ابزارهای اعتباری مجموعه ای از عقود متنوع هستند که تسهیلات اعتباری در قالب آنها اعطا میشود. این عقود عبارتند از :
۱. قرض الحسنه : مورد استفاده این عقد در بخش های خدماتی و تولیدی است. مدت باز پرداخت تسهیلات بین سه تا پنج سال است و بانک هیچگونه مبلغی را به عنوان پیش دریافت، از متقاضی دریافت نمی کند. در این عقد هیچ گونه سودی از وام گیرنده دریافت نمیشود و تنها سالانه چهار درصد به عنوان کارمزد از وام گیرنده دریافت میشود.
۲. فروش اقساطی : در تسهیلات پرداختی به بخش های تولید؛ خدمات؛ مسکن؛ کشاورزی و صنعت مورد استفاده قرار می گیرد. دوره باز پرداخت این عقد حداقل یک سال و حداکثر بیست سال است. بانک حداقل ۱۰ درصد از مبلغ پیش فاکتورها را به عنوان پیش دریافت از متقاضی دریافت می کند. این مبلغ مجددا به متقاضی بر می گردد و در قالب طرح هزینه می شود.
۳. سلف : در بخش صنعت و معدن و کشاورزی مورد استفاده قرار می گیرد. دوره بازپرداخت؛ حداکثر یک سال یا یک دوره تولید است. برای دریافت این وام نیازی به پرداخت پیش دریافت بانک نمی باشد.
۴. اجاره به شرط تملیک : در بخش های صنعت و معدن و کشاورزی و همچنین در بخش خدمات مورد استفاده قرار می گیرد. مدت باز پرداخت تسهیلات با توجه به نوع فعالیت اقتصادی و مدت تسهیلات متفاوت است. مدت باز پرداخت در بخش خدمات بین دو تا بیست سال؛ در بخش کشاورزی بین دو تا پنج سال؛ و در بخش صنعت بین دو تا پنج سال است. سهم آورده متقاضی از مجموع سرمایه گذاری در این قالب؛ حداقل بیست درصد ارزش طرح است.
۵. مضاربه : در بخش بازرگانی داخلی مورد استفاده قرار می گیرد. مدت باز پرداخت تسهیلات بین شش ماه تا یک سال است و بانک هیچگونه پیش دریافتی از وام گیرنده دریافت نمی کند.
۶. مشارکت مدنی : هم اکنون حجم عمده تسهیلاتی که به واحدهای تولیدی پرداخت میشود؛ در قالب مشارکت مدنی است که هم برای سرمایه در گردش در بخش های مسکن؛ بازرگانی و خدمات و هم به عنوان سرمایه ثابت در بخش های صنعت و معدن؛ تولید؛ خدمات و ساختمان مورد استفاده قرار می گیرد.
حداکثر دوره باز پرداخت این عقد که به عنوان سرمایه در گردش پرداخت شده است؛ یک سال است که البته با شرایط خاصی قابل افزایش می باشد. حداکثر مدت باز پرداخت که به عنوان سرمایه ثابت پرداخت شده است؛ سه سال است. در عقود مشارکت مدنی؛ سهم آورده متقاضی برابر با حداقل ۲۰ درصد مقدار تسهیلات بانک است.
۷. جعاله : در بخش های صنعت و معدن و مسکن مورد استفاده قرار می گیرد. در بخش مسکن؛ پیمان کاران و انبوه سازان و همچنین واحدهای مسکونی انفرادی می توانند از وام جعاله استفاده کنند. دوره باز پرداخت یک تا سه سال است و سهم آورده متقاضی حداقل بیست درصد مبلغ قرارداد می باشد.
۸. مزارعه : در امور زراعی مورد استفاده قرار می گیرد. مدت باز پرداخت یک سال یا یک دوره تولید است و متقاضی برای دریافت آن نیاز به آورده نقدی ندارد.
۹. مساقات : در امور باغبانی مورد استفاده قرار می گیرد و دوره باز پرداخت آن یک تا چهار سال است که با توجه به نوع درخت و نوع محصولی که تولید می شود؛ متفاوت است. در وام های مساقات نیز بانک هیچگونه پیش دریافتی از کشاورز دریافت نمی کند و سهم آورده متقاضی صفر است.
۱۰. خرید دین : در بخش های تولید؛ بازرانی و خدمات مورد استفاده قرار می گیرد. دوره باز پرداخت تسهیلات یک ساله است و متقاضی نیاز به تامین سهم آورده ندارد و بانک هیچگونه پیش دریافتی از مشتری دریافت نمی کند.
