آفات گياهي:

[آیورودا]

كرم سرخ پنبه Pectinophora gossypiella

(Lep: Gelechiidae)

Pink cotton boll worm

معرفي آفت

اين حشره اولين بار از هندوستان گزارش گرديده و در ساير كشورهاي همجوار مانند پاكستان و افغانستان انتشار دارد. اين آفت در نواحي جنوبي كشور (سيستان و بلوچستان) احتمالاً وجود دارد ولي گزارش دقيقي از آن در دسترس نيست.

زيست شناسي:

زمستان را به صورت لارو سن آخر در داخل بذر به صورت دياپوز بسر مي برد. برخي اوقات زمستان را در زير خاك مي گذراند. گاهي اوقات لارو تا 2.5 سال در داخل بذر به صورت وقفه بسر مي برد. در شرايط مساعد به شفيره و حشره كامل تبديل مي شود. انتشار اين آفت بيشتر از طريق حمل بذرهاي پنبه از كشوري به كشور ديگر صورت مي گيرد. حشره ماده پس از جفت گيري تخمهاي خود را به صورت دسته اي يا منفرد روي گياهان خانوادة پنيركيان Malva Ceae و مخصوصاً‌ روي قوزه جوان قرار مي دهد. 6-4 روز بعد لاروهاي جوان بيرون آمده و از رگبرگها و قسمتهاي داخلي قوزه و مغز پنبه دانه تغذيه مي كنند. سه الي چهار هفته بعد رشد لارو كامل شده و مجدداً تبديل به شفيره و پروانه مي گردد. ممكن است تا چندين نسل در سال داشته باشد.

کنترل:

رعايت موارد قرنطينه اي و اقدامات جدي براي جلوگيري از ورود بذر پنبه از كشورهاي آلوده.

 

[آیورودا]

كنه دو نقطه اي كنه تار عنكبوتي پنبه Two spotted mite

Tetranychus urticae

(Acari: Tetranychidae).

​

معرفي آفت

اين كنه بسيار پلي فاژ بوده و بيش از 150 گونه گياه مانند لوبيا، باقيا، شبدر، يونجه، پنبه، گياهان زينتي، گياهان خانوادة Cucurbitaceae، Cruciferae، Solanaceae و يره را مورد حمله قرار مي دهد. اين كنه با تنيدن تار سطح برگهاي ميزبان را همراه با قشري مانند گرد و خاك مي پوشاند. مخصوصاً در كشت هاي زير پلاستيك و گلخانه اي گياهان جاليزي اين تارها روي گياهان،‌ زياد ديده مي شود. علايم خسارت اين كنه ممكن است به صورت لكه هاي خاكستري يا زرد، در متن سبز برگها مشاهده شود. گاهي برگها در اثر از دست دادن شيره گياهي حول دمبرگ اصلي خميده مي شوند.

زيست شناسي:

اين كنه زمستان را به صورت ماده بالغ بارور در زير پوست درختان ميوه، بوته ها و گاهي داخل خاك، زير كاه و كلش و برگهاي افتاده به حالت دياپوز مي گذارند. كنه هاي زمستاني قرمز آجري هستند. در اوايل بهار روي علفهاي هرز تخمريزي مي كنند. سپس گياهان زراعي، زينتي و سبزي و جاليزي را مورد حمله قرار مي دهند. هر كنه ماده 80-40 عدد تخم مي گذارد. تخمها بسته به درجه حرارت پس از 15-12 روز تفريخ شده و پوره هاي كنه خارج مي شوند و پس از سه نوبت پوست عوض كردن كامل مي گردند. دورة زندگي يك نسل كامل كنه 22-15 روز طول مي كشد و چندين نسل در سال دارد. سيكل زندگي آن مشابه ساير كنه هاي Tetranychidae مي باشد.




کنترل:

1- رعايت اصول به زراعي و از بين بردن علفهاي هرز.

2- پروپارژیت(اومایت) EC57% و1.5 لیتر درهکتار

3- تترادیفون(تدیون) EC 7.52% و4لیتر

4- آمیتراز(مایتاک) EC20% و3لیتر

5- فن پروپاترین EC10% و1لیتر.

 

[آیورودا]

تريپس توتون Thrips tabaci

or: Thysanoptera

Sub or: Terebrantia

Family: Thripidae

معرفي آفت

گونه اي پلي فاژ بوده كه به گياهان مختلفي نظير توتون، پنبه، لوبيا، چغندرقند، گوجه فرنگي، سيب زميني،‌ نخود و انواع كدوئيان خسارت مي زند. اين حشره در گياه پنبه به جوانه ها، برگها و قوزه هاي نورس بوته حمله نموده و در اطراف رگبرگهاي زير برگ لكه هاي فرو رفته براقي ايجاد مي كند كه به تدريج به رنگ نقره اي در مي آيند. در اثر حمله آفت رشد بوته كم شده و علاوه بر به تعويق افتادن برداشت مقدار محصول پنبه نيز تقليل مي يابد. راستة Thysanoptera به دو زير راسته تقسيم مي شود كه خصوصيات هر دو زير راسته و تفاوتهاي مرفولوژيكي و بيولوژيكي آنها در بخش اول در تريپس گندم مفصلاً‌ شرح داده شده است.

زيست شناسي:

زمستان را به صورت حشره كامل و پوره روي گياهان و علفهاي هرز و زير كلوخه ها و شكافهاي زمين بسر مي برد. حشرات كامل ماده پس از خروج از اماكن زمستانه ابتدا 3-2 روز تغذيه و سپس تخمگذاري مي كنند. حشرات ماده به صورت بكرزائي توليد مثل مي كنند و تخمها را به صورت انفرادي در زير اپيدرم برگ قرار مي دهد. طول دوران يك نسل بين 26-16 روز متغير است و تا 10 نسل ممكن است ايجاد كند.

کنترل:

1- از بين بردن علفهاي هرز مزارع وضد عفونی بذور با سم گاچو.

2- سم متاسیستوکس در هنگام بروز مشکل می توان استفاده کرد.

 

[آیورودا]

سن سبز پنبه Nezara viridula



معرفي آفت

اين سن به گل، جوانه ها، قوزه هاي پنبه و شاخه هاي جوان حمله مي نمايد و از شيره گياهي مي مكند. تخمهاي پنبه نارس مانده و ممكن است وزن آنها تا 45 درصد كاهش يابد. الياف پنبه نيز نارس مانده و دوام خود را از دست مي دهد و نازك مي ماند. الياف پنبه در نقاطي كه حشره نيش مي زند تغيير رنگ مي دهد و زرد قهوه اي مي شود. زمستان را به صورت حشره كامل زير بوته ها و كلوخه هاي خاك بسر مي برد. دورة تكاملي آن حدود 56 روز است و ممكن است تا 4 نسل در سال داشته باشد.

.

 

[آیورودا]

كرم ساقه خوار برنج Chilo suppressalis

(Lep.: pyralidae)

معرفي آفت

در تمام مناطق برنج كاري استان هاي گيلان، مازندران، گرگان و همچنين اصفهان وجود دارد. علائم خسارت آفت به دو صورت مي باشد: 1-اگر گياه جوان مورد حمله قرار گيرد ابتدا برگ مياني آن زرد شده و كم كم خشك مي شود كه اصطلاحاً به آن Dead heart گويند. 2-در صورتي كه حمله آفت مصادف با زمان خوشه كردن و گل دادن باشد، دانه در خوشه تشكيل نشده و منجر به خشكي خوشه مي گردد كه به آن اصطلاحاً White head گويند. مرحله اول خسارت را نسل اول آفت بوجود مي آورد. در اين مرحله با رشد ساقه هاي جانبي گياه در مقابل آفت عكس العمل نشان داده و حتي المقدور از كاهش محصول جلوگيري مي شود. در مرحله دوم خسارت گياه تقريباً در پايان مرحله رويش است و امكان ترميم خسارت از طريق رشد ساقه هاي جانبي ديگر وجود ندارد. ساقه هاي آلوده به آفت در اين موقع در اثر وزش باد شكسته و باعث خراب شدن و از بين رفتن ساقه هاي مجاور مي گردند.

علاوه بر برنج در موقع برداشت محصول و هنگامي كه ساقه هاي برنج كاملاً خشك مي شود بسياري از لاروهاي آفت از اين ساقه هاي خشك به طرف علفهاي هرز حاشيه مزرعه مهاجرت نموده و از آنها تغذيه مي نمايند.

زيست شناسي:

زمستان را به صورد لارو كامل در داخل ساقه هاي خشك برنج و يا علفهاي هرز اطراف مزرعه به سر مي برد. در شرايط مساعد وقتي كه درجه حرارت به 10 درجه سانتي گراد مي رسد لاروهاي سن آخر تبديل به سفيره مي شوند. اولين شفيره هاي حاصل از لاروهاي زمستاني در دهة اول ارديبهشت ماه مشاهده شده اند. دورة شفيرگي 10-6 روز سپس حشرات كامل خارج مي شوند. اولين پروانه هاي آفت در شرايط گيلان از حدود 20 ارديبهشت ماه ظاهر مي شوند و اوج پرواز آنها در دهة دوم خرداد صورت مي گيرد. فعاليت آنها در شب بوده و روزها در سايه و روي برگ و ساقه برنج و علفهاي هرز به استراحت مي پردازند. پروانه هاي نر و ماده 24 ساعت پس از خروج جفت گيري و حشره ماده تخمهاي خود را به صورت دسته اي روي ساقه و برگ قرار مي دهد طول دورة جنيني حدود 11-5 روز مي باشد. لاروسن اول پس از تفريخ ابتدا از پارانشيم برگ تغذيه كرده و سپس با ايجاد سوراخي از محل غلاف برگ وارد ساقه مي شود. لاروها پس از مدت 37-21 روز كه در داخل ساقه برنج تغذيه نمودند سوراخ بزرگي جهت خروج پروانه در ساقه ايجاد مي نمايند و سپس به شفيره تبديل مي شوند و هفت روز بعد پروانه هاي نسل دوم (بهاره) خارج مي گردند كه اين زمان در گيلان مصادف با اواسط تيرماه مي باشد. اگر پروانه هاي اين نسل قبل از پايان تيرماه تخم ريزي كرده باشند مي توانند نسل ديگري را در شهريور ماه بوجود آورند در غير اينصورت كليه لاروهائي كه در اوايل مرداد به بعد بوجود مي آيند پس از كامل شدن به دياپوز رفته و زمستان را بدين صورت مي گذرانند. بنابراين 3-2 نسل در سال دارند.

کنترل:

الف- کنترل زراعي پائيزه و زمستانه:

1-دو محصول برنج بايد حتي المقدور از پائين و نزديك طوقه گياه صورت گيرد تا هر چه ممكن است لارو كمتري در مزرعه باقي بماند.

2-خوشه هاي بريده شده را به مدت چند روزي روي زمين در همان مزرعه نگه دارند تا خشك شده و سپس با خرمن كوبهايي كه كلش را كاملاً خرد مي كنند به صورت كاه گندم در آورند تا هر چه لارو در داخل ساقه مانده له شده و از بين برود.

3-كاه و كلش باقي مانده در مزرعه را با دقت كامل بسوزانند چون محل زمستان گذراني حشره است. در اين رابطه كشت دوباره مزارع برنج با شبدر برسيم مفيد گزارش شده است.

4-زمين شخم زده را با آب تخت نمايند، اين عمل مدتها براز زارعين در زمستان اجباري بود ولي اخيراً پافشاري نمي شود.

5-علفهاي هرز حاشيه مزارع قبل از شال تسبيح، ني، اويار سلام. قياق، سوروف، خرواش، بندواش، قميش و… را كه پناهگاه لارو در زمستان مي باشند كنده و بسوزانند.

6-از خزانه هاي برنج همه روزه بازديد كرده تا چنانچه پروانه تخم ريزي كرده باشند برگهاي آلوده را چيده و از بين ببرند.

7-جلوگيري از انتقال نشاء هاي آلوده به زمين اصلي و همچنين رعايت تناوب زراعي.

ب- رعايت مقررات قرنطينه داخلي، خودداري از حمل و نقل كاه و كلش و نشاء از مناطق آلوده به مناطق غير آلوده.

ج- كشت واريته هاي مقاوم به كرم ساقه خوار، در كشور ما واريتة چنپا در مقايسه با آمل ها، خيلي كمتر از اين آفت صدمه مي بيند. اصولاً واريته هاي دیررَس مانند آمل بيشتر خسارت مي بينند.

