آويشن (Thymus vulgaris)

niosha

عضو جدید
نام فارسي: آويشن
نام علمي: Thymus vulgarisl.
نام انگليسي: Garden thyme

تاريخچه گياهشناسي:
آويشن يكي از قديمي ترين گياهان دارويي و ادويه اي است «تيموس» كلمه اي يوناني وبه معناي «شجاع» مي باشد. بطوري كه زنان يونان باستان اين گياه را به لباس شوهرانشان كه عازم جنگ بودند معمولاً مي دوختند. زيرا آنها معتقد بودند آويشن سبب شجاعت و درنتيجه پيروزي آنها درجنگ مي شود.

ـ خصوصيات گياهي:
آويشن گياهي است چند ساله و خشبي، منشأ آن نواحي مديترانه گزارش شده است و درجنوب اروپا درسطوح وسيعي كشف مي‌شود .
ريشه آويشن مستقيم . كم و بيش چوبي و انشعابهاي فراوان دارد. ساقه آن مستقيم و چهار گوش است . ارتفاع اين گياه متفاوت و بين 50-20 سانتي متر مي‌باشد، برگها كوچك، متقابل و كم و بيش نيزه اي شكل، ‌بدون نوك و دمبرگ، ‌پوشيده از كركهاي خاكستري رنگ و حاوي اسانس هستند. گلها كوچك وبصورت مجتمع درقسمت فوقاني ساقه هايي كه از بغل برگها خارج مي شوند روي چرخه هايي مجتمع پديدار مي‌شوند. ميوه فندقه به رنگ قهوه اي تيره و طول آن يك ميلي متر است. داخل ميوه چهار بذر به رنگ قهوه اي تيره وجود دارد.

قسمت دارويي:
پيكر رويشي آويشن حاوي اسانس است. از اين رو داراي بويي مطبوع مي باشد. پيكر رويشي درمرحله گلدهي از بيشترين مقدار اسانس برخوردار است.

خواص درماني :
مجموعه مواد مؤثر آويشن خلط آور است و از آن براي معالجه سرفه استفاده مي‌شود.

اسانس آويشن

مايعي است زرد يا قهوره اي مايل به قرمز تيره با بوي مطبوع قوي و طعم تند و پايدار و خنك كننده، از تقطير برگها و سرشاخه هاي گلدار آويشن حاصل مي‌شود. حاوي بيش از 40% حجم به حجم فنل ها، ‌Cymene و لينالول مي باشد.

ـ حلاليلت :
به نسبت 1 به 2 در الكل ( 80%) محلول است .

ـ نگهداري:
درجاي خنك و د رظرفهاي كاملاً سر بسته و دور از نور نگهداري شود.

مصارف :
آويشن بسته به ميزان اسانس هاي فرار موجود اثرات ضد نفخ دارد. مايع استخراجي از آن يكي از مواد سازنده شربتهاي غليظ ضد سرفه مي باشد كه بعنوان ماده طعم دهنده نيز مورد استفاده قرار مي گيرد.
اسانس آويشن فر آورده هاي ضد اسپاسم ، ضد نفخ و اثر ضد عفوني كننده قوي داشته ،‌درعين حال كمي سمي است. پماد حاصل از اين اسانس دربعضي از بيماريهاي جلدي مخصوصاً «زونا» اثر مفيد ظاهر مي‌كند.
در مصرف خارجي با روغن زيتون روي مفاصل بعنوان گرم كننده ومحرك سطحي به كار مي رود.
تيمول بعلت دارا بودن اثر ضد عفوني كنندگي مي تواند دربيماريهاي روده و يا ضد عفوني كردن آن درمسموميت هاي ناشي از عفونت روده، ديسانتري و وبا اثر مفيد ظاهر كند.
تيمول درفرمول خمير دندانها و محلولهاي غرغره و دهان شويه وارد مي شود.

