روز سوم
روز سوم
کتابخانه در پارک:
1.تعریف:مکانی برای نگهداری و خواندن کتاب
2.ریز فضا ها:فضایی برای نگهداری انواع کتاب از جمله کنکوری،مذهبی،میکروفیلم،مرجع ،نشریات علمی،روزنامه ها ،اسناد
مطالعه تفننی،serch،مطالعه حرفع ای
_سالن مطالعه ای کع تمام موارد فوق را به صورت شفاف و تنها با فضا سازی داشته باشد و فضا سازی با ستون،اختلاف
سطح،ویدهاو...انجام شود
_انبار کتاب فضایی برای ترمیم کتاب،قسمت اداری،نمازخانه ها،فضای رایانه ها
3.اصلی ترین فضا:سالن مطالعه ،مخزن ،مرجع
4.مقطع: از مخزن و سالن مطالعه زده شود به طوری که نحوه نورگیری چیدمان مبلمان سالن مطالعه و مخزن کتابها را نشان
5. حجم: حجمی ساده باشکستهای متعدد بدنه،برای کنترل نور و ارتباط بهتر با طبیعت پارک به صورت 2 طبقه به صورت
شفاف
6. اصلی ترین سند شیت: پلان و مقطع
تذکر: قسمت هایی از بنا که در کنار خیابان طراحی میشوند صلب تر و سنگینتر باشند.
نیازهای اساسی در روند شکل گیری کتابخانه¬ها عبارتند از:
ـ آموزش مذهبی ـ اخلاقی؛ اولین تمدنها از کتابخانه جهت آموزش اخلاقی ـ مذهبی بهره¬برداری می کرده اند، مانند کتابخانه های صومعه، کلیسا و نهادهای مذهبی هند.
ـ نگهداری مواد؛ حفاظت از مدارک، نسخ خطی و مدارک
ـ حفاظت از میراث فرهنگی؛ غربیان و رومیان، کتابخانه را در درجه اول برای حفظ میراث ثبت شده و تحویل آن به نسل های بعد می دانسته اند مانند کتابخانه صومعه های قرون وسطی، امروزه هم کتابخانه های ملی، ایالتی، مرکزی و ... همین وظیفه را بر عهده دارند.
ـ خواندن تفننی؛ از وظایف مهم کتابخانه عمومی فراهم آوردن زمینه ای جهت مطالعه برای سرگرمی است.
ـ جمع آوری از روی علاقه شخصی؛ مردم از روی تفاخر و یا جهت ارضای شخصی به جمع آوری نسخ می پردازند.
ـ شهروندان مطلع؛ موفقیت جامعه دموکراتیک بستگی بسیاری به شهروندان مطلع آن جامعه دارد که وظیفه کتابخانه عمومی مطلع نگه داشتن مردم جامعه خویش است.
ـ عاملی در تحول اجتماعی؛ در روند تحول اجتماعی، کتابخانه¬ها برای اجرای خواسته های مهم مثمر ثمرترند که وظیفه آن دستیابی به اطلاعاـ، تساوی آموزش، دسترسی به آگاهی سیاسی ـ اجتماعی می باشد.
ـ خودسازی و خودآموزی
ـ آموزش رسمی؛ وظیفه کتابخانه، جمع آوری مواد برای ارائه به دانش آموزان و دانش پژوهان است.
ـ حمایت از تحقیق و تفّحص؛ فراهم آوردن مواد و تسهیلات برای تحقیق
اهداف کتابخانه کودکان
تسهیل بهره¬گیری از حق دسترسی به:
ـ اطلاعات
ـ سواد رسانه ای، الکترونیکی، دیداری و عملی
ـ رشد فرهنگی
ـ رشد مطالعه و خواندن
ـ فراگیری مادام العمر
ـ برنامه های خلاق و سازنده در اوقات فراغت
• دسترسی مستقیم وکودکان به تمام منابع و رسانه¬ها
• تدارک برنامه ها و فعالیتهای گوناگون برای کودکان، والدین، و کودک یاران
• تسهیل حضور خانواده ها در جوامع محلی
• توانمندسازی کودکان و حمایت از آزادی و امنیت آنان
• کمک به این که کودکان به افرادی با اعتماد به نفس و کاردان تبدیل شوند.
