[ابنیه سنتی ایران] بازار ؛ سرا , تیم , تیمچه

dina arian

عضو جدید
کاربر ممتاز
بازسازي و احياي بازار تاريخي تبريز ؛‌ نامزد دريافت جايزه آقا خان 2013

بازسازي و احياي بازار تاريخي تبريز ؛‌ نامزد دريافت جايزه آقا خان 2013


مجموعه بازار تاريخي تبريز به طور رسمي از سال 1975 تحت حفاظت قرار گرفته است و با اقدامات خاصي تا سال 2010 كه به فهرست ميراث جهاني اضافه گشته، مورد نظارت قرار گرفته است. اين مجموعه ي تاريخي در27 هكتار، شامل 5.5 كيلومتر بازار سرپوشيده مي باشد.​
بنا بر مقررات خاص گنجانده شده در اصول برنامه ريزي بازسازي، سه منطقه حفاظت ايجاد شده است : منطقه تعيين شده، منطقه ايمني و منطقه فضاي سبز و منظر. چارچوب مديريت اين طرح بر اساس مشاركت اهالي بازار همراه با مقامات شهري و ميراث فرهنگي شهر تبريز تشكيل شده است. از سال 2000،‌ با همكاري مغازه داران و مستاجران، مجتمع هاي متعددي در داخل بازار بازسازي و مرمت گشته اند.​
در اين بازسازي، زيرساخت هاي بازار بهبود يافته و امكانات عمومي بيشتري نيز احداث گشته اند. بازار تاريخي تبريز، يك نمونه منحصر بفرد از پروژه هاي توسعه و حفاظت شهري مي باشد كه در آن، ميراث همچون كاتاليزوري به احياي حافظه محسوس و نامحسوس شهر تاريخي تبريز عمل نموده است.​
بازار تاريخي تبريز









 

E . H . S . A . N

مدیر تالار مهندسی معماری مدیر تالار هنـــــر
مدیر تالار
جایگاه شهری و معماری بازار تاریخی زنجان

جایگاه شهری و معماری بازار تاریخی زنجان

نویسندگان: بهرام زاده،محمد - میر فتاح،سید علی اصغر

عنوان کامل : جایگاه شهری و معماری بازار تاریخی زنجان

نشریه: تاریخ » پیام باستان شناس » بهار و تابستان 1386 - شماره 7 - (16 صفحه - از 103 تا 118)

چکیده :
بازار زنجان به عنوان یکی از بزرگترین بازارهای ایران و مهمترین مرکز اقتصادی و اجتماعی‌ استان زنجان و در شکل قلبی تپنده در بافت قدیم شهری،نقش ممتازی را در ساماندهی امور معیشتی و اعتقادی مردم این دیار به خود اختصاص داده است. اگرچه عملکرد این بخش مهم از بافت تاریخی گاه به به دلایل غیر قابل اجتناب اجتماعی و گاهی به علت بی‌تدبیری برنامه‌ریزی ادوار مختلف شهری و دگرگونی‌های فرهنگی و اجتماعی از شکلی به شکل دیگر درآمده،لیکن کماکان،گذشته از شمار معتنابه مردم شهرنشین،شمار زیادی‌ از ساکنین و روستاهای اقماری شهر زنجان نیز از خدمات متنوع و مستمر آن برخوردارند. توده ساختمانی و فضاهای موجود،وجود سلسله مراتب و ساختار فضائی،از راسته‌های اصلی‌ گرفته تا ابنیه عام المنفعه در مجاورت راسته‌ها از جمله مساجد،گرمابه‌ها،آب انبارها،سراها و تیمچه‌ها و ویژگی‌های کارکردی بازار از دوره قاجاریه تا به امروز ویژگی‌هایی توأمان برای این اثر ارزشمند ملی رقم زده است؛همچنین آثار تحولات نوین شهری در استحاله بخشی از وظایف و عملکردهای بازار قدیم به خوبی مشهود است. به همین روی بازار زنجان را می‌توان از جمله زنده‌ترین و پویاترینبازارهای سنتی دنیا دانست‌ که در تعامل با پیشرفت‌های معاصر شهری و مدرنیته،نشاط و حیات خود را محفوظ داشته است.

واژگان کلیدی:
بازار،زنجان،جایگاه شهری،معماری

.
.
.
.
:gol:
 

پیوست ها

  • -جایگاه_شهری_و_مع&.pdf
    525.2 کیلوبایت · بازدیدها: 0

E . H . S . A . N

مدیر تالار مهندسی معماری مدیر تالار هنـــــر
مدیر تالار
بازارهاي ايراني تجسم انديشه هاي پايدار

بازارهاي ايراني تجسم انديشه هاي پايدار

نشریه : جغرافيا زمستان 1388; 3(11):113-127.

