بوسيله برس تميز گردند. بايد توجه داشت آب استخرها هميشه تميز وشفاف وكف استخر هميشه نمايان باشد.بهترین زمان برای پاکیزگی استخرها صبحها وقبل از غذا دهي به ماهيان است.قبل از تميزي استخر, ماهيان بايد حدود 15 _ 10 ساعت قبل غذادهي نشده باشند.براي اين كار بايد قاب فلزي ويژه به ارتفاع 50 سانتيمتر وبه عرض استخر تهيه شده , بطوريكه 40 سانتيمتر آن به وسيله تخته يا ايرانيت پلاستيكي فشرده كاملاً غير قابل نفوذ شود وبالاي آن به ميزان 10 سانتيمتر توري باشد. بطوريكه به ميزان 40 سانتيمتر آب داخل استخر بماند ومازاد آن سرريز شود.
جهت پاكسازي بايد ابتدا سطح آب را به 40 سانتيمتر رسانده و بعد 4-3 متر اول هر استخر را بوسيله برس شسته وماهيان را در 4 تا 3 متر اول كه شسته شده بوسيله قاب فلزي ساخته شده حبس نموده وشروع به پاكيزه نمودن بقيه استخر نمود كه لجن وپس مانده مواد غذايي موجوددر كف استخر از طريق كف شور ودريچه هاي تعبيه شده به همين منظور خارج گردند.بطوري كه لجن ومواد زائد استخر اول وارد استخر دومي يا سومي نگردد ودفعات غذادهي صبح حذف شده وفقط غذادهي بعدازظهر به ماهيان داده شود.مواردي كه هنگام قطع برق واز كار افتادن پمپ اصلي بايد رعايت شود:
راه اندازي پمپ برگشت
قطع غذادهي
جلوگيري از هر گونه استرس به ماهيان
جلوگيري از پاكيزه نمودن استخر
تغذيه :
اصول تغذيه شامل نوع ،ميزان و دفعات غذادهي در استخرهای دو منظوره کشاورزی از روشهای كلي اصول غذادهي ماهيان قزل آلا تبعيت ميكند.
ماهی در کانالهای آب کشاورزی:
كانالهاي كشاورزي حد واسطي بين يك منبع آبي (رودخانه , سراب و…) و زمينهاي كشاورزي محسوب مي شوند كه معمولاً بصورت سيماني مي باشند. اين كانالها با عمق كم وحداكثر چند متر عرض وطولي برابر با چند صدمتر هستند. شيب كانالهاي كشاورزي 20-10 سانتيمتر در 30 متر است . حد مطلوب تعويض آب در آنها 3-2 مرتبه در ساعت مي باشد. كانالهاي كشاورزي در صورت دارا بودن شرايط مناسب (دما , ميزان آب , طول وعمق مناسب , عدم آلودگي و…) مي توانند جهت پرورش ماهي قزل آلا استفاده شوند, كه معمولاً اين كانالها توسط توريهايي به فاصله هاي حدود 30 متر از يكديگر مجزا مي شوند. بطور كلي پتانسيل نگهداري ماهي در آنها بين 35-25 كيلوگرم در متر مكعب در نوسان است. از آنجائيكه ميزان اكسيژن محلول درطول كانال كاهش مي يابد واز طرف ديگر بار آلودگي آن افزايش مي يابد در فاصه هاي معيني از كانال آب جاري هوادهي مي شود.
ماهيدار كردن كانال:
- اندازه كانالهايي كه بچه ماهيان را در آن مي ريزيم متفاوت است وبستگي به وزن ماهي دارد
_ براي ماهيان كه حدود 3 تا 5 گرم وزن دارند طول كانال تقريباً 10 متر , عرض 1 متر وعمق 5/0 متر است.
_ براي ماهياني كه حدود 10 تا 20 گرم وزن دارند طول كانال تقريباً 20 متر, عرض 3 متر وعمق 8/0 متر است.
_ برای ماهياني كه بالاتر از 50 گرم هستند طول كانال 30 متر, عرض 6-5 متر وعمق 2/1 متر است.
معمولاً عرض كانالها بايد 1/0 طول آنها باشد. پس از مشخص شدن محل خريد بچه ماهي , دريافت گواهي بهداشتي وتاييد شيلات استان لازم است . 24 ساعت قبل از بارگيري وحمل بچه ماهيان، قطع غذا بايد صورت گيرد زيرا اگر ماهيان تغذيه كرده باشند هضم غذا نياز به اكسيژن اضافي داشته ودر هنگام حمل ونقل ماهي دچار استرس مي شود. بعد از رهاسازي ماهيان نيز بايد تا 24 ساعت از غذادهي خودداري كرد.
غذادهي :
اصول غذادهي ماهيان در كانال از الگوي غذادهي كلي ماهيان قزل آلا تبعيت مي كند.
پاكسازي كانال:
پاك كردن دريچه ها وکف كانال:
بهترين زمان براي پاكيزه كردن كانالها صبحها و قبل از غذادهي به ماهيان است. قبل از تميز كردن حدود 15-10 ساعت قبل از غذادهي قطع مي شود. تخته ها وتوريهاي ورودي وخروجي در طول روز بايستي چندين بار بوسيله برس تميز گردند كف كانال ها بايد هفته اي يكبار پاكيزه شود, زيرا قزل آلا به آب شفاف حاوي اكسيژن بالا نيازمند است.
در تميز كردن كانال ابتدا سطح آب را كم كرده (بسته به ارتفاع آب استخر) بعد 3 تا 4 متر اول كانال را بوسيله برس شسته وماهيان را در 3_ 4 متر اول كه شسته شده بوسيله قاب فلزي دست ساز حبس نموده وشروع به پاكيزه نمودن بقيه كانال مي نماييم تا لجن وپس مانده غذايي موجود در كف استخر از طريق دريچه هاي تعبيه شده جهت اين منظور خارج شود به طوريكه لجن ومواد زائد كانالها وارد كانالهاي بعدي نشود. دفعات غذادهي صبح نيز حذف شده وفقط بعدازظهر ماهيان غذادهي مي شوند.
وعرضه ماهيان به بازار:
بعد از 5 تا 6 ماه از شروع دوره پرورش , كه وزن ماهيان به 250 تا 300 گرم رسيد اقدام به صيد آنها مي كنند. به منظور جلوگيري از تسريع فساد وحفظ شكل ماهي پس از صيد بايد به مدت 48-24 ساعت قبل از صيد نسبت به قطع غذاي ماهيان اقدام نمود.
بهتر است قبل از صيد برآوردي از مقدار ماهيها صورت گيرد تا عمليات بازاريابي بهتر انجام شود.
صيد ماهي هاي موجود در كانال كشاورزي به دو طريق انجام مي شوند:
اگر تخليه كامل آب كانال امكان پذير باشد كانال تخليه شده , كل ماهيان صيد مي شود
در كانال هاي با آب جاري كه امكان متوقف نمودن آب جاري وجود نداشته باشد ماهي ها را در گوشه اي از كانال جمع كرده آنها را صيد مي كنند.
در پايان ماهيان صيد شده را در جعبه گذاشته لابه لاي آنها خرده هاي يخ ريخته تا ماهي با كيفيت بالا در بازار عرضه شود.
در سيستمهاي باز
منظور از سيستمهاي متداول (باز) آبزي پروري مزارعي است كه آب از يك سو وارد شده وپس از استفاده توسط آبزيان مزرعه از سوي ديگر خارج مي گردد.
الف) مزارع توليدي سردابي
در مزارع توليد ماهي قزل آلا (مزارع سردابي) بدليل حساسيت اين گونه ماهي پرورشی ونياز به دماي پایین واكسيژن بالا لازم است آب دائماً در استخرهاي بتني در جريان باشد وپس از تامين آب از منبع اصلي كه معمولاً چشمه ، سراب يا رودخانه است و گذر از مزرعه پرورشي بدون آنكه در حجم آن تغييري حاصل شود از سوي ديگر خارج مي گردد تا هم اكسيژن مورد نياز ماهيان فراهم شود وهم با ماندگاري آب دماي آن افزايش نيابد.
در بعضي مزارع باز پرورش قزل آلا،جهت تامين اكسيژن بيشتر، آب ورودي به مزرعه به (روش ثقلي ويا استفاده از هواده هاي مكانيكي و هوادهي مي گردد.
با توجه به امكانات موجود كه بهترين آن ميزان آب در اختيار مي باشد ظرفيت يك مزرعه پرورش سردابي از چند تن تا دهها تن متغير است.
رايج ترين اشكال مزارع سردابي نوع معمولي ونوع دانماركي است. در انواع معمولي آب هر استخر بصورت مجزا تأمين شده وخروجي جداگانه نيز دارد ودر نوع دانماركي مزارع در چند رديف پله مانند ساخته شده وآب خروجي استخرهاي رديف اول به استخرهاي رديف دوم وپس از عبور از آن به استخرهاي رديف سوم مي ريزد.
انتخاب نوع ساخت وساز استخر به عوامل مختلفي نظير شرايط توپوگرافي زمین, ميزان آب و…بستگی دارد وهر كدام داراي معايب و مزاياي خاصي مي باشند.
ب) مزارع توليدي ماهيان گرمابي
در مزارع توليد ماهيان گرمابي (كپور ماهيان ) بدليل نياز اكسيژني كمتر ودماي مورد نياز بالاتر لزومي به جريان وتعويض دائمي آب نيست. ضمن اينكه جهت تامين غذاي طبيعي در مزرعه (زي شناوران گياهي وجانوري)اين نوع استخرها خاكي هستند. پس از آبگيري استخرها در ابتداي دوره پرورش ماهي (از منبع اصلي كه معمولاً چشمه , سراب يا رودخانه وگاهي چاه مي باشد )در طول دوره پرورش كه معمولاً 8 ماه است بسته به نياز، چندبار تعويض بخشي از آب صورت مي گيرد. در شرايط معمولي از هر هكتار مزرعه پرورش ماهيان گرمابي 3 تن ماهي استحصال مي گردد ودر صورتي كه مزرعه به طرز مناسبي هوادهي گردد توليد هر هكتار را تا 8 تن نيز مي توان افزايش داد.
ماهي مداربسته
شناسایی قسمتهای مختلف سیستم مداربسته
در سالهای اخیر مصرف ماهی در اکثر کشورها به میزان قابل توجهی افزایش یافته است و تکثیر و پرورش ماهی به عنوان منبع پروتئینی سبب شده است که این کار بصورت یک تجارت مهم در کشورهای پیشرفته تبدیل شود. ماهی نسبت به عوامل محیط آبی که در آن زیست می کند نظیر PH ، O 2 ، NH 4 ، و دیگر عوامل بیوشیمیایی و بیولوژيکی،موجودی بسیار حساس است و ضرورت دارد که این عوامل در یک حد مشخص و معمولی ثابت بماند. با توجه به این نیاز روزافزون سعی شده است برای پرورش فوق متراکم ماهیان ، بهبود عوامل محیطی و بهبود کیفیت تولید و کوتاه شدن دوره پرورش مدنظر قرارگیرد.
قدمت استفاده از سیستم گردشی پرورش آبزیان به حدود دو دهه می رسد که برای اولین بار در کشور دانمارک مورد استفاده قرارگرفت و هم اکنون در کشورهای اروپایی (به طور خاص) مورد استفاده قرار می گیرد. در زمان حاضر از این سیستم برای استفاده از پرورش آبزیان گرمابی و سردابی استفاده می شود. نحوه کاربرد سیستم هردو روش یکسان است اما عواملی همچون دما ، اکسیژن و ... در پرورش آبزیان مختلف متفاوتند که باید تنظیم و کنترل شوند.