د-دشمنان طبيعي:

1-زنبور پرازيتوئيد تخم از خانوادة Trichogrammatidae:

*

Trichogramma maidis
*

Trichogramma pintoi
*

Trichogramma rhenana

امروزه زنبورهاي پارازيتوئيد تخم از جنس تريكوگراما را روز ميزبانهاي واسط نظير تخم پروانه بيد آرد و تخم پروانه بيد غلات در انسكتاريم ها پرورش داده و به تعداد زياد بر عليه تخم ساقه خوار برنج رها مي كنند.

2- زنبور پارازيتوئيد لارو Apanteles از خانواده Braconidae.

3- قارچ Beauveria bassiana روي لاروها و شفيره هاي آفت فعاليت مي نمايد.

4- سن Andrallus spinidens نيز بطور طبيعي از لاروهاي كرم ساقه خوار و برگخوار برنج تغذيه مي نمايد

مبارزه شیمیایی :

1- لیندین WP25% و50 گرم در 100 متر مربع(خزانه) ، فقط 1 نوبت

2- دیازینون G 10%و،15 کیلوگرم در هکتار

3-دیازینون G 5% و 30 کیلوگرم در هکتار

4- کارتاپ G 4% و 30 کیلوگرم در هکتار

5- فیپرونیل G 0.2%و 20 کیلوگرم در هکتار

6- فنیتریتیون EC50%و1.5 لیتر در هکتار

7- دیازینون EC60%و 1 لیتر در هکتار

 

[آیورودا]

شب پره تك نقطه اي برنج Mythimna unipuncta

(Lep: Noctuidae)

معرفي آفت

لاروهاي اين آفت از شاخ و برگ اندامهاي هوايي بوته برنج تغذيه مي كند و آنرا كاملاً از بين مي برد. لاروهاي سن يك فقط از پارانشيم برگها به خصوص بين رگبرگها تغذيه مي نمايند ولي در سنين بعدي تمام برگ را خورده و فقط قسمتهاي سخت آنرا باقي مي گذراند. لاروها شب فعال بوده و داراي ميزبانهاي ديگري نظير يولاف، چاودار، گندم، جو، ارزن، ذرت، ذرت خوشه اي، نيشكر، نخود، لوبيا، يونجه، شبدر، چغندر، كتان، سوژا مي باشد.

زيست شناسي:

زمستان را به صورت لارو، ندرتاً شفيره در خاك مي گذارند. در شرايط شمال در اواخر بهار ظاهر و تا حدود تير ماه پروازشان به طول مي انجامد. پروانه در شب به فعاليت پرداخت، جفت گيري نموده و حشره ماده تخمهاي خود را در دسته هاي 80-20 تائي روي سطح تحتاني برگها قرار داده و توسط ماده چسبناكي مي چسباند. دوره جنيني حدود 10-4 روز و پس از آن لاروهاي سن اول خارج و به ترتيبي كه گفته شد خسارت مي زنند. لاروهاي سن اول بيشتر اوقات در بين غلافهاي برگ مخفي مي شوند ولي حالت مخفي شدن لاروها در سنين دوم و سوم تدريجاً از بين مي رود. موقعي كه لارو به 15 ميلي متر مي رسد. روزها گياه ميزبان را ترك كرده و در ير كلوخه هاي خاك و زير برگ ها مخفي و در هنگام شب به فعاليت مي پردازند. لاروهاي بالغ اغلب جهت جستجوي غذا به صورت دسته جمعي (armyworms) يا انفرادي راه پيمائي شبانه مي نمايند. در شمال لاروهاي نسل اول در اواسط تير ماه در عمق 3-1 سانيت متري سطح خاك تبديل به شفيره مي شوند. دورة شفيرگي حدود 20-10 روز طول مي كشد. پروانه هاي نسل اول در اوائل مرداد ماه ظاهر شده و پس از مدتي پرواز جفت گيري و تخم ريزي مي نمايند. دورة نشو و نماي نسل دوم 25-19 روز به طول مي انجامد و لاروهاي نسل سوم در اواسط مهر ماه ديده مي شوند. ممكن است 4-3 نسل در سال داشته باشند.

کنترل:

مبارزه بايستي به صورت موضعي انجام شود و در طغيانهاي شديد آفت مي توان از

1. كارباريل (سوين) پودر وتابل 25% به ميزان 3-2 كيلو در هكتار به محض مشاهده اولين علائم خسارت آفت استفاده نمود.

2. تری کلروفن(دیپترکس) SP80% و 1کیلوگرم در هكتار به محض مشاهده اولين علائم

3. مالاتیون EC57% و 2لیتر در هکتار

 

[آیورودا]

بيد سيب زميني Potato tuber moth

Phthorimaea operculella

(Lep.: Gelechiidae)

اهميت اقتصادي:

بيد سيب زميني در مناطق حاره علاوه بر مزارع در انبارها نيز به سيب زميني خسارت مي زند. اين آفت در مرحلة لاروي از گياهان خانوادة بادمجانيان تغذيه مي كند. ميزبانهاي زراعي اين آفت به ترتيب اهميت تنباكو، بادمجان، سيب و گوجه فرنگي مي باشد. گياهان هرز ميزبان آفت در ايران محدود به تاج ريزي Solanum nigrum و داتوره Datura stramonium مي باشد. اين آفت يك آفت قرنطينة داخلي است و در فارس، خوزستان، اصفهان، كرمان، كرج انتشار دارد.

زيست شناسي:

زمستان را به صورت لارو در داخل غده هاي سيب زميني مي گذراند و در اوايل بهار تبديل به شفيره و حشره كامل خارج، جفت گيري و تخم ريزي مي نمايد. تخم ريزي پراكنده و انفرادي است و در اندامهاي هوايي گياه ميزبان صورت مي گيرد. در بوته سيب زميني، تخم ريزي پروانه با گياهان زراعي ميزبان ديگر تفاوت دارد. بدين معني كه در ابتداي رويش گياه تا ظهور گل بوته سيب زميني، تخم ريزي در اندامهاي هوايي گياه و پس از تشكيل غده ها در خاك، در كنار چشمك روي غده ديده مي شود. در اندامهاي هوائي گياه، لارو پس از خروج از تخم در پشت برگ، كنارة رگبرگ را سوراخ مي كند و به داخل صفحه برگ مي رود و در فاصلة بين دو پوستة غشاء روئي و غشاء زيرين برگ مواد سبزينه برگ را مي خورد و برگهاي آفت زده، لكه هاي سفيدي شبيه به تاول دارد.

در غده سيب زميني صدمات لارو در مقايسه با برگ تفاوت دارد. در غده، لارو زير پوست رفته دالان مستقيم يا پيچ و خم دار مي سازد و به تدريج كه لارو به سنين بالاتر مي رود داخل دالان را با فضولات و مواد جويده شده پر مي نمايد. دالان پر شده از فضولات رنگ قهوه اي شبيه چوب پنبه دارد. لاروهاي درشت به داخل غده هم مي روند و از محتويات داخل غده تغذيه مي كنند.

5 سن لاروي دارد. در سن پنجم لاروي اندازه و قطر بدن لارو به سرعت بزرگ مي شود و در خاتمة دورة لاروي از غده خارج مي شود. اين لارو كامل بوده و در سطح خاك يا در اندامهاي هوائي گياه ميزبان پيله ابريشمي تنيده و در داخل آن به شفيره و سپس پروانه مي شود. در موقع تنيدن پيله، لارو كامل روي پيله را با مخلوطي از فضولات و مواد زايد و يا خاك آغشته كرده و مي پوشاند. در برخي موارد لارو پس از رشد كامل همراه با غده به انبار منتقل مي شود و روي كيسه يا قفسه هاي داخل انبار به شفيره تبديل مي گردد. با توجه به مطالب گفته شده بيد سيب زميني خسارت خود را از مزرعه شروع كرده و به انبار ختم مي گردد. اين حشره در سال 6 نسل دارد كه فاصله نسلها در تابستان يك ماه، در زمستان 4 ماه و در بهار و پائيز 2 ماه مي باشد. در مناطق حاره اين حشره بين 13-12 نسل دارد. خسارت اين آفت روي برگهاي توتون و گوجه فرنگي تا 70% گزارش شده است. در استان فارس خسارت اندامهاي هوايي سيب زميني برخي اوقات به 90% مي رسد.

کنترل:

الف- مزرعه:

1-در منطقه فارس اگر كشت سيب زميني در اواسط اسفند ماه شروع و برداشت در اواخر خرداد ماه خاتمه يابد خسارت آفت ضعيف و آلودگي غده ها كم مي باشد.

2-پنج تا شش هفته بعد از كشت پاي بوته هاي سيب زميني خاك داده شود كه حشره كامل قادر به تخمريزي روي غده ها نشود. در ضمن پس از آبياري سله شكني انجام مي گيرد. چون در هنگام آبياري به خصوص نوبت اول سطح پشته ها فرسايش نموده و در زير ترك خوردگي ايجاد شده كه دسترسي پروانه ها به غده ها داخل خاك سهل و آسان مي گردد.

3-از بين بردن بقاياي گياهي.

4- کشت ارقام زودرس

5- شخم عمیق پس از برداشت

ب- انبار:

1- شيوة انبارداري صحيح.

2- پائين نگه داشتن درجه حرارت بين 4 تا 6 درجه سانتي گراد.

3- عدم انتقال غده هاي آلوده به انبار.

4- استفاده از تله های فرمونی و نوری در انبار برای شکار پروانه ها

 

[آیورودا]

پروانه كله مرده Acherontia atropos

(Lep: Sphingidae)


http://www.free.pages.at/machaon/fotos/acherontia_atropos/acherontia atropos1.jpg


زمستان را به صورت شفره در خاك مي گذراند. اوايل بهار پروانه ها ظاهر و پس از جفت گيري، تخمهاي خود را روي علفهاي هرز يا بوته سيب زميني يا گوجه فرنگي مي گذارد. لاروها پس از خروج از تخم از برگ گياه ميزبان تغذيه مي كنند و بعد از حدود 80 روز در درون خاك تبديل به شفيره مي شوند. در نقاط معتدل دو نسل در سال دارد. اين حشره علاقة زيادي به عسل داشته و گاهي وارد كندوهاي عسل مي شود ولي زنبورها اين حشره را مي كشند و موميائي مي كنند. به دليل بزرگي جثه توسط پرندگان و ساير جانواران شكار شده و احتياج به مبارزة اختصاصي ندارد.

 

[آیورودا]

زنبور مغزخوار بادام

Eurytoma amygdalia

(Hym.: Eurytomidae)

زيست‌شناسي

زمستان را به صورت لاروهاي كامل در داخل ميوه‌هاي خشك شده در سطح زمين يا روي درخت مي‌گذراند. لاروهي زمستان گذران معمولاً كمي قبل از تشكيل شدن شكوفه بادام تبديل به شفيره مي‌گردند. حشرات كامل مصادف با ريختن گلبرگها ظاهر شده و پس از مختصري تغذيه از شبنم و مايعات ديگر در داخل نسج ميوه‌هاي تازه تشكيل شده تخم مي‌گذراند. هر حشره ماده حدود 120 تا 150 عدد تخم مي‌گذارد. تخم‌ها به فاصله 2 تا 3 هفته باز مي‌شوند. لاروها پس از خروج از تخم با حفر تونلي خو را به دانه مي‌رسانند و از دانه‌هاي در حال رشد تغذيه مي‌كنند. دوره لاروي حدود 10 تا 11 ماه طول مي‌كشد (تمام تابستان، پاييز، زمستان و قسمتي از بهار). اين حشره بيش از يك نسل در سال ندارد ولي گاهي لاروهاي كامل كه دوران دياپوز را مي‌گذرانند ممكن است تا دو سال در داخل ميوه‌هاي آلوده به حالت انتظار باقي بمانند.