عنوان : بازارهاي ايراني تجسم انديشه هاي پايدار

نویسندگان : رجبي آزيتا,سفاهن افشين


چکیده :
بازار واژه اي پارسي است که از زبان پارسي که متعلق به ايرانيان دو هزار و پانصد سال قبل است باقي مانده و از اين زبان وارد فرهنگ زباني ساير ملت هاي دنيا شده و معادل محل تبادلات تجاري به نوعي مارکتينگ با اسلوب و ملاحظات معمارانه اي است که در کشور ايران به دليل سابقه ديرينه تجارت شکل گرفته و به ميراثي با ارزش از تمدن ايراني-اسلامي تبديل شده است و با نقش آفريني هاي متعدد و ملحم از باورهاي ايدئولوژيکي اسلامي و معماري متعالي ايراني به صورت الگويي از طراحي فضاهاي تجاري-اسلامي با اجزا و عناصر منحصر محل تبادلات اقتصادي و اجتماعي و فرهنگي و ... در شهرهاي ايراني و بسياري از کشورهاي اسلامي غرب آسيا و شمال آفريقا عرض اندام مي نمايد. که با ملاحظات پايداري در ساختار و عملکرد به عنوان نمادي از ارزش هاي جامعه، مرکزيت اقتصادي را به عهده داشته و تجلي معماري پايدار و اسلوبي متعالي و عرفاني مي باشد.

كليد واژه: بازار سنتي، اشکال بازار، معماري ايراني

.
.
.
:gol:
 

پیوست ها

  • 6006913881106.pdf
    282.6 کیلوبایت · بازدیدها: 0

mpb

مدیر تالار مهندسی معماری
مدیر تالار
بازار ایرانی

بازار ایرانی

واژه بازار، در پهلوی بهاچار یا واچار، واژه اي است با ریشه‌ فارسی به معنای مکان قیمتها. بازار ‌محل و مکانی ‌است که افرادي را در خود جمع مي آورد که داد وستد آنان به ایجاد عرضه وتقاضا می انجامد. بازارهای ایرانی، با ویژگیهای منحصر ‌به ‌فرد ‌خود، از بناها و فضاهای تاریخی در سراسر دنیا شناخته شده‌اند.
شماره فضاها:

  1. ورودی
  2. هشتی
  3. دالان
  4. تیمچه
  5. حجره
  6. رواق
  7. ایوان
  8. ایوانچه
  9. راهرو/کفش کن
  10. مهتابی
  11. صحن
  12. باغچه
  13. حوض
  14. حیاط
  15. بازارچه
  16. بارانداز
  17. چارسو

از نظر معماری، بناهای بازار انواع بسیار دارند که از آن جمله می‌توان به سرا و کاروانسرا و تیم و تیمچه و فضاهای حاشیه‌ای، مانند بارانداز و بهاربند، اشاره كرد. معمولاً در محل تلاقی‌ شریانهای بازار، که چهارسوق خوانده می‌شود، گنبدی واقع است که نورگیری چندضلعی در آن تعبیه شده است و، علاوه بر نقش نورگیری، کار تهویه هوا را نیز برعهده دارد. به علت معماری خاصی که در ساخت بناهای بازار صورت می گیرد، هوای داخل بازار در زمستان گرم و مطبوع و در تابستان ـ علی رغم سر‌پوشیده بودن ـ بسیار خنک است.
بازارهای سنتی ایران همیشه در کنار مجموعه‌ها‌ و شریانهای شهری و روستایی و همجوار با کاربریهای عمومی، نظیر گرمابه و مسجد و مدرسه،‌ بنا می‌شده اند و ـ به عبارت دیگر ـ با ديگر فضاهای شهری ‌ ارتباط ارگانیک و منسجم داشته اند. در شهرهای دارای اماکن مذهبی ‌و بقاع متبرکه‌، بازارها معمولاً در ورودی یا اطراف آنها ساخته می‌شده اند. قسمت اعظم بازارهای ایرانی متعلق به دوران زنديه و قاجاريه است. از بازارهای شناخته شده در ایران مي توان بازار تهران، بازار اراک، بازار قیصریه، بازار وكيل شيراز، بازار بزرگ اصفهان، سرای کاشانی، بازار تبریز، را برشمرد.
یکی از فضاهای مرتبط با مجموعه برج آزادی زیرگذر شرقی آن است که، همچون سایر فضاهای این مجموعه، عنصر دیگری از معماری کهن ایرانی اسلامی را بيان مي كند. نقشه و شکل کلی این فضا تداعی کننده بناهای بازار است. در این فضا، چین و شکن های موجود در سقف به همراه نورگیر (روشندان) مرکز آن یادآور فضاهای تیمچه و طاقبندی بازارها و انعکاس صدا در این فضا یادآور همهمه حجره داران و مشتریان است. همچنین حوضچه وسط آن گویای حیاط و استراحتگاه بازارهاست.

