[ابنیه سنتی ایران] پل

[mpb]

پل آهو چر، زرقان

پل آهو چر، زرقان

پل آهو چر مربوط به دوره پهلوی است و در شهرستان شیراز بخش زرقان دهستان بند امیر جاده خاکی فرعی بطرف دشت آهو چرو روستای قبطر قلو واقع شده و این اثر در تاریخ ۳۰ بهمن ۱۳۸۶ با شمارهٔ ثبت ۲۰۹۲۷ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
منبع:irandeserts

 

[mpb]

پل آزان، جویبار

پل آزان، جویبار

پل ازان در روستاي ازان جويبار برروي رودخانه سياهرود قرار دارد . اين پل كه مربوط به دوران قاجاريه است داراي شش چشمه طاق بوده كه جشمه مياني ان مرتفع ترين طاقهاست . بطور يكه ارتفاع آن از بلندترين نقطه تيزي طاق از سطح آب رودخانه 6متر مي باشد مصالح بكار گرفته شده در شكل گيري پل عمدتاً آجر و ملاط ساروج است . جهت پل تقريباً شرقي و غربي است و داراي ابعادي به طول 80 متر و عرض 15/3 متر مي باشد گذرگاه پل با پوشش بتني است كه طبق شواهد موجود سابقاً سنگفروش بوده است . در طرفين گذرگاه پل جان پناهي تعبيه شده كه داراي پوشش بتني مي باشد . اين پل روستاي حيدركلا ازان و جاجي كلا را مرتبط مي سازد . گفتني است پل ارزان با شماره 2842 در فهرست آثار ملي ايران به ثبت رسيد .

منبع:irandeserts

 

[mpb]

پل آغلاغان، نیر

پل آغلاغان، نیر

پل تاریخی آغلا غان مربوط به دوره صفوی است و در نیر، روی رودخانه آغلاغان واقع شده و این اثر در تاریخ ۵ بهمن ۱۳۷۸ با شمارهٔ ثبت ۲۵۵۸ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. [FONT=&quot]اين پل داراي چهار چشمه با پايه هاي سنگي و طاق هاي آجري مي باشد. اندازه هر چهار دهانه قوس متفاوت است.

اين پل يادگار دوران صفويه مي باشد از سال 1377 ه.ش عمليات مرمتي توسط سازمان ميراث فرهنگي شروع شده است. پل شامل چهار دهانه آجري با قوس هاي مربع (شمشيري) و موج شکنهاي سنگي مي باشد. در حال حاضر این پل برای گذر افراد پياده مورد استفاده قرار میگیرد.[/FONT]

منبع:irandeserts

 

[mpb]

پل آلی کون، مسجد سلیمان

پل آلی کون، مسجد سلیمان

پل آلی کون مربوط به دوره صفوی - دوره قاجار است و در شهرستان مسجد سلیمان، بخش اندیکا، روستای چلوار واقع شده و این اثر در تاریخ ۵ تیر ۱۳۸۴ با شمارهٔ ثبت ۱۱۹۵۶ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
منبع:irandeserts

 

[mpb]

پل ابراهیم‌ آباد، اردبیل

پل ابراهیم‌ آباد، اردبیل

پل ابراهیم آباد مربوط به دوره صفوی است و در اردبیل، محله‌های اوچدکان و ابراهیم آباد واقع شده و این اثر در تاریخ ۷ مهر ۱۳۸۱ با شمارهٔ ثبت ۶۲۳۵ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. اين پل در ابتداي كوچه ابراهيم آباد بر روي رودخانه بالخلو در شهر اردبيل ساخته شده و متعلق به دوره صفويه است. آدام اولئاريوس مي نويسد كه رودخانه بالخلو در شهر اردبيل به دوشاخه شده و از درون شهر مي گذرد. ظاهراً پل ابراهيم آباد نيز ازجمله پلهايي است كه پيترودولاواله در سفرنامه خود به آن اشاره كرده است. پل ابراهيم آباد داراي 3چشمه است كه دو دهنه آن در سالهاي اخير مورد بازسازي قرار گرفته است.

منبع:irandeserts

 

[mpb]

پل اروان، بوئین زهرا

پل اروان، بوئین زهرا

پل اروان مربوط به دوره قاجار است و در شهرستان بوئین زهرا، بخش آوج، روستای اروان واقع شده و این اثر در تاریخ ۱۱ مرداد ۱۳۸۴ با شمارهٔ ثبت ۱۲۵۷۹ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
از تاريخ دقیق ساخت پل اطلاع دقيقي در دست نيست اما متعلق به زمان توسعه راهها و از جمله پلهاي رضا خاني مي باشد. این پل در استان قزوين، شهرستان بوئين زهرا، بخش آوج، دهستان خرقان غربي، جاده آبگرم، جاده شيرج، روستاي اروان و در امتداد جاده قزوين - همدان قرار دارد. بنا داراي ويژگي هاي معماري پلهاي سنگي رضاخاني است . از كنار پل جاده‌اي به سمت نيرج و امامزاده علاءالدين منشعب مي‌گردد. نزديكترين روستا به پل در امتداد همين جاده قرار داشته و اروان نام دارد. ديگر سري پل ايستگاه كنترل آب رود قرار دارد. پل نوساز بتني به فاصله نزديكي از پل اروان ساخته شده است.