کنترل:

جمع آوری همگانی و معدوم نمودن میوه های آلوده روی درخت و زیر درخت

 

[آیورودا]

كنه دو نقطه‌اي يا كنه تار عنكبوتي (Two spotted mite)

Tetranychus urticae

(Acari: Tetranychidae)

بسيار پلي فاژ بوده و بيش از 150 گونه گياه مانند سيب، گلابي، گوجه، گيلاس، هلو، بادام، گل سرخ، توت فرنگي، لوبيا، باقلا، شبدر، يونجه، پنبه، گياهان زينتي، گياهان خانواده كدوئيان، ليپائيان، بادمجانيان و غيرو را مورد حمله قرار مي‌دهد. اين كنه با تنيدن تار سطح برگ‌هاي ميزبان را همراه با قشري مانند گرد و خاك مي‌پوشاند. در كشت‌هاي زير پلاستيك و گلخانه‌ها اين تارها روي گياهان زياد ديده مي‌شود. علائم خسارت به صورت لكه‌هاي خاكستري يا زرد در متن سبز برگها مشاهده مي‌شود. گاهي برگها در اثر از دست دادن شيره گياهي حول دمبرگ اصلي خميده مي‌شوند.

زيست‌شناسي

اين كنه زمستان را به حالت ماده بالغ بارور در زير پوست درختان ميوه، بوته‌ها و گاهي داخل خاك، زير كاه و كلش و برگهاي افتاده به حالت دياپوز مي‌گذراند. كنه‌هاي زمستاني رنگ قرمز آجري دارند. در اوايل بهار رو علف‌هاي هرز تخمريزي مي‌كنند و سپس گياهان زراعي، زينتي و درختان ميوه را مورد حمله قرار مي‌دهند. هر كنه ماده 40 تا 80 عدد تخم مي‌گذارد. تخمها بسته به درجه حرارت پس از 12 تا 15 روز تفريخ مي‌شوند و پوره‌هاي كنه خرج مي‌شوند و پس از سه نوبت پوست عوض كردن كامل مي‌گردند. دوره زندگي يك نسل كامل كنه 15 تا 22 روز طول مي‌كشد. چندين نسل در سال دارد.

کنترل:

1. رعايت اصول به زراعي و از بين بردن علف‌هاي هرز

2. بنزوکسی میت(سیترازون) EC20% و 1 درهزار

3. پروپارژیت(اومایت) EC57% ،، ،، ،،

4. بروموپروپیلات(نئورون) EC25% ،، ،، ،،

5. فن پیروکسی میت(ارتوس) sc5% و 5/. در هزار

 

[آیورودا]

كرم‌هاي شاخدار مو

Theretra alecta

Pergesa elpenor

Celerio lineata

(Lep: Sphingidae

اطلاق كلمه شاخدار به اين آفت به علت وجود زائده كم و بيش بلنديست كه نزديك به انتهاي شكم لاروها در سطح پشتي ديده مي‌شود و به نظر مي‌رسد كه نوعي وسيله دفاع باشد.

گونه اول پروانه نسبتاً بزرگ به رنگ آجري تيره بوده داراي بالهاي پهن با نوارهاي رنگين است. گونه دوم حدود 70 ميليمتر، زيتوني رنگ بوده و روي بالهاي جلويي دو خط مورب تيره در نيمه انتهاي بال ديده مي‌شود. در بالهاي عقبي يك نوار پهن سياه در قاعده ديده مي‌شود. در روي شكم سه نوار تيره ديده مي‌شود كه يكي در وسط و دو تاي ديگر در طرفين قرار دارند. گونه سوم با بالهاي باز حدد 60 ميليمتر، رنگ بالهاي جلويي سبز مايل به بلوطي با نوارهاي سفيد مواج و طولي است. روي بندهاي اوليه شكم نوارهاي عرضي متناوب تيره روشن قرار دارد كه در مجموع منظره شطرنجي به پشت شكم مي‌دهد.

زيست‌شناسي

هر سه گونه زمستان را به صورت شفيره‌هاي لخت در پناهگاهها و يا زير خاك به سر مي‌برند. در بهار با گرم شدن هوا حشرات كامل ظاهر مي‌شوند. حشرات كامل غروب پروازند و قبل از تخمريزي مدت قابل توجهي بايد تغذيه كنند. حشرات ماه تخمهاي خود را به طور انفرادي در زير برگها قرا رمي‌دهند. تعداد تخم هر حشره ماده حدود 50 تا 100 ذكر شده است. اين تخم به فاصله 10 تا 15 روز باز مي‌شوند. لاروها پس از خروج از تخم از پارانشيم برگ شروع به تغذيه مي‌كنند. لاروها در سنين بالا تغذيه شديد دارند و بيشتر در شب‌ها فعاليت مي‌كنند. وجود اين حشرات به علت فضولات فراواني كه زير بوته‌هاي مو ريخته شده و نيز از روي برگهاي خورده شده مشخص مي‌شود.

اين حشرات در شرايط آب و هوايي مختلف تا سه نسل ايجاد مي‌كنند ولي به علت اندام درشت، جمعيت اين حشرات به خوبي تحت كنترل قرار دارد.

 

[آیورودا]

شته مو يا فيلوكسراي مو

Phylloxera vitifoliae

(Hom.: Phylloxeridae)

اين حشره يكي از مهمترين و معروف‌ترين آفات مو در جهان است. در سال 1860 از آمريكا وارد كشورهاي اروپاي غربي گرديد و به سرعت انتشار يافت. موهاي معمولي Vitis vinifera به اين آفت بسيار حساس مي‌باشند. يكي از بهترين راههاي مبارزه با اين آفت استفاده از ارقام مقاوم مي‌باشد. بدين منظور موهاي معمولي را بر روي پايه‌هاي مو آ‌مريكايي Vitis americanna پيوند مي‌زنند. خوشبختانه اين آفت در ايران وجود نداشته و جزء آفات قرنطينه خارجي است

.

 

[آیورودا]

شته سبز و شته خالدار گردو

Chromaphis Juglandicola (Green walnut aphid)

Callipterus Juglandis(Dusty-veined aphid)

Hom:Aphididae

شته سبز با جثه كوچكتر و رنگ سبز يكنواخت در سطح زيرين برگها پراكنده است در حالي كه شته خالدار با جثه درشت‌تر و لكه‌هاي نواري تيره در پشت، در سطح فوقاني برگ در طول رگبرگ مياني به طور رديفي تغذيه مي‌كند. در طول بهار و تابستان ماده‌هاي كامل معمولاً بالدارند و روي بالهاي شته خالدار لكه‌هاي مشخص تيره در طول رگبالها و در پشت بدن پوره‌ها لكه‌هاي نواري تيره ديده مي‌شود. اين لكه‌ها در پوره‌هاي شته سبز خيلي كوچك بوده و يا اصلاً وجود ندارند. زمستان گذراني به صورت تخم روي شاخه‌ها انجام مي‌شود. تعداد نسل بستگي به درجه حرارت دارد.

کنترل:
زنبور پارازيتويئد شته سبز گردو

Trioxys pallidus (Hym.: Aphidiidae)

زنبور پارازيتوئيد شته خالدار گردو

Praon sp. (Hym.: Braconidae)

در صورت نیاز به مبارزه شیمیایی:

1. تیومتون(اکاتین) EC60% و 1در هزار

2. اکسی دیمتون متیل EC25% و 1 درهزار

3. پیریمیکارب(پریمور) Df50% و 5/. درهزار....
.

 

[آیورودا]

شپشك توت

Pseudaulacaspis pentagona

(Hom: Diaspididae)

در سال 1344 سازمان صنايع نوغاني تعداد نهال توت از نوع كوكوزو (ژاپوني) براي پرورش كرم ابريشم از ايتاليا وارد نمود. با اينكه در گواهي بهداشت كشور مبدا عدم آلودگي به اين آفت قيد شده بود، ولي پس از انتقال نهالها به كسما، طاهر گوراب و لنگرود گيلان، آلودگي اين نهال‌ها به شپشك توت به وسيله كارشناسان قرنطينه تشخيص و براي اولين بار انتشار آن در ايران اعلام گرديد. در حال حاضر در استانهاي گيلان مازندران و دشت مغان روي ميزبانهاي متفاوتي نظير توت،‌هلو، گردو، كيوي و گياهان غير مثمره زيادي فعاليت دارد. شپشك مزبور جزء آفات قرنطينه داخلي است. به شاخه و ساقه درختان ميزبان حمله كرده و به هيچ وجه روي برگ ديده نمي‌شود. داراي 3 نسل در سال بوده و زمستان را به صورت پوره سن سه مي‌گذراند.

کنترل تلفیقی:
1. کنترل بیولوژیک

Encarsia berlesi (Hymenoptera: Brachoneidae)بصورت اختصاصی فعالیت می کند.

Aphytis proclia (Hymenoptera: Aphelinidae)

گونه اول پارازيتوئيد داخلي ولي گونه دوم پارازيتويد خارجي مي‌باشد. گونه اول علاوه بر ماده‌ها، پوره‌هاي سنين اوليه حشرات نر را نيز مورد حمله قرار مي‌دهد. ولي گونه دوم فقط سن كامل ماده‌ها را مورد حمله قرار مي‌دهد.

2. هرس درختان آلوده

3. تنه بر کردن درختان از قسمتهای پایین انشعاب...

 

[آیورودا]

پروانه برگخوار انجير

Ocnerogvia amanda

(Lep: Lymantriidae)....

لارو اين پرانه در استان‌هاي فارس، مركزي و شمال كشور به شدت روي درختان انجير فعاليت داشته و از برگها تغذيه مي‌نمايند و اهميت آن زياد است.

زيست‌شناسي

زمستان را به صورت لاروهاي سنين بالا در زير سنگها و پناهگاههاي اطراف درختان آلوده مي‌گذراند. لاروهاي زمستان گذران در طول اين دوره فعاليت چنداني نداشته ولي با برداشتن سنگهاي پناهگاه و تحريك آنها شروع به حركت مي‌كنند. اين لاروها از اواسط اسفندماه حالت پيش شفيرگي به خود گرفته و در حالي كه پيله نازك تور مانند بدور خود مي‌تنند بدون حركت باقي مانده و در اواخر اسفندماه تبديل به شفيره مي‌شوند. با گرم شدن هوا از اواسط فروردين ماه پروانه‌ها به تدريج شروع به خارج شدن مي‌نمايند و پس از جفت‌گيري ماده‌ها تخهاي خود را به صورت دسته‌اي در سطح برگ يا پشت آن مي‌گذارند. دوره جنيني تخم 6 تا 8 روز مي‌باشد. حشره داراي 5 سن لاروي است. طول دوره لاروي در شرايط آزمايشگاه (18 تا 23 درجه سانتيگراد و رطوبت نسبي 58 درصد) 28 روز است. پس از اين مدت لارو در سطح برگ در حالي كه پيله نازك خاكستري رنگي مي‌تند حالت پيش شفيرگي به خود گرفته و ظرف يك تا دو روز تبديل به شفيره مي‌گردد. اين آفت در شرايط آب و هوايي آب سرد خفر داراي سه نسل كال و در برخي سالها 4 نسل در سال مي‌باشد.

کنترل:

1ـ تخم‌هاي اين آفت داراي پارازيتوئيدهاي گوناگوني مي‌باشد:

Trichogramma embryophagum (Hym.: Trichogrammatidae)

Anastatus sp. (Hym.: Eupelmidae)

Oocncyrtus sp. (Hym.: Encyrtidae)

2ـ لاروهاي اين آفت همزمان با غروب آفتاب از پناهگاههاي خود خارج شده، به طرف درختان حركت كرده. از آنها بالا رفته و شروع به تغذيه مي‌نمايند. خروج از پناهگاهها و ركت به اطراف درختان از هنگام غروب شروع و تا يك ساعت بعد از آن وقتي كه هوا كاملاً تاريك شد ادامه دارد. تغذيه لاروها در ساعات اول شب بسيار زياد ولي اين ميزان با گذشت شب رو به كاهش مي‌گذارد. در آخرين ساعت تاريكي شب، لاروها شروع به پايين آمدن از درختان نموده و به طرف پناهگاهها راه مي‌افتند، لذا مي‌توان اقداماتي نظير:

الف‌ـ پيچيدن گوني و مقوا بدون استفاده يا با استفاده از سموم بدور شاخه‌هاي آلوده

ب‌ـ استفاده از سموم دور شاخه‌هاي آلوده

ج‌ـ استفاده از سموم به صورت پودرپاشي دور طوقه

د‌ـ سم‌پاشي زير درختان و پيچيدن پلاستيك در اطراف تنه درختان آلوده را انجام داده كه از بين آنها استفاده از سموم به صورت پودرپاشي دور طوقه و بستن پلاستيك به دليل تأثير بيشتر و عدم نياز به آب و سم پاش بهتر از بقيه روشهاست.