در یک سیستم مداربسته که آب مورد استفاده ماهیان از نظر اکسیژن فقیر شده و مواد سمی و فضولات آن زیاد شده است، با حذف مواد معلق توسط ميكرو***** و تبديل آمونيوم توليد شده به نيتريت و نيترات زير حد مجاز توسط بیو*****ها و تزریق اکسیژن مایع خالص بوسیله راکتورهای مخلوط کن و ضدعفونی کردن، آب احیا می شود و مجدداً مورد استفاده قرار میگیرد. در این تصفیه فیزیکی و شیمیایی دقت عمل و سرعت ضرورت دارد بطوریکه کوچکترین اختلال در عمل تصفیه و احیا سبب مرگ و میر شدید آبزیانی که از آب بازگشتی استفاده می کنند می شود. چنین ظرافتی سبب می شود که کنترل کیفیت آب بطور دائمی صورت گیرد و عمل تصفیه بدون کوچکترین توقفی انجام شود. به همین دلیل اتوماسیون نقش مهمی در صحت عمل چنین سیستمی ایفا می کند.
پس از اندازه گیری عوامل حیاتی در آب مورد استفاده ماهیان، اطلاعات بدست آمده را تجزیه و تحلیل می کنند. چنین نیازی سبب می شود که صنعت نقش مهمی در اندازه **********ی عوامل و تجزیه و تحلیل و اصلاح آنها داشته باشد.
تصفیه فیزیکی و شیمیایی و احیای مجدد آب در سیستم مداربسته در مصرف آب و ابعاد زمین مورد نظر موثر است و زمان رشد را به حداقل می رساند، بطوریکه یک محصول در مدت یک سال چند بار قابل عرضه به بازار است. کنترل دما از عوامل مهم دیگری است که سبب کاهش دوره پرورش می شود.
در این سیستم فاکتورهای مورد نیاز تغذیه ماهی در شرایط مطلوب است. در نتیجه در مصرف غذا صرفه جویی می شود و در نهایت هزینه های تمام شده نیز کاهش می یابد که خود یکی از مزایای این سیستم است.
بخشهای سیستم مداربسته عبارتند از: چند حوضچه بتنی، میکرو*****، پمپ سیرکوله، ***** بیولوژیک، پمپ هواده، مخروط تزریق اکسیژن مایع، اتاق کنترل، موتور ژنراتور،اشعه uv ، غذاده خودکار و ... .
سیستم مداربسته
هدف کلی در یک سیستم مداربسته پرورش آبزیان استفاده مجدد از آب و افزایش تراکم ماهی در استخرهای پرورشی است. طبق محاسبات انجام شده، با احیای مجدد آب و ایجاد شرایط زیست مناسب در استخرها، با تراکم بالا می توان مصرف آب را تا یک هفتادم کاهش داد که این خود در پرورش و فراگیر کردن آن در مزارعی که آب و زمین مختصری دارند، تحول بوجود می آورد. به عنوان مثال در یک مزرعه پرورش ماهی قزل آلا به ظرفیت 50 تن، میزان آب تازه مورد نیاز 500 لیتر در ثانیه و مساحت استخرها نیز پنج هزار متر مربع است، اما در یک سیستم آب در گردش با همین ظرفیت، آب مورد استفاده به هفت لیتر در ثانیه و مساحت استخرها تا 250 متر مربع کاهش می یابد.
عملکرد سیستم مداربسته پرورش ماهی مبتنی بر گردش آب موجود در استخرها و احیای مجدد آن از لحاظ اکسیژن مورد نیاز، دفع مواد زائد،تصفیه کردن مواد سمی، تنظیم Ph و گندزدایی است. کنترل هریک از عوامل ذکر شده و ایجاد شرایط سالم استفاده از روش خودکار اندازه گیری، کنترل و ثابت نگهداشتن هریک از این عوامل در محدوده مجاز است که مجموعه این شرایط حضور صنعت و تکنولوژی جدید را در هر مزرعه پرورش ماهی ضروری می سازد.
استفاده از کامپیوتر در چنین سیستمی نه تنها این موارد را محقق نمی سازد بلکه با بکارگیری نرم افزارهای مناسب ، هر لحظه آمار و اطلاعات دقیقی در کلیه زمینه های مربوط به پرورش در اختیار است. همچنین تشخیص و درمان بیماریهای احتمالی موجود در استخرها به وسیله کامپیوتر انجام می گیرد. امروزه وضعیت مزرعه را بوسیله خطوط تلفن از هر نقطه دلخواه و از کیلومترها فاصله کنترل می کنند زیرا سیستمهای کامپیوتری این گونه ارتباط از راه دور را بای مجموعه امکان پذیر ساخته است.
سیستمهای آب در گردش پرورش ماهی با توجه به انتخاب قابلیتهای مورد نظر با امکانات متفاوتی ساخته شده اند که در کلیات با هم مشترکند ولی هریک قابلیتهای مختلفی دارند
اصول بيولوژيكي توليد در سيستم مداربسته
هنگاميكه در سيستمهاي مدارباز آب كافي با كيفيت مناسب ودماي ثابت دردسترس نبوده ويا فراهم نمودن آن از نظر اقتصادي مقرون به صرفه نباشد ، استفاده از سيستمهاي مداربسته ضروري است. در سيستم مداربسته بطور كلي آب غير قابل استفاده براي ماهي از استخرها به بخش تصفيه انتقال داده شده وپس از تصفيه مكانيكي ، بيولوژيكي واكسيژن دهي به استخرهاي ماهي برمي گردد.
تغذيه ماهي
پس از مشخص شدن نوع واندازه غذا بايد مقدار غذادهي روزانه محاسبه شود كه با توجه به وزن كل ماهيهاي سيستم ودرصد وزن بدن باشد. نكته بسيار مهم اين است كه پس از هر بار بيومتري كه معمولا هر 15روز يكبار صورت مي گيرد، نبايد مقدار غذادهي سريعا افزايش يابد چرا كه فعاليت بيو *****ها مختل مي شود وسبب افزايش پارامترهاي سمي ازجمله آمونياك مي گردد. بطور كلي مقدارغذادهي نبايد از 10% - 5% كل غذادهي در روز بيشتر شود. با توجه به شرايط سيستم هر دو تا سه روز يكبار بايد اين مقدار افزايش يابد .(ازدادن غذاي تر خودداري شود).
پرورش ماهي در كنار كار كشاورزي يكي از روشهاي استفاده بهينه از منابع آبي است كه ضمن اشتغالزايي و كمك به اقتصاد خانوار كشاورز موجب غني سازي آب كشاورزي وافزايش محصولات زراعي وباغي خواهد شد.
در آب با دماي 8 تا 18 درجه سانتيگراد ميتوان ماهي قزل آلا پرورش داد وبهترين ومناسبترين دما براي تغذيه ورشد ماهي قزل آلا 15 تا 16 درجه سانتيگراد است البته علاوه بر دماي مناسب آب , جريان دائم آب و تعويض آن نيز براي پرورش ماهي قزل آلا لازم وضروري ميباشد.
در استخرهاي دو منظوره , آبي كه جهت آبياري از چاه ويا چشمه خارج ميشود قبل از ورود به زمين زراعي به استخر وارد شده و پس از آن خارج وبه مصرف آبياري ميرسد با شروع فعاليت كشاورزي وآبياري محصولات در نيمه اول بهار ماهي در استخر رها شده ودوره پرورش 6 تا 8 ماه خواهد بود.
انواع استخرهاي دو منظوره:
الف ) استخرهاي ذخيره آب كشاورزي :
اكثراً مستطيل شكل بوده ودر نقاطي مشرف به زمين هاي زراعي احداث شده اند در اين استخرها در صورتي ميتوان ماهي قزل آلا پرورش داد كه آب ورودي علاوه بر داشتن شرايط لازم جهت پرورش به ميزاني باشد كه در طول شبانه روز حداقل 50% آب استخر تعويض شود.
ب )استخرهاي دو منظوره احداثي آبراهه ای :
براساس نقشه هاي تيپ شيلات به صورت سه استخر يا كانال سيماني موازي طراحي ميشود بطوري كه آب به كانال يا استخر اول وارد شده از آن عبور مي كند ودر هنگام ورود به استخر دوم بواسطه اختلاف ارتفاع وريزش آب مجدداً هوادهي شده وسپس به همين طريق وارد استخر سوم شده وبه مصرف كشاورزي وزراعت ميرسد وبدين طريق در كنار كشاورزي در داخل استخرهاي دو منظوره ماهي قزل آلا پرورش داده مي شود.
روش كار:
آبي كه در آن ماهي قزل آلا پرورش داده ميشود بايد سرشار از اكسيژن و عاري از گازهاي مضر باشد وآب چاه هاي كشاورزي فاقد اكسيژن كافي و داراي گازهاي زيان بار براي پرورش ماهي قزل آلا است براي رفع اين مشكل از برجك هواده استفاده مي شود كه استوانه اي است با حداقل پنج طبقه توري فلزي چشمه ريز به فاصله بيست سانتيمتر از هم كه بايد از كف آب نما حداقل هفتاد سانتي متر ارتفاع داشته باشد كه در اين حال طبقات توري سطح تماس بيشتري بين آب چاه وهوا ايجاد كرده وباعث جذب اكسيژن هوا توسط آب ودفع دي اكسيدكربن وساير گازهاي زيان بار ميگردد.
ظرفيت توليد هر استخر دو منظوره به ميزان آب چاه وابسته است بعنوان مثال چاهي با آبدهي 20 ليتر در هر ثانيه ميتواند يك استخر دو تني ماهي قزل آلا داشته باشد در صورتي كه چاه با آبدهي 40 ليتر در ثانيه يك استخر چهار تني را پوشش ميدهد.
تعداد بچه ماهي مورد نياز با ازاء هر تن توليد 4000 قطعه بوده كه بااضافه كردن ده درصد تلفات احتمالي بايد براي توليد هر تن ماهي قزل آلا تعداد 4400 بچه ماهي به وزن تقريبي 5 گرم تهيه گردد تراكم ماهيان در اين حالت 100-70 قطعه در هر متر مربع ميباشد. اصول ماهيدار كردن و غذادهي ماهيان در استخرهاي دو منظوره با اصول كلي پرورش ماهي قزل آلا يكسان است.
پاكسازي استخر:
تخته ها وتوريهاي ورودي وخروجي بايستي در طول روز چندين بار بوسيله برس تميز گردند. بايد توجه داشت آب استخرها هميشه تميز وشفاف وكف استخر هميشه نمايان باشد.بهترین زمان برای پاکیزگی استخرها صبحها وقبل از غذا دهي به ماهيان است.قبل از تميزي استخر, ماهيان بايد حدود 15 _ 10 ساعت قبل غذادهي نشده باشند.براي اين كار بايد قاب فلزي ويژه به ارتفاع 50 سانتيمتر وبه عرض استخر تهيه شده , بطوريكه 40 سانتيمتر آن به وسيله تخته يا ايرانيت پلاستيكي فشرده كاملاً غير قابل نفوذ شود وبالاي آن به ميزان 10 سانتيمتر توري باشد. بطوريكه به ميزان 40 سانتيمتر آب داخل استخر بماند ومازاد آن سرريز شود.