منبع:irandeserts

 

[mpb]

پل ابریشم، جاجرم

پل ابریشم، جاجرم

پل ابریشم مربوط به دوره معاصر است و در شهرستان جاجرم، بخش مرکزی، دهستان میاندشت، غرب روستای چاه فرش واقع شده و این اثر در تاریخ ۲۸ اسفند ۱۳۸۵ با شمارهٔ ثبت ۱۸۷۳۸ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

منبع:irandeserts

 

[mpb]

پل استخر، مرودشت

پل استخر، مرودشت

بقایای پل استخر مربوط به دوره ساسانیان است و در شهرستان مرودشت، بخش مرکزی، دهستان نقش رستم، روستای حاجی آباد، ۱۰۰ متری جنوب غرب شهر استخر واقع شده و این اثر در تاریخ ۳۰ بهمن ۱۳۸۶ با شمارهٔ ثبت ۲۰۹۲۴ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. بقایای این پل در شمال شرق و خارج از حصار و دروازه شهر قدیمی استخر- واقع در جلگه مرودشت – و بر بستر رود پلوار واقع شده و ظاهراً از آثار دوره ساسانی است. این پل در مسیری كه به طرف سیوند، پاسارگاد و نقش رستم می رفت و بر سر راه قدیم شاهی شوش به پاسارگاد، قرار داشت. پل حدود56 متر طول و پنج پایه داشت. پایه جانب حصار شهر20/8 متر طول و شش متر پهنا دارد. پایه های دیگر به فاصله 40/8 متر از یكدیگر قرار گرفته، 20/8 متر طول و 60/4 متر پهنا دارند. در این محل بقایای دو سد شناسایی شده كه احتمالاً برای تأمین آب مصرفی شهر استخر كاربرد داشت.


منبع:irandeserts

 

[mpb]

پل امامزاده عبدا... (پل سپه)، قم

پل امامزاده عبدا... (پل سپه)، قم

پل امامزاده عبدا... (پل سپه) مربوط به دوره قاجار است و در شهرستان قم، بخش کهک، روستای قلعه چم واقع شده و این اثر در تاریخ ۹ اردیبهشت ۱۳۸۲ با شمارهٔ ثبت ۸۶۲۷ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. این پل داراي كتيبه سنگي است كه تاريخ ساخت پل روي آن حك شده است همچنين در شمال غربي پل يك ديواره سنگي بطول 13.70 متر و عرض 1.60 متر جهت استحكام بخشي و رانش پل به اين پل الحاق گرديده است. دسترسی به پل از طریق شهرستان قم – بخش كهك -876 متري سمت جنوب شرقي روستاي قلعه چم – 50 متري شمال شرقي امام زاده عبدا... است.

منبع:irandeserts

 

[mpb]

پل الله یاربن، شهرکرد

پل الله یاربن، شهرکرد

پل الله یاربن مربوط به دوره قاجار است و در شهرستان شهرکرد، بخش بن، شهر بن واقع شده و این اثر در تاریخ ۱۲ شهریور ۱۳۸۶ با شمارهٔ ثبت ۱۹۵۱۹ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

منبع:irandeserts

 

[mpb]

پل افراکتی، قائم شهر

پل افراکتی، قائم شهر

پل افراکتی مربوط به دوره قاجار است و در شهرستان قائم شهر، بخش مرکزی، روستای پایین افراکتی واقع شده و این اثر در تاریخ ۱۷ اسفند ۱۳۸۱ با شمارهٔ ثبت ۷۸۵۴ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
منبع:irandeserts

 

[mpb]