منبع:azadi-tower
 

mpb

مدیر تالار مهندسی معماری
مدیر تالار
بازارها

بازارها



گنبد چهارسوق مجموعه بازار كرمان - كرمان


بازار ايران با ويژگى‌هاى خود هميشه زبانزد جهانيان بوده و نام آن به همه زبان‌هاى جهان درآمده و چنان مشهور شده است که صحنه‌هاى بزرگ و چشمگير در افسانه‌ها و داستان‌ها به‌خود اختصاص داده است.

پديد آمدن رسته و گردآورى کالاهاى مشابه در دکان‌هاى نزديک به‌هم و در يک بازار با تيم و سرا معلول همين نظام خاص پيشه‌ورى و سوداگرى ايرانى است که برخلاف نقاط ديگر جهان به خريدار فرصت مى‌دهد تا خواسته و کالاى مورد نظر خود را به ارزان‌ترين بها و به نحو دلخواه، بى‌عيب و متناسب با اقتصاد خانواده خود تهيه کند.


سقف چهارسوق بازار اراك - اراك


سقف ‌بازار تبريز- تبريز

بازار ايران به اين ترتيب و با اين نظام پاى گرفت و در کنار همه مجموعه‌ها و جاده‌هاى شهرى و روستايي، نزديک ميدان و بنگاه‌ها با گرمابه و سراى خانه خدا و خان‌هاى بندگان خدا، رشته‌هاى گرانبهاى شهر را به هم بافت.

در روستاها و گاه‌گاه در شهرهاى کوچک و بزرگ بازار در يک‌جا ثابت نمى‌ماند و محل‌هاى خاص و روزهاى خاص داشت و به همين جهت در کنار اغلب شهرها جايى به‌نام بازار گاه هنوز بر جاى است و کمابيش روزهاى معينى را به بازار اختصاص مى‌دهند و مردم شهر و روستاها کالاى خود را در آنجا و در آن روز عرضه مى‌کنند. خريد و فروش در بازارهاى روز گاهى هنوز هم به‌صورت پاياپاى انجام مى‌شود.


بازار وكيل- شيراز

اصل کلمه بازار خيلى قديمى است. بازار محل اجتماع، محل دادوستد، کانون شورش‌ها و اعتصاب‌ها، سياستمدارى‌ها، محل پخش اطلاعات، مراوده، آشنايى و گاهى‌اوقات نقش مکانى امنيتى را نيز ايفاء مى‌کرده است. در جشن‌ها بازار را چراغاني، آينه‌بندى و آزين‌بندى مى‌کردند.

در شهرها، بازارچه نيازهاى يک محله را برطرف مى‌کرده است. بازار در مرکز شهر بوده و همه چيز در آن يافت مى‌شده ولى بازارچه‌ها دکان‌هايى مربوط به خريد مردم محل داشته و براى خريد و فروش کالاهاى اصلى به بازار بزرگ مى‌رفته‌اند.

بازار سرپوشيده چه در شهرهاى همسايه کوير و چه در آبادى‌هاى نمناک و سرد شمال و باختر ايران هنوز هم مناسب‌ترين محل براى پيشه‌ور و خريدار ايرانى است و اگر چه احداث خيابان‌ها و بولوارهاى وسيع و نو تا اندازه‌اى پيشه‌وران را از بازار به خيابان کشيده است باز هم با کمى ژرف‌نگرى اين واقعيت آشکار مى‌شود که بازار محل کسب ايرانى است و بس.

