آبياري تحت فشار

alireza_ab

عضو جدید
آبياري تحت فشار
شناخت و کاربرد سیستم های مختلف آبیاری تحت فشار


آبياري باراني و انواع آن;)
سیستم آبیاری بارانی روشی است که در آن آب تحت تاثیر فشار ایجاد شده به وسیله موتور پمپ ، وارد لوله های مسیر شده و از طریق آب پاشها به اطراف پخش می شود و انواع آن عبارتند از : 1 ) کلاسیک 2 ) ویل مو ( غلطان ) 3 ) قرقره ای 4 ) دوارمرکزی ( سنتر پیوت ) 5 ) لینیر ( سیستم بارانی خطی )
آبیاری بارانی به روش کلاسیک ....
کلاسیک ثابت : در این روش آبیاری پمپ و لوله های اصلی و فرعی و بال های آبیاری و آب پاشها ( کلیه اجزاء سیستم ) ثابت می باشند . در این سیستم ، به تعداد کافی بال آبیاری وجود دارد و نیازی به جابجایی بالهای آبیاری در فصل زراعی نمی باشد و با توجه به شرایط باد منطقه فواصل آبپاش را طوری تنظیم می کنند که همپوشانی کاملی ایجاد گردد . در سیستم های ثابت ممکن است بالهای آبیاری در زیر زمین کار گذاشته شده و همیشه ثابت باشند یا اینکه این بالها در ابتدای فصل رشد در روی زمینی چیده شده و در انتهای فصل رشد جمع شوند که به نوع اول سیستم های ثابت دائمی و به نوع دوم سیستم های فصلی گفته می شود. انتخاب هر یک از این دو نوع سیستم بستگی به نوع گیاه دارد .
کلاسیک ثابت با آبپاش متحرک : در این روش بالهای آبیاری ثابت ولی آب پاش ها متحرک می باشند . برای کاهش هزینه در این سیستم از آب پاشهای بزرگ استفاده می شود که به طور قابل ملاحظه ای از تعداد بالهای آبیاری بارانی ثابت و از لحاظ بهره برداری راحتتر و کم هزینه تر از بقیه سیستم ها با جابهـ جایی متناوب می باشند . از لحاظ عمر مفید تجهیزات و لوله های سیستم نیز بسیار مناسب و در صورتی که لوله ها در زیر زمین کار گذاشته شده باشند از لحاظ خطر سرقت نیز دارای ضریب اطمینان بالایی خواهند بود . علاوه بر این بدلیل فراهم بودن امکان نصب پایه های بلند برای آبپاش ها ، امکان آبیاری گیاهان پا بلند نیز وجود دارد . در مجموع سیستم های آبیاری بارانی با آبپاش متحرک به دلیل ویژگی ها و مزایای فوق الذکر از استقبال قابل توجهی در بین کشاورزان برخوردار گشته و گسترش بیشتری در سالهای اخیر داشته است .

آبیاری به طریقه سیستم موتوری چرخدار یا ویل مو
ویل مو دستگاهی است که بر روی چرخهای آلومینیومی که از دو نیم طوقه تشکیل یافته و با استفاده از موتور بنزینی 8 اسب بخار در زمینی که شکل منظم داشته و با آبگیری از شیرهای هیدرانت توسط شلنگ برزنتی زمین را آبیاری می کند و برای زراعت های چغندر قند ، گندم ، سیب زمینی ، پنبه، سویا و ... مناسب میباشد .
مشخصات فنی دستگاه :
شامل شاسی اصلی ـ موتور بنزین 8 اسب بخار ، لوله های آلومینیومی 4 اینچ ـ 12 متری ، سوپاپ ، کمربند ، وزنه،رایزر ، فواره ، نیم طوقه و چرخ کامل و شلنگ رابط تشکیل یافته است که آب پاشها به فاصله 12 متری از هم قرار گرفته است و سوپاپ ها بعد از خاتمه آبیاری شروع به تخلیه آب داخل لوله های آلومینیومی می نمایند .
نکات ایمنی :
بعد از اتمام هر آبیاری ضروری است به مدت 10 دقیقه صبر کنیم تا آب داخل لوله بطور کامل از طریق سوپاپ ها تخلیه شوند تا در زمان حرکت و انتقال دستگاه به دلیل پر بودن لوله ها از آب ، مشکل پیچش لوله حاصل نگردد و نیز برای جلوگیری از حرکت دستگاه توسط باد منطقه ضروری است با استفاده از طناب و میخ دستگاه مهار شده باشد یا اینکه بر روی چرخهای دستگاه کیسه های شنی قرار داده شود تا سیستم در امان باشد .
مزایا و معایب سیستم :
این سیستم مخصوص مزارع متوسط و بزرگ و با قدرت جابه جایی در هر زمان و انجام آبیاری به هر میزان و در هر مدت با حداقل نیروی انسانی مورد نیاز می باشد و لوله های آلومینیومی هم به عنوان محور و هم به عنوان هدایت کننده آب عمل می کند تا آب را به سر آبپاش ها برسانند و از طرفی در زمین های کاملا رسی کارآیی ندارد . چون به دلیل گلی بودن زمین به علت آبیاری در زمان حرکت دستگاه مشکل پیچش لوله ایجاد می گردد .
 