تهیه و تدوین
وزارت تعاون معاونت پژوهش،آموزش و کار آفرینی تعاونی ها
۱. قرض الحسنه : مورد استفاده این عقد در بخش های خدماتی و تولیدی است. مدت باز پرداخت تسهیلات بین سه تا پنج سال است و بانک هیچگونه مبلغی را به عنوان پیش دریافت، از متقاضی دریافت نمی کند. در این عقد هیچ گونه سودی از وام گیرنده دریافت نمیشود و تنها سالانه چهار درصد به عنوان کارمزد از وام گیرنده دریافت میشود.
۲. فروش اقساطی : در تسهیلات پرداختی به بخش های تولید؛ خدمات؛ مسکن؛ کشاورزی و صنعت مورد استفاده قرار می گیرد. دوره باز پرداخت این عقد حداقل یک سال و حداکثر بیست سال است. بانک حداقل ۱۰ درصد از مبلغ پیش فاکتورها را به عنوان پیش دریافت از متقاضی دریافت می کند. این مبلغ مجددا به متقاضی بر می گردد و در قالب طرح هزینه می شود.
۳. سلف : در بخش صنعت و معدن و کشاورزی مورد استفاده قرار می گیرد. دوره بازپرداخت؛ حداکثر یک سال یا یک دوره تولید است. برای دریافت این وام نیازی به پرداخت پیش دریافت بانک نمی باشد.
۴. اجاره به شرط تملیک : در بخش های صنعت و معدن و کشاورزی و همچنین در بخش خدمات مورد استفاده قرار می گیرد. مدت باز پرداخت تسهیلات با توجه به نوع فعالیت اقتصادی و مدت تسهیلات متفاوت است. مدت باز پرداخت در بخش خدمات بین دو تا بیست سال؛ در بخش کشاورزی بین دو تا پنج سال؛ و در بخش صنعت بین دو تا پنج سال است. سهم آورده متقاضی از مجموع سرمایه گذاری در این قالب؛ حداقل بیست درصد ارزش طرح است.
۵. مضاربه : در بخش بازرگانی داخلی مورد استفاده قرار می گیرد. مدت باز پرداخت تسهیلات بین شش ماه تا یک سال است و بانک هیچگونه پیش دریافتی از وام گیرنده دریافت نمی کند.
۶. مشارکت مدنی : هم اکنون حجم عمده تسهیلاتی که به واحدهای تولیدی پرداخت میشود؛ در قالب مشارکت مدنی است که هم برای سرمایه در گردش در بخش های مسکن؛ بازرگانی و خدمات و هم به عنوان سرمایه ثابت در بخش های صنعت و معدن؛ تولید؛ خدمات و ساختمان مورد استفاده قرار می گیرد.
حداکثر دوره باز پرداخت این عقد که به عنوان سرمایه در گردش پرداخت شده است؛ یک سال است که البته با شرایط خاصی قابل افزایش می باشد. حداکثر مدت باز پرداخت که به عنوان سرمایه ثابت پرداخت شده است؛ سه سال است. در عقود مشارکت مدنی؛ سهم آورده متقاضی برابر با حداقل ۲۰ درصد مقدار تسهیلات بانک است.
۷. جعاله : در بخش های صنعت و معدن و مسکن مورد استفاده قرار می گیرد. در بخش مسکن؛ پیمان کاران و انبوه سازان و همچنین واحدهای مسکونی انفرادی می توانند از وام جعاله استفاده کنند. دوره باز پرداخت یک تا سه سال است و سهم آورده متقاضی حداقل بیست درصد مبلغ قرارداد می باشد.
۸. مزارعه : در امور زراعی مورد استفاده قرار می گیرد. مدت باز پرداخت یک سال یا یک دوره تولید است و متقاضی برای دریافت آن نیاز به آورده نقدی ندارد.
۹. مساقات : در امور باغبانی مورد استفاده قرار می گیرد و دوره باز پرداخت آن یک تا چهار سال است که با توجه به نوع درخت و نوع محصولی که تولید می شود؛ متفاوت است. در وام های مساقات نیز بانک هیچگونه پیش دریافتی از کشاورز دریافت نمی کند و سهم آورده متقاضی صفر است.
۱۰. خرید دین : در بخش های تولید؛ بازرانی و خدمات مورد استفاده قرار می گیرد. دوره باز پرداخت تسهیلات یک ساله است و متقاضی نیاز به تامین سهم آورده ندارد و بانک هیچگونه پیش دریافتی از مشتری دریافت نمی کند.
تهیه و تدوین
وزارت تعاون معاونت پژوهش،آموزش و کار آفرینی تعاونی ها