 

shamimes

عضو جدید
با سلام دوست عزيز
شنيده ام آويشن دو نوع مصرف دارد ، دارويي و خوراكي اين درست است؟
آويشني كه از عطاريها خريداري ميكنيم تلخ است. فكر نميكنم خوراكي باشد.
آيا در ايران آويشن تازه خوراكي كشت ميشود؟
آيا مي توان آن را در باغچه خانه كاشت.
:gol:
ميشه عكس آنها را بذاري؟
 

"Pejman"

دستیار مدیر مهندسی کشاورزی گیاهان دارویی
با سلام دوست عزيز
شنيده ام آويشن دو نوع مصرف دارد ، دارويي و خوراكي اين درست است؟
آويشني كه از عطاريها خريداري ميكنيم تلخ است. فكر نميكنم خوراكي باشد.
آيا در ايران آويشن تازه خوراكي كشت ميشود؟
آيا مي توان آن را در باغچه خانه كاشت.
:gol:
ميشه عكس آنها را بذاري؟

بله چندین نوع آویشن داریم... شما احیانا منظورتون آویشن شیرازی هست دیگه درسته ؟
 

آیورودا

عضو جدید
کاربر ممتاز
آویشن


معرفی و گیاهشناسی

آویشن یکی از قدیمی ترین گیاهان دارویی و ادویه ای است. به طوری که مصریان و یونانیان باستان از آویشن برای درمان بیماریها خود استفاده می کرده اند. در کتب مذهبی از آویشن به عنوان گیاه مورد علاقه ی حضرت موسی (ع) یاد شده است. آویشن در سال 2006 میلادی به عنوان گیاه دارویی منتخب سال برگزیده شد. همچنین گیاه دارویی منتخب سازمان بهداشت جهانی ( W.H.O ) می باشد.
گیاهی است از خانواده ی نعناعیان Lamiaceae. جنس Thymus دارای گونه های مختلفی است که 14 گونه ی آن بومی ایران هستند.
آویشن T.vulgaris گیاهی است بومی نواحی شرقی مدیترانه با عدد کروموزومی 30= ۲n ، گیاهی چند ساله با بوته های متراکم و پر شاخه ، ریشه ی مستقیم و کم و بیش چوبی با انشعابات فراوان ، ساقه ی مستقیم و چهار گوش دارد که ارتفاع بوته معمولاً بین 20 تا 50 سانتی متر است. پائین ساقه چوبی است در حالی که قسمت های فوقانی آن سبز رنگ بوده و انشعابات فراوانی دارد. برگ ها کوچک ، متقابل و کم و بیش نیزه ای شکل و بدون دمبرگ هستند.
برگها پوشیده از کرک های خاکستری رنگ و حاوی اسانس هستند. گل ها کوچک ، کامل و به رنگ های سفید ، صورتی و ارغوانی مشا هد می شوند . گل ها از سال دوّم رویش در اواسط اردیبهشت ظاهر می شوند.
میوه فندقه ( شیز و کارپ چهار فندقه ) به رنگ قهوه ای تیره به طول 2-1 میلی متر است که داخل میوه چهار بذر به رنگ قهوه ای تیره وجود دارد. بذر آویشن بسیار ریز است و وزن هزار دانه ی آن 25/0 تا 28/0 گرم است . بذرهای آویشن 2 تا 3 سال قوه ی نامیه ی خوبی دارند. در شرایط اقلیمی مناسب 14 تا 20 روز پس از کاشت سبز می شوند.


سه جنس در خانواده ی نعناعیان به نام آویشن معروف هستند که بهتر است با اینها بیشتر آشنا شویم :

۱- جنس Zataria
۲- جنس Ziziphora
۳- جنس Thymus
جنس Zataria که گونه ی معروف اش Z.multiflora است ، به آویشن شیرازی یا برگ پهن معروف است. گیاهی است که در جهان پراکندگی محدودی دارد و بیشتر در ایران ، افغانستان و پاکستان می روید. شکل گل و برگ هایش با آویشن باغی T.vulgaris متفاوت است . آویشن شیرازی برگ های پهن تری دارد و کاسه گل اش تخم مرغی شکل با 5 دندانه ی مساوی است . ( در حالی که T.vulgaris دارای سه دندانه ی کوتاه در لبه ی بالایی کاسه ی گل و 2 دندانه بلند در لبه ی پائینی کاسه ی گل است. )
جنس Ziziphora که به کاکوتی یا آویشن برگ باریک معروف است و شباهت زیادی بهT.vulgaris دارد.


نیازهای اكولوژیكی

آویشن گیاهی است بومی مناطق مدیترانه ای و در طول رویش به هوای گرم و نور کافی نیاز دارد. این گیاه خشکی دوست بوده و به سهولت قادر به تحمل کم آبی و خشکی است . آویشن به حالت غرقابی حساس است و این امر موجب خشک شدن گیاه می شود. خاکهای سبک حاوی ترکیبات کلسیم خاک های مناسبی جهت کشت آویشن است. PH مناسب خاک برای کاشت آویشن 5 تا 8 می باشد.