• تلاش برای ایجاد جهانی آرام و صلح مدار
خدمات کتابخانه کودکان
• امانت مواد و منابع متنوع
• ارائه خدمات مرجع و اطلاع رسانی
• دیدار از کتابخانه
• کمک به کودکان در انتخاب منابع
• شرکت دادن کودکان در گزینش منابع کتابخانه و توسعه خدمات آن
• آموزش مهارتهای کتابخانه ای و سواد اطلاعاتی
• انجام فعالیتهای تدوینی (ترویج کتابخانی)
• اجرای برنامه های خلاق و گروهی، قصه گویی، مطالعه، نمایش، فعالیتهای علمی، مطابقه ها و سرگرمی¬های دیگر
• ارائه خدمات مرجع و آموزش به کودک یاران، مربیان دوره آمادگی، معلمان مدرسه و کتابداران و والدین
• همکاران و مشارکت با سازمانها و مؤسسات واقع در مناطق
اهداف کتابخانه نوجوانان
• تدارک مرحلۀ بینابینی گذار از خدمات کودکان به خدمات بزرگسالان
• تشویق عادات فراگیری مادام العمر از طریق کتابخانه و ترویج کتابخوانی
• ایجاد انگیزشهای مطالعه مادام العمر برای کسب اطلاعات و سرگرمی
• پرورش مهارتهای سواد اطلاعاتی
• تدارک خدمات و مجموعه هایی برای نوجوانان هر ناحیه جهت برآوردن نیازهای آنان در زمینه های آموزشی اطلاعاتی، فرهنگی، تفریحی
خدمات کتابخانه نوجوانان
• تدارک اطلاعات مرجعی از جمله برای نظارت درسی
• بازدیدهای گروهی از کتابخانه
• تطبیق مهارتهای اطلاع رسانی و سوادآموزی استفاده از منابع جانبی و الکترونیکی
• ارائه جمعیت مشاوره به نوجوانان افرادی و گروهی
• فراهم سازی تسهیلات برای دستیابی به منابع خارج از مجموعه از طریق خدمات بین کتابخانه ای و مانند آن
نمونه برنامه های مناسب کتابخانه برای نوجوانان
• معرفی کتاب
• اتحاد گروهی
• برنامه¬های اطلاع رسانی موضوع های خاص(مثلا بهداشت،مباحث روز)
• دعوت عناصر اصلی
فضاهای مورد نیاز
فضاهای کتابخانه را می¬توان در سه دسته کلی برشمرد، «فضاهای عملکردی» که محل فعالیتهای اصلی کتابخانه است و خود شامل فضاهای اداری، فضاهای فنی و کارگاهی، و فضاهای عمومی است، «فضاهای خدماتی» که مربوط به کتابخانه است اما حاوی فعالیت های اصلی آن نیست مانند تأسیسات و «فضاهای ارتباطی»
فضاهای اداری
فضایی است که فعالیت های جاری و روزمره مربوط به کتابخانه توسط کارکنان در آن صورت می¬گیرد منظور از کارکنان، کتابداران متخصص، کارمندان دفتری و اداری می¬باشد این بخش شامل اتاق ریاست، معاونت، اتاق منشی، واحد روابط عمومی و تبلیغات و تعدادی اتاق برای کارمندان است.
فضاهای فنی و کارگاهی
ـ کارگاه تعمیر و صحافی ـ لازم است هرچند وقت یکبار کتابها را صحافی نمود. همچنین کتابهای جلد کاغذی و نازک باید قبل از استفاده، صحافی شود. در کتابخانه هایی با حوزه جمعیتی بیش از 40000 نفر، بخش صحافی با تجهیزات کافی چون میز و وسایل صحافی و محل نگهداری لوازم با توجه به ظرفیت کتابخانه باید در فضای کارگاه در نظر گرفته شود.
ـ بخش فهرست نویسی و رده بندی ـ در این بخش مواد نوشتاری، دیداری و الکترونیکی سازماندهی می شوند. مثلا مشخصات کتب جدید را با توجه به استانداردها و قوانین اطلاع رسانی و کتابداری، در برگه¬هایی ثبت یا فهرست می-کنند.
بطور خلاصه: براساس معیارهایی که نهاد کتابخانه های عمومی کشور برای کتابخانه های مرکزی ارائه می دهد، فضاهای عمومی از طریق بخش¬های زیر به اطلاع رسانی و ارائه خدمات می پردازد:
ـ بخش اطلاع رسانی
ـ بخش امانت و گردش کتاب
ـ بخش نشریات ادواری و روزنامه ها
ـ بخش مرجع
ـ سالن مطالعه
ـ مخزن باز یا بسته
ـ آرشیو منابع غیر کتابی
ـ بخش دیداری و شنیداری
ـ بخش کودکان و نوجوانان
ـ بخش تحقیقات و پژوهش
ـ بخش اینترنت
ـ بخش تکثیر و تحویل مدرک
ـ فروشگاه و نمایشگاه
ـ سالن همایش ها و اجتماعات
استاندارد ها و سرانه ها
در این بخش، استانداردها و سرانه¬های لازم برای کتابخانه عمومی معلولین را در شش بخش جمعیت مورد نظر، ضوابط كلي طراحي ساختمانهاي عمومي ، ساعات کار، مواد و منابع، کارمندان و فضاهای مورد نیاز بررسی می¬کنیم. این اطلاعات، از منابع گوناگونی چون استانداردهای ایفلا برای کتابخانه¬های عمومی 1977/1973. رهنمودهای ایفلا و یونسکو درباره کتابخانه های مدارس. معیارهای برنامه ریزی و طراحی کتابخانه های عمومی کشور و پایان نامه های مختلف گردآوری و تدوین شده است.