پل انبوه، رودبار

پل انبوه، رودبار

اين پل در کناره دهکده «پل انبوه» - از توابع رودبار – بر روي رودخانه شاهرود و در مسير قديمي و کاروان رو قزوين به ديلمان واقع گرديده و احتمالاً از ساخته هاي شاه عباس اول صفوي است. پل انبوه يکي از زيباترين ، مستحکم ترين و در عين حال فني ترين پل هاي تاريخي ايران به شمار مي آيد که در عرض تنگه اي ، تنها با يک دهانه عريض و مرتفع ساخته شده است. در اينجا ظاهراً عرض کم و ارتفاع زياد تنگه ، به همراه شدت نسبتاً زياد جريان رودخانه ، مانع ساخت پلي با چند دهانه بوده است. پل انبوه در جهت تقريباً شمالي – جنوبي و عمود بر جريان رودخانه به طول حود 60 متر ساخته شده است. عرض رويه پل بدون احتساب جان پناه ها ، حدود 7 متر است. انتهاي جنوبي پل بر روي کناره صخره اي و مرتفع رودخانه قرار گرفته است. کناره ديگر رودخانه رسوبي و شيب دار است ، بر همين اساس انتهاي شمالي پل براي رسيدن به سطح اصلي جاده ادامه يافته است. پل داراي طاقي جناغي به عرض 80/21 (در قسمت پاکا) و ارتفاع 40/16 متر است که ضخامت آن از پايين به بالا کاسته مي شود تا اينکه در قسمت تيزه به 30/1 متر مي رسد. فاصله بين دو پايه طاق 30/20 و ارتفاع کلي پل از سطح معمولي آب ، 60/18 متر است. سطح گذر پل از بالاي تيزه طاق به طرفين شيب دار است. ادامه اين سطح و محور طولي پل در کناره رودخانه ، براي اتصال به جاده انحنا يافته است. براي ساخت طاق و بدنه پل از آجرهايي به ابعاد 5×24×24 سانتيمتر استفاده شده است. براي حراست پايه ها و شالوده پل انبوه ، در کناره هاي رودخانه و در محل برپايي پل ، ديواره هاي (سيل برگردان) مستحکمي احداث شده است. ديواره جنوبي به جهت صخره اي بودن کناره کوتاه و به طول حدود 23 متر است ؛ اما ديواره شمالي به جهت رسوبي و شيب دار بودن کناره شمالي رودخانه ، بلند و به طول 50 متر است. پايه هاي پل به ارتفاع حدود 30/2 متر با لاشه سنگ و ملات ساروج ساخته شده و سپس روي ان طاق و بدنه اصلي پل با آجرهايي به ابعاد 5/4×24×24 سانتيمتر و ملات گچ بالا آمده است. در جانب شمال غربي پايه شمالي پل و در جهت عکس جريان آب ، پشت بند يا موج شکني تعبيه کرده اند که فشار وارد از طرف جريان شديد آب را بر پايه مهار کرده ، آب را به سمت دهانه هدايت مي کند. اين پشت بند تا نزديکي سطح پل بالا آمده است. براي سبک کردن بار پايه ها ، صرفه جويي در مصالح و تدارک فضاهاي مورد نياز ، در بالاي پايه ها اتاق هاي طاقداري تعبيه شده است. براي رسيدن به اتاق شمالي ، با شش پله کوتاه از سطح گذر پل پايين رفته به ايوان مي رسيم که روي آن در بدنه شرقي پل است. اين ايوان با دري به اتاق و از اتاق با در ديگري به ايوان غربي راه پيدا مي کند. اتاق مذکور 5 متر طول و 3 متر عرض دارد و در ضلع جنوبي داراي صفه اي به طول و عرض 1×8/1 متر و در طرفين آن دو طاقچه است. در ضلع شمالي اتاق نيز 3 طاقچه ديگر تعبيه شده است. ايوان شرقي و غربي به طول 3 و عرض 33/1 متر ، در طرف رودخانه داراي جان پناه است. در پايه جانب جنوبي پل نيز اتاق ديگري به طول و عرض 3×40/6 متر تعبيه کرده اند. به نظر مي رسد که اين اتاق ها مورد استفاده مسافران و نيز پل بانان قرار مي گرفته است. نوشته‌هاي تاريخي ني حاکي از اين است که اتاق ها و دهانه هاي کوچک زير سطح پل ها ، به عنوان مسافرخانه و اطراق گاه مورد استفاده کاروانيان قرار مي گرفته است. تمام طاق هاي پل با قوس جناغي اجرا شده اند. علاوه بر اتاق ها و ايوان هاي مذکور ، براي کاهش وزن پل و فشار وارد بر پايه ، فضاهايي توخالي در زير سطح پل تعبيه شده است. چنين شيوه اي در پل دختر ميانه – از دوره تيموري – و پل هاي ديگري نيز استفاده شده است. سطح گذر پل سنگ فرش شده و جان پناه هاي طرفين آن حدود يک متر ارتفاع دارد. در زير سطح دنباله پل در ساحل شمالي ، دهانه کوچکي به عرض و ارتفاع 50/1×30/1 متر تعبيه کرده اند که ظاهراً آب باران را هدايت مي کرده است. در اطراف پل ، آثار بناهاي قديمي ديگري مشهود است ؛ از جمله در سمت شمالي آن ، آثاري منسوب به کاروانسرا و در مزارع پايين دست ، آثار و بقاياي کوره هاي پخت آجر ، گچ و آهک که احتمالاً براي تهيه مصالح پل مورد استفاده بوده اند. در اين محل همچنين بقاياي قلعه ، سفالينه و گذرگاه هاي مربوط به پيش از اسلام شناسايي شده و به نظر مي رسد که پل انبوه بر جاي پل قديمي تري ساخته شده باشد.