كاشت، داشت، برداشت


کشت آویشن از طریق بذر یا از طریق رویشي امکان پذیر است. کاشت بذر به صورت مستقیم و غیر مستقیم صورت می گیرد. زمان مناسب برای کشت مستقیم بذر ، فروردین ماه است. بذور به فاصله ی40 تا50 سانتی متر روی ردیف و فاصله ی بین ردیف 50 سانتی متر کشت می شوند. عمق کاشت حداکثر 5/0 سانتی متر است و برای هر هکتار زمین 5 تا 6 کیلو گرم بذر نیاز است.
کشت غیر مستقیم بذر در نیمه ی دوّم اسفند ماه در خزانه ی هوای آزاد صورت می گیرد. بذور در ردیف هایی به فاصله ی 25 تا 30 سانتی متر کشت می شوند.هنگامی که ارتفاع نشاء ها به 10تا 15 سانتی متر رسید ، آنها را می توان به زمین اصلی ( به فاصله ی ردیف 50 سانتی متر و فاصله ی بوته ها روی ردیف 25 سانتی متر ) منتقل کرد.
تکثیر رویشی آویشن از طریق تقسیم بوته است. به این صورت که پس از خارج کردن بوته های دو ساله و سالم و عاری از هر گونه آلودگی قارچی ، آنها را به 2 یا 3 قسمت تقسیم می کنند و در زمین اصلی کشت می کنند. فصل پائیز یا بهار زمان مناسبی برای این کار است. بهترین روش برای ازدیاد و تکثیر آویشن ، تقسیم بوته است.
وجین علفهاي هرز ضروری است. در صورت آبیاری زیاد ، پوسیدگی ریشه و بیماری های قارچی مشاهده می شود. علف هرز سس Cuscuta spp ( کاسکوتا ) در مواردی به مزارع حمله می کند که با وجین کردن یا استفاده از محلول پاشی سولفات آهن می توان با آن مبارزه کرد.
در سال اوّل رویش فقط یک بار محصول را می توان برداشت کرد. در حالی که از سال دوّم رویش به بعد، 2تا 3 بار می توان اقدام به برداشت پیکر رویشی آویشن کرد. اولین برداشت همزمان با آغاز گل دهی (اواسط بهار)، دومین برداشت در آغاز دومین مرحله ی گل دهی (اواسط تابستان) و سومین و آخرین برداشت نیز در اواسط پاییز ( آبان ماه ) صورت می گیرد. گیاهان از فاصله ی 10تا 15 سانتی متری از سطح زمین برداشت می شوند. و تحقیقات نشان می دهد اگر پیکر رویشی آویشن در ظهر ( هنگام تابش آفتاب ) برداشت شود، نسبت به برداشت آنها در روزهای غیر آفتابی ، دارای اسانس بیشتری خواهد بود.


فرآوری

اسانس آویشن از گیاه تازه و به روش تقطیر با آب استخراج می شود . طی یک پژوهش، خشک کردن گیاه آویشن در دمای 35 درجه موجب کاهش میزان اسانس آن می شود. اسانس آویشن از سر شاخه های گل دار گیاه استحصال می شود. وزن هر میلی لیتر اسانس 9/0 تا 95/0 گرم است. این اسانس بی رنگ با بوی مطبوع و طعم تند است. از هر 100 کیلوگرم گیاه تازه، تقریباً 5/1 تا 2 کیلوگرم اسانس استحصال می شود. اسانس آویشن که به اسانس تیم ( Thyme ) معروف است دارای فنل هایی مثل تیمول و کارواکرول ( 40 درصد ) و دارای سیمن ، لینا لول ، پینن و .... است . تیمول و کارواکرول مهمترین اجزاء اسانس هستند .