نظام کتابخانه عمومی
حداقل جمعیت مورد نظر 15.000 نفر
حداقل جمعیتی که بطور معمول فعال در نظر گرفته می¬شود 50.000 نفر
ساعات کار
کتابخانه های عمده شهری 60 ساعت در هفته
کتابخانه های شاخه 18 تا 60 ساعت در هفته
ضوابط كلي طراحي ساختمانهاي عمومي:
تعريف: منظور از اماكن عمومي در اين مقاله آن دسته از ساختمانهايي هستند كه يكي از انواع خدمات عمومي مانند (موارد) ذيل را در اختيار افراد جامعه قرار مي دهند.
1- وروديها 2- راهرو 3- بازشو (در و پنجره) 4- پله 5- سطح شيبدار 6- آسانسور 7- فضاهاي بهداشتي 8- علايم
وروديها:
1- ورودي ساختمان حتي الامكان همسطح پياده رو باشد.
2- پياده رو منتهي به ورودي معلولان بايد با علايم حسي مشخص شود.
3-حداقل عمق فضاي جلو ورودي 140 سانتيمتر است.
4- وجود سايه بان به عرض حداقل 140 سانتيمتر بر روي فضاي جلو ورودي الزامي است.
5- حداقل عرض بازشوها در ورودي ساختمان 160 سانتيمتر باشد.
راهرو:
1-حداقل عرض راهرو140 سانتيمتر باشد.
2- كف راهروها بايد غير لغزنده باشد و از نصب كف پوشها با پرز بلند نيز خودداري شود.
3- در صورت وجود اختلاف سطح در كف راهرو بايد ارتباط با سطح شيب دار بصورت مياني تامين گردد.
بازشوها (در و پنجره):
1- حداقل عرض مفيد هر لنگه در براي عبور صندلي چرخدار 80 سانتيمتر باشد.
2- در مورد درهايي كه به خارج باز مي شوند تامين ديد كافي الزامي است.
3- حداكثر ارتفاع ديد از كف تمام شده 100 سانتيمتر باشد.
4- درها بايد داراي پاشو به ارتفاع 20 سانتيمتر باشد.
5- كليه درها بايد به سهولت باز و بسته شوند.
6- درها بايد حتي المقدور بدون آستانه باشد در صورت اجبار حداكثر ارتفاع آستانه 2 سانتيمتر باشد.
7- ارتفاع دستگيره پنجره از كف حداكثر 120 سانتيمتر باشد.
8- كليه درها و پنجره هايي كه تا كف داراي شيشه هستند در مقابل ضربه صندلي چرخدار محافظت و از شيشه مقاوم ساخته شده باشد.
پله:
1- وجود علايم حسي در كف قبل از ورود به قفسه پله براي هشدار به نابينايان الزامي است.
2- عرض كف پله 30 سانتيمتر و حداكثر ارتفاع آن 17 سانتيمتر باشد.
3- حداقل عرضه پله 120 سانتيمتر است.
4- ارتفاع دستگيره در طرفين پله الزامي است.
5- ارتفاع دستگيره از كف پله براي كودكان 40 سانتيمتر و براي بزرگسالان 85 سانتيمتر باشد.
6- لبه پله كاملا غير لغزنده بوده و به وسيله اختلاف رنگ قابل تشخيص باشد.
7- نصب هر گونه لبه، پله غير مسطح و گرد كردن لب پله ممنوع است.
8- در كناره هاي عرض لبه، تغيير لبه مخصوص براي جلوگيري از لغزش عصا الزامي است.
9- پاخور پله بايد بسته باشد و پيشامدگي لبه پله از پا خور نبايد بيش از 2 سانتيمتر باشد.
10- حداقل عمق پا گرد پله 120 سانتيمتر و در پله ها دو برابر عرض پله باشد.
سطح شيبدار:
1- حداقل عرض همسطح شيبدار 120 سانتيمتر باشد.
2-براي سطوح شيبدار تا 2 متر، طول حداكثر شيب 8% با عرض 120 سانتيمتر مي باشد.
3- در سطح شيبدار بيش از سه متر طول (تا حدمجاز 9 متر) درازاي هر متر افزايش طول 5 سانتيمتر به عرض مفيد آن اضافه 5% از شيب آن كاسته شود.
4- پيش بيني يك پاگرد به عمق حداقل 12 سانتيمتر و در هر 9 متر طول الزامي است. در سطوح شيبدار دو جهته عرض پاگرد برابر عرض سطح شيبدار خواهد بود.