منبع:irandeserts

 

[mpb]

پل بازارک، رباط کریم

پل بازارک، رباط کریم

اين پل روي رودخانه فصلي سياب (سياه آب) که در گذشته جاري بوده قرار گرفته است و در زمان خود به لحاظ اهميت راه ارتباطي رباط کريم به ساوه برقراري ارتباط شرق به غرب از ارزش فراواني برخوردار بوده است، به طوري که قبل از احداث جاده‌هاي جديد، در زمان جاري شدن آب رودخانه سياب تنها راه ارتباطي بين کاروانسراي حاج کمالي واقع در رباط کريم (شرق) و قلعه سنگي در غرب و راه ارتباطي به ساوه بوده است. نقش ساختمان پل در امتداد شرق به غرب و به طور 60/19 و عرق 20/5 به صورت سه چشمه طاق شامل يک دهانه بزرگ و دهانه کوچکتر در دو جانب است. اين اثر در تاريخ 12/11/1382 به شماره 10819 در فهرست آثار ملي ايران به ثبت رسيده است. رباط کریم به دلیل واقع شدن بر سر راه "جاده ابریشم" و راه زیارتی "خراسان به بغداد" از قدیم الایام دارای اهمیت و توجه بوده است و از این روست که کهنترین و بی نظیرترین کاروانسراهای ایران مانند کاروان سنگی در این منطقه ساخته میشود و به تدریج با متروکه شدن آن احکام و رجالی که از این راه رفت و آمد میکردند به فکر ساختن یک کاروانسرای دیگر بنام کاروانسرای فتحعلیشاهی افتاده و چون رباط کریم طبیعت زیبا و مصفا و باغها و مزارع فراوان و رودخانه های پر آب (در بازارک) برخوردار بوده از این رو این امر ظاهراً با گذر خواجه کمال حرمسرای فتحعلیشاه قاجار تحقق می یابد.

منبع:irandeserts

 

[mpb]

پل بابا محمود، فلاورجان

پل بابا محمود، فلاورجان

تاسیس آن به سال 702 هجری و بنا به روایتی 712 هجری بازمیگردد. این پل توسط حاکم محلی که دست نشانده ایلخان مغول بود بنام اولجاتیو و نامش بابا محمود پدر محمد اشترگانی است پی ریزی و بنا شده است. یکی از ویژگی های این بنا داشتن گرده ای ملایم در حرکت معماری پل است که تقسیم فشار آب را در دو سوی پل تنظیم می نماید. این پل بارها توسط حاکم زمان تعمیر و بازسازی شده است طول پل حدود 152 متر، عرض از 5 الی 8 متر متغیر است و ارتفاع آن از سطح بستر رودخانه 720 سانتی متر میباشد. این اثر در تاریخ ۲۵ اسفند ۱۳۴۵ با شمارهٔ ثبت ۶۳۴ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. این پل در 28 کیلومتری جنوب غربی اصفهان و حدود 2 کیلومتری پیربکران بر روی زاینده رود ساخته شده است. این پل چون در باغ محمود که از روستاهای شهرستان لنجان است قرار گرفته به پل باغ محمود نیز شناخته می شود.
این پل برروی زاینده روددرشرق روستای سهرفیروزان که طبق اسناد تاریخی شهری باستانی (شهرپیروزان)وروزگاری درکنارشهر(جی) یا(گی)تنهاشهرهای فلات مرکزی ایران بوده اندبه دستورحاکم محلی به نام بابامحموداحتمالابرروی بقایای پل باستانی که محورارتباطی شهرپیروزان باشهر(گی یاجی)بوده است بناشده است. لازم به توضیح است مقبره بابامحموددراین روستا موجود و مسجدی قدیمی به نام بابامحمودبامرمت سازمان میراث فرهنگی مورداستفاده اهالی می باشد.

منبع:irandeserts

 

[mpb]

پل اوسور، مسجد سلیمان

پل اوسور، مسجد سلیمان

این اثر در تاریخ ۵ تیر ۱۳۸۴ با شمارهٔ ثبت ۱۱۹۵۵ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. بقاياي اين پل ، در منطقه لالي – از توابع مسجد سليمان – در تنگه اي کوهستاني و در کنار يکي از شاخه هاي رود کارون ديده مي شود و ظاهراً از آثار دوره ساساني است. تنگه مزبور ، عمق زيادي دارد و آب خروشاني در عمق آن به طرف شاخه اصلي رود کارون که در چندصد قدمي آن جريان دارد ، در حرکت است. پايه ها و شالوده اين پل ، بسيار قطور و با زيرسازي مناسب است و با تغييراتي آنها را با ديواره دره وفق داده اند. ظاهراً به جهت جنس نامناسب خاک و شدت جريان آب ، اين پل ويران شده و در دوره اخير ، پايه هاي پل آهني جديد را بر شالوده آن نصب کرده‌اند.
منبع:irandeserts