خواص و کاربرد

آویشن دارای اثرات ضد قارچی و ضد باکتریایی قوی است و این خاصیت به دلیل وجود تیمول و کارواکرول در اسانس آویشن است. مشخص شده است که اسانس آویشن دارای اثرات ضد اسپاسم ، ضد سرفه و خلط آور است . پماد حاصل از اسانس آویشن برای درمان برخی بیماری های پوستی کاربرد دارد . شستن سر با محلول رقیق اسانس آویشن سبب افزایش جریان خون در پوست سر و قوی شدن غده های مو و در نتیجه جلوگیری از ریزش مو می شود. در علم آروماتراپی (رایحه درمانی یا عطر درمانی) از اسانس آویشن استفاده می شود. داروهای گیاهی زیر از گیاه آویشن هستند که در بازار موجود می باشند : 1- شربت توسیان ، ضد سرفه و خلط آور ، محصول شرکت گل دارو 2- قطره توسیون ، ضد سرفه و خلط آور ، محصول شرکت باریج اسانس 3- قطره توسیگل ، ضد سرفه و خلط آور ، محصول شرکت گل دارو 4- قطره تیم آرتا ، ضد سرفه و خلط آور ، محصول شرکت ایران داروک
5- شربت و قرص تیمکس ، ضد سرفه و خلط آور ، محصول شرکت ایران داروک
6- محلول دهان شویه پرسیکا ، محصول شرکت پور سینا
 

آیورودا

عضو جدید
کاربر ممتاز
آویشن رو میشه تو آفتاب 1 تا 5 ظهر قم نگه داشت؟

نسبت به سرما مقاومتش چطوره؟

آویشن گیاهی است بومی مناطق مدیترانه ای و در طول رویش به هوای گرم و نور کافی نیاز دارد. این گیاه خشکی دوست بوده و به سهولت قادر به تحمل کم آبی و خشکی است . آویشن به حالت غرقابی حساس است و این امر موجب خشک شدن گیاه می شود. خاکهای سبک حاوی ترکیبات کلسیم خاک های مناسبی جهت کشت آویشن است. PH مناسب خاک برای کاشت آویشن 5 تا 8 می باشد.
 