جهت پاكسازي بايد ابتدا سطح آب را به 40 سانتيمتر رسانده و بعد 4-3 متر اول هر استخر را بوسيله برس شسته وماهيان را در 4 تا 3 متر اول كه شسته شده بوسيله قاب فلزي ساخته شده حبس نموده وشروع به پاكيزه نمودن بقيه استخر نمود كه لجن وپس مانده مواد غذايي موجوددر كف استخر از طريق كف شور ودريچه هاي تعبيه شده به همين منظور خارج گردند.بطوري كه لجن ومواد زائد استخر اول وارد استخر دومي يا سومي نگردد ودفعات غذادهي صبح حذف شده وفقط غذادهي بعدازظهر به ماهيان داده شود.مواردي كه هنگام قطع برق واز كار افتادن پمپ اصلي بايد رعايت شود:
راه اندازي پمپ برگشت
قطع غذادهي
جلوگيري از هر گونه استرس به ماهيان
جلوگيري از پاكيزه نمودن استخر
تغذيه :
اصول تغذيه شامل نوع ،ميزان و دفعات غذادهي در استخرهای دو منظوره کشاورزی از روشهای كلي اصول غذادهي ماهيان قزل آلا تبعيت ميكند.
ماهی در کانالهای آب کشاورزی:
كانالهاي كشاورزي حد واسطي بين يك منبع آبي (رودخانه , سراب و…) و زمينهاي كشاورزي محسوب مي شوند كه معمولاً بصورت سيماني مي باشند. اين كانالها با عمق كم وحداكثر چند متر عرض وطولي برابر با چند صدمتر هستند. شيب كانالهاي كشاورزي 20-10 سانتيمتر در 30 متر است . حد مطلوب تعويض آب در آنها 3-2 مرتبه در ساعت مي باشد. كانالهاي كشاورزي در صورت دارا بودن شرايط مناسب (دما , ميزان آب , طول وعمق مناسب , عدم آلودگي و…) مي توانند جهت پرورش ماهي قزل آلا استفاده شوند, كه معمولاً اين كانالها توسط توريهايي به فاصله هاي حدود 30 متر از يكديگر مجزا مي شوند. بطور كلي پتانسيل نگهداري ماهي در آنها بين 35-25 كيلوگرم در متر مكعب در نوسان است. از آنجائيكه ميزان اكسيژن محلول درطول كانال كاهش مي يابد واز طرف ديگر بار آلودگي آن افزايش مي يابد در فاصه هاي معيني از كانال آب جاري هوادهي مي شود.
ماهيدار كردن كانال:
- اندازه كانالهايي كه بچه ماهيان را در آن مي ريزيم متفاوت است وبستگي به وزن ماهي دارد
_ براي ماهيان كه حدود 3 تا 5 گرم وزن دارند طول كانال تقريباً 10 متر , عرض 1 متر وعمق 5/0 متر است.
_ براي ماهياني كه حدود 10 تا 20 گرم وزن دارند طول كانال تقريباً 20 متر, عرض 3 متر وعمق 8/0 متر است.
_ برای ماهياني كه بالاتر از 50 گرم هستند طول كانال 30 متر, عرض 6-5 متر وعمق 2/1 متر است.
معمولاً عرض كانالها بايد 1/0 طول آنها باشد. پس از مشخص شدن محل خريد بچه ماهي , دريافت گواهي بهداشتي وتاييد شيلات استان لازم است . 24 ساعت قبل از بارگيري وحمل بچه ماهيان، قطع غذا بايد صورت گيرد زيرا اگر ماهيان تغذيه كرده باشند هضم غذا نياز به اكسيژن اضافي داشته ودر هنگام حمل ونقل ماهي دچار استرس مي شود. بعد از رهاسازي ماهيان نيز بايد تا 24 ساعت از غذادهي خودداري كرد.
غذادهي :
اصول غذادهي ماهيان در كانال از الگوي غذادهي كلي ماهيان قزل آلا تبعيت مي كند.
پاكسازي كانال:
پاك كردن دريچه ها وکف كانال:
بهترين زمان براي پاكيزه كردن كانالها صبحها و قبل از غذادهي به ماهيان است. قبل از تميز كردن حدود 15-10 ساعت قبل از غذادهي قطع مي شود. تخته ها وتوريهاي ورودي وخروجي در طول روز بايستي چندين بار بوسيله برس تميز گردند كف كانال ها بايد هفته اي يكبار پاكيزه شود, زيرا قزل آلا به آب شفاف حاوي اكسيژن بالا نيازمند است.
در تميز كردن كانال ابتدا سطح آب را كم كرده (بسته به ارتفاع آب استخر) بعد 3 تا 4 متر اول كانال را بوسيله برس شسته وماهيان را در 3_ 4 متر اول كه شسته شده بوسيله قاب فلزي دست ساز حبس نموده وشروع به پاكيزه نمودن بقيه كانال مي نماييم تا لجن وپس مانده غذايي موجود در كف استخر از طريق دريچه هاي تعبيه شده جهت اين منظور خارج شود به طوريكه لجن ومواد زائد كانالها وارد كانالهاي بعدي نشود. دفعات غذادهي صبح نيز حذف شده وفقط بعدازظهر ماهيان غذادهي مي شوند.
وعرضه ماهيان به بازار:
بعد از 5 تا 6 ماه از شروع دوره پرورش , كه وزن ماهيان به 250 تا 300 گرم رسيد اقدام به صيد آنها مي كنند. به منظور جلوگيري از تسريع فساد وحفظ شكل ماهي پس از صيد بايد به مدت 48-24 ساعت قبل از صيد نسبت به قطع غذاي ماهيان اقدام نمود.
بهتر است قبل از صيد برآوردي از مقدار ماهيها صورت گيرد تا عمليات بازاريابي بهتر انجام شود.
صيد ماهي هاي موجود در كانال كشاورزي به دو طريق انجام مي شوند:
اگر تخليه كامل آب كانال امكان پذير باشد كانال تخليه شده , كل ماهيان صيد مي شود
در كانال هاي با آب جاري كه امكان متوقف نمودن آب جاري وجود نداشته باشد ماهي ها را در گوشه اي از كانال جمع كرده آنها را صيد مي كنند.
در پايان ماهيان صيد شده را در جعبه گذاشته لابه لاي آنها خرده هاي يخ ريخته تا ماهي با كيفيت بالا در بازار عرضه شود.
در سيستمهاي باز
منظور از سيستمهاي متداول (باز) آبزي پروري مزارعي است كه آب از يك سو وارد شده وپس از استفاده توسط آبزيان مزرعه از سوي ديگر خارج مي گردد.
الف) مزارع توليدي سردابي
در مزارع توليد ماهي قزل آلا (مزارع سردابي) بدليل حساسيت اين گونه ماهي پرورشی ونياز به دماي پایین واكسيژن بالا لازم است آب دائماً در استخرهاي بتني در جريان باشد وپس از تامين آب از منبع اصلي كه معمولاً چشمه ، سراب يا رودخانه است و گذر از مزرعه پرورشي بدون آنكه در حجم آن تغييري حاصل شود از سوي ديگر خارج مي گردد تا هم اكسيژن مورد نياز ماهيان فراهم شود وهم با ماندگاري آب دماي آن افزايش نيابد.
در بعضي مزارع باز پرورش قزل آلا،جهت تامين اكسيژن بيشتر، آب ورودي به مزرعه به (روش ثقلي ويا استفاده از هواده هاي مكانيكي و هوادهي مي گردد.
با توجه به امكانات موجود كه بهترين آن ميزان آب در اختيار مي باشد ظرفيت يك مزرعه پرورش سردابي از چند تن تا دهها تن متغير است.
رايج ترين اشكال مزارع سردابي نوع معمولي ونوع دانماركي است. در انواع معمولي آب هر استخر بصورت مجزا تأمين شده وخروجي جداگانه نيز دارد ودر نوع دانماركي مزارع در چند رديف پله مانند ساخته شده وآب خروجي استخرهاي رديف اول به استخرهاي رديف دوم وپس از عبور از آن به استخرهاي رديف سوم مي ريزد.
انتخاب نوع ساخت وساز استخر به عوامل مختلفي نظير شرايط توپوگرافي زمین, ميزان آب و…بستگی دارد وهر كدام داراي معايب و مزاياي خاصي مي باشند.
ب) مزارع توليدي ماهيان گرمابي
در مزارع توليد ماهيان گرمابي (كپور ماهيان ) بدليل نياز اكسيژني كمتر ودماي مورد نياز بالاتر لزومي به جريان وتعويض دائمي آب نيست. ضمن اينكه جهت تامين غذاي طبيعي در مزرعه (زي شناوران گياهي وجانوري)اين نوع استخرها خاكي هستند. پس از آبگيري استخرها در ابتداي دوره پرورش ماهي (از منبع اصلي كه معمولاً چشمه , سراب يا رودخانه وگاهي چاه مي باشد )در طول دوره پرورش كه معمولاً 8 ماه است بسته به نياز، چندبار تعويض بخشي از آب صورت مي گيرد. در شرايط معمولي از هر هكتار مزرعه پرورش ماهيان گرمابي 3 تن ماهي استحصال مي گردد ودر صورتي كه مزرعه به طرز مناسبي هوادهي گردد توليد هر هكتار را تا 8 تن نيز مي توان افزايش داد.
ماهي مداربسته
شناسایی قسمتهای مختلف سیستم مداربسته
در سالهای اخیر مصرف ماهی در اکثر کشورها به میزان قابل توجهی افزایش یافته است و تکثیر و پرورش ماهی به عنوان منبع پروتئینی سبب شده است که این کار بصورت یک تجارت مهم در کشورهای پیشرفته تبدیل شود. ماهی نسبت به عوامل محیط آبی که در آن زیست می کند نظیر PH ، O 2 ، NH 4 ، و دیگر عوامل بیوشیمیایی و بیولوژيکی،موجودی بسیار حساس است و ضرورت دارد که این عوامل در یک حد مشخص و معمولی ثابت بماند. با توجه به این نیاز روزافزون سعی شده است برای پرورش فوق متراکم ماهیان ، بهبود عوامل محیطی و بهبود کیفیت تولید و کوتاه شدن دوره پرورش مدنظر قرارگیرد.
قدمت استفاده از سیستم گردشی پرورش آبزیان به حدود دو دهه می رسد که برای اولین بار در کشور دانمارک مورد استفاده قرارگرفت و هم اکنون در کشورهای اروپایی (به طور خاص) مورد استفاده قرار می گیرد. در زمان حاضر از این سیستم برای استفاده از پرورش آبزیان گرمابی و سردابی استفاده می شود. نحوه کاربرد سیستم هردو روش یکسان است اما عواملی همچون دما ، اکسیژن و ... در پرورش آبزیان مختلف متفاوتند که باید تنظیم و کنترل شوند.
در یک سیستم مداربسته که آب مورد استفاده ماهیان از نظر اکسیژن فقیر شده و مواد سمی و فضولات آن زیاد شده است، با حذف مواد معلق توسط ميكرو***** و تبديل آمونيوم توليد شده به نيتريت و نيترات زير حد مجاز توسط بیو*****ها و تزریق اکسیژن مایع خالص بوسیله راکتورهای مخلوط کن و ضدعفونی کردن، آب احیا می شود و مجدداً مورد استفاده قرار میگیرد. در این تصفیه فیزیکی و شیمیایی دقت عمل و سرعت ضرورت دارد بطوریکه کوچکترین اختلال در عمل تصفیه و احیا سبب مرگ و میر شدید آبزیانی که از آب بازگشتی استفاده می کنند می شود. چنین ظرافتی سبب می شود که کنترل کیفیت آب بطور دائمی صورت گیرد و عمل تصفیه بدون کوچکترین توقفی انجام شود. به همین دلیل اتوماسیون نقش مهمی در صحت عمل چنین سیستمی ایفا می کند.