 

[mpb]

پل باقرآباد، محلات

پل باقرآباد، محلات

بناى اين پل مربوط به دوره معاصر است و در زمان اشغال ايران توسط روس‌ها ساخته شده و محل استقرار آن در جاده قديمى اصفهان - اراک و جنب جاده آسفالت فعلى محلات است. بناى اصلى پل در جريان سيلى که در منطقه جارى شده ، تا حدودى تخريب گرديده و مجدداً بازسازى شده است. اين پل تا ۲۰ سال پيش بهره‌برداى مى‌شده و در حال حاضر با احداث جاده آسفالته جديد از رونق افتاده است. مصالح به کار رفته در بناى پل عمدتاً از سنگ است. این پل که قدمت آن مربوط به دوره قاجاریه است در زمان اشغال ایران توسط روس ها ساخته شده است. پل باقرآباد در استان مرکزی، شهرستان محلات، بخش مرکزی، دهستان باقرآباد و روستایی به همین نام، واقع بین محلات و نیم ور قرار دارد. این اثر در تاریخ ۲۸ شهریور ۱۳۸۶ با شمارهٔ ثبت ۱۹۶۹۳ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

منبع:irandeserts

 

[mpb]

پل بالا رود، اندیمشک

پل بالا رود، اندیمشک

پل بالارود مربوط به دوره ساسانیان است و در شهرستان اندیمشک، برروی رودخانه بالارود واقع شده و این اثر در تاریخ ۲۳ شهریور ۱۳۸۲ با شمارهٔ ثبت ۹۹۶۹ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. این پل در 27 كيلومتري شمال شهرستان انديمشك قرار دارد. از ویژگی های بارز پل می توان به سنگهاي تراشيده شده كه بصورت آجر چيده شده اند و به پايه هاي پل نماي مستحكم بخشيده است اشاره کرد.

منبع:irandeserts

 

[mpb]

پل بالو، سوادکوه

پل بالو، سوادکوه

پل بالو مربوط به دوره صفوی است و در شهرستان سوادکوه، بخش مرکزی، روستای ورسک واقع شده و این اثر در تاریخ ۲۴ اسفند ۱۳۸۳ با شمارهٔ ثبت ۱۱۵۳۲ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. براساس اسناد تاريخي،جاده ابريشم در منطقه رادكان كردكوي به دو مسير زمستانه و تابستانه تقسيم مي‌شد كه جاده تابستانه پس از عبور از جنگل‌هاي عباس‌آباد بهشهر تا سوادكوه ادامه مي‌يافت و سپس با عبور از "پل بالو" تا مناطق مركزي و غرب كشور امتداد داشت. مسير زمستانه جاده ابريشم نيز از كردكوي از مسير جنوب شهرستان دامغان و شهرهاي سمنان و گرمسار مي‌گذشت و به شاهراه بزرگ اقتصادي تجاري جاده ابريشم متصل مي‌شد.
از پل معروف تاريخي بالو در شيرگاه كه روزگاري شاهد گذر كاروان‌ها و قافله‌هاي بزرگ شترهاي حامل ابريشم ايران به چين و جنوب شرق آسيا بود امروز پايه‌هايي بيش باقي نمانده كه همچنان بيانگر دوران شكوه آن است.

منبع:irandeserts

 

[mpb]

پل برغان، ساوجبلاغ

پل برغان، ساوجبلاغ

روستای برغان در دهستان برغان بخش چندار شهرستان ساوجبلاغ در غرب استان تهران و در کوه‌های البرز و در میان کرج و هشتگرد واقع شده‌است. پل برغان مربوط به دوره صفوی است و در شهرستان ساوجبلاغ، بخش چندار، روستای برغان واقع شده و این اثر در تاریخ ۲ بهمن ۱۳۸۲ با شمارهٔ ثبت ۱۰۸۲۵ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. پل برغان بر روی رودخانه ای به همین نام ساخته شده است. آب رودخانه از دوروستای دوروان و سورهه سرچشمه می گیرد که به رودخانه برغان منتهی می شود.