5- كف سطح شيبدار دو جهته عرض پاگرد برابر عرض سطح شيبدار خواهد بود.
6- كف سطح شيبدار بايد غير لغزنده باشد.
7- سطوح شيبدار و ورودي ساختمان بايد مسقف باشد.
8- نصب ميله، دستگيره در طرفين الزامي است.
9- ارتفاع ميله، دستگيره در طرفين سطح شيبدار الزامي است.
10- ارتفاع ميله دستگيره از كف سطح شيبدار براي شخص نشسته 75سانتيمتر براي شخص ايستاده 85 سانتيمتر و براي كودكان 60 سانتيمتر مي باشد.
11- حداكثر ميله، دستگيره 5/3 سانتيمتر و حداقل فاصله بين آن و ديوار 4 سانتيمتر باشد.
آسانسور:
1- در ساختمانهاي عمومي كه براي دسترسي به طبقات از آسانسور استفاده مي شود وجود حداقل يك آسانسور قابل استفاده براي معلولان روي صندلي چرخدار الزامي است.
2- آسانسور بايد همسطح ورودي و يا در دسترس بلامانع صندلي چرخدار قرار گيرد.
3- حداقل فضاي در جلو آسانسور در هر طبقه 150 در 150 سانتيمتر مربع باشد.
4- آسانسور قابل استفاده براي معلولان، بايد مشخصات ذيل را داشته باشد:
1-4 عرض مفيد 80 سانتيمتر.
2-4-مجهز به در كشويي با چشم الكتروني.
3-4-ابعاد مفيد اتاقك آسانسور 110 در 140 سانتيمتر.
4-4- نصب دستگيره هاي كمكي در ديواره هاي آسانسور در ارتفاع 85 سانتيمتر از كف اتاقك الزامي است.
5-4-در محل هاي پر تردد معلولان، ارتفاع دكمه هاي كنترل كننده آسانسور حداكثر 130 سانتيمتر، حداقل برجستگي آن 5/1 سانتيمتر و حداقل قطر آن 2 سانتيمتر و نيز براي استفاده نابينايان قابل تشخيص باشد.
6-4- لازم است توقف آسانسور با زنگ مشخص شود.
فضاهاي بهداشتي:
1- در قسمتهايي از ساختمانهاي عمومي كه معلولان تردد مي نمايند تعبيه سرويس بهداشتي مخصوص آنان الزامي است.
2- حداقل اندازه سرويس بهداشتي 150 در 170 سانتيمتر مربع مي باشد و قابليت برگشت صندلي چرخدار در اين فضا الزامي است.
3- درب سرويس بهداشتي بايد رو به بيرون باز شود و گشودن آن در مواقع اضطراري از بيرون امكان پذير باشد.
4- نصب كاسه توالت به ارتفاع 45 سانتيمتر از كف الزامي است.
5- نصب دستگيره هاي كمكي افقي در طرفين كاسه توالت به ارتفاع 70 سانتيمتر از كف و 20 سانتيمتر جلوتر از لبه جلوي كاسه الزامي است.
6- نصب دستگيره هاي كمكي عمودي با فاصله 30 سانتيمتر از جلو كاسه و 40 سانتيمتر بالاتر از نشيمن توالت به روي ديوار مجاور اجباري است. دامنه نوسان ميله هاي عمودي 80 تا 120 سانتيمتر باشد.
7- نصب دستگيره اضافي بر روي قسمت داخلي درب به ارتفاع 80 سانتيمتر از كف و 25 سانتيمتر فاصله از مجاور لولا الزامي است.
8- دستشويي سرويس هاي بهداشتي بايد به نوعي نصب شوند كه بدون جابجايي فرد معلول از روي توالت توسط وي قابل استفاده باشد.
9- ارتفاع مناسب دستشويي از كف براي معلولان 75 تا 80 سانتيمتر مي باشد.
10- حداقل عمق بدون مانع از زير دستشويي 45 سانتيمتر است.
11- شيرهاي دستشويي بايد بصورت اهرمي و به آساني باز و بسته شوند.
12- ارتفاع لبه پاييني آينه دستشويي معلولان از كف حداكثر 90 سانتيمتر مي باشد.
13- حداكثر ارتفاع آويز حوله و جاي صابون از كف 80 سانتيمتر مي باشد.
علائم:
1-كليه اماكن، فضاهاي شهري و قسمتهايي از ساختمانهاي عمومي كه براي استفاده معلولان طراحي و تجهيز گرديده اند بايد به وسيله علامت ويژه معلولان مشخص گردد.
[
B]نمونه ها[/B]:
http://www.2shared.com/file/12122413/964113ab/Design1.html
http://www.2shared.com/file/12122413/964113ab/Design1.html
http://www.2shared.com/file/12122413/964113ab/Design1.html