پس از اندازه گیری عوامل حیاتی در آب مورد استفاده ماهیان، اطلاعات بدست آمده را تجزیه و تحلیل می کنند. چنین نیازی سبب می شود که صنعت نقش مهمی در اندازه **********ی عوامل و تجزیه و تحلیل و اصلاح آنها داشته باشد.
تصفیه فیزیکی و شیمیایی و احیای مجدد آب در سیستم مداربسته در مصرف آب و ابعاد زمین مورد نظر موثر است و زمان رشد را به حداقل می رساند، بطوریکه یک محصول در مدت یک سال چند بار قابل عرضه به بازار است. کنترل دما از عوامل مهم دیگری است که سبب کاهش دوره پرورش می شود.
در این سیستم فاکتورهای مورد نیاز تغذیه ماهی در شرایط مطلوب است. در نتیجه در مصرف غذا صرفه جویی می شود و در نهایت هزینه های تمام شده نیز کاهش می یابد که خود یکی از مزایای این سیستم است.
بخشهای سیستم مداربسته عبارتند از: چند حوضچه بتنی، میکرو*****، پمپ سیرکوله، ***** بیولوژیک، پمپ هواده، مخروط تزریق اکسیژن مایع، اتاق کنترل، موتور ژنراتور،اشعه uv ، غذاده خودکار و ... .
سیستم مداربسته
هدف کلی در یک سیستم مداربسته پرورش آبزیان استفاده مجدد از آب و افزایش تراکم ماهی در استخرهای پرورشی است. طبق محاسبات انجام شده، با احیای مجدد آب و ایجاد شرایط زیست مناسب در استخرها، با تراکم بالا می توان مصرف آب را تا یک هفتادم کاهش داد که این خود در پرورش و فراگیر کردن آن در مزارعی که آب و زمین مختصری دارند، تحول بوجود می آورد. به عنوان مثال در یک مزرعه پرورش ماهی قزل آلا به ظرفیت 50 تن، میزان آب تازه مورد نیاز 500 لیتر در ثانیه و مساحت استخرها نیز پنج هزار متر مربع است، اما در یک سیستم آب در گردش با همین ظرفیت، آب مورد استفاده به هفت لیتر در ثانیه و مساحت استخرها تا 250 متر مربع کاهش می یابد.
عملکرد سیستم مداربسته پرورش ماهی مبتنی بر گردش آب موجود در استخرها و احیای مجدد آن از لحاظ اکسیژن مورد نیاز، دفع مواد زائد،تصفیه کردن مواد سمی، تنظیم Ph و گندزدایی است. کنترل هریک از عوامل ذکر شده و ایجاد شرایط سالم استفاده از روش خودکار اندازه گیری، کنترل و ثابت نگهداشتن هریک از این عوامل در محدوده مجاز است که مجموعه این شرایط حضور صنعت و تکنولوژی جدید را در هر مزرعه پرورش ماهی ضروری می سازد.
استفاده از کامپیوتر در چنین سیستمی نه تنها این موارد را محقق نمی سازد بلکه با بکارگیری نرم افزارهای مناسب ، هر لحظه آمار و اطلاعات دقیقی در کلیه زمینه های مربوط به پرورش در اختیار است. همچنین تشخیص و درمان بیماریهای احتمالی موجود در استخرها به وسیله کامپیوتر انجام می گیرد. امروزه وضعیت مزرعه را بوسیله خطوط تلفن از هر نقطه دلخواه و از کیلومترها فاصله کنترل می کنند زیرا سیستمهای کامپیوتری این گونه ارتباط از راه دور را بای مجموعه امکان پذیر ساخته است.
سیستمهای آب در گردش پرورش ماهی با توجه به انتخاب قابلیتهای مورد نظر با امکانات متفاوتی ساخته شده اند که در کلیات با هم مشترکند ولی هریک قابلیتهای مختلفی دارند
اصول بيولوژيكي توليد در سيستم مداربسته
هنگاميكه در سيستمهاي مدارباز آب كافي با كيفيت مناسب ودماي ثابت دردسترس نبوده ويا فراهم نمودن آن از نظر اقتصادي مقرون به صرفه نباشد ، استفاده از سيستمهاي مداربسته ضروري است. در سيستم مداربسته بطور كلي آب غير قابل استفاده براي ماهي از استخرها به بخش تصفيه انتقال داده شده وپس از تصفيه مكانيكي ، بيولوژيكي واكسيژن دهي به استخرهاي ماهي برمي گردد.
تغذيه ماهي
پس از مشخص شدن نوع واندازه غذا بايد مقدار غذادهي روزانه محاسبه شود كه با توجه به وزن كل ماهيهاي سيستم ودرصد وزن بدن باشد. نكته بسيار مهم اين است كه پس از هر بار بيومتري كه معمولا هر 15روز يكبار صورت مي گيرد، نبايد مقدار غذادهي سريعا افزايش يابد چرا كه فعاليت بيو *****ها مختل مي شود وسبب افزايش پارامترهاي سمي ازجمله آمونياك مي گردد. بطور كلي مقدارغذادهي نبايد از 10% - 5% كل غذادهي در روز بيشتر شود. با توجه به شرايط سيستم هر دو تا سه روز يكبار بايد اين مقدار افزايش يابد .(ازدادن غذاي تر خودداري شود).
"Pejman"
دستیار مدیر مهندسی کشاورزی گیاهان دارویی
دوست عزیزم با کتاب و این چیزا نمیشه خوب در این کار موفق شد. شما اگه تهران تشریف دارید باید به کلاس های آموزشی برید. رایگان هست اما یک کم از تهران دوره. فنی و حرفه ایی
alireza_smailzad
عضو جدید
سلام دوست من
بهترین کاراینه که به شیلات شهرستان محل سکونت خودتان مراجعه کنید ودرخواست بازدیدکارشناسی بدهید.
یک کارشناس شیلات برای طراحی یک استخربایداطلاعات اولیه رابه دقت بررسی وثبت کند.مثلا:دبی آب ورودی ومدت زمان دسترسی به آب-دمای آب ورودی -ارتفاع ازسطح دریا-دسترسی به برق و...می توانددرطراحی وبرنامه ریزی تولید مفیدباشد.
برای کسب اطلاعات بیشتربه نزدیکترین مزرعه پرورش ماهی مراجعه کنید
بهترین کاراینه که به شیلات شهرستان محل سکونت خودتان مراجعه کنید ودرخواست بازدیدکارشناسی بدهید.
یک کارشناس شیلات برای طراحی یک استخربایداطلاعات اولیه رابه دقت بررسی وثبت کند.مثلا:دبی آب ورودی ومدت زمان دسترسی به آب-دمای آب ورودی -ارتفاع ازسطح دریا-دسترسی به برق و...می توانددرطراحی وبرنامه ریزی تولید مفیدباشد.
برای کسب اطلاعات بیشتربه نزدیکترین مزرعه پرورش ماهی مراجعه کنید
سلام خسته نباشیددوست عزیزم با کتاب و این چیزا نمیشه خوب در این کار موفق شد. شما اگه تهران تشریف دارید باید به کلاس های آموزشی برید. رایگان هست اما یک کم از تهران دوره. فنی و حرفه ایی
دوست خوبم برای ساخت استخر چند مطلب هست که باید بدونم که شما اشاره نکردید
1- متراژ زمین
2- جنس خاک
3- منبع آب
4- میزان آب
5- کیفیت آب
6- نوع گونه مورد نظر شما
7- ظرفیت پرورش ماهی مورد نظر
شماره بنده 09362420630 اگه مایل بودید حاضرم راهنماییتون کنم من در مشهد هستم
سلام
سلام
پرورش ماهی گرمابی
اصول ساخت استخر :
در هنگام ساخت استخر ابتدا بايد مطالعات كلي صورت گيرد و به صورت زير ميتوان دسته‌بندي كرد :
1.تهيه نقشه تپوگرافي
2.شرايط فيزيكوشيميائي آب دقيقاً تشريح گردد .
3.تغييرات دما هوا وآب و تغييرات دبي آب در طول سال معيين گردد .
4.مالكيت آب و زمين و راه ارتباطي مورد بررسي قرار گيرد .
5.برآورد كلي طرح و بررسي مشكلات وتنگناها
6.بررسي تقريبي هزينه‌هاي ثابت و جاري و سود اقتصادي طرح
خصوصيات فيزيكو شيميائي آب :
1.درجه حرارت بين 30-12 درجه سانتيگراد باشد كه 28-22 درجه سانتيگراد مناسبترين است .
2.PH بين 2/8 –8/6 باشد .
3.اكسيژن بين 8-6 ميلي‌گرم در ليتر باشد .
4.دي‌اكسيد كربن نبايد زياد باشد ، حداكثر 5 ميلي گرم در ليتر
5.آهن وكلر نبايد از يك ميلي گرم در ليتر بيشتر باشد .
6.ميزان شوري حدود 3 گرم در هزار خوب است .
خصوصيات خاك :
1.PH در حد خنثي يا در حالت تعادل با آب باشد.
2.ازنظر پتاسيم ، فسفر و ازت غني باشد.
3.در صورت امكان خاك سولفاته نباشد، چون باعث اسيدي شدن آب ميشود.
4.خاك داراي رس كافي باشد.
خصوصيات كلي استخر:
1.طول بزرگ استخر شرقي ـ غربي باشد.
2.شيب كف استخر از ورودي به خروجي 2 تا 3 در هزار باشد.
3.شيب كف استخر از كناره‌ها به زهكش وسط سه در هزار باشد.
4.شيب ديواره‌ها 1:4 تا 1:8 باشد، جاده روي خاكريز حدود دو متر است.
5.بين زهكش و پايه ديوار دو متر فاصله باشد.
6.شيب سطح داخلي ديواره 1:2 باشد اما در استخرهاي بزرگ كه تاثير باد زياد است و يا در استخرهايي كه از خاك سبك درست شده‌اند ميتوان شيب را به 1:4 تقليل داد و شيب خارجي را 1:2 مي‌گيريم.
اقدامات لازم براي ساخت استخر:
1.نقشه برداري از زمين.
2.تسطيح و بوته تراشي .
3.علامت گذاري براي تعيين مساحت استخر.
4.اندازه گيري و علامت گذاري براي ساختن خاكريزها .
5.جمع كردن خاك نباتي.
6.در صورت لزوم گود كردن كف استخر.
7.احداث ديواره‌ها.
8.احداث دريچه‌هاي ورودي و خروجي.
قسمتهاي يك كارگاه پرورش ماهي گرمابي :
1.ديواره‌ها
2.سيستم آبرساني و تامين آب
3.دريچه ورودي آب
4.دريچه خروجي و كانال تخليه
5.حوضچه صيد
6.سيستم هوادهي
7.ساختمان‌ها و تاسيسات جانبي
پرورش لارو تا بچه ماهي نورس :
لارو حدود 7-5 ميليمتر طول دارد كه بعد از حدود يك ماه به 4-3 سانتيمتر و وزني حدود 300-200 ميلي‌گرم ميرسد كه در كل با آماده سازي قبل وبعد از برداشت حدود6-5 هفته طول مي‌كشد .به اين ماهيان بچه ماهيان تابستاني مي‌گويند .