منبع:irandeserts

 

[mpb]

پل بانو صحرا، ساوجبلاغ

پل بانو صحرا، ساوجبلاغ

پل بانو صحراي شهرستان ساوجبلاغ که از دوران صفویه تاکنون پایدار مانده است،به شماره ثبت 11104 در فهرست آثار ملي ايران قرار دارد. پل بانو صحرا در روستاي بانو صحرا از توابع دهستان چندار بخش چندار شهرستان ساوجبلاغ واقع در غرب استان تهران روي رودخانه كردان _ كه از كوه هاي برغان و ورده سرچشمه مي گيرد و فقط در فصول زمستان و اوايل بهار آب دارد، واقع شده است. اين پل داراي دو چشمه طاق و دو كنو (چشمه طاق هاي كوچك) بوده كه يكي از آنها يعني دهانه ضلع غربي بزرگ تر از چشمه ضلع شرقي بوده است. خيز اين پل به دليل طغيان نكردن و سيل آسا نبودن رودخانه كم است. اين پل تا سال 1353 ساختاري سالم و پابرجا داشته اما در حال حاضر رو به ويراني گذاشته است. دهانه شرقي آن به طور كامل تخريب شده و آثار بسيار اندكي از پايه جبهه شرقي و پاكار چشمه طاق شرقي باقي مانده است. ضلع غربي كاملا تخريب شده، دهانه غربي نيز در وضعيت نامناسبي قرار دارد و ترك هايي در طاق مشهود است.
پل تاريخي بانو صحرا، يكي از سه پل باقي مانده از دوران صفويه در شهرستان ساوجبلاغ است كه طاق آن در اثر عوامل جوي چون سيل و بالا آمدن آب رود روستاي بانو صحرا، به كلي فرو ريخته و جز پايه هاي آن چيزي از اين پل باقي نمانده است. پل بانوصحرا كه در يكي از روستاهاي دهستان چندار ساوجبلاغ قرار گرفته، از سنگ و ملاط ساروج ساخته و با تيرهاي چوبي بسيار قطور كلاف بندي و مستحكم شده وروي آن با آجرهاي قرمز رنگ به ابعاد 5.20.20 سانتي متر تزيين شده است. اين پل در دوران صفويه در اين منطقه ساخته شده و ظاهرا تا دوران قاجار نيز مورد استفاده قرار مي گرفته است . اما با تغيير مسير جاده كارايي خود را به طور كامل از دست داده و به علت نبود حفاظت هاي لازم، پايه هاي آن سست شده و بخش هاي بسياري از آن فرو ريخته است. در حال حاضر در مجاورت پل بانوصحرا با شاخصه هاي معماري صفوي، پل فلزي با پايه هاي سيماني احداث شده كه عبور و مرور وسايط نقليه از روي آن صورت مي گيرد.
پل بانوصحرا علاوه بر تحمل آسيب هاي جوي، به رغم مشخص بودن نوع كاربري آن در گذشته بارها مورد هجوم حفاران غير مجاز قرار گرفته و اين سوداگران در جستجوي گنج، در پايه هاي اين پل حفره هايي ايجاد كرده اند كه به شدت باعث تخريب اين بنا شده است. كتيبه سنگي كوچكي در پيشاني اين پل نصب شده كه اطلاعاتي از جمله تاريخ ساخت يا آخرين مرمت پل روي آن حك شده امابه دليل فاصله زياد و نبود امكان دسترسي به اين كتيبه در امكان خواندن آن وجود ندارد. ساختار اين پل از نوع پل هاي دوران صفويه است و ظاهرا تا دوران قاجاريه نيز مرمت شده و مورد استفاده قرار گرفته. علاوه بر اين كه اين پل نمونه اي از پل هايي است كه با درايت معمارانه ساخته شده، ساخت آن حاكي از اهميت منطقه در دوران تاريخي صفويه و قاجاريه بوده و زمينه ارتباط ميان روستاها و مناطقي با ريشه هاي تاريخي را مهيا مي ساخته است.

منبع:irandeserts

 

[t3teknik]

پل شکسته خسروآباد، کنگاور​

این اثر در تاریخ ۲۱ اردیبهشت ۱۳۷۶ با شمارهٔ ثبت ۱۸۷۵ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. اين پل در روستاى خسروآباد و بر روى رودخانهٔ شهاب (شاه‌آب) احداث شده و داراى دو چشمهٔ اصلى و دو چشمهٔ کوچک در طرفين چشمه‌هاى اصلى است. طاق‌هاى هر چهار چشمه جناغى است که تا بلندى ۱۵۵ سانتى‌متر از تخته ‌سنگ‌هاى لاشه‌اى ، ‌ به ابعاد مختلف و با ملاط گچ ساخته شده و روى سنگ‌ها سه رج آجر چهارگوش چيده شده است. به نظر مى‌رسد که بعد از ساختن پايه‌ها ، ابتدا قسمت‌هاى مرکزى طاق چشمه‌ها را ساخته‌اند و پس از آن ، آجرهاى افقى را چيده و پل را تمام کرده‌اند؛ زيرا اين دو قسمت به هيچ طريقى درهم قفل و بست نشده است. مصالح ساختمانى اين پل آجرهايى به ابعاد ۵×۲۱×۲۱ ، سنگ لاشه‌هايى با ابعاد مختلف ، سنگ‌تراش ، ‌ قلوه‌سنگ و گچ است. پل فاقد تزئينات بوده و فقط در وسط چشمه‌ها نوعي آجر کاري سنتي به شيوه نو در آن ديده مي‌شود. در ادوار مختلف تعميرات موضعي روي آن‌ انجام گرفته است. از باني و مؤسس پل تا کنون اطلاعات دقيقي به دست نيامده است.