آخرین ویرایش:

afsoon6282

مدیر تالار مهندسی كشاورزی
مدیر تالار
شنایی با روشهای آبیاری تحت فشار

شنایی با روشهای آبیاری تحت فشار

آشنایی با روشهای آبیاری تحت فشار

آبیاری تحت فشار روش جدیدی از آبیاری است که در آن آب با فشار وارد لوله های اصلی و فرعی شده و از سوراخهایی که به آنها قطره چکان ، آب پاش ، آب فشان و یا نازل می گویند ، به صورت قطره یا ذرات ریز خارج می شود وبدین طریق از تلفات آب در عمل انتقال به درون مزرعه جلوگیری و آب به اندازه ای که لازم است به مزرعه و محصول داده می شود . آبیاری تحت فشار به دو روش آبیاری بارانی و قطره ای تقسیم می گردد که راندمان آبیاری در روش بارانی از 32% به 70% و در روش قطره ای به 90% افزایش می یابد .

ویژگیها و مزایا ی آبیاری تحت فشار
1. صرفه جویی در مصرف آب
2. عدم نیاز به تسطیح اراضی
3. توزیع یکنواخت آب در مزرعه
4. افزایش کمی و کیفی محصول
5. سهولت در انجام عملیات زراعی
6. قابل استفاده برای تمام گیاهان
7. کنترل فرسایش خاک و رواناب سطحی


آبیاری تحت فشار روش جدیدی از آبیاری است که در آن آب با فشار وارد لوله های اصلی و فرعی شده و از سوراخهایی که به آنها قطره چکان ، آب پاش ، آب فشان و یا نازل می گویند ، به صورت قطره یا ذرات ریز خارج می شود وبدین طریق از تلفات آب در عمل انتقال به درون مزرعه جلوگیری و آب به اندازه ای که لازم است به مزرعه و محصول داده می شود . آبیاری تحت فشار به دو روش آبیاری بارانی و قطره ای تقسیم می گردد که راندمان آبیاری در روش بارانی از 32% به 70% و در روش قطره ای به 90% افزایش می یابد .


آبیاری بارانی
سیستم آبیاری بارانی روشی است که در آن آب تحت تاثیر فشار ایجاد شده بوسیله موتور پمپ ، وارد لوله های مسیر شده و از طریق آب پاش ها به اطراف پخش می شود که به طور کلی به دو دسته سیستمهای لوله ای یا کلاسیک از قبیل سیستم کلاسیک ثابت و متحرک و سیستمهای مکانیکی نظیر سیستم دوار مرکزی تقسیم می شود .

آبیاری قطره ای
آبیاری قطره ای یکی از روشهای پیشرفته و تکامل یافته آبیاری تحت فشار می باشد که درآن ، آب به صورت قطره قطره توسط قطره چکان به میزان لازم در اختیار درختان و انواع محصولات وجینی قرار می گیرد و فقط منطقه ی اطراف ریشه را خیس می کند ، در واقع در این روش با مصرف حداقل آب ، نیاز آبی گیاه تامین می گردد .




آبیاری قطره ای سوپر دریپ

این نوع سیستم برای زراعت گیاهان زراعی ردیفی مثل سیب زمینی ـ ذرت ـ پنبه و چغندر قند مورد استفاده قرار می گیرد و لوله ها به صورت نوارهایی در روی سطح خاک قرار گرفته و در هر 10 ـ 20 ـ 30 سانتی متری دارای قطره چکان می باشند .