کنترل شیمیایی:

برای کنترل بید انجیر(Simaethis nemorana) ودیگر برگخواران از سم زیر استفاده میکنیم.

دیفلوبنزورون(دیمیلین) Wp25% و 3/. گرم درلیتـــر

 

[آیورودا]

سر خرطومي گيلاس

Rhynchites auratus

(Col.: Curculionidae)

اين گونه به گيلاس، زردآلو، آلبالو و بادام وحشي خسارت مي‌زند. رجبي آثار خسارت اين حشره را روي گوجه در ناحيه قزوين مشاهده نموده است. به دو صورت خسارت مي‌زند:

خسارت اول مربوط به حشره كامل مي‌باشد كه از جوانه‌ها، برگها و ميوه‌ها تغذيه مي‌نمايد. تغذيه مستقيماً از عضو مورد حمله صورت گرفته و در اين راستا قسمت مورد حمله از بيرون خروده مي‌شود. تغذيه روي برگ، هم در حواشي و هم در پهنه آن انجام مي‌گيرد. بدين شكل كه لبه‌هاي برگ به طور نامنظم خرده شده و در پهنه هم سوراخهايي به اندازه و شكلهاي مختلف ايجاد مي‌گردد. تغذيه روي ميوه گيلاس و زردآلو بسيار مشخص مي‌باشد بدين صورت كه دور تا دور آن گودالهاي كوچك و بزرگي ايجاد مي‌شود. حشره كامل براي تخمريزي با خرطوم خود در ميوه گودالي ايجاد نموده و سپس تخم خود را كف آن گودال قرار مي‌دهد. به عبارت ديگر تخمگذاري اين آفت نيز خود نوعي خسارت محسوب مي‌شود. خسارت عمده آفت مربوط به لارو بوده و چون به هسته حمله يم‌كند اغلب باعث ريزش ميوه‌ها مي‌گردد.

زيست‌شناسي

اين حشره زمستان را به صورت لارو كامل در داخل هسته ميوه‌هاي آلوده ريخته شده روي زمين يا در خاك سپري مي‌كند. با مساعد شدن شرايط آب و هوا لارو تبديل به شفيره شده و در بهار همزمان با تشكيل ميوه حشره كامل ظاهر و بعد از كمي تغذيه از برگ، در گوشت ميوه سوراخي ايجاد كرده و يك عدد تخم در سطح هسته قرار مي‌دهد. حشره ماده پس از آن ديواره حفره را جويده و با قسمت‌هاي خرده شده روي تخم را مي‌پوشاند و به اين ترتيب مانع خشك شدن آن مي‌گردد. تخم‌ها پس از يك يا دو هفته تفريخ شده و لاروهاي جوان وارد هسته شده و سبب از بين رفتن آن مي‌گردند. لارو پس از رشد كامل ميوه را ترك كرده و در خاك تبديل به شفيره مي‌شود. اين حشره يك نسل در سال دارد.

کنترل:

1. شخم عميق در زير درختان در پاييز و زمستان براي از بين بردن لاروهاي زمستان گذران

2. استفاده از سموم تماسي پس از ريزش گلها(6-5روزبعد) براي از بين بردن حشرات كامل

3. اندوسولفان EC35% و 1.5 درهزار

4. دیازینون wp40% و 1در هزار

5. گوزاتیون EC20% و 2 درهزار..

 

[آیورودا]

سرخرطومي سيب Apple blossom weevil

Anthonomus pomorum
(Col.: Curculionidae)

ميزان اصلي آن سيب و علاوه بر آن به ساير درختان ميوه دانه‌دار هم خسارت مي‌زند، حشره كامل قبل از جفت‌گيري و تخمريزي از جوانه‌ها، برگ، گلهاي هنوز كاملاً بسته، حتي شاخه‌هاي بسيار كوچك حامل جوانه‌هاي گل و برگ تغذيه مي‌كند. لارو نيز از اندامهاي زايا نظير پرچم‌ها و تخمدان‌هاي گل و ميوه جوان تغذيه مي‌كند. غنچه‌هاي مورد حمله باز نشده، گلبرگها خشك، غنچه‌ها قهوه‌اي و بسته باقي مي‌مانند و سوراخي در آن بوجود مي‌آيد. در داخل غنچه آلوده تخم، لارو يا شفيره آفت ملاحظه مي‌گردد.

زيست‌شناسي

حشره كامل در شكاف يا زير پوست تنه درختان و يا پناهگاههاي ديگر زمستان را به سر مي‌برد. در اواخر اسفند و يا فروردين پناهگاههاي زمستاني را ترك كرده و شروع به تغذيه از غنچه‌ها مي‌نمايد. ماده‌ها يك تا دو روز پس از جفت‌گيري شروع به تخمريزي داخل غنچه‌هاي سبز مي‌كنند. حشره ماده با خرطوم خود سوراخي در غنچه ايجاد مي‌كند سپس چرخيده و انتهاي شكم را در مقابل سوراخ قرار داده و تخمريزي مي‌كند. تخم پس از 5 تا 15 روز تفريخ شده و لاروها پس از 2 تا 3 هفته تغذيه در داخل غنچه‌ها تبديل به شفيره مي‌گردند. دوره شفيرگي يك تا دو هفته مي‌باشد. سپس سرخرطومي‌هاي نسل جديد غنچه را سوراخ كرده و از آن خارج مي‌شوند و در پناهگاههاي مختلف زمستان گذراني مي‌كند. اين حشره يك نسل در سال دارد.

کنترل شیمیایی:

از سموم توصیه شده در مرحله غنچه قبل ازباز شدن گلها استفاده می کنیم

1. اندوسولفان EC35% و 1.5 درهزار

2. دیازینون wp40% و 1در هزار

3. فوزولن EC35% و 1.5 در هزار...

 

[آیورودا]

pyri

(Hem.: Tingitidae)

در تمام مناطق ميوه‌خيز كشور يافت مي‌شود. ميزبان آن سيب، گلابي و در درجه دوم به گيلاس و گاهي نيز هلو، زردآلو، گوجه، زالزالك و ازگيل، به ژاپوني و گل سرخ خسارت وارد مي‌آورد. برگها در محل تغذيه فاقد كلروفيل شده و بهص ورت نقاط زرد رنگ در سطح فوقاني برگ ديده مي‌شود. اين نقاط با تغذيه‌هاي مداوم قهوه‌اي شده و سپس برگها مي‌ريزند. حشره كامل و پوره‌ها پشت برگها فضولاتي توليد مي‌كنند كه به صورت نقاط سياه رنگ همراه با مايع چسبنده‌اي مي‌باشد. درختان آلوده ضعيف شده برگها قبل از خزان مي‌ريزند. اگر شدت آلودگي زياد باشد ميوه‌ها هم ريزش مي‌كنند.



زيست‌شناسي

زمستان را به صورت حشره كامل كه از لحاظ جنسي هنوز بالغ نشده است در زير پوستك درختان و زير برگهاي خشك درز و شكاف تنه درخت و ديوار و ساير پناهگاهها به سر مي‌برد. طول بدن حشرات كامل حدود 3 تا 4 ميليمتر و به رنگ قهوه‌اي مايل به خاكستري مي‌باشد. بالها مشبك، طول بالها تقريباً دو برابر طول بدن است. در بهار حشرات كامل مصادف با باز شدن كامل برگها ظاهر مي‌شودند و پس از جفت‌گيري حشرات ماده داخل نسج در سطح زيرين برگ تخمريزي مي‌كنند و روي آنها را با ترشحات سياه رنگ مي‌پوشاند. پوره‌ها به فاصله 30 تا 40 روز از تخم خارج مي‌شوند. دوره پورگي 4 تا 5 هفته و در اين مدت پوره‌ها 5 بار جلد عوض مي‌كنند. 2 تا 3 نسل در سال دارد.



مبارزه

1ـ از بين بردن برگهاي خشك و پوستك‌هاي تنه درختان

2ـ شخم پاييزه

3ـ استفاده ازسموم فسفره آلي ماند اكامت و زولون...

 

[آیورودا]

شته سبز سيب Green apple aphid

Aphis pomi

(Hom.: Aphididae)

اين شته در سراسر كشور هر جا كه سيب كشت شود وجود دارد. اين آفت به برگ و نوك شاخه‌هاي نورس، جوانه‌ها حتي گلها نيز خسارت مي‌زند و باعث كم شدن محصول مي‌گردد. گياهان ميزبان آن شامل سيب، گلابي، به، زالزالك و ازگيل مي‌باشد. در نهالستان‌ها و روي درختان جوان خسارتش بسيار شديد است. حمله شديد آن در باغهاي بارده نيز به فراواني ديده مي‌شود. در درختان چه پير و چه جوان پاجوش‌ها بيشتر در معرض حمله اين شته قرار دارند. بر اثر تغذيه اين حشره برگهاي جوان تغيير شكل مي‌دهند. در اين گونه پيچش برگها غالباً عرضي است. به عبارتي كلي‌تر برگهاي جوان انتهايي بيشتر از همه در معرضحمله قرار دارند و بيشترين خسارت را مي‌بينند.

زيست‌شناسي

سيكل زندگي اين شته از نوع Holocyclic مي‌باشد. زمستان گذراني به صورت تخم است. اين تخمها معمولاً روي شاخه‌هاي يكساله گذاشته مي‌شوند. روي شاخه‌هاي سنين ديگر نيز ممكن است بتوان تخمي پيدا نمود. زمان تفريخ تخمها مصادف با باز شدن جوانه‌هاست. فعاليت بهار اين آفت شديد است و روي اعضا فعال و جوان گياهي به سرعت به زنده‌زايي ادامه داده و مهمترين خسارت خود را در همان زمان وارد مي‌آورد.

با بالا رفتن جمعيت، بالدارهايي در مجموعه شته‌ها ظاهر مي‌شوند كه انتشار آفت را به ساير درختان ميزبان كه در مجاورت قرار دارند به عهده مي‌گيرند. اين شته ميزبان ثانوي براي تابستان گذراني ندارد به عبارت ديگر تمام نسلهاي خود را روي درختان ميوه سردسيري كه قبلاً اسامي آنها ارائه شد طي مي‌نمايد و اگر مشاهده مي‌شود كه در طول تابستان جمعيت آن به شدت كاهش مي‌يابد به علت مهاجرت به طرف ميزبانهاي ثانوي نيست بلكه اين كاهش نتيجه اثر حرارت شديد محيطي، ايجاد تغييراتي در شيره گياهي و فعاليت قابل توجه دشمنان طبيعي اين شته مي‌باشد. از اوايل پاييز به بعد در جمعيت اين شته فزوني محسوسي در مقايسه با جمعيت تابستاني پديدار مي‌گردد. افراد جنسي از اواخر مهر شروع به ظاهر شدن مي‌كنند و تخمريزي تقريباً بلافاصله آغاز مي‌گردد.

تعداد نسل شته سبز سيب در سال بر حسب شرايط آب و هوايي محل فرق كرده و معمولاً 15 تا 20 نسل در سال توليد مي‌كند. اين شته يك ميزبانه است.

کنترل شیمیایی:

اگر شته‌ها موجب پيچيدگي برگ شوند يا توليد گال نمايند از سموم سيستميك مانند اكسي دی متون متيل (متاسيستوكس) و تيومتون (اكاتين) استفاده مي‌شود ولي اگر موجب پيچيدگي نشوند از پريميكارب (پريمور)‌ كه يك شته كش اختصاصي است، استفاد مي‌شود. براي مبارزه با شته‌هاي سبزي و جاليزي از هپتنوفوس (هوستاكوئيك) استفاده مي‌شود چون اثر سريع داشته ولي كم دوام است.همچنین سموم پر دوام در اوایل فصل مصرف شود.

1. تیومتون(اکاتین) EC 60 % یک در هزار

2. اکسی دیمتون متیل EC25% یک درهزار

3. مالاتیون EC25% دو درهزار

4. پیریمیکارب(پریمور) Df50% نیم درهزار

5. پیریمیکارب WP50% نیم درهزار

6. هپتنفوس EC50% یک در هزار

7. دیازینون EC60% یک در هزار...