منبع : میراث فرهنگی کنگاور

 

[t3teknik]

پل کوچه، کنگاور



این اثر در تاریخ ۱۰ دی ۱۳۸۱ با شمارهٔ ثبت ۶۶۰۷ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. ایــن پل در هــفت کــیلومــتری شــرق کنگاور در مســیر جــاده کنگاور - تویسرکان در روستای کوچه (دهستان گودین) واقع شده است. تاريخ ساخت آن را به دوره سلطنت شاه عباس صفوي نسبت مي دهند . نوع مصالح بكار رفته در اين پل آجر ، سنگ و ملات گچ نیم کوب بوده و لاشه سنگ ، قلوه سنگ و در پايه ها داراي آجر هايي به ابعاد 5×21×21 سانتي متر مي باشد. پایه ها ، بدنه و تاقها فاقد تزیينات است.
پل تاریخی کوچه دهستان گودین کنگاور مسیر جاده کنگاور - تویسرکان دوره سلطنت شاه عباس صفوي رودخانه خرم رود
پل کوچه بر روی رودخانه خرم رود در جهت شمال شرقی-جنوب غربی احداث شده است. این پل به طول68/80متر و عرض 5متری می باشد که شامل شش پایه سنگی است که چهار پایه مرکزی آن هر یک به عرض3/10متر است.
پل تاریخی کوچه دهستان گودین کنگاور مسیر جاده کنگاور - تویسرکان دوره سلطنت شاه عباس صفوي رودخانه خرم رود
پایه­ های این پل از دو بخش تشکیل شده­ اند بخش اول پایه بصورت مکعب مستطیل و بخش دوم شامل آبشکن مثلثی شکل می­ باشد. پایه­های این پل بر خلاف سایر پل های این استان تنها در یک طرف پایه ( قسمت شمالی) ددارای آبشکن است این پایه­ ها در قسمت داخل به وسیله لاشه سنگ و ملات گچ ساخته شده است.
پل تاریخی کوچه دهستان گودین کنگاور مسیر جاده کنگاور - تویسرکان دوره سلطنت شاه عباس صفوي رودخانه خرم رود
پل کوچه کنگاور دارای چهار دهانه نامساوی است. ارتفاع هر یک از این دهانه­ها از کف رودخانه تا تیزه قوس در وضع موجود در حدود 10/2 متر می­باشد. طاق تمام این دهانه­ ها از نوع طاقهای جناغی است ولی دهانه پنجم که در گذشته فرو ریخته است به هنگام بازسازی آن بدون توجه به فرم اولیه بجای استفاده از آجر و ملات گچ از سنگ لاشه استفاده کرده و همچنین در جریان بازسازی طاق این دهانه در نمای جنوبی به صورت هلالی درآمده است.


منبع : میراث فرهنگی کنگاور

 

[mpb]

سی و سه پل

سی و سه پل


سی و سه پل یا پل الله وردی خان در شهر اصفهان و بر روی زاینده رود ساخته شده. این پل که شاهکاری بی همتا از آثار دوره پادشاهی شاه عباس یکم است، به هزینه و بازبینی سردار سرشناس او الله وردی خان بنا شده است. نام‌های دیگر این پل، سی و سه چشمه، پل چهارباغ، پل جلفا و پل زاینده رود می باشد.
تاریخ بنای این پل را شیخ علی نقی کمره ای شاعر زمان شاه عباس در شعری به گونه ماده تاریخ، سال 1005 هجری به حساب آورده است و این سال، درست هم‌زمان با روزهایی است که خیابان بی همتای چهارباغ هم ساخته شده است. در دوره صفویان مراسم جشن آبریزان یا آب پاشان در کنار این پل صورت می گرفته است و در سفرنامه های جهانگردان اروپایی آن دوران، اشاراتی به برگزاری این جشن شده است. ارامنه جلفا هم مراسم خاج شویان خود را در محدوده همین پل برگزار می کرده اند. این اثر در تاریخ 15 دی 1310 با شماره ثبت 110 به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید. این پل در گذشته به این دلیل پل جلفا نامیده می شد که، از این طریق به جلفا که تازه احداث شده بود می رسیدند و به الله وردی خان نیز معروف است زیرا سردار مشهور شاه عباس اول که به ساختن این پل مأمور گردید به این نام نامیده می شده. این پل که چهارباغ عباسی را به چهارباغ بالا متصل می کند، در گذشته 40 چشمه داشته اما امروز بیش از سی و سه چشمه آن باقی نمانده است و بقیه آنها مسدود شده اند. این پل 295 متر طول و 13/75 متر عرض دارد.