در شهرهاى بزرگ، ميدان شاه يا ميدان مرکزى شهر، جاى بنگاه روستاها را مى‌گرفت و در پيرامون ميدان اغلب بازارهاى بزرگ و معتبر ساخته مى‌شد. بازار سه يا چهار طرف ميدان دور مى‌زد و به‌وسيله ايواني، با ميدان مربوط مى‌شد و گاهى در محل تقاطع آن چهار سويى احداث مى‌کردند که خود مرکز ارتباطى چهار بازار يا قيصريه بود. از نمونه‌هاى بسيار زيباى ميدان‌ها، ميدان نقش‌جهان اصفهان و ميدان گنج‌على‌خان کرمان و ميدان خان يزد مى‌باشند که خوشبختانه هنوز برجاى است و متأسفانه نمونه‌هاى ديگر آن مانند سبزه‌ميدان تهران، ميدان کاشان و امثال آن از بين رفته است.

بازارهاى بزرگ هر يک به‌نام کالاى ويژه‌اى که در آن عرضه مى‌شد يا صنعتگرانى که در آن کار مى‌کردند معروف بود. مانند بازار آهنگران، بازار مسگران و امثال آن.

بعضى بازارها مثل گنج‌على‌خان کرمان و بازار اصفهان، بازار وکيل‌ شيراز با طرح اصلى ساخته شده‌اند. اما بازارى مثل بازار تهران به‌تدريج ساخته شده است.

عناصرى که جزء نياز بازار بوده است مثل:

- قهوه‌خانه و شربت‌خانه و چاى‌خانه، که اغلب آنها از بين رفته‌اند؛

- خوراک‌پز خانه، محلى براى غذا؛


- مساجد کوچک، حمام و غيره، چون کسبهٔ بازار مؤمن و مسلمان‌ترين مردم شهر بوده‌اند در تمام ارسن‌هاى بازار اين عناصر قرار داشته‌اند.

عناصر مختلف بازار



بازارسنتى- تبريز


راسته


راسته‌ها مسيرهاى اصلى بازارها هستند که يا موازى هم (مثل تهران) و يا متقاطع بوده‌اند. راسته‌هاى معروف در بازار اصفهان، کرمان، شيراز، تبريز، يزد، کاشان و ... هستند.
رسته

به معنى صنف است و در بخش‌هاى مختلف راسته اصلى قرار مى‌گرفته، مثل رسته گيوه‌فروش‌ها، مسگرها و غيره.
دالان

فرق دالان با رسته‌ در اين است که در دالان در کنار جنس‌هاى مشابه جنس‌هاى مختلفى نيز وجود داشته است، سه دالان ملک در تهران از دالان‌هاى معروف هستند.
سرايا خان

همان تجارت‌خانه بوده است. نمونهٔ جنس از آنجا تحويل گرفته شده و در جاهاى مختلف پخش مى‌شده است. از سراهاى بزرگ و مشهور، سراى گنج‌على‌خان کرمان و سراى وزير قزوين را مى‌توان نام برد.
خانبار يا کالنبار

محل انبار و کار روى جنس بوده است. در پشت سرايى در قزوين و همين‌طور سراى گنج‌على‌خان کرمان هنوز خانبارهاى آن باقى مانده است.
تيم و تيمچه

در واقع مرکز چند تجارت‌خانه مشابه بوده و به‌ معنى چيز گرد و جمع و جور و وسيع مى‌باشد. فرق آن با سرا اين است ک تيم و تيمچه را بعدها سرپوشيده مى‌کردند. از ميان تيم‌هاى زيباى ايران بايد نخست از تيم بزرگ قم و تيمچه امينى کاشان ياد کرد. از ديگر تيم‌ها، تيمچه حاجب‌الدوله و تيم بزرگ تهران را مى‌توان نام برد.
قيصريه يا قيصرا

به معنى سراى دراز است و محل کار صنعتگران و پيشه‌وران ظريف‌‌کار مانند زرگران، گوهريان، سوزن‌دوزان بزازان بوده است.
دکان

دکان‌ها متناسب با کالايى که در آن عرضه مى‌شد شکل و ابعاد خاصى داشته است مثلاً دکان نانوايى يا قندريزى علاوه بر پاچال (در مقايسه با فروشگاه‌هاى مجاور بازار) انبارها و کارگاه‌هايى ضميمه آن داشته‌اند.

منبع:aftabir
 

DDDIQ

مدیر ارشد
کاشان - تیمچه و سرای بخشی

کاشان - تیمچه و سرای بخشی

کاشان - تیمچه و سرای بخشی
بازار خیاطها


توضیحات و تصاویر
مدارک : پلان برش پرسپکتیو و....
 

پیوست ها

  • timche va saray bakhshi - kashan.zip
    2.2 مگایابت · بازدیدها: 0

Similar threads

بالا