 

[آیورودا]

شپشك نخودي

Eulecanium coryli

(Hom.: Coccidae)

حشره‌اي است كه در حالت بلوغ نيم كروي و به رنگ قرمز براق مي‌باشد. اندازه آن در حدود يك ماش يا كمي بزرگتر است. اين حشره روي عده زيادي از درختان ميوه دانه‌دار و هسته‌دار ديده مي‌شود. درخت به براي اين آفت ميزبان بسيار مناسبي است. اين حشره نيز با مكيدن شيره گياهي باعث ضعف شديد درختان ميزبان مي‌گردد. از طرف ديگر ترشح عسلك دارد كه باعث تجمع گرد و خاك در سطح تنه و سرشاخه و برگ درختان ميزبان مي‌گردد و در نتيجه باعث كاهش فعاليت‌هاي فيزيولوژيك درخت به خصوص كربن‌گيري و تنفس مي‌گردد.

زيست‌شناسي

اين حشره زمستان را به صورت پوره سن دو به سر مي‌برد. اين پوره پس از مدتي تغذيه در بهار تبديل به حشره كامل ماده مي‌شود و در اين حالت به مرور بدن حشره ماده از سطح زيرين چروكيده شده و جلد شاخي حشره تبديل به محفظه تخم مي‌شود. اواخر خرداد ماه حشرات ماده شروع به تخمگذاري مي‌كنند. اين تخمها در اواسط تيرماه باز مي‌شوند و پوره‌ها از زير جلد ماده خارج شده و در سطح برگها، ميوه‌ها و سرشاخه‌ها پراكنده مي‌شوند و اغلب توسط باد به اطراف پراكنده مي‌گردند. اين حشره در سال فقط يك نسل دارد.

کنترل:

به علت وجود عوامل كنترل كننده طبيعي مبارزه شيميايي توصيه نمي‌شود. در صورت بالا بودن تراكم جمعيت آفت مي‌توان سرشاخه‌هاي آلوده را قطعو معدوم نمود.

زنبورهاي پارازيتوئيد

Hymenoptera: Encyrtidae

Blastothrix brittanica

Habrolepis tergrigorianae

Hymenoptera: Aphelinidae

Archenomus bicolor

کنترل شیمیایی:

. مبارزه شيميايي بايد زماني باشد كه شپشك در مرحله Crawler باشد و 75% پوره‌هاي از زير سپر خارج شده باشند.

1. آزینفوس متیل(گوزاتیون) EC20% و 2در هزار

2. اتیون EC47% و 1.5 درهزار

3. اتریمفوس(اکامت) EC50% و 1در هزار

4. کلرپیریفوس(دورسبان) EC40.8% و 1.5- 1 درهزار

5. روغن امولسیون شونده O 80% و 5/. درصد

مبارزه زمستانه: اين مبارزه اغلب در مورد گونه‌هايي عمل مي‌شود كه حشره به صورت پوره و يا حشره كامل مي‌باشد. اين روش در مورد شپشكهاي زير خانواده Lecaninae كه داراي بدن بدون محافظ مي‌باشند خيلي مؤثر است (مانند شپشك نخودي). سم‌پاشي زمستانه اواخر زمستان به صورت روغن‌پاشي (سموم روغني Volk) پس از سپري شدن اوج سرماي زمستان و قبل از بيداري درختان انجام مي‌شود (روغن‌هاي زمستانه داراي هيدروكربن اشباع كمتري هستند).

 

[آیورودا]

پسيل گلابي ((Pear Psylla

Cacopsylla pyricola

(Hom.: Psyllidae)

در اكثر نقاط كشور وجود دارد. خسارت آن در نواحي گرم و خشك بيشتر از نقاط سرد و مرطوب است. پسيل گلابي در دوره پورگي و حشره كامل مقدار زيادي شيره گياهي مكيده و پس از جذب مواد مورد نياز بقيه را با تغييراتي به صورت مايع چسبناك دفع مي‌كند. از اين رو اين آفت به شدت به اين مايع چسبناك آلوده مي‌شوند. در اثر بسته شدن روزنه‌هاي برگ عمل تهويه و تنفس در برگها متوقف مي‌گردد. در اثر اختلالات تغذيه و تنفس، رشد و تشكيل جوانه‌هاي برگ و گل سال بعد در روي شاخه‌ها متوقف مي‌ماند. جوانه‌هاي گل و ميوه در روي درخت تشكيل نمي‌گردد و ميوه‌هاي همان سال ريز و بدشكل مي‌شوند. در سالهاي اخير پسيل گلابي را ناقل بيماري ميكوپلاسموز Pear decline يا زوال گلابي نيز مي‌شناسند. اين بيماري باعث خشكيدن سريع درختان گلابي مي‌شود.

زيست‌شناسي

زمستان را به صورت حشره كامل در زير برگهاي ريخته شده اطراف تنه درخت، زير پوست‌هاي تنه و بيشتر در سطح زيرين سرشاخه‌ها مي‌گذراند. اولين تخمريزي در اوايل اسفندماه و معمولاً در نزديكي جوانه‌ها صورت مي‌گيرد. در اين موقع جوانه‌هاي درختان تازه شروع به رشد مي‌كنند. حشرات ماده تخمهاي خود را به طور رديفي و اغلب به صورت رشته‌اي قرار مي‌دهند. تخمريزي زمستانه تا پايان ريزش گلبرگها ادامه دارد. در بهار و تابستان بيشتر تخمها بر روي برگ‌ها به حالت مجتمع در نزديكي رگبرگهاي اصلي گذاشته مي‌شوند. پوره‌ها پس از خروج از تخم متوجه سرشاخه‌ها مي‌شوند و در روي جوانه‌هاي برگ متمركز مي‌گردند. در اثر تراكم پوره‌ها روي برگهاي جوان، برگها كوچك مي‌مانند و پيچيده مي‌شوند. ترشح عسلك در نسل اول كم است ولي در نسلهاي بعدي به خصوص در ماههاي گرم ترشح عسلك شديدتر مي‌شود. دوران پورگي بسته به شرايط آب و هوايي از 30 تا 37 روز تغيير مي‌كند. تعداد نسل معمولاً 4 تا 6 بوده ولي در اكثر نقاط كشور 5 نسل دارد.

کنترل:

1- پسيل گلابي طالب آب و هواي گرم و خشك است و در نواحي كه رطوبت نسبي پايين و درجه حرارت نسبتاً زياد باشد تراكم و خسارتش شدت بيشتري دارد. از اين رو در باغهايي كه در زير درختان اقدام به كشت يونجه يا پوشش سبز ديگري نمايند، نظر به اينكه محيط را تا حدودي مرطوب مي‌سازد، جمعيت آفت و تخمريزي حشره كاهش پيدا مي‌كند.

2ـ رعايت اصول باغباني: فواصل درختان نبايستي كمتر از 8 متر انتخاب شود، هرس شاخه‌هاي اضافي و كاستن از انبوهي بيش از حد شاخ و برگ كه موجب تهويه بيشتر مي‌شود در كاهش انبوهي آفت بسيار مهم است.

3ـ دشمنان طبيعي

شكارچي‌هايي نظير Exochomus quadripustulatus، A.nemorum Adalia bipunctata، Anthocoris nemoralis، Chrysopa carnea و زنبور پارازيتوئيد Trechnites sp. از خانواده Encyrtdae.

کنترل شیمیایی:

همزمان با تورم جوانه ها تا ریختن سه چهارم گلبرگها یا بلافاصله پس از ریختن گلبرگها. در صورت زیاد بودن ترشحات قبل از سمپاشی، درخت با آب شستشو شود.

1. فوزالن EC35% و 1.5 در هزار

2. گوزاتیون EC20% و 2 درهزار

3. دیازینون EC60% و 1 در هزار

4. اندوسولفان EC35% و 2 درهزار..

 

[آیورودا]

كرم جگري يا كرم نجار (Goat moth)
Cossus cossus

(Lep: ossidae)

اين آفت از نظر خسارت كم و بيش زمانند پروانه فري مي‌باشد. بيشتر در نواحي معتدله سرد و مرطوب انتشار دارد. حشره كامل به رنگ قهوه‌اي مايل به خاكستري است و عرض آن با بالهاي باز گاهي به 80 ميليمتر مي‌رسد. لاروهاي جگري رنگ هستند بدين ترتيب كه قسمت پشتي قهوه‌اي مايل به قرمز و در پهلو زرد پررنگ به نظر مي‌رسند. (لاروهاي كامل طولشان به 100 ميليمتر هم مي‌رسد).

از نظر گياهان ميزبان اين آفت به سيب، گلابي، به، گوجه و بسياري از درختان غيرمثمر و جنگلي حمله مي‌نمايد. در اين بين، درختان سيب بيشتر مورد حمله قرار مي‌گيرند. گفته مي‌شود كه اين آفت به درختان مسن بيشتر حمله مي‌كند. رژيم غذايي اين آفت چوبخواري است لاروها از منطقه پوستي، كامبيوم و چوب درختان ميزبان تغذيه مي‌كنند. اين گونه درختان كه از بين ضعيف‌ها انتخاب مي‌گردند دچار ضعف بيشتري شده نهايتاً با حمله ساير حشرات چوبخوار نابود مي‌گردند. برخلاف كرم خراط اين لاروها به ندرت به شاخه‌هاي جوان خسارت وارد مي‌كنند.

زيست‌شناسي
زمستان گذراني به صورت لارو در درون تنه درختان و بدون دياپوز اجباري است. هر دو سال يك نسل دارد. لارو پس از تكميل رشد خود براي شفيره شدن خود را به نزديكي سوراخ ورودي مي‌رساند. لارو با استفاده از ترشحات بزاقي خانه شفيرگي آميخته از خاك و ذرات چوب ساخته و تبديل به شفيره مي‌شود. دوره شفيرگي 3 تا 4 هفته و حتي گاهي 6 هفته طول مي‌كشد. ظهور حشرات كامل در اواخر بهار و اوايل تابستان صورت مي‌گيرد. حشره ماده پس از جفت‌گيري تخمهماي خود را به صورت دسته‌هاي 15 تا 50 تايي در شكاف پوست تنه درخت قرار مي‌دهد. حداكثر تعداد تخم از 1400 تا 1900 متغير و به طور متوسط 1000 عدد است. دوره جنيني تخم 14 روز سپس لاروهاي جوان خارج و وارد پوست مي‌شوند و از قسمت‌هاي دروني تنه و شاخه تغذيه مي‌نمايند.

مبارزه
1. چون سوراخ خروجي و ورودي لارو حشره يكي است از طريق مبارزه مكانيكي و با فرو بردن يك مفتول سيمي در دخل سوراخ مي‌توان لارو را زخمي كرد يا كشت.

2. با توجه به اينكه حشره فقط درختان پير و ضعيف را مورد حمله قرار مي‌دهد رعايت اصول بهداشت بهترين راه پيشگيري از اين آفت مي‌باشد.

3. آبیاری و تغذیه مناسب باعث حفظ فشارآوندی مناسب درگیاه می شود ولارو آفت نمی تواند به راحتی به چنین گیاهانی حمله کند

 

[آیورودا]

پروانه زنبورمانند درختان سيب
Synanthedon myopaeformis
(Lep: Sesiidae)

اين گونه در مناطق وسيع از كشورهاي اروپايي و آسيايي انتشار دارد. از آفات مهم درختان سيب مي‌باشد. لاروهاي اين آفت در منطقه كامبيوم در زير پوست تنه درختان، روي تنه و شاخه‌هاي اصلي فعاليت دارند و گاهي باعث خشك شدن كامل درختان مي‌گردند.

