در گذشته‌های دور تا کنون حشرات به شکل‌های مختلف با زندگی انسان ارتباط داشته‌اند و براساس اين ارتباط حشرات را به دو گروه تقسيم می‌کنيم:
1- حشرات مفيد؛
2- حشرات مضر.
حشرات مفيد:
اولين گروه از حشرات مفيد، حشرات گرده افشان هستند. گرده افشاني به معنای انتقال گرده از پرچم به مادگی گل ديگر است. بعضی از گياهان مقادير زيادی گرده توليد می‌کنند که باد مهمترين عامل انتقال آن‌ها محسوب می‌شود، ولی اکثر گياهان مقادير بسيار کمی گرده توليد می‌کنند که اين گياهان برای گرده افشانی خودشان نياز قطعی به عامل خارجی دارند که مهمترين آن‌ها حشرات هستند. در بين حشرات زنبورهای بالاخانواده‌ي آپويداها (Apoidea) مخصوصاً زنبور عسل با نام علمی آپيس ميلی‌فرا (Apis mellifera) از بيشترين اهميت برخوردار است.
دومين گروه از حشرات، حشراتی هستند که توليد فرآورده‌های تجاری و غذايی می‌کنند. از جمله‌ي اين فرآورده‌ها عسل و موم است که توسط زنبور عسل و بعضی ديگر از گونه‌های زنبورهای خانواده آپيده ( Apoide ) توليد می‌شود. از ديگر اين فرآورده‌ها ابريشم است که توسط پروانه کرم ابريشم با نام علمی بومبيکس موری ( Bombyx mori ) از خانواده بومبوسيده ( Bombycidae )و بعضی ديگر از گونه‌های اين خانواده توليد می‌شود. يكي ديگر از فرآورده‌ها لاک است که در کشورهای جنوب شرق آسيا توسط نوعی شپشک توليد می‌شود. اين شپشک در سطح ساقه بعضی از گياهان مثل گونه‌های خاصی از انجير، ترشحاتی توليد می‌کند. ضخامت لاک در بعضي از ساقه‌ها به يک سانتی‌متر مي‌رسد، كه کشاورزان براي استخراج لاك، اين ساقه‌ها را بريده و به تمام نقاط دنيا صادر می‌کنند. و بعنوان وسيله‌ي آرايشی، يا آزمايشگاهي كاربرد دارد.
آيا تغذيه زنبورها از گل‌ها باعث خسارت به آن‌ها می شود؟
تحقيقات نشان داده است که زنبور عسل به ازاي هر يک ريال عسلی که توليد می کند 4 برابر آن در افزايش کمی و کيفی محصولات کشاورزی از طريق گرده افشانی نقش دارد؛ و لذا اين نظريه به هيچ وجه درست نيست. گروه ديگر از حشرات مفيد، حشرات حشره‌خوار هستند و به دو گروه شکارگرها و پارازيتوئيدها تقسيم می‌شوند. حشرات شکارگر، حشراتی هستند که از طريق تغذيه حشرات آفت را مورد استفاده قرار می‌دهند و جمعيت آن‌ها را در طبيعت کنترل می‌کنند مانند کفشدوزک‌های خانواده ککسی نليده ( Coccinellidea ) که حشرات کامل كه لاروهای آن‌ها از شته تغذيه می‌کنند يا بال توری‌های خانواده‌ي کرايزوپيده ( Chrysopidae ) که آن‌ها هم شکارگر شته هستند.
گروه ديگر از حشرات مفيد پارازيتوئيدها هستند که تخم خود را بر روی بدن ميزبان يا در داخل بدن ميزبان قرار می‌دهند و بعد از اينکه لاروشان از داخل تخم خارج شد محتويات بدن ميزبان‌شان را مورد تغذيه قرار می‌دهند و بعد از کامل شدن، و از بدن ميزبان خارج مي‌شوند و ميزبان هم از بين خواهد رفت.
چه حشراتی در بعضی از شرايط مفيد و در بعضی از شرايط ديگر مضر مي‌باشند؟
از سال 1900 تا 1920 چندين گونه از کاکتوس‌ها وارد استراليا شدند. كاكتوس‌ها فاقد دشمن طبيعی بودند و هيچ موجود زنده‌اي از اين گياهان تغذيه نمی کرد. به همين دليل به آفت بسيار مهمي تبديل شدند و ميليون‌ها هکتار از مزارع استراليا را تحت پوشش قرار دادند. بعدها محققين استراليايی پروان‌هايي بنام ( Cactoblastis cactorum ) را وارد استراليا کردند و کاکتوس‌ها را بطور کامل تحت کنترل در آوردند در حاليکه همين حشره ممکن است در شرايط ديگر بعنوان يک آفت مطرح شود.