آماده‌سازي استخر :
1.جمع‌آوري علفهاي هرز و آهك پاشي
2.شخم و ديسك زدن : به صورت كم عمق بايد استخر را شخم بزنيم چون اگر عميق شخم بزنيم خاك حاصلخيز از دسترس خارج ميشود .
3.كود پايه : استفاده از 5-3 تن كود گاوي در هكتار و بعد از آبگيري به ترتيب 70 و 30 كيلوگرم كود نيتراته و فسفاته در هر هكتار .
4.آبگيري از يك منبع مطمئن و سالم : نيمي از استخر را 6-5 روز قبل از انتقال لارو آبگيري مي‌كنيم آبگيري بايد سريع باشد تا از تجمع موجودات موذي جلوگيري شود .
5.در صورت امكان ايجاد سدي براي جلوگيري از ورود مار و قورباغه
6.سمپاشي استخر : استفاده از سمومي مانند تري‌كلروفن ، فليبول ، مازوتن با مقدار مصرف ppm 1-5/0 (نيم تا يك گرم در يك متر مكعب ) . اين سموم كلادوسرها و كوپه‌پودها را در عرض 24-16 ساعت مي‌كشد در حاليكه بر روي روتيفرها تاثيري ندارد . در ضمن وجود 100 عدد سيكلوپس در هر ليتر آب استخر باعث نابودي 95-90 درصد لاروها ميشود .
انتقال لارو :
1.انتقال لارو از سالن انكوباسيون زماني است كه لارو به تغذيه فعال افتاده و رنگ آن كاملاً سياه شده است .
2.هرگونه جابجائي در هواي خنك صبح بايد صورت گيرد .
3.لاروها در محلهاي ساكن و آرام و دور از ديواره و با رعايت همدمائي وارد استخر گردند.
4.كشت لارو 7-6 روز بعد از كود دهي بايد صورت گيرد زيرا اكسيژن محلول براي تجزيه كود بكار مي‌رود و از روز پنجم به بعد دوباره اكسين افزايش مي‌يابد .
5.تركم كشت 3-2 ميليون در هكتار ميباشد . اما بايد توجه داشت كه در استخرهاي بزرگ اين تراكم كم ميشود .
تغذيه لاروها :
مناسبترين غذا در اوايل تغذيه روتيفر و پارامسي ميباشد .
در روزهاي 4-1 بعد از كشت لارو بعلت وجود كيسه زرده احتياج به غذادهي نيست اما براي آشنائي لارو با طعم و بوي غذا و فراگيري نحوه پيدا كردن غذا از غذاي دستي استفاده مي‌كنيم . يكي از علل مرگ و مير بچه ماهيان كمبود غذاي مناسب ميباشد .
در كل از روز دوم غذادهي را آغاز مي‌كنيم كه اين غذا بايد 50-40 درصد پروتئين داشته باشد كه ميتوان از قسمتهاي مساوي آرد گندم ، آرد سويا ، پودر ماهي و پودر گوشت استفاده كرد و بايد بصورت آرد ريز 2/0 –1/0 ميلي‌متري در كناره‌هاي استخر پاشيده شود . بعد از 12-10 روز از كشت بچه ماهيان و وقتي كه شروع به شناي دسته جمعي كردند ميتوان بتدريج براي غذادهي از تشتك پلاستيكي استفاده كرد
مقدار عذا بستگي به فراواني زئوپلانكتونها ، نوع استخر و همچنين درصد بقا و سن نوزادها دارد كه بطور متوسط ميتوان از 5/1 – 1 كيلوگرم غذا در 3-2 وعده استفاده كرد كه با افزايش سن اين مقدار افزايش مي‌يابد . غذا را بايد پشت به باد در استخر پخش كرد .
در ضمن در غذا ميتوان از كنجاله سويا ، روغن سويا ، شير خشك وانواع مكملهاي معدني و ويتاميني استفاده كرد . در ضمن استفاده زياد از آرد سويا باعث كمبود ويتامين A ميشود .
اگر اندازه غذا درشت باشد ماهي چندين بار براي گرفتن غذا حمله ميكند كه اين كار بعلت مصرف بيش ازحد انرژي براي بچه ماهي بسيار خطرناك است . بنابراين اتلاف انرژي موجب مرگ ومير انبوه در هفته اول ميشود . ( بسيار مهم )
يكي از بهترين غذاها براي تغذيه ابتدائي شيرابه سويا است كه ميتوان 60-30 كيلوگرم سويا را به مدت 8-7 ساعت در آب خيساند و بعد به كمك چرخ‌گوشت آن را چرخ و شيرابه سفيد آن را در 3-2 نوبت به ماهي داد .
5 روز بعد از كشت لارو ميتوان از 5/1-1 تن كود گاوي استفاده كرد تا به تدريج غذاهاي طبيعي در استخر بارور شود .
صيد :
بعد از اينكه وزن بچه‌ماهيان به 300 ميلي‌گرم و اندازه‌اي معادل 3-2 سانتيمتر رسيد آنها را صيد و به استخرهاي پرورش ماهي انگشت قد منتقل مي‌كنند . البته در خيلي از مزارع در صورت تراكم بالا مقداري از بچه‌ماهيان نورس را صيد كرده ، تراكم را كاهش داده و در همان استخر پرورش ماهي انگشت‌قد را ادامه مي‌دهند .در كل براي صيد حداقل يك روز قطع غذاي دستي لازم است ولي در استخرهاي بزرگ قطع غذا بايد بتدريج و طي چند روز انجام شود .
پرورش بچه ماهيان انگشت‌قد :
در اين مرحله بچه‌ماهي تابستاني را به مدت 5-3 ماه ديگر پرورش مي‌دهند تا به طولي حدود 20-8 ساتيمتر برسد به اين ماهيان بچه‌ماهيان انگشت‌قد مي‌گويند .
اصول آماده سازي استخر پرورش بچه‌ماهيان انگشت‌قد مانند بچه‌ماهيان نورس است فقط سمپاشي در اين استخرها صورت نمي‌گيرد .
مدت زمان آبگيري بهتر است12-10 روز باشد و 10 روز بعد از آبگيري كامل رهاسازي صورت مي‌گيرد ودر اين بين در صورت وجود انگل لرنه‌آ بعلت عدم وجود ماهي اين انگل از بين مي‌رود .
ميتوان از تراكم 100-50 هزار در هر هكتار استفاده كرد .
استفاده بيش از حد از غذاي دستي باعث چاقي غير طبيعي ماهي و حساس شدن نسبت به بيماريها بخصوص در فصل سرما ميشود .
5/1-1 درصد وزن واقعي كپور ماهيان غذا داده ميشود .
هرسه هفته از محلهاي تغذيه آنها بازديد شود و جابجائي در محل آخور ماهي آمور ايجاد شود.
شكم ماهي از پهلو فشار داده شود : رنگ تيره (غذاي طبيعي ) ، رنگ خاكستري روشن (غذاي دستي ) اگر مقدار غذاي دستي زياد بود ( رنگ روشن ) بايد پروتئين جيره را زياد كنيم .
محاسن استخرهاي خاكي كوچك :
1. حدود %50 از حوضچه كم عمق بوده و جاي مناسبي براي زندگي و تغذيه بچه ماهيان است .
2. فضا و سطح مناسبي براي رشد فيتوپلانكتونها و زئوپلانكتونها ست .
3. حوضچه‌ها را ميتوان به راحتي خشك و ضدعفوني كرد .
4. در حوضچه‌ها ميتوان به راحتي حمام‌هاي ضدعفوني را انجام داد .
5. بچه ماهيان را همواره مد نظر و كنترل قرارداد .
6. در صورت نياز به آساني ميتوان به وسيله صيد از تراكم آنها كاست .
7. تغذيه دستي به آساني صورت مي‌گيرد .
8. تنها اشكال آن هزينه بالاي ساخت آن است .
پرورش ماهي بازاري :
آماده سازي استخر :
1. خشك كردن و آهك زدن : اين عمل سبب نابودي تخم انواع حشرات و موجودات مزاحم ميشود و آهك پاشي اين كار را تكميل ميكند 1200-600 كيلوگرم در هكتار
2. شخم و ديسك زدن : براي عمل تهويه به عمق 15-10 سانتي متر را شخم مي‌زنيم .
3. در صورت كاشت گياهان سبز در كف استخر : باعث باروري خاك استخر و كاهش نفوذ‌پذيري آن ميشود .
4. كود پايه : 2-5/1 تن در هكتار از كود گاوي استفاده كنيم .
5. آبگيري : (الف ) عاري از هر نوع آلودگي انگلي و فاضلابها باشد ( ب ) آبگري آرام انجام شود ( ج ) آب ابتدا فيلتر شده و سپس وارد استخر شود ( فيلتر اول يك سانتيمتر ، فيلتر دوم 4/0 سانتيمتر و فيلتر سوم يك ميليمتر ) (د ) بهتر است آبگيري در اسفندماه صورت گيرد . و فاصله بين آبگيري و ورود بچه ماهي حداقل 10 روز باشد چون در اين مدت زمان نوزاد انگل لرنه‌آ و بعضي از انگل‌هاي ديگر بعلت نبود ميزبان از بين خواهند رفت .
تهيه بچه ماهي سالم :
1. از نظر شكل ظاهري متناسب باشد .
2. فلسها ، باله‌ها ، چشم‌ها براق و شاداب باشند .
3. در صورت استفاده از غذاي طبيعي بخش انتهائي روده سياه رنگ باشد .
4. بدن آنها داراي موكوس بسيار لزج و كشدار و خونريزي نباشد .
5. قرار دادن آنها در يك ظرف صاف بدون آب و مشاهده وضعيت تلاش وحركت آنها ، در صورتي كه حركت سريع داشته باشند نشان سلامتي آنهاست .
6. مشاهدات آزمايشگاهي
تغذيه ماهي كپور :
براي تغذيه كپور ميتوان از گندم ، ذرت ، جو ، سبوس گندم و برنج، انواع كنجاله‌ها ، ضايعات كشتارگاهي ، ضايعات نان و … استفاده كرد .
% 3 * تعداد كل ماهي كپور * وزن متوسط ماهي كپور = مقدار غذاي روزانه
تغذيه ماهي آمور :
براي تغذيه آمور ميتوان از شبدر ، يونجه ، سورگوم ، انواع گياهان خوش‌خوراك استفاده كرد .
براي تغذيه آمور روزانه 45-35 درصد وزن آمور غذادهي صورت گيرد
تغذيه ماهي فيتوفاگ وبيگ‌هد :
تغذيه اين ماهيان بايد با غذاي طبيعي انجام شود كه براي تكثير اين غذاها ازكوددهي استفاده كنيم .
شرايط غذا دهي :
1. تغذيه ماهيان با افزايش دماي آب افزايش مي‌يابد و بهترين دما 28 –22 درجه سانتيگراد ميباشد .
2. غذا دادن به آمور بايد يك تا دو ساعت قبل از كپور صورت گيرد .
3. اندازه‌هاي دانه غذا يا پلت بايد متناسب با اندازه دهان ماهي باشد .
4. غذا در زمان و مكان معين به ماهي داده شود .
5. تغذيه در موقعي صورت گيرد كه اكسيژن محلول آب در حد بالائي است .
6. اگر از گندم وجو استفاده ميشود بهتر است آن را به مدت 7 ساعت در آب خيسانده و پهن كردن در لابلاي كيسه كنفي ( گوني ) پس از جوانه زدن مصرف كرد .