آیورودا

عضو جدید
کاربر ممتاز
آویشن از طریق بذر، قلمه و تقسیم بوته تکثیر می شود. عدم یکنواختی پوشش مزرعه همواره به عنوان یک مشکل در کشت مستقیم بذر می باشد به همین خاطر روش کشت دیگری ارائه می شود که تولید نشاء بذری در بستر گلخانه یا قفسه های سلولی و سپس انتقال نشاها به مزرعه است. بذور آویشن طی یک تا دو هفته در دمای ۳۲- ۱۲ درجه سانتی گراد ( ۵۴ تا ۹۰ درجه فارنهایت ) جوانه می زنند. گاهی اوقات جوانه زنی توسط نور تسریع می شود.
به علت وجود اختلافات در وضعیت رشد، زمان گلدهی و تولید در گیاهان حاصل از کشت مستقیم ( بذور ) که میزان یکنواختی را در مزرعه پایین می آورد، بهتر است ژنوتیپ های مرغوب را انتخاب کرده و آنها را به وسیله قلمه تکثیر نمود که عدم یکنواختی در مزرعه و محصول کاهش یابد. قابل ذکر است که این اختلافات به خاطر وجود دگرگشتی بالا و هتروزیگوسیتی در این گیاه می باشد.
آویشن به آسانی از قلمه های ۱۰-۵ سانتی متری در بهار تکثیر می شود. هورمون های افزایش دهنده ریشه برای تکثیر ممکن است مفید باشند. در تحقیقی مشخص شده که کشت بذر آویشن نسبت به کشت قلمه آن، عملکرد بیشتری را تولید می نماید. در تحقیق دیگری در کشت مستقیم، عملکرد ماده خشک بیشتری نسبت به نشاکاری به دست آمد.
زمان مناسب برای کشت بذر در خزانه اواخر اسفند می باشد و در زمان انتقال، ارتفاع نشاءها ۱۰ تا ۱۵ سانتی متر می باشد.
زمان کشت مستقیم بذور اوایل بهار یا اواسط پاییز می باشد عمق کشت کمتر از ۵/۰ سانتی متر و میزان بذر لازم ۵ تا ۶ کیلوگرم در هکتار می باشد.
در تحقیقی جهت بررسی تراکم مناسب برای دستیابی به عملکرد بالاتر، آویشن در فواصل ۱۵، ۲۰، و ۴۵ سانتی متر و در ردیف های به فواصل ۶۰ سانتی متر کشت گردید و مشخص شد که فواصل عملکرد سرشاخه و میزان اسانس در واحد سطح شده و بیشترین عملکرد در فاصله کشت ۱۵ سانتی متر به دست آمده است. البته درصد اسانس در سرشاخه خشک گیاه تحت تأثیر فاصله کاشت قرار نگرفت. تحقیق مشابهی در کرج نیز تراکم مناسب کاشت را ۱۵ سانتی متر روی ردیف و ۵۰ سانتیمتر بین ردیف ها گزارش کرده است.
ب- داشت
با توجه به اینکه آویشن به مدت ۶-۴ سال در مزرعه باقی می ماند برنامه ریزی برای کوددهی آن حایز اهمیت است. با مصرف میزان مناسب کود دامی پوسیده ( تقریباً ۳۰-۲۰ تن ) قبل از کشت بایستی تأمین نیاز غذایی آن را تضمین کرد.در تحقیقی برای بررسی اثرات ازت در مقادیر مختلف بر روی رشد و میزان اسانس T.vulgaris در طی چهار فصل در ازمیر مشخص شد که عملکرد ماده خشک گیاه با افزایش مصرف ازت افزایش می یابد. میزان گل اسانس از ۷۸/۰ تا ۱/۳ درصد و درصد تیمول از ۸۷/۲۶ تا ۵۷/۵۸ درصد متغیر بود و کود ازته هیچ اثر معنی دار روی میزان کل اسانس و یا درصد تیمول نداشت.
به طور معمول در فصل بهار قبل از کشت ۵۰ تا ۸۰ کیلوگرم در هکتار اکسید پتاس به همراه ۴۰ تا ۶۰ کیلوگرم در هکتار ازت در اختیار گیاهان قرار می گیرد. از سال دوم ریش قبل از وجین علف های هرز همه ساله فصل بهار باید ۳۰ تا ۵۰ کیلوگرم در هکتار ازت در اختیار گیاهان قرار گیرد.
اگرچه آویشن به تعدادی از علف کش ها مقاومت نشان می دهد به هر حال سوالاتی از قبیل بقایای آن روی مواد گیاهی مخصوصاً برای بازار صادرات مطرح است که بایستی مشخص شود. هیچ علف کشی برای استفاده روی آویشن ثبت نشده است و فقط تحقیقات محدودی در این زمینه انجام گرفته است.
علف کش هایی که ممکن است برای کنترل انتخابی علف های هرز آویشن در آزمایش های تحقیقاتی و زراعی استفاده شوند شامل Linuron, Sinbar, Stomp, Foresite, Versatill می باشد. با این وجود هیچ گونه کنترل شیمیایی علف های هرز ممکن است مطلوب نباشد. البته شاید بدون کمک بعضی از علف کش ها، کشت آویشن در مقیاس وسیع ممکن نباشد. با این حال آویشن را می توان بدون استفاده از علف کش به طور موفقیت آمیز در مزارع با استفاده از یک پوشش بازدارنده رشد علف هرز پرورش داد. برای چنین کاری می توان از مالچ های آلی استفاده کرد.
ج- برداشت
برداشت آویشن، نقطه بحرانـی در مدیریت زراعـی این گیاه محسـوب می شود. به طور کلی، بهترین زمان جمع آوری اندام رویشـی ( برگ ها و ساقه های جوان ) حاوی مواد مؤثر هنگامی است که گیاه در مرحله گل زدایی باشد.
زمان برداشت مناسب برای آویشن در مناطق مختلف، متفاوت می باشد و در تحقیقی در کرج، زمان برداشت مناسب، مرحله شروع گلدهی ذکر شده است و ارتفاع مناسب برداشت نیز ۱۰ سانتی متر از سطح خاک گزارش شده است.
عملیات پس از برداشت:
به طور معمول آویشن در حجم زیاد در آفتاب خشک می شده اما کیفیت محصول نهایی بسیار کم بوده است. با استفاده از خشک کردن مصنوعی می توان کیفیت محصول را کنترل کرد. به عبارت دیگر، یک خشک کن با جریان هوای تحت فشار مناسب می باشد. آویشن بایستی در دمای پایین تر از ۴۰ درجه سانتی گراد برای کاهش اتلاف عطر در جریان تبخیر،خشک شود و رنگ سبز خود را حفظ کند. محصول خشک شده باید پروسه جدا کردن برگ از ساقه ها و غربال کردن را برای حذف گرد و غبار طی کند تا محصول یکنواختی تولید شود. اسانس آویشن را از اندام هوایی تازه آویشن می توان به وسیله سیستم تقطیر بخار استخراج کرد. اسانس در غدد کوچک روی برگ ها ذخیره شده است. عملکرد و کیفیت اسانس بسته به ساختار ژنتیکی گیاه، مرحله بلوغ گیاه، زمان برداشت، محیط و عملیات استخراج فرق می کند.
 
بالا