گروه ديگر از حشرات مفيد، حشرات پاکسازی کننده محيط هستند و به دو گروه اصلی تقسيم می‌شوند:
الف) حشرات مدفوع‌خوار؛ مانند سوسک‌های خانواده اسکارابيده ( Scarabaeidae )که از مدفوع جانوران در اکوسيستم‌ها تغذيه می‌کنند، و به اين طريق محيط را هم از فضولات حيوانات پاک می‌کنند، و هم از افزايش جمعيت مگس‌های مضر جلوگيری می‌کنند.
ب) حشرات لاشه‌خوار؛ مانند مگس‌های خانواده کاليفوريده ( Calliphoridea ) و سوسک‌های خانواده درمستيده ( Dermestidae ) ، که لاشه جاندارانی را که در طبيعت از بين می‌روند مورد تغذيه قرار می‌دهند و بدين ترتيب محيط را پاکسازی ميکند.
گروه ديگر از حشرات مفيد، حشرات خاکزی هستند بسياری از حشرات يک بخش يا کل دوره زندگی خودشان را در داخل خاک سپری می‌کنند و از اين طريق می‌توانند در بهبود خصوصيات فيزيکی خاک نقش داشته باشند.
گروه بعدي از حشرات مفيد، حشراتی هستند که بعنوان غذای ساير جانداران و يا حشرات با ارزش غذايی مطرح هستند. حشرات توسط گروههای مختلفی از موجودات مورد تغذيه قرار می‌گيرند، بعنوان مثال دوزيستان مانند قورباغه‌ها، مارمولک‌ها، بعضي از موش‌ها و بعضي از گونه‌هاي پرندگان به ويژه بعضی از آن‌ها كه مختصراً از حشرات تغذيه می‌کنند. اين پرندگان ارزش زيبايی شناختی دارند و چنانچه اين حشرات در محيط نباشند اين پرندگان هم که در واقع بصورت تخصصی از حشرات تغذيه می کنند از بين می‌روند.
گروه ديگر از حشرات مفيد حشراتی هستند که ارزش هنری دارند مانند پروانه‌ها، حتي در شعر بسياری از شعرای ما از پروانه استفاده شده است.
1- حشرات مفيد؛
2- حشرات مضر.
حشرات مفيد:
اولين گروه از حشرات مفيد، حشرات گرده افشان هستند. گرده افشاني به معنای انتقال گرده از پرچم به مادگی گل ديگر است. بعضی از گياهان مقادير زيادی گرده توليد می‌کنند که باد مهمترين عامل انتقال آن‌ها محسوب می‌شود، ولی اکثر گياهان مقادير بسيار کمی گرده توليد می‌کنند که اين گياهان برای گرده افشانی خودشان نياز قطعی به عامل خارجی دارند که مهمترين آن‌ها حشرات هستند. در بين حشرات زنبورهای بالاخانواده‌ي آپويداها (Apoidea) مخصوصاً زنبور عسل با نام علمی آپيس ميلی‌فرا (Apis mellifera) از بيشترين اهميت برخوردار است.
دومين گروه از حشرات، حشراتی هستند که توليد فرآورده‌های تجاری و غذايی می‌کنند. از جمله‌ي اين فرآورده‌ها عسل و موم است که توسط زنبور عسل و بعضی ديگر از گونه‌های زنبورهای خانواده آپيده ( Apoide ) توليد می‌شود. از ديگر اين فرآورده‌ها ابريشم است که توسط پروانه کرم ابريشم با نام علمی بومبيکس موری ( Bombyx mori ) از خانواده بومبوسيده ( Bombycidae )و بعضی ديگر از گونه‌های اين خانواده توليد می‌شود. يكي ديگر از فرآورده‌ها لاک است که در کشورهای جنوب شرق آسيا توسط نوعی شپشک توليد می‌شود. اين شپشک در سطح ساقه بعضی از گياهان مثل گونه‌های خاصی از انجير، ترشحاتی توليد می‌کند. ضخامت لاک در بعضي از ساقه‌ها به يک سانتی‌متر مي‌رسد، كه کشاورزان براي استخراج لاك، اين ساقه‌ها را بريده و به تمام نقاط دنيا صادر می‌کنند. و بعنوان وسيله‌ي آرايشی، يا آزمايشگاهي كاربرد دارد.