7. سبوس زياد به دستگاه گوارش آسيب رسانده و موجب پاره شدن جداره آن ميگردد .
8. دانه حبوبات را بايد پخت .
9. ملاس چغندر را ميتوان به عنوان منبع انرژي بكار برد .
10. آنزميت (زئوليت ) را ميتوان به ميزان 3-2 درصد در غذا و به صورت متناوب 2تن در كل دوره در استخر بكار برد .
كود دهي :
كوددهي مهمترين و ارزانترين راه باروري استخرهاي پرورش ماهيان گرمابي ميباشد، براي رشد و توسعه موجودات زنده غذايي كه مورد تغذيه ماهيان قرار مي‌گيرند، بعضي از مواد اساسي مانند فسفر، ازت و پتاسيم موردنياز ميباشد كه با كوددهي تامين ميگردد .
انواع كودها :
1-كودهاي آلي : الف- كود حيواني (كودمرغي، كوداردكي،كودگاوي،كودگوسفندي)
ب-كود سبز
2-كودهاي معدني : الف- كودازته ب-كود فسفاته
كودمرغي و كود اردك بالاترين ميزان مواد آلي نظير ازت،فسفر،كلسيم و پتاسيم را داراست ولي در مورد افزودن آن به استخر بايد دقت زيادي نمود چون دادن مقدار زياد اين كودها سبب تلفات ناگهاني ناشي از كمبود اكسيژن ميگردد .كود گاوي امروزه به دلايل ذيل بيشترين كاربرد را در امر پرورش ماهيان گرمابي داراست:
از آنجائيكه گاو حيواني نشخوار كننده است و غذاي خود را كاملا خرد كرده و قابل هضم مي‌سازد، استفاده از كود گاوي در استخر مصرف اكسيژن در آب را كم ميكند، به علاوه كود گاوي در آب به صورت معلق است و توسط باكتريهاي هوازي به طور كامل تجزيه ميگردد . اين بسيار مهم است چون تجزيه كود در لايه‌هاي ستون آب نياز به مصرف اكسيژن كمتري دارد ولي كودهاي ديگر بيشتر در كف مورد تجزيه قرار مي‌گيرند كه سبب ميشود مقدار اكسيژن بيشتري از محيط خارج و مخاطراتي براي ماهي بوجود آورد .نحوه دادن كودهاي آلي به اين صورت ميباشد : آنها را به صورت محلول در آورده و به صورت شيرابه به استخر منتقل مي‌كنيم و اگر هنگاميكه مقداري كود شيميايي به آن اضافه گردد بايد بعد از 24 ساعت به داخل استخر وارد كنيم .
كود سبز :
گياهان را ميتوان بسته بندي كرده و به وسيله پايه‌هايي در داخل استخر قرار دهيم اين گياهان تخمير حاصل كرده و كود خوبي خواهند بود همچنين كاشت گياهاني مانند يونجه و شبدر در استخر قبل از آبگيري آن كود سبز خوبي را براي استخر فراهم ميكند .
كودهاي معدني :
كودهاي حيواني بيشتر در توليدات زئوپلانكتونها موثرند در حاليكه كودهاي معدني بيشتر در توليدات فيتوپلانكتونها كه مبناي تغذيه فيتوفاگ ميباشد ، موثرند ، تغييرات P H يكي از عوامل محدود كننده در استفاده از كودهاي آلي ميباشد در حاليكه كودهاي شيميايي فاقد اين روند هستند، تركيب توام كودهاي آلي و معدني شدت رشد زي‌شناوران را افزايش مي‌دهند .
مزاياي كودهاي معدني:
1. عناصر مورد نياز در كودهاي معدني 50-40 درصد تركيبات كود را شامل ميشود .
2. به راحتي آنها را ميتوان حمل و نقل و در استخر پخش كرد .
3. تغييرات PH و اكسيژن كمتري در آب ايجاد مي‌نمايد .
4. پخش آنها در استخرها به راحتي امكانپذير است .
5. كودهاي معدني به سهولت به صورت محلول در مي‌آيند .
6. در استفاده از كودهاي فسفاته 36-24 ساعت عمل انحلال به طول مي‌انجامد در حاليكه كودهاي ازته به صورت لحظه‌اي قابل استفاده مي‌باشند .
كودهاي ازته به 3 صورت نيترات آمونيوم ، كود اوره و سولفات آمونيوم مصرف ميشود .
نيترات آمونيوم داراي 35-34 درصد ازت است‌كه موجب ايجاد شرايط نامساعد جهت رشد جلبكهاي ريسه‌اي ميگردد از آنجائيكه باندهاي اين كودها بتدريج آزاد ميگردد نسبت به كود اوره از ارزش به مراتب بيشتري برخوردار ميباشد .
كود اوره داراي 46 درصد ازت است و سنن تسريع عمل فتوسنتز ميشود . باندهاي آن سريعاً آزاد گشته و رنگ آب را به شدت سبز ميكند .
سولفات آمونيوم داراي 21 درصد ازت است و براي پايين آوردن PH استخر به‌كار مي‌رود .
كودهاي معدني فسفاته :
فسفر در زنجيره غذايي استخرها ، عضلات و اعصاب ماهي نقش مهمي دارد كودهاي فسفردار را به دو نوع سوپر‌فسفات و فسفات آمونيوم بيشتر مورد استفاده قرار مي‌گيرد كه به راحتي در آب حل نمي‌شود .
جهت باروري مستمر و باكيفيت‌تر شدن استخرهاي پرورشي بهتراست از حوضچه‌هاي مكعبي شكل جهت عمل آوري كود استفاده شود جهت اين امر در هواي آفتابي و به صورت روزانه بين 100-50 كيلوگرم كود گاوي ،2-1 كيلوگرم كود فسفاته و 500 گرم كود ازته را باهم مخلوط نموده و پس از 24 ساعت تخمير كاملاًصورت پذيرفته و پروتئين ميكروبي كه در بالاترين حد خود ميباشد ميتوان به تخليه آن اقدام كرد .
عوامل موثر بر كوددهي :
1. بهترين درجه حرارت براي كوددهي 27 –22 درجه سانتيگراد است .
2. مناسبترين مقدار اكسيژن محلول 8-7 ميلي‌گرم در ليتر است .
3. PH بايد خنثي تا كمي قليايي باشد .
4. بهتر است كوددهي در دفعات زياد و مقدار كم و به صورت محلول انجام گيرد .
5. كف استخر بايد غيرقابل نفوذ باشد در غير اينصورت قسمت اعظم كود در اثر نفوذ آب از استخر خارج ميگردد .
6. از كوددهي در روزهاي ابري و باراني بايد پرهيز كرد زيرا مواد معدني مورد مصرف فيتوپلانكتونها قرار نگرفته و باعث تغييرات آب ميگردد .
7. ميزان مصرف كود گاوي حدود 100-80 كيلوگرم در روز آفتابي ، ميزان مصرف كود ازته 10-6 كيلوگرم در روز آفتابي و ميزان مصرف كود فسفاته5-3كيلوگرم در روز آفتابي است . كود سولفات آمونيوم را نيز به ميزان 5-2 كيلوگرم در هكتار براي كاهش P H ميتوان بكار برد .
آهك دهي :
آهك را به صورت سنگ‌آهك ، كلسيت ، دولوميت و آهك زنده مصرف مي‌كنند ( مصرف سنگ آهك دو برابر آهك زنده است ) .
فوايد مصرف آهك :
1. با افزايش قليائيت و دي‌اكسيد كربن باعث افزايش فتوسنتز ميشود
2. غلظت مواد كلوئيدي ( گل‌آلودگي ) آب را كاهش داده و عمق نفوذ نور را بيشتر ميكند .
3. باعث افزايش فعاليت ميكروبي ميشود .
4. باعث نابودي انگلها و تعديل PH آب ميشود .
5. باعث افزايش كلسيم شده كه در رشد اسكلت موثر است .
6. سبب جلوگيري از رشد جلبكهاي مزاحم ميشود .
تشخيص زمان آهك دهي :
1. PH آب پايين‌تر از حد نرمال باشد .(اسيدي)
2. وقتي حاصلخيزي آب پايين است و در اثر كوددهي شكوفايي زيادي نداريم .
3. لجن استخر زياد است .
4. وجود بيماريها و انگلها .
ميزان مصرف آهك :
بر حسب موقعيت جغرافيايي ، هدف كاربرد ، جنس خاك بستر ، شرايط آب و عوامل بيماريزا مقدار آهك دهي متغير است .
در ابتداي دوره يك تن در هكتار و در طول دوره هر 20 روز 70-50 كيلوگرم در هكتار مورد نياز ميباشد. وبراي جلوگيري از رشد جلبك‌ها 300-200 كيلوكرم در هكتار .
چند نكته :
1. در استخرهايي كه رس كم و شن زياد دارند نبايد آهك زيادي به‌كار برد چون مواد آلي اين استخرها كم است و با تجزيه شدن آنها استخرها از اين نظر فقير مي‌شوند .
2. بهتر است بين مصرف كود فسفاته و آهك چند روز فاصله باشد .
3. آهك دهي بايد در جهت وزش باد و در هواي صاف و نور كافي و به طور يكنواخت صورت گيرد.
4. ميتوان براي نابودي قارچها و انگلها و كاهش آمونياك آخور ماهي آمور را هر 15 روز يكبار با آهك ضدعفوني كرد .
سلام
سلام دوستان
درمورد استخرهای پرورش ماهی یه کم اطلاعات میخواستم
از نحوه طراحی کردن و اینکه چه نوع ماهی هایی رو میشه پرورش و نگهداری کرد
پرورش ماهی گرمابی
اصول ساخت استخر :
در هنگام ساخت استخر ابتدا بايد مطالعات كلي صورت گيرد و به صورت زير ميتوان دسته‌بندي كرد :
1.تهيه نقشه تپوگرافي
2.شرايط فيزيكوشيميائي آب دقيقاً تشريح گردد .
3.تغييرات دما هوا وآب و تغييرات دبي آب در طول سال معيين گردد .
4.مالكيت آب و زمين و راه ارتباطي مورد بررسي قرار گيرد .
5.برآورد كلي طرح و بررسي مشكلات وتنگناها
6.بررسي تقريبي هزينه‌هاي ثابت و جاري و سود اقتصادي طرح
خصوصيات فيزيكو شيميائي آب :
1.درجه حرارت بين 30-12 درجه سانتيگراد باشد كه 28-22 درجه سانتيگراد مناسبترين است .
2.PH بين 2/8 –8/6 باشد .
3.اكسيژن بين 8-6 ميلي‌گرم در ليتر باشد .
4.دي‌اكسيد كربن نبايد زياد باشد ، حداكثر 5 ميلي گرم در ليتر
5.آهن وكلر نبايد از يك ميلي گرم در ليتر بيشتر باشد .
6.ميزان شوري حدود 3 گرم در هزار خوب است .
خصوصيات خاك :
1.PH در حد خنثي يا در حالت تعادل با آب باشد.
2.ازنظر پتاسيم ، فسفر و ازت غني باشد.
3.در صورت امكان خاك سولفاته نباشد، چون باعث اسيدي شدن آب ميشود.
4.خاك داراي رس كافي باشد.
خصوصيات كلي استخر:
1.طول بزرگ استخر شرقي ـ غربي باشد.
2.شيب كف استخر از ورودي به خروجي 2 تا 3 در هزار باشد.