ویژگیها و مزایا ی آبیاری تحت فشار
1. صرفه جویی در مصرف آب
2. عدم نیاز به تسطیح اراضی
3. توزیع یکنواخت آب در مزرعه
4. افزایش کمی و کیفی محصول
5. سهولت در انجام عملیات زراعی
6. قابل استفاده برای تمام گیاهان
7. کنترل فرسایش خاک و رواناب سطحی
8. جلوگیری از سله بستن و حفظ پوکی خاک
9. عدم نیاز به ایجاد نهرهای خاکی درون مزرعه و نهرهای زهکشی
10. امکان انجام آبیاری همراه با کود پاشی و سمپاشی و پخش یکنواخت آنها
11. عدم نیاز به نیروی کارگر زیاد به دلیل ثابت بودن اجزای سیستم
12. وارد نشدن بذر علفهای هرز به مزرعه به دلیل انتقال آب از طریق لوله ها
13. عدم امکان رویش بذر علفهای هرز به دلیل مرطوب شدن فقط بخشی از سطح خاک اطراف ریشه آبیاری قطره ای )
 

mohamadreza!

عضو جدید
آبیاری قطره ای

آبیاری قطره ای

آبیاری قطره‌ای:
آبیاری قطره‌ای عبارتست از روشی که طی آن آب با فشار کم از روزنه یا وسیله‌ای به نام قطره چکان از شبکه خارج و به صورت قطراتی در پای بوته ریخته می‌شود. شبکه‌ای که آب را در سراسر مزرعه توزیع می‌نماید به کمک قطره چکان و با فشار کم در روی زمین پاشیده می‌شود. از مشخصات این روش تحویل آب به گیاه با فشار کم در منطقه ریشه‌ها ، در سطح زمین (در زیر خاک) خواهد بود.

مقدمه
روش آبیاری قطره‌ای سالیان دراز در فرانسه و در کشورهای دیگر برای آبیاری در گلخانه‌ها مورد استفاده بوده است. در ایران این روش در دهه پنجاه ابداع شد و سطوح بزرگی با این روش آبیاری شدند ولی با مرور زمان مزایا و معایب این روش مشخص شد. هزینه‌های زیاد و تکنیک‌های نسبتا پیشرفته این روش و نمکها و مواد جامد معلق در آبهای ایران از معایب آبیاری قطره‌ای بوده و باعث شده که کشاورزان کمتر از این روش آبیاری استفاده کنند ولی این دلیل نیست که روش آبیاری قطره‌ای را مطرود بدانیم و در پی رفع معایب آن باشیم.
تشکیلات آبیاری قطره‌ای
منبع آبی ، موتورپمپ ، سیکلون ، *****شن ، تانک کود ، مرکز کنترل ، *****توری ، لوله اصلی ، لوله آبرسانی ، لوله‌های جانبی یا لوله‌های فرعی ، قطره چکان.
طرز کار شبکه آبیاری قطره‌ای
آب توسط پمپ از منبع آب به داخل شبکه پمپ شده و ضمن عبور از سیکلون ، شن و مواد خارجی خیلی درشت آن ته نشین می‌شود. در ***** بقیه مواد جامد معلق در آب گرفته می‌شود. بخشی از آب وارد تانک کود شده با حل مقداری کود در آب این محلول از انتهای دیگر تانک خارج و مجددا وارد جریان اصلی آب می‌گردد. آب پس از عبور از *****توری وارد لوله‌های توزیع کننده شده و مرکز کنترل این مجموعه را هماهنگ می‌کند. در حال حاضر این روش آبیاری برای محصولات گران قیمت اقتصادی بوده و گیاهان گلخانه‌ای و کلیه گیاهانی که کشت آن زیر پلاستیک صرفه اقتصادی داشته باشد امکان پذیر است. ولی برای غلات ، حبوبات ، گیاهان علوفه‌ای و سایر محصولاتی که قیمت آن پائین است صرف نمی‌کند.
انتخاب قطره چکان
انتخاب قطره چکان مهمترین کاری است که در یک شبکه آبیاری قطره‌ای باید انجام گیرد. انتخاب صحیح باعث می‌شود که هزینه‌های نگهداری به مقدار زیاد کاهش می‌یابد و زیانهای ناشی از مسدود شدن مجرا (هزینه تعویض قطره چکان ، آبیاری نشدن بوته‌هایی که قطره چکان آن بند آمده و در نتیجه کاهش محصول) در بر خواهد داشت.
انواع قطره چکانها
ساده‌ترین قطره چکان لوله‌ای است که در طول آن بفواصل مختلف روزنه‌های بسیار ریزی ایجاد شده و آب از این روزنه‌ها خارج می‌شود.
قطره چکان دکمه‌ای
این قطره چکانها کوچک بوده و دارای دهانه کوچکی به قطر کمتر از یک میلیمتر هستند. با سوراخ کردن لوله‌های آبرسانی فرعی این قطره چکانها در آن سوراخها قرار می‌گیرند. آب از دهانه وروی داخل قطره