آيا تغذيه زنبورها از گل‌ها باعث خسارت به آن‌ها می شود؟
تحقيقات نشان داده است که زنبور عسل به ازاي هر يک ريال عسلی که توليد می کند 4 برابر آن در افزايش کمی و کيفی محصولات کشاورزی از طريق گرده افشانی نقش دارد؛ و لذا اين نظريه به هيچ وجه درست نيست. گروه ديگر از حشرات مفيد، حشرات حشره‌خوار هستند و به دو گروه شکارگرها و پارازيتوئيدها تقسيم می‌شوند. حشرات شکارگر، حشراتی هستند که از طريق تغذيه حشرات آفت را مورد استفاده قرار می‌دهند و جمعيت آن‌ها را در طبيعت کنترل می‌کنند مانند کفشدوزک‌های خانواده ککسی نليده ( Coccinellidea ) که حشرات کامل كه لاروهای آن‌ها از شته تغذيه می‌کنند يا بال توری‌های خانواده‌ي کرايزوپيده ( Chrysopidae ) که آن‌ها هم شکارگر شته هستند.
گروه ديگر از حشرات مفيد پارازيتوئيدها هستند که تخم خود را بر روی بدن ميزبان يا در داخل بدن ميزبان قرار می‌دهند و بعد از اينکه لاروشان از داخل تخم خارج شد محتويات بدن ميزبان‌شان را مورد تغذيه قرار می‌دهند و بعد از کامل شدن، و از بدن ميزبان خارج مي‌شوند و ميزبان هم از بين خواهد رفت.
چه حشراتی در بعضی از شرايط مفيد و در بعضی از شرايط ديگر مضر مي‌باشند؟
از سال 1900 تا 1920 چندين گونه از کاکتوس‌ها وارد استراليا شدند. كاكتوس‌ها فاقد دشمن طبيعی بودند و هيچ موجود زنده‌اي از اين گياهان تغذيه نمی کرد. به همين دليل به آفت بسيار مهمي تبديل شدند و ميليون‌ها هکتار از مزارع استراليا را تحت پوشش قرار دادند. بعدها محققين استراليايی پروان‌هايي بنام ( Cactoblastis cactorum ) را وارد استراليا کردند و کاکتوس‌ها را بطور کامل تحت کنترل در آوردند در حاليکه همين حشره ممکن است در شرايط ديگر بعنوان يک آفت مطرح شود.
گروه ديگر از حشرات مفيد، حشرات پاکسازی کننده محيط هستند و به دو گروه اصلی تقسيم می‌شوند:
الف) حشرات مدفوع‌خوار؛ مانند سوسک‌های خانواده اسکارابيده ( Scarabaeidae )که از مدفوع جانوران در اکوسيستم‌ها تغذيه می‌کنند، و به اين طريق محيط را هم از فضولات حيوانات پاک می‌کنند، و هم از افزايش جمعيت مگس‌های مضر جلوگيری می‌کنند.
ب) حشرات لاشه‌خوار؛ مانند مگس‌های خانواده کاليفوريده ( Calliphoridea ) و سوسک‌های خانواده درمستيده ( Dermestidae ) ، که لاشه جاندارانی را که در طبيعت از بين می‌روند مورد تغذيه قرار می‌دهند و بدين ترتيب محيط را پاکسازی ميکند.
گروه ديگر از حشرات مفيد، حشرات خاکزی هستند بسياری از حشرات يک بخش يا کل دوره زندگی خودشان را در داخل خاک سپری می‌کنند و از اين طريق می‌توانند در بهبود خصوصيات فيزيکی خاک نقش داشته باشند.
گروه بعدي از حشرات مفيد، حشراتی هستند که بعنوان غذای ساير جانداران و يا حشرات با ارزش غذايی مطرح هستند. حشرات توسط گروههای مختلفی از موجودات مورد تغذيه قرار می‌گيرند، بعنوان مثال دوزيستان مانند قورباغه‌ها، مارمولک‌ها، بعضي از موش‌ها و بعضي از گونه‌هاي پرندگان به ويژه بعضی از آن‌ها كه مختصراً از حشرات تغذيه می‌کنند. اين پرندگان ارزش زيبايی شناختی دارند و چنانچه اين حشرات در محيط نباشند اين پرندگان هم که در واقع بصورت تخصصی از حشرات تغذيه می کنند از بين می‌روند.
گروه ديگر از حشرات مفيد حشراتی هستند که ارزش هنری دارند مانند پروانه‌ها، حتي در شعر بسياری از شعرای ما از پروانه استفاده شده است.