3.شيب كف استخر از كناره‌ها به زهكش وسط سه در هزار باشد.
4.شيب ديواره‌ها 1:4 تا 1:8 باشد، جاده روي خاكريز حدود دو متر است.
5.بين زهكش و پايه ديوار دو متر فاصله باشد.
6.شيب سطح داخلي ديواره 1:2 باشد اما در استخرهاي بزرگ كه تاثير باد زياد است و يا در استخرهايي كه از خاك سبك درست شده‌اند ميتوان شيب را به 1:4 تقليل داد و شيب خارجي را 1:2 مي‌گيريم.
اقدامات لازم براي ساخت استخر:
1.نقشه برداري از زمين.
2.تسطيح و بوته تراشي .
3.علامت گذاري براي تعيين مساحت استخر.
4.اندازه گيري و علامت گذاري براي ساختن خاكريزها .
5.جمع كردن خاك نباتي.
6.در صورت لزوم گود كردن كف استخر.
7.احداث ديواره‌ها.
8.احداث دريچه‌هاي ورودي و خروجي.
قسمتهاي يك كارگاه پرورش ماهي گرمابي :
1.ديواره‌ها
2.سيستم آبرساني و تامين آب
3.دريچه ورودي آب
4.دريچه خروجي و كانال تخليه
5.حوضچه صيد
6.سيستم هوادهي
7.ساختمان‌ها و تاسيسات جانبي
پرورش لارو تا بچه ماهي نورس :
لارو حدود 7-5 ميليمتر طول دارد كه بعد از حدود يك ماه به 4-3 سانتيمتر و وزني حدود 300-200 ميلي‌گرم ميرسد كه در كل با آماده سازي قبل وبعد از برداشت حدود6-5 هفته طول مي‌كشد .به اين ماهيان بچه ماهيان تابستاني مي‌گويند .
آماده‌سازي استخر :
1.جمع‌آوري علفهاي هرز و آهك پاشي
2.شخم و ديسك زدن : به صورت كم عمق بايد استخر را شخم بزنيم چون اگر عميق شخم بزنيم خاك حاصلخيز از دسترس خارج ميشود .
3.كود پايه : استفاده از 5-3 تن كود گاوي در هكتار و بعد از آبگيري به ترتيب 70 و 30 كيلوگرم كود نيتراته و فسفاته در هر هكتار .
4.آبگيري از يك منبع مطمئن و سالم : نيمي از استخر را 6-5 روز قبل از انتقال لارو آبگيري مي‌كنيم آبگيري بايد سريع باشد تا از تجمع موجودات موذي جلوگيري شود .
5.در صورت امكان ايجاد سدي براي جلوگيري از ورود مار و قورباغه
6.سمپاشي استخر : استفاده از سمومي مانند تري‌كلروفن ، فليبول ، مازوتن با مقدار مصرف ppm 1-5/0 (نيم تا يك گرم در يك متر مكعب ) . اين سموم كلادوسرها و كوپه‌پودها را در عرض 24-16 ساعت مي‌كشد در حاليكه بر روي روتيفرها تاثيري ندارد . در ضمن وجود 100 عدد سيكلوپس در هر ليتر آب استخر باعث نابودي 95-90 درصد لاروها ميشود .
انتقال لارو :
1.انتقال لارو از سالن انكوباسيون زماني است كه لارو به تغذيه فعال افتاده و رنگ آن كاملاً سياه شده است .
2.هرگونه جابجائي در هواي خنك صبح بايد صورت گيرد .
3.لاروها در محلهاي ساكن و آرام و دور از ديواره و با رعايت همدمائي وارد استخر گردند.
4.كشت لارو 7-6 روز بعد از كود دهي بايد صورت گيرد زيرا اكسيژن محلول براي تجزيه كود بكار مي‌رود و از روز پنجم به بعد دوباره اكسين افزايش مي‌يابد .
5.تركم كشت 3-2 ميليون در هكتار ميباشد . اما بايد توجه داشت كه در استخرهاي بزرگ اين تراكم كم ميشود .
تغذيه لاروها :
مناسبترين غذا در اوايل تغذيه روتيفر و پارامسي ميباشد .
در روزهاي 4-1 بعد از كشت لارو بعلت وجود كيسه زرده احتياج به غذادهي نيست اما براي آشنائي لارو با طعم و بوي غذا و فراگيري نحوه پيدا كردن غذا از غذاي دستي استفاده مي‌كنيم . يكي از علل مرگ و مير بچه ماهيان كمبود غذاي مناسب ميباشد .
در كل از روز دوم غذادهي را آغاز مي‌كنيم كه اين غذا بايد 50-40 درصد پروتئين داشته باشد كه ميتوان از قسمتهاي مساوي آرد گندم ، آرد سويا ، پودر ماهي و پودر گوشت استفاده كرد و بايد بصورت آرد ريز 2/0 –1/0 ميلي‌متري در كناره‌هاي استخر پاشيده شود . بعد از 12-10 روز از كشت بچه ماهيان و وقتي كه شروع به شناي دسته جمعي كردند ميتوان بتدريج براي غذادهي از تشتك پلاستيكي استفاده كرد
مقدار عذا بستگي به فراواني زئوپلانكتونها ، نوع استخر و همچنين درصد بقا و سن نوزادها دارد كه بطور متوسط ميتوان از 5/1 – 1 كيلوگرم غذا در 3-2 وعده استفاده كرد كه با افزايش سن اين مقدار افزايش مي‌يابد . غذا را بايد پشت به باد در استخر پخش كرد .
در ضمن در غذا ميتوان از كنجاله سويا ، روغن سويا ، شير خشك وانواع مكملهاي معدني و ويتاميني استفاده كرد . در ضمن استفاده زياد از آرد سويا باعث كمبود ويتامين A ميشود .
اگر اندازه غذا درشت باشد ماهي چندين بار براي گرفتن غذا حمله ميكند كه اين كار بعلت مصرف بيش ازحد انرژي براي بچه ماهي بسيار خطرناك است . بنابراين اتلاف انرژي موجب مرگ ومير انبوه در هفته اول ميشود . ( بسيار مهم )
يكي از بهترين غذاها براي تغذيه ابتدائي شيرابه سويا است كه ميتوان 60-30 كيلوگرم سويا را به مدت 8-7 ساعت در آب خيساند و بعد به كمك چرخ‌گوشت آن را چرخ و شيرابه سفيد آن را در 3-2 نوبت به ماهي داد .
5 روز بعد از كشت لارو ميتوان از 5/1-1 تن كود گاوي استفاده كرد تا به تدريج غذاهاي طبيعي در استخر بارور شود .
صيد :
بعد از اينكه وزن بچه‌ماهيان به 300 ميلي‌گرم و اندازه‌اي معادل 3-2 سانتيمتر رسيد آنها را صيد و به استخرهاي پرورش ماهي انگشت قد منتقل مي‌كنند . البته در خيلي از مزارع در صورت تراكم بالا مقداري از بچه‌ماهيان نورس را صيد كرده ، تراكم را كاهش داده و در همان استخر پرورش ماهي انگشت‌قد را ادامه مي‌دهند .در كل براي صيد حداقل يك روز قطع غذاي دستي لازم است ولي در استخرهاي بزرگ قطع غذا بايد بتدريج و طي چند روز انجام شود .
پرورش بچه ماهيان انگشت‌قد :
در اين مرحله بچه‌ماهي تابستاني را به مدت 5-3 ماه ديگر پرورش مي‌دهند تا به طولي حدود 20-8 ساتيمتر برسد به اين ماهيان بچه‌ماهيان انگشت‌قد مي‌گويند .
اصول آماده سازي استخر پرورش بچه‌ماهيان انگشت‌قد مانند بچه‌ماهيان نورس است فقط سمپاشي در اين استخرها صورت نمي‌گيرد .
مدت زمان آبگيري بهتر است12-10 روز باشد و 10 روز بعد از آبگيري كامل رهاسازي صورت مي‌گيرد ودر اين بين در صورت وجود انگل لرنه‌آ بعلت عدم وجود ماهي اين انگل از بين مي‌رود .
ميتوان از تراكم 100-50 هزار در هر هكتار استفاده كرد .
استفاده بيش از حد از غذاي دستي باعث چاقي غير طبيعي ماهي و حساس شدن نسبت به بيماريها بخصوص در فصل سرما ميشود .
5/1-1 درصد وزن واقعي كپور ماهيان غذا داده ميشود .
هرسه هفته از محلهاي تغذيه آنها بازديد شود و جابجائي در محل آخور ماهي آمور ايجاد شود.
شكم ماهي از پهلو فشار داده شود : رنگ تيره (غذاي طبيعي ) ، رنگ خاكستري روشن (غذاي دستي ) اگر مقدار غذاي دستي زياد بود ( رنگ روشن ) بايد پروتئين جيره را زياد كنيم .
محاسن استخرهاي خاكي كوچك :
1. حدود %50 از حوضچه كم عمق بوده و جاي مناسبي براي زندگي و تغذيه بچه ماهيان است .
2. فضا و سطح مناسبي براي رشد فيتوپلانكتونها و زئوپلانكتونها ست .
3. حوضچه‌ها را ميتوان به راحتي خشك و ضدعفوني كرد .
4. در حوضچه‌ها ميتوان به راحتي حمام‌هاي ضدعفوني را انجام داد .
5. بچه ماهيان را همواره مد نظر و كنترل قرارداد .
6. در صورت نياز به آساني ميتوان به وسيله صيد از تراكم آنها كاست .
7. تغذيه دستي به آساني صورت مي‌گيرد .
8. تنها اشكال آن هزينه بالاي ساخت آن است .
پرورش ماهي بازاري :
آماده سازي استخر :
1. خشك كردن و آهك زدن : اين عمل سبب نابودي تخم انواع حشرات و موجودات مزاحم ميشود و آهك پاشي اين كار را تكميل ميكند 1200-600 كيلوگرم در هكتار
2. شخم و ديسك زدن : براي عمل تهويه به عمق 15-10 سانتي متر را شخم مي‌زنيم .
3. در صورت كاشت گياهان سبز در كف استخر : باعث باروري خاك استخر و كاهش نفوذ‌پذيري آن ميشود .
4. كود پايه : 2-5/1 تن در هكتار از كود گاوي استفاده كنيم .
5. آبگيري : (الف ) عاري از هر نوع آلودگي انگلي و فاضلابها باشد ( ب ) آبگري آرام انجام شود ( ج ) آب ابتدا فيلتر شده و سپس وارد استخر شود ( فيلتر اول يك سانتيمتر ، فيلتر دوم 4/0 سانتيمتر و فيلتر سوم يك ميليمتر ) (د ) بهتر است آبگيري در اسفندماه صورت گيرد . و فاصله بين آبگيري و ورود بچه ماهي حداقل 10 روز باشد چون در اين مدت زمان نوزاد انگل لرنه‌آ و بعضي از انگل‌هاي ديگر بعلت نبود ميزبان از بين خواهند رفت .
تهيه بچه ماهي سالم :
1. از نظر شكل ظاهري متناسب باشد .
2. فلسها ، باله‌ها ، چشم‌ها براق و شاداب باشند .
3. در صورت استفاده از غذاي طبيعي بخش انتهائي روده سياه رنگ باشد .
4. بدن آنها داراي موكوس بسيار لزج و كشدار و خونريزي نباشد .
5. قرار دادن آنها در يك ظرف صاف بدون آب و مشاهده وضعيت تلاش وحركت آنها ، در صورتي كه حركت سريع داشته باشند نشان سلامتي آنهاست .