زيست‌شناسي
زمستان گذراني اين حشره به صورت لاروهاي سنين مختلف در محل تغذيه يعني دالانهاي پيچ و خم‌دار لارو در زير پوست مي‌باشد. لاروها براي تغذيه به چوب آسيبي نمي‌رسانند بلكه تغذيه آنها از پوست و كامبيوم است. لاروهاي زمستان گذران در بهار سال بعد مجدداً شروع به فعاليت كرده و پس از تكميل دوران لاروي در حالي كه طول آنها به حدود 15 تا 18 ميليمتر مي‌رسد و به رنگ زرد عسلي به يك خط تيره پشتي درمي‌آيند، در زير پوست تبديل به شفيره مي‌شوند. لاروها قبل از شفيره شدن پيله‌هاي مخصوص مركب از تارهاي ابريشمي و خورده‌هاي پوست و فضولات قهوه‌اي رنگ مي‌سازند و در داخل آن تبديل به شفيره مي‌شوند. لاروها پس از يك تا دو هفته و طي دوران شفيرگي كامل شده و پروانه‌ها ظاهر مي‌شوند. اين زمان در حدود اواسط خردادماه تا اوايل تيرماه مي‌باشد. پرواز پروانه‌ها و فعاليت‌هاي حياتي آنها شامل جفت‌گيري و تخمريزي در روز انجام مي‌شود. ماده تخمهاي خود را به صورت انفرادي و گهگاه چند عدد در جوار يكديگر در شكافها و زخمهاي روي پوست تنه و شاخه‌هاي قطور مي‌گذراند. در اين رابطه حتي در محل هرس شاخه‌هاي قطور نيز تخم اين حشره ديده شده است. در روي تنه‌هاي سالم، حشره ماده حتي از تركهاي بسيار خفيف ناشي از تغييرات اقليمي و عوامل فيزيولوژيك گياهي نيز جهت تخمگذاري استفاده مي‌نمايد.

دوره چنيني تخم متفاوت و از 8 تا 20 روز متغير است. لاروها پس از خروج از راه شكاف و يا زخمي كه تخم در آن گذاشته شده است به داخل پوست نفوذ نموده و تغذيه را شروع مي‌نمايند. تغذيه هم از بافتهاي در حال فساد و هم از بافتهاي تازه مي‌باشد. فضولات لاروي به صورت دانه‌هاي ريز قهوه‌اي رنگي بوده كه گهگاه از شكافها بيرون زده و محل فعاليت لاروي را مشخص مي‌سازد. اين لاروها تا بهال سال آينده در همين محلها زمستان را مي‌گذرانند. بنابراين يك نسل در سال دارد.

کنترل:
در مورد درختان پذيراي اين آفت دو نكته بسيار مهم قابل بحث مي‌باشد.

1ـ بيشتر درختاني كه جهت تخمريزي انتخاب مي‌شوند يا رها شده‌اند و يا از نظر كاشت وضعيتي رضايت‌بخشي ندارند.

2ـ هر نوع شكاف، ترك . زخم روي تنه و شاخه‌ها باعث جلب اين آفت براي تخمريزي خواهد گرديد. در اين رابطه حتي ترك‌ها و تغيير شكل‌هاي ناشي از عوامل بيماريزا مانند بيماري معروف قارچي خوره كه در نقاط ميوه‌خيز كوهستاني به فراوني روي درختان سيب رايج است باعث جلب اين حشره براي تخمريزي مي‌گردد. لذا مهمترين طريقه پيشگيري از حمله و خسارت اين آفت رعايت اصول صحيح باغداري، آبياري به موقع، هرس و پانسمان زخمهاي روي تنه با مواد ضدعفوني كننده و چسب پيوند مي‌باشد. سم‌پاشي تنه و شاخه‌هاي اصلي درخت يك هفته پس از ظهور حداكثر حشرات كامل در بهار، تراشيدن آن قسمت از پوست تنه كه خشك و فاسد شده و پوشاندن محل زخم با چسب پيوند بسيار مؤثر است.

3- دادن كودهاي ازته و حيواني و انجام آبياري كافي موجب رشد سريع پوست و خفته كردن آفت مي‌گردد.

4- سموم فسفره 3-2 درهزار

5- اندوسولفان(تیودان)..

 

[آیورودا]

کرم سفید ریشه

Polyphylla ollivieri

(Lep: Scarabaeidae)

اين حشره در اكثر مناطق ايران وجود دارد و از ريشه گياهان مختلفي تغذيه مي‌نمايد. از اين جهت مي‌توان به گيلاس، گلابي، سيب، به، هلو، گوجه، آلو، زردآلو، آلبالو، انار، مو، تاج خروس وحشي، گونه‌هاي Chenopodium، خيار، بادمجان، لوبياسبز، كدو، سيب‌زميني، ياس بنفش، برگ بو، برگ نو، گلايول، چمن، تبريزي، بيد و نارون اشاره نمود.

زيست‌شناسي
اين حشره طول يك نسل را در 3 سال طي مي‌كند. در شريط مساعد تغذيه‌اي و خاك مي‌تواند يك نسل را در طي دو سال بگذراند. زمستان را به صورت لارو به سر مي‌برد و در بهار سال سوم قبل از آنكه وارد مرحله شفيرگي شود يك محفظه گلي براي خود درست مي‌كند و در آنجا تبديل به شفيره مي‌شود (در برخي موارد خانه شفيرگي ساخته نمي‌شود). دوره شفيرگي 17 تا 24 روز مي‌باشد.حشرات كامل از دهه سوم خردادماه تا دهه سوم مردادماه بسته به شرايط محيطي منطقه ظاهر مي‌گردند. اوج خروج معمولاً در تيرماه است. حشرات كامل براي خروج در خاك سوراخهايي ايجاد و خارج مي‌شوند. سپس از برگ درختان مثمر و غيرمثمر تغذيه مي‌نمايند. تمام فعاليت‌هاي حياتي، تغذيه، جفت‌گيري و تخمريزي در غروب و اوايل شب انجام مي‌گيرد.

در روز حشرات كامل بدون هيچ فعاليتي در لابه‌لاي شاخ و برگ درختان و جاهاي امن به سر مي‌برند. جفت‌يري در اوايل شب و اغلب در روي شاخه‌ها انجام مي‌شود. تخمريزي معمولاً چند روز (معمولاً 4 روز) بعد از جفت‌گيري انجام مي‌شود. حشره كامل مادهبا پاهاي جلويي خود زير خاك رفته و در منطقه‌اي مناسب كه غذاي كافي براي لاروسن اول وجود دارد تخم‌ريزي مي‌كند. تخم‌ها به صورت انفرادي يا دسته‌هاي تا شش عددي در عمق صفر تا 12 سانتيمتري خاك گذاشته مي‌شود. دوره جنيني يا Incobation period در منطقه كرج و شهريار 30 تا 35 روز است. حشره داراي 3 سن لاروي است. لارو سن اول از مواد هوموسي يا ريشه علفهاي هرز و سنين دو و سه لاروي از ريشه درختان تغذيه مي‌كنند. لارو در خاكهاي مرطوب فعاليت بيشتري دارد. فعاليت اين حشره در سطح باغ لكه‌اي است.



مبارزه
1ـ جمع‌آوري حشرات كامل از اواخر بهار به بعد

الف‌ـ جمع‌آوري حشرات در صبح زود بوسيله تكاندن درختان

ب‌ـ جمع‌آوري حشرات كامل با كمك نور چراغ

2ـ از بين بردن علف‌هاي هرز سطح باغ از علف‌هاي هرز يكساله و چند ساله چون منبع غذايي خوبي براي لاروهاي سن اول است.

3ـ شخم زمستان و جمع‌آوري لاروها در اسفندماه

4ـ مبارزه شيميايي با استفاده از ديازينون (3 تا 3.5 ليتر) و پودر وتابل ليندين 10 كيلو در هكتار به طريق محلول پاشي پاي درخت در اوايل بهار و اوايل تابستان. بهتر است بعد از ریختن محلول پای درخت آبیاری سبکی نیز انجام شود.

5ـ امروزه از باكتري Bacillus popilliae بر عليه اين آفت استفاده مي‌كنند كه باعث بوجود آمدن بيماري شيري (Milky disease) در لاروها مي‌شود.

6ـ قارچ Metarrhizium anisopliae نيز روي لاروها تأثير دارد.

 

[آیورودا]

سوسك طوقه خوار سياه
Capnodis tenebrionis
(Col.: Buprestidae)

در تمام مناطق ايران انتشار دارد. روي طوقه هسته‌دارها و بندرت روي گلابي، سيب و زالزالك ديده مي‌شود.

زيست‌شناسي
اين حشره يك نسل در دو سال دارد. حشره كامل پس از خروج از خاك كه در تابستان و اوايل پاييز اتفاق مي‌افتد بدون تخمريزي و به همان صورت در پناهگاههاي مختلف در زير علف‌ها، زير برگهاي خشكيده، داخل شكاف‌هاي سطحي زمين و زير كلوخه‌ها، زمستان گذراني نموده و در بهار سال بعد پس از تغذيه، جفت‌گيري و تخمريزي مي‌كند. لاروهاي حاصله از اين تخم‌ها زمستان را در زير پوست قسمت‌هاي مختلف پايين درخت شامل ريشه طوقه و قسمت‌هاي انتهايي تنه گذرانده و در تابستان و پاييز سال بعد به حشره كامل تبديل مي‌گردند. از ظهور حشرات كامل نسلي تا ظهور حشرات كامل نسل بعد 2 سال طول مي‌كشد. در برخي از ارتفاعات طول يك نسل 3 سال طول مي‌كشد. در چنين مواردي يا طول لاروهاي زمستان گذران يا حشرات كامل زمستان گذران دو سال طول مي‌كشد. سوسكهاي زمستان گذران پس از اين كه متوسط درجه حرارت روزانه به 15 درجه سانتيگراد رسيد خارج مي‌شوند. حشرات كامل پروازهاي كوتاه نموده و به نظر نمي‌رسد كه انتشار اين آفت توسط پروز باشد بلكه بدليل انتقال نهالهاي آلوده اتفاق مي‌افتد. حشرات كامل آفتاب دوست بوده، پس از مختصري تغذيه از برگها و گاهي پوست شاخه‌هاي جوان، جفت‌گيري، بر روي سطح خاك و يا در مواردي در كنار طوقه تخم مي‌گذراند. تعداد تخم از 272 تا 1236 عدد گزارش شده است.

تخم‌ها در عمق صفر تا 5 سانتي‌متري زير خاك و اغلب به صورت انفرادي گذاشته مي‌شود. تخم‌ريزي در روز صورت مي‌گيرد. لاروسن اول نسبت به آبياري بسيار حساس است. اگر در زمان تخم‌گذاري و خروج لاروهاي سن اول آبياري صورت گيرد درصد زيادي از لاروهاي سن اول از بين رفته و مي‌ميرند. لاروهاي سن اول در خاكهاي خشك و فاقد رطوبت نمي‌توانند خود را به تنه درخت برسانند و خواهند مرد. لاروسن اول پس از رسيدن به گياه پوست محل مورد نظر را پاره كرده وارد شده و از لايه زير پوستي و كامبيوم تغذيه مي‌كند. لارو با بوجود آوردن دالانهايي در ناحيه طوقه، قسمت‌هاي فوقاني و ضخيم ريشه، قسمتهاي انتهايي تنه درخت را به سرعت به نابودي مي‌كشاند. برخي اوقات به چوب نيز حمله مي‌كند. منشاء عمده دالان‌ها طوقه درختان است و اكثر دالان‌هاي بالا رونده و پايين رونده از آنجا شروع مي‌گردد. دالان‌هايي كه به طرف بالا مي‌روند (به علت اختلاف ساختماني در بافت) در محل پيوند متوقف مي‌گردند. لاروها معمولاً از محل انشعاب ريشه‌هاي اصلي پايين‌تر نمي‌روند. چهارسن لاروي دارد. دوره زندگي لاروسن آخر طولاني‌ترين آن است. در اين سن تغذيه شديد مي‌باشد. لاروها هر كجا از مسير فعاليت خود كه باشند براي شفيره شدن به ناحيه طوقه برمي‌گردند. دوره پيش شفيرگي 10 تا 14 روز و دوره شفيرگي 23 تا 27 روز است.

کنترل:
1ـ آبياري منظم

2ـ قوي نگه داشتن درختان

3ـ جمع‌آوي حشرات كامل در باغهاي كوچك در ساعات آفتابي از روي شاخه‌ها به خصوص در ساعات پيش از ظهر



Capnodis corbonaria

در تمام نقاط ايران به استثناي گيلان و مازندران انتشار دارد. ميزبان آن بادام آهني و وحشي، زردآلو و هلو مي‌باشد. بادام وحشي ميزبان مناسب آفت مي‌باشد..

 

[آیورودا]

مينوز لكه گرد
Leucoptera scitella

(Lep: Lyontiidae)

اين حشره تاكنون در استانهاي تهران، مركزي، گرگان، منطقه شاهرود، خراسان، آذربايجان و اصفهان ديده شده است ولي احتمال دارد در ساير نقاط مهم ميوه‌خيز كشور نيز فعاليتي داشته باشد. فعاليت اين حشره تاكنون روي سيب، گلابي، به، گيلاس، آلبالو، گوجه، آلو، ازگيل و تمشك ديده مي‌شود.