در طرفین پل معبر باریک مسقفی است که در سراسر طول پل دیده می شود. سی و سه پل دارای یک پیاده رو برای گردش در بالا و یک پیاده رو در پایین است. پیاده رو پایین گذرگاه مسقفی است که میان پایه های مرکزی پل و به فاصله کمی از بستر رودخانه ایجاد شده است. در ساخت سی و سه پل، از مصالح آجر در قسمت فوقانی و سنگ در طبقه تحتانی پل استفاده شده است. پل الله وردیخان که در سال 1011 هجری بنا شده است از آثار مشهور اصفهان است که اکثر سیاحان و جهانگردان به توصیف آن پرداخته اند. یکی از خارجیانی که سی و سه پل را در اواخر حکومت قاجارها دیده است درباره آن می نویسد: "این بنای زیبا که با وجود مرور زمان با بزرگی و مشخصات آن سالم مانده است ارزش آن را دارد که برای دیدنش به اصفهان رفت، هر چند احتمالا از کسی هم انتظار نمی رود که برای دیدن شاید باشکوه ترین پل جهان چنین کاری بکند." تاورنیه سیاح فرانسوى راجع به این پل در سفرنامه خود كه نظم الدوله ابوتراب نورى آن را ترجمه كرده چنین نوشته است: "پلى كه در وسط خیابان تقاطع مى‏ كند موسوم به پل الله وردیخان كه بانى آن بوده است مى‏ باشند و آن را پل جلفا هم مى‏ گویند. این پل تمام از آجر و سنگ بنا شده و سطح آن به یك میزان است. دو طرف آن از وسطش پست‏ تر نیست، 350 قدم طول و بیست قدم عرض دارد و زیر آن چندین چشمه و طاق از سنگ ساخته شده كه خلى پست و كم ارتفاع است، در دو كناره پل راهروى به عرض هشت، نه پا و به طول تمام امتداد پل كه چندین طاق با پایه‏ هاى مرتفع به ارتفاع 25 یا 30 پا سقف آن را نگهداشته‏ اند دیده مى‏ شود. اشخاصى كه مى‏ خواهند هوا خورى كنند وقتى كه خیلى گرم نباشد از بالاى سقف راهروها عبور مى‏ نمایند، اما معبر معمولى از زیر آن راهروها است كه به منزله نرده و نگهبان است. زمین راهرو از سطح پل خیلى بلندتر است و به توسط پله به راحتى بالاى آنها مى‏ روند. فضاى وسط پل مخصوص عبور گارى و دواب است و تقریبا 35 پا عرض دارد. از تمام دهنه‏ هاى زیر پل به واسطه درهائى كه به هر چشمه گذراده‏ اند مى‏ توان عبور نمود. از پلكانى كه در قطر پایه پل ساخته شده از روى پل به زیر چشمه‏ ها و طاق ها پایین مى‏ روند و همینطور پله هایى در دو طرف دارد كه به بالاى مهتابى روى راهروها صعود مى‏ نمایند و عرض راه پله‏ ها بیش از 4 ذرع است و در دو طرف، نرده و محافظى كشیده‏ اند كه از پرت شدن جلوگیرى مى‏ نمایند." در كتاب زندگانى شاه عباس اول راجع به جشن نوروز كه شاه در سال 1018 هجرى در روى پل سى و سه پل برگزار كرده چنین نوشته است: "جشن نوروز غالبا از سه تا هفت شبانه روز دوام مى‏ یافت. گذشته از باغ نقش جهان پل الله وردى خان را نیز آذین مى‏ بستند و چراغان مى‏ كردند. گاه به فرمان شاه عباس بر سر پل مراسم گلریزان صورت مى‏ گرفت و گلهاى فراوان در راه شاه و همراهان او ریخته مى‏ شد. از آن جمله در سال 1018 با آنكه جشن فروردین مصادف با ماه محرم بود، به فرمان شاه هفت شبانه روز جشن نوروزى گرفتند و بر سر پل گلریزان كردند و چون مردم اصفهان در چراغان و آذین بندى هنر نمایى بسیار كرده بودند، شاه مبلغ پانصد تومان از مالیات آن سال را به ایشان بخشید." در پایان به این نکته بد نیست اشاره کنیم که با خشک شدن آب زاینده رود شکوه و عظمت این پل نیز رو به نابودی است، شاید قدر نشناسی ما نسبت به آب، این نعمت بزرگ الهی موجب خشکی این رود شده است و تاوان این بی حرمتی های ما به نعمت های خدا را آثار نیاکان ما با ترک هایی عمیق بر جانشان می پردازند تا ما کمی دیرتر مورد تنبیه واقع شویم و چه غمی بالاتر از این! خدایا از ناسپاسی ما درگذر و رحمتت را بر ما نازل کن...

منبع:arthut.co