6. مشاهدات آزمايشگاهي
تغذيه ماهي كپور :
براي تغذيه كپور ميتوان از گندم ، ذرت ، جو ، سبوس گندم و برنج، انواع كنجاله‌ها ، ضايعات كشتارگاهي ، ضايعات نان و … استفاده كرد .
% 3 * تعداد كل ماهي كپور * وزن متوسط ماهي كپور = مقدار غذاي روزانه
تغذيه ماهي آمور :
براي تغذيه آمور ميتوان از شبدر ، يونجه ، سورگوم ، انواع گياهان خوش‌خوراك استفاده كرد .
براي تغذيه آمور روزانه 45-35 درصد وزن آمور غذادهي صورت گيرد
تغذيه ماهي فيتوفاگ وبيگ‌هد :
تغذيه اين ماهيان بايد با غذاي طبيعي انجام شود كه براي تكثير اين غذاها ازكوددهي استفاده كنيم .
شرايط غذا دهي :
1. تغذيه ماهيان با افزايش دماي آب افزايش مي‌يابد و بهترين دما 28 –22 درجه سانتيگراد ميباشد .
2. غذا دادن به آمور بايد يك تا دو ساعت قبل از كپور صورت گيرد .
3. اندازه‌هاي دانه غذا يا پلت بايد متناسب با اندازه دهان ماهي باشد .
4. غذا در زمان و مكان معين به ماهي داده شود .
5. تغذيه در موقعي صورت گيرد كه اكسيژن محلول آب در حد بالائي است .
6. اگر از گندم وجو استفاده ميشود بهتر است آن را به مدت 7 ساعت در آب خيسانده و پهن كردن در لابلاي كيسه كنفي ( گوني ) پس از جوانه زدن مصرف كرد .
7. سبوس زياد به دستگاه گوارش آسيب رسانده و موجب پاره شدن جداره آن ميگردد .
8. دانه حبوبات را بايد پخت .
9. ملاس چغندر را ميتوان به عنوان منبع انرژي بكار برد .
10. آنزميت (زئوليت ) را ميتوان به ميزان 3-2 درصد در غذا و به صورت متناوب 2تن در كل دوره در استخر بكار برد .
كود دهي :
كوددهي مهمترين و ارزانترين راه باروري استخرهاي پرورش ماهيان گرمابي ميباشد، براي رشد و توسعه موجودات زنده غذايي كه مورد تغذيه ماهيان قرار مي‌گيرند، بعضي از مواد اساسي مانند فسفر، ازت و پتاسيم موردنياز ميباشد كه با كوددهي تامين ميگردد .
انواع كودها :
1-كودهاي آلي : الف- كود حيواني (كودمرغي، كوداردكي،كودگاوي،كودگوسفندي)
ب-كود سبز
2-كودهاي معدني : الف- كودازته ب-كود فسفاته
كودمرغي و كود اردك بالاترين ميزان مواد آلي نظير ازت،فسفر،كلسيم و پتاسيم را داراست ولي در مورد افزودن آن به استخر بايد دقت زيادي نمود چون دادن مقدار زياد اين كودها سبب تلفات ناگهاني ناشي از كمبود اكسيژن ميگردد .كود گاوي امروزه به دلايل ذيل بيشترين كاربرد را در امر پرورش ماهيان گرمابي داراست:
از آنجائيكه گاو حيواني نشخوار كننده است و غذاي خود را كاملا خرد كرده و قابل هضم مي‌سازد، استفاده از كود گاوي در استخر مصرف اكسيژن در آب را كم ميكند، به علاوه كود گاوي در آب به صورت معلق است و توسط باكتريهاي هوازي به طور كامل تجزيه ميگردد . اين بسيار مهم است چون تجزيه كود در لايه‌هاي ستون آب نياز به مصرف اكسيژن كمتري دارد ولي كودهاي ديگر بيشتر در كف مورد تجزيه قرار مي‌گيرند كه سبب ميشود مقدار اكسيژن بيشتري از محيط خارج و مخاطراتي براي ماهي بوجود آورد .نحوه دادن كودهاي آلي به اين صورت ميباشد : آنها را به صورت محلول در آورده و به صورت شيرابه به استخر منتقل مي‌كنيم و اگر هنگاميكه مقداري كود شيميايي به آن اضافه گردد بايد بعد از 24 ساعت به داخل استخر وارد كنيم .
كود سبز :
گياهان را ميتوان بسته بندي كرده و به وسيله پايه‌هايي در داخل استخر قرار دهيم اين گياهان تخمير حاصل كرده و كود خوبي خواهند بود همچنين كاشت گياهاني مانند يونجه و شبدر در استخر قبل از آبگيري آن كود سبز خوبي را براي استخر فراهم ميكند .
كودهاي معدني :
كودهاي حيواني بيشتر در توليدات زئوپلانكتونها موثرند در حاليكه كودهاي معدني بيشتر در توليدات فيتوپلانكتونها كه مبناي تغذيه فيتوفاگ ميباشد ، موثرند ، تغييرات P H يكي از عوامل محدود كننده در استفاده از كودهاي آلي ميباشد در حاليكه كودهاي شيميايي فاقد اين روند هستند، تركيب توام كودهاي آلي و معدني شدت رشد زي‌شناوران را افزايش مي‌دهند .
مزاياي كودهاي معدني:
1. عناصر مورد نياز در كودهاي معدني 50-40 درصد تركيبات كود را شامل ميشود .
2. به راحتي آنها را ميتوان حمل و نقل و در استخر پخش كرد .
3. تغييرات PH و اكسيژن كمتري در آب ايجاد مي‌نمايد .
4. پخش آنها در استخرها به راحتي امكانپذير است .
5. كودهاي معدني به سهولت به صورت محلول در مي‌آيند .
6. در استفاده از كودهاي فسفاته 36-24 ساعت عمل انحلال به طول مي‌انجامد در حاليكه كودهاي ازته به صورت لحظه‌اي قابل استفاده مي‌باشند .
كودهاي ازته به 3 صورت نيترات آمونيوم ، كود اوره و سولفات آمونيوم مصرف ميشود .
نيترات آمونيوم داراي 35-34 درصد ازت است‌كه موجب ايجاد شرايط نامساعد جهت رشد جلبكهاي ريسه‌اي ميگردد از آنجائيكه باندهاي اين كودها بتدريج آزاد ميگردد نسبت به كود اوره از ارزش به مراتب بيشتري برخوردار ميباشد .
كود اوره داراي 46 درصد ازت است و سنن تسريع عمل فتوسنتز ميشود . باندهاي آن سريعاً آزاد گشته و رنگ آب را به شدت سبز ميكند .
سولفات آمونيوم داراي 21 درصد ازت است و براي پايين آوردن PH استخر به‌كار مي‌رود .
كودهاي معدني فسفاته :
فسفر در زنجيره غذايي استخرها ، عضلات و اعصاب ماهي نقش مهمي دارد كودهاي فسفردار را به دو نوع سوپر‌فسفات و فسفات آمونيوم بيشتر مورد استفاده قرار مي‌گيرد كه به راحتي در آب حل نمي‌شود .
جهت باروري مستمر و باكيفيت‌تر شدن استخرهاي پرورشي بهتراست از حوضچه‌هاي مكعبي شكل جهت عمل آوري كود استفاده شود جهت اين امر در هواي آفتابي و به صورت روزانه بين 100-50 كيلوگرم كود گاوي ،2-1 كيلوگرم كود فسفاته و 500 گرم كود ازته را باهم مخلوط نموده و پس از 24 ساعت تخمير كاملاًصورت پذيرفته و پروتئين ميكروبي كه در بالاترين حد خود ميباشد ميتوان به تخليه آن اقدام كرد .
عوامل موثر بر كوددهي :
1. بهترين درجه حرارت براي كوددهي 27 –22 درجه سانتيگراد است .
2. مناسبترين مقدار اكسيژن محلول 8-7 ميلي‌گرم در ليتر است .
3. PH بايد خنثي تا كمي قليايي باشد .
4. بهتر است كوددهي در دفعات زياد و مقدار كم و به صورت محلول انجام گيرد .
5. كف استخر بايد غيرقابل نفوذ باشد در غير اينصورت قسمت اعظم كود در اثر نفوذ آب از استخر خارج ميگردد .
6. از كوددهي در روزهاي ابري و باراني بايد پرهيز كرد زيرا مواد معدني مورد مصرف فيتوپلانكتونها قرار نگرفته و باعث تغييرات آب ميگردد .
7. ميزان مصرف كود گاوي حدود 100-80 كيلوگرم در روز آفتابي ، ميزان مصرف كود ازته 10-6 كيلوگرم در روز آفتابي و ميزان مصرف كود فسفاته5-3كيلوگرم در روز آفتابي است . كود سولفات آمونيوم را نيز به ميزان 5-2 كيلوگرم در هكتار براي كاهش P H ميتوان بكار برد .
آهك دهي :
آهك را به صورت سنگ‌آهك ، كلسيت ، دولوميت و آهك زنده مصرف مي‌كنند ( مصرف سنگ آهك دو برابر آهك زنده است ) .
فوايد مصرف آهك :
1. با افزايش قليائيت و دي‌اكسيد كربن باعث افزايش فتوسنتز ميشود
2. غلظت مواد كلوئيدي ( گل‌آلودگي ) آب را كاهش داده و عمق نفوذ نور را بيشتر ميكند .
3. باعث افزايش فعاليت ميكروبي ميشود .
4. باعث نابودي انگلها و تعديل PH آب ميشود .
5. باعث افزايش كلسيم شده كه در رشد اسكلت موثر است .
6. سبب جلوگيري از رشد جلبكهاي مزاحم ميشود .
تشخيص زمان آهك دهي :
1. PH آب پايين‌تر از حد نرمال باشد .(اسيدي)
2. وقتي حاصلخيزي آب پايين است و در اثر كوددهي شكوفايي زيادي نداريم .
3. لجن استخر زياد است .
4. وجود بيماريها و انگلها .
ميزان مصرف آهك :
بر حسب موقعيت جغرافيايي ، هدف كاربرد ، جنس خاك بستر ، شرايط آب و عوامل بيماريزا مقدار آهك دهي متغير است .
در ابتداي دوره يك تن در هكتار و در طول دوره هر 20 روز 70-50 كيلوگرم در هكتار مورد نياز ميباشد. وبراي جلوگيري از رشد جلبك‌ها 300-200 كيلوكرم در هكتار .
چند نكته :
1. در استخرهايي كه رس كم و شن زياد دارند نبايد آهك زيادي به‌كار برد چون مواد آلي اين استخرها كم است و با تجزيه شدن آنها استخرها از اين نظر فقير مي‌شوند .
2. بهتر است بين مصرف كود فسفاته و آهك چند روز فاصله باشد .
3. آهك دهي بايد در جهت وزش باد و در هواي صاف و نور كافي و به طور يكنواخت صورت گيرد.
4. ميتوان براي نابودي قارچها و انگلها و كاهش آمونياك آخور ماهي آمور را هر 15 روز يكبار با آهك ضدعفوني كرد .
Similar threads
Similar threads
-
پرورش کپورماهیان دراستخرهای ذخیره آب کشاورزی
- شروع شده توسط alireza_smailzad
- پاسخ ها: 0
-
-
-
-
استفاده بهینه از منابع آبی در پرورش ماهیان سرد آبی- شروع شده توسط ni_rosa_ce
- پاسخ ها: 0