زيست‌شناسي
اين آفت در نقاطي با ارتفاع حدود 2000 متر داراي سه نسل در ارتفاع 2200 متر داراي دو نسل و در نواحي مانند كرج چهار نسل در سال دارد. زمستان را به صورت شفيره داخل پله زرد پوستكهاي تنه و شاخه‌هاي قطور درختان و داخل شكاف‌هاي موجود روي آنها، محل انشعاب شاخه‌ها، داخل علف‌ها، روي برگهاي خشك ريخته شده درخت ميزبان و داخل شكافهاي موجود در خاك پاي درختان به سر مي‌برد. جفت‌گيري پروانه‌ها تقريباً بلافاصله بعد از خروج آنها از پيله‌هاي شفيرگي آغاز و تخمريزي نيز به فاصله كوتاهي صورت مي‌گيرد.

تخم‌ها به صورت انفرادي و در سطح زيرين برگها قرار داده مي‌شوند. تعداد تخم‌ها حداقل 33 و حداكثر 84 و متوسط 58 عدد مي‌باشد. دوره جنيني در نسلهاي مختلف متفاوت است. در نسلهاي تابستانه اين دوره در نقاط مرتفع (1950 متر) 12 تا 15 روز و در كرج 7 تا 10 روزم ي‌باشد.

لاروها از محل اتصال تخم به برگ اپيدرم تحتاني برگ را سوراخ كرده و دخل پارانشيم شده و خود را به زير اپيدرم فوقاني برگها مي‌رسانند. دالان‌ها گهگاه و مخصوصاً در گلابي رنگي قهوه‌اي و تيره دارند. فضولات لاروي در مسير حركت لارو درد اخل دالان ديده مي‌شوند. لاروها پس از رسيدن به نهايت رشد، پوسته دالان خود را در سطح روئي برگ پاره كرده و در خارج از آن در جستجوي محل مناسب براي شفيره شدن برمي‌آيند. در اين زمان است كه مي‌توان تعداد زيادي از آنها را در حالتي آويزان از شاخ و برگ درختان ديد كه درصد رساند خود به قسمت‌هاي پاييني درختان و يا سطح خاك مي‌باشند.

کنترل:

مینوزها دارای دشمنان طبیعی زیادی می باشند بنابراین باید از سمپاشی بی رویه خوداری کرد.

کنترل شیمیایی:

1-دیفلوبنزورون(دیمیلین) WP25% به نسبت 5/. در هزار به محض تفریخ تخمها

2-دلتامترین(دسیس) EC2.5% به نسبت 5/. در هزار

3-پرمترین(آمبوش) EC25% به نسبت 5/. در هزار

4-فن پروپاترین(دانتیل) EC10% به نسبت 6/. در هزار

5-استامی پراید(موسیپلان) SP20% به نسبت 5/. در هزار


مبارزه تلفيقي با مينوزها

اين آفت داراي دشمنان طبيعي متعددي است كه در برنامه مبارزه تلفيقي بايد به آنها توجه داشت و با جلوگيري از سم‌پاشي‌هاي بي‌رويه نسبت به حفظ و حمايت آنها اقدام نمود.

تعداد نسل هر چهار گونه در نقاط مختلف مشابه يكديگر است به عبارت ديگر در نقاط بسيار مرتفع (2200 متري) همه آنها دو نسل و در نقاط بينابيني (حدود 2000 متر) همه آنها سه نسل و در مناقي شبيه كرج همه آنها چهار نسل در سال دارند. شروع و پايان نسلها در همه نقاط تحت بررسي تقريباً مشابه مي‌باشد.

با توجه به موارد فوق به اين نتيجه مي‌رسيم كه در زمينه مبارزه شيميايي بر عليه اين مينوزها مي‌توانيم مبارزه را بر اساس مهمترين آنها در منطقه برنامه‌ريزي نمود و همه را به عنوان يك گونه تلقي نماييم. اصولاً در مورد مينوزها و بر اساس تجارب ساليان اخير اگر مبارزه خوب انجام شود حتي در نقاطي با چار نسل حداكثر دو سم‌پاشي كافي خواهد بود. نكته‌اي كه از اهميت زيادي برخوردار نباشد بهتر است كه در صورت لزوم مبارزه را روي نسل دوم پياده كرد و در آن صورت اين سم‌پاشي را مي‌توان با سم‌پاشي عليه نسل اول كرم سيب تلفيق نمود. در همين رابطه خوشبختانه مبارزه با نسل سوم تفاوت چنداني از نظر زماني با زمان مبارزه با نسل دوم كرم سيب نخواهد داشت. يك چنين تلفيقي را در نقاط دو و چهار نسلي نيز مي‌توان در مورد كرم سيب و اين مينوزها انجام داد. ولي اگر در ارتفاعات مبارزه عليه نسل اول مينوزها الزامي باشد در آن صورت مي‌توان سم‌پاشي عليه آنها را با سم‌پاشي عليه ليسه‌ها كه در نقاط مرتفع تقريباً از جمعيتي قابل توجه برخوردارند تلفيق نمود.

عمليات شخم پاييزه پس از ريختن برگها نيز مي‌تواند از تراكم آفت بكاهد.

 

[آیورودا]

سرشاخه خوار هلو ((Peach twig borer
Anarsia lineatelia

(Lep: Gelechiidae)

در اكثر استانهاي كشور انتشار داشته و از آفات مهم درختان هلو، بادام، زردآلو، آلو، سيب و خرمالو مي‌باشد. همچنين به قيسي، زالزالك و ازگيل نيز خسارت مي‌زند. خسارت آن در درجه اول روي انواع زردآلو مي‌باشد. لاروها اين حشره در اول بهار غالباً داخل سرشاخه‌ها شده و باعث خشك شدن آنها و ايجاد سرشاخه‌هاي فرعي مي‌گردند. در نسل بعد وارد ميوه هلو، بادام و آلو شده و همراه با كرم سيب و كرم آلو موجب از بين رفتن آنها مي‌گردند.



زيست‌شناسي:
اين حشره زمستان را به صورت لارو سن 2 در داخل جوانه‌هاي درختان مي‌گذارند. لاروها در مرحله Pink يا صورتي شدن غنچه‌ها از محلهاي زمستاني، خارج ابتدا از غنچه‌ها و سپس از گلها تغذيه مي‌نمايند. بعد از ريزش گلبرگها وارد سرشاخه‌هاي جوان شده و از بالا به سمت پايين شروع به تغذيه مي‌نمايند. لاروها هنگامي كه به قسمت‌هاي سخت و خشبي رسيدند آن را ترك نموده و سرشاخه ديگري را مورد حمله قرار مي‌دهند. لاروها سپس ميوه‌هاي نارس را مورد حمله قرار مي‌دهند. سوراخ ورودي لاروهاي مزبور اكثراً در محل اتصال دم به ميوه قرار دارد كه اين امر موجب ريزش ميوه‌ها مي‌گردد. لاروها پس از رشد كامل از ميوه خارج مي‌شوند و در شكاف كلوخه‌هاي سطح خاك، برگهاي پوسيده و لابه‌لاي علفهاي هرز زيرد رختان پس از تنيدن پيله فوق‌العاده ظريف تبديل به شفيره مي‌شوند. گاهي شفيره در شكاف تنه و شاخه‌هاي قطور درختان تشكيل مي‌گردد. در شرايط دماوند ظهور حشرات كامل نسل زمستاني از اواخر خردادماه شروع مي‌گردد. پروانه‌ها پس از جفت‌گيري تخم‌هاي خود را به صورت انفرادي و بندرت در دسته‌هاي چندتايي مي‌گذراند. پروانه‌هاي اين نسل تقريباً كليه تخمهاي خود را بر روي ميوه‌ها و بندرت روي قسمتهاي انتهايي سرشاخه‌هاي جوان و سلولزي مي‌گذراند. حشرات كاملي كه از اين نسل ايجاد مي‌گردند مجدداً روي سرشاخه‌ها تخمريزي مي‌كنند و لاروهاي حاصله زمستان گذراني مي‌نمايند. اين حشره در شرايط متفاوت 2 تا 3 نسل دارد.



کنترل:
1. مبارزه مكانيكي: جمع‌آوري ميوه‌هاي آلوده ريخته شده و معدوم كردن آنها چه در نسل زمستاني و چه در نسل اول تابستاني، همچنين هرس بهاره درختان قبل از كامل شدن دوران تغذيه لاروهاي داخل شاخه در كاهش جمعيت آفت بسيار مهم است.

2. پيش آگاهي: استفاده از فرمون جنسي (با نام تجارتي Anamone) براي تعيين تاريخ دقيق سم‌پاشي بسيار مفيد است. بهترين زمان سم‌پاشي براي نسل اول در مرحله Pink و مرحله ريزش گلبرگها(همراه با هرس) و در نسل دوم در اواسط تيرماه است كه در اين موقع ميوه‌هاي قيسي تازه شروع به تغيير رنگ نموده‌اند.

3. کنترل شیمیایی: ازسموم نفوذی مانند دیازینون استفاده می کنیم.

 

[آیورودا]

مينوز لكه مارپيچي برگ
Lyonetia clerkella

(Lep: Lyonetiidae)

اين حشره در استانهاي تهران، مركزي، خراسان، آذربايجان، كردستان، باختران و اصفهان روي سيب، گلابي، به، گيلاس، آلبالو، گوجه، آلو، زالزالك و ازگيل ديده شده است.

زيست‌شناسي
تعداد نسل آن مانند گونه قبل مي‌باشد. زمستان را به صورت حشره كامل در پناهگاههاي مختلف از جمله زير پوستك‌هاي تنه و شاخه‌ها، لابه‌لاي برگهاي ريخته، زير بقاياي گياهي و داخل دالانهاي خالي حشرات چوبخوار و پناهگاههاي مختلف موجود در خاك مي‌گذراند. خروج حشرات كامل در بهار با باز شدن جوانه‌هاي برگ هم زمان مي‌باشد. در اين زمان گلها هنوز نشكفته‌اند. به نظر مي‌رسد كه حشرات كامل به محض خروج بدون اينكه تغذيه‌اي بنمايند، جفت‌گيري مي‌كنند.

تخمها به صورت انفرادي در سطح زيرين برگ گذاشته مي‌شوند. حشره ماده تخم خود ار زير اپيدرم مي‌گذارد. اولين دالان‌هاي لاروي را مي‌توان بلافاصله پس از گل ديد. دالان لاروي باريك و بلند و مارپيچ است. طول اين دالانها گهگاه از ده سانتي‌متر نيز تجاوز مي‌نمايد. خسارت ناشي از لاروهاي اين نسل ناچيز است كه علت اصلي آن را بايد تلفات شديد حشرات كامل در طول زمستان دانست.

شفيره خارج از دالان لاروي و داخل پيله سفيد رنگي به شكل گهواره كه در چهار گونه خود بوسيله تار به سطح برگ چسبيده است، تشكيل مي‌شود. لارو براي شفيره شدن معمولاً برگهايي را انتخاب مي‌كند كه عاري از دالان لاروي باشند. لاروها معمولاً به صورت گروهي در يك مكان شفيره مي‌شوند. شفيره‌ها در هر دو سطح برگ ديده مي‌شوند. ولي در كل تعداد آنها در سطح زيرين برگها بيشتراز سطح روئي است.

کنترل:

مینوزها دارای دشمنان طبیعی زیادی می باشند بنابراین باید از سمپاشی بی رویه خوداری کرد.

کنترل شیمیایی:

1-دیفلوبنزورون(دیمیلین) WP25% به نسبت 5/. در هزار به محض تفریخ تخمها

2-دلتامترین(دسیس) EC2.5% به نسبت 5/. در هزار

3-پرمترین(آمبوش) EC25% به نسبت 5/. در هزار

4-فن پروپاترین(دانتیل) EC10% به نسبت 6/. در هزار

5-استامی پراید(موسیپلان) SP20% به نسبت 5/. در هزار



مبارزه تلفيقي با مينوزها

اين آفت داراي دشمنان طبيعي متعددي است كه در برنامه مبارزه تلفيقي بايد به آنها توجه داشت و با جلوگيري از سم‌پاشي‌هاي بي‌رويه نسبت به حفظ و حمايت آنها اقدام نمود.

تعداد نسل هر چهار گونه در نقاط مختلف مشابه يكديگر است به عبارت ديگر در نقاط بسيار مرتفع (2200 متري) همه آنها دو نسل و در نقاط بينابيني (حدود 2000 متر) همه آنها سه نسل و در مناقي شبيه كرج همه آنها چهار نسل در سال دارند. شروع و پايان نسلها در همه نقاط تحت بررسي تقريباً مشابه مي‌باشد.

با توجه به موارد فوق به اين نتيجه مي‌رسيم كه در زمينه مبارزه شيميايي بر عليه اين مينوزها مي‌توانيم مبارزه را بر اساس مهمترين آنها در منطقه برنامه‌ريزي نمود و همه را به عنوان يك گونه تلقي نماييم. اصولاً در مورد مينوزها و بر اساس تجارب ساليان اخير اگر مبارزه خوب انجام شود حتي در نقاطي با چار نسل حداكثر دو سم‌پاشي كافي خواهد بود. نكته‌اي كه از اهميت زيادي برخوردار نباشد بهتر است كه در صورت لزوم مبارزه را روي نسل دوم پياده كرد و در آن صورت اين سم‌پاشي را مي‌توان با سم‌پاشي عليه نسل اول كرم سيب تلفيق نمود. در همين رابطه خوشبختانه مبارزه با نسل سوم تفاوت چنداني از نظر زماني با زمان مبارزه با نسل دوم كرم سيب نخواهد داشت. يك چنين تلفيقي را در نقاط دو و چهار نسلي نيز مي‌توان در مورد كرم سيب و اين مينوزها انجام داد. ولي اگر در ارتفاعات مبارزه عليه نسل اول مينوزها الزامي باشد در آن صورت مي‌توان سم‌پاشي عليه آنها را با سم‌پاشي عليه ليسه‌ها كه در نقاط مرتفع تقريباً از جمعيتي قابل توجه برخوردارند تلفيق نمود.

عمليات شخم پاييزه پس از ريختن برگها نيز مي‌تواند از تراكم آفت بكاهد.

 

[آیورودا]

مينوز لكه تاولي زير برگ
Phyllonorycter blancardella

(Lep: Gracillariidae)

اين حشره تاكنون در استانهاي تهران، مركزي، خراسان، آذربايجان، اصفهان، لرستان و همدان ديده شده است. گياه ميزبان آن در درجه اول سيب بوده و بعد از آن گوجه، آلو، ازگيل، گيلاس، آلبالو، گلابي، به و زالزالك قرار دارند.



زيست‌شناسي
تعداد نسل آن مانند گونه اول و زسمتان را به صورت شفيره داخل دالانهاي لاروي در برگهاي ريخته شده درختان ميزبان مي‌گذارند. اوج پرواز پروانه‌هاي حاصل از شفيره‌هاي زمستان گذران در جريان شكوفايي گلها مي‌باشد. تخمگذاري تقريباً بلافاصله پس از خروج حشرات كامل و جفت‌گيري آنها صورت مي‌گيرد.

تخم‌ها روي سطح زيرين برگها به طور انفرادي گذاشته مي‌شوند. دوره جنيني تخم در نسل اول از 11 تا 22 روز در نقاط مختلف متفاوت است. لاروها در موقع خروج پوسته تخم را در محل اتصال آن به اپيدرم تحتاي برگ سوراخ كرده و از همانجا داخل نسج برگ مي‌شوند. محل تغذيه لارو در تمام سنين بين دو اپيدرم مي‌باشد. دالان لاروي بسيار مشخص است بدين معني كه در كل بيضوي بوده و طول آن 10 تا 12.5 و عرض آن 5 تا 7 ميليمتر مي‌باشد. رنگ دالان در سطح زيرين برگ سبز است. دور تا دور دالان رنگي روشن‌تر از خود دالان دارد. اپيدرم تحتاني برگ در محل دالان قدري متورم شده در حاليكه در اپيدرم فوقاني چنين حالتي وجود ندارد و در عوض محل دالان كه سبز كم رنگ است به علت تغذيه مخصوص لارو داراي نقاط تيره و روشن مي‌باشد. بدين معني كه لاروها در ضخامت برگ تغذيه نقطه به نقطه كرده و در نتيجه اپيدرم فوقاني چنين حالتي را به خود مي‌گيرد. لارو براي شفيره شدن از دالان خارج نمي‌شود ولي مقداري از آن از دهانه سوراخ خروجي بيرون مي‌ماند به طوريكه پروانه بتواند به راحتي خارج گردد. در اين حالت پوسته شفيرگي تا مدت‌ها در دهانه سوراخ خروجي به چشم مي‌خورد.

کنترل:

مینوزها دارای دشمنان طبیعی زیادی می باشند بنابراین باید از سمپاشی بی رویه خوداری کرد.

کنترل شیمیایی:

1-دیفلوبنزورون(دیمیلین) WP25% به نسبت 5/. در هزار به محض تفریخ تخمها

2-دلتامترین(دسیس) EC2.5% به نسبت 5/. در هزار

3-پرمترین(آمبوش) EC25% به نسبت 5/. در هزار

4-فن پروپاترین(دانتیل) EC10% به نسبت 6/. در هزار

5-استامی پراید(موسیپلان) SP20% به نسبت 5/. در هزار


مبارزه تلفيقي با مينوزها

اين آفت داراي دشمنان طبيعي متعددي است كه در برنامه مبارزه تلفيقي بايد به آنها توجه داشت و با جلوگيري از سم‌پاشي‌هاي بي‌رويه نسبت به حفظ و حمايت آنها اقدام نمود.

تعداد نسل هر چهار گونه در نقاط مختلف مشابه يكديگر است به عبارت ديگر در نقاط بسيار مرتفع (2200 متري) همه آنها دو نسل و در نقاط بينابيني (حدود 2000 متر) همه آنها سه نسل و در مناقي شبيه كرج همه آنها چهار نسل در سال دارند. شروع و پايان نسلها در همه نقاط تحت بررسي تقريباً مشابه مي‌باشد.

با توجه به موارد فوق به اين نتيجه مي‌رسيم كه در زمينه مبارزه شيميايي بر عليه اين مينوزها مي‌توانيم مبارزه را بر اساس مهمترين آنها در منطقه برنامه‌ريزي نمود و همه را به عنوان يك گونه تلقي نماييم. اصولاً در مورد مينوزها و بر اساس تجارب ساليان اخير اگر مبارزه خوب انجام شود حتي در نقاطي با چار نسل حداكثر دو سم‌پاشي كافي خواهد بود. نكته‌اي كه از اهميت زيادي برخوردار نباشد بهتر است كه در صورت لزوم مبارزه را روي نسل دوم پياده كرد و در آن صورت اين سم‌پاشي را مي‌توان با سم‌پاشي عليه نسل اول كرم سيب تلفيق نمود. در همين رابطه خوشبختانه مبارزه با نسل سوم تفاوت چنداني از نظر زماني با زمان مبارزه با نسل دوم كرم سيب نخواهد داشت. يك چنين تلفيقي را در نقاط دو و چهار نسلي نيز مي‌توان در مورد كرم سيب و اين مينوزها انجام داد. ولي اگر در ارتفاعات مبارزه عليه نسل اول مينوزها الزامي باشد در آن صورت مي‌توان سم‌پاشي عليه آنها را با سم‌پاشي عليه ليسه‌ها كه در نقاط مرتفع تقريباً از جمعيتي قابل توجه برخوردارند تلفيق نمود.

عمليات شخم پاييزه پس از ريختن برگها نيز مي‌تواند از تراكم آفت بكاهد.

 

[آیورودا]

مينوز لكه تاولي روي برگ
Phyllonorycter corylifoliella

(Lep: Gracillariidae)

اين حشره در استان تهران، مركزي، خراسان، آذربايجان، اصفهان و فارس روي سيب، به و گلابي ديده شده است و خسارت خفيف آن روي زالزالك و ازگيل در برخي نواحي كوهستاني شمال تهران نيز مشاهده شده است.

زيست شناسي
تعداد نسل آن مانند گونه اول مي‌باشد. زمستان را به صورت لاروهاي سن آخر داخل دالان‌هاي لاروي در برگها ريخته شده پاي درختان مي‌گذارند. به محض مساعد شدن هوا اين لاروها تبديل به شفيره شده و پروانه‌ها خارج مي‌گردند. در موقع خروج پروانه از پوسته شفيردگي حدود دو سوم از پوسته شفيرگي بيرون از سوراخ ايجاد شده روي دالان قرار مي‌گيرد. اولين پروانه‌ها زماني ظاهر مي‌گردند كه درختان سيب در گل هستند. جفت‌گيري و تخمريزي تقريباً بلافاصله انجام مي‌شود. تعداد تخمي كه يك ماده مي‌گذراد حدود 54 عدد مي‌باشد.

تخمها انفرادي و در سطح رويي برگها قرارداده مي‌شوند. محل تغذيه لاروي به شكل تاولي در سطح فوقان برگ جلب نظر مي‌نمايد كه گهگاه اين تاولها باعث تا شدن برگ و دوخته شدن دوپهنه آن بهممي‌گردند. اين تاولها را در نقاط مختلف برگ مي‌توان مشاهده نمود، اندازه آنها متغير، به طول 17 تا 26 و عرض 12 تا 18 ميليمتر است. پوسته تاولها نازك بوده و فضولات لاروي داخل آنها ديده مي‌شود. شفيرگي داخل دالانهاي لاروي انجام مي‌شود.

کنترل:

مینوزها دارای دشمنان طبیعی زیادی می باشند بنابراین باید از سمپاشی بی رویه خوداری کرد.

کنترل شیمیایی:

1-دیفلوبنزورون(دیمیلین) WP25% به نسبت 5/. در هزار به محض تفریخ تخمها

2-دلتامترین(دسیس) EC2.5% به نسبت 5/. در هزار

3-پرمترین(آمبوش) EC25% به نسبت 5/. در هزار

4-فن پروپاترین(دانتیل) EC10% به نسبت 6/. در هزار

5-استامی پراید(موسیپلان) SP20% به نسبت 5/. در هزار


مبارزه تلفيقي با مينوزها

اين آفت داراي دشمنان طبيعي متعددي است كه در برنامه مبارزه تلفيقي بايد به آنها توجه داشت و با جلوگيري از سم‌پاشي‌هاي بي‌رويه نسبت به حفظ و حمايت آنها اقدام نمود.

تعداد نسل هر چهار گونه در نقاط مختلف مشابه يكديگر است به عبارت ديگر در نقاط بسيار مرتفع (2200 متري) همه آنها دو نسل و در نقاط بينابيني (حدود 2000 متر) همه آنها سه نسل و در مناقي شبيه كرج همه آنها چهار نسل در سال دارند. شروع و پايان نسلها در همه نقاط تحت بررسي تقريباً مشابه مي‌باشد.

با توجه به موارد فوق به اين نتيجه مي‌رسيم كه در زمينه مبارزه شيميايي بر عليه اين مينوزها مي‌توانيم مبارزه را بر اساس مهمترين آنها در منطقه برنامه‌ريزي نمود و همه را به عنوان يك گونه تلقي نماييم. اصولاً در مورد مينوزها و بر اساس تجارب ساليان اخير اگر مبارزه خوب انجام شود حتي در نقاطي با چار نسل حداكثر دو سم‌پاشي كافي خواهد بود. نكته‌اي كه از اهميت زيادي برخوردار نباشد بهتر است كه در صورت لزوم مبارزه را روي نسل دوم پياده كرد و در آن صورت اين سم‌پاشي را مي‌توان با سم‌پاشي عليه نسل اول كرم سيب تلفيق نمود. در همين رابطه خوشبختانه مبارزه با نسل سوم تفاوت چنداني از نظر زماني با زمان مبارزه با نسل دوم كرم سيب نخواهد داشت. يك چنين تلفيقي را در نقاط دو و چهار نسلي نيز مي‌توان در مورد كرم سيب و اين مينوزها انجام داد. ولي اگر در ارتفاعات مبارزه عليه نسل اول مينوزها الزامي باشد در آن صورت مي‌توان سم‌پاشي عليه آنها را با سم‌پاشي عليه ليسه‌ها كه در نقاط مرتفع تقريباً از جمعيتي قابل توجه برخوردارند تلفيق نمود.

عمليات شخم پاييزه پس از ريختن برگها نيز مي‌تواند از تراكم آفت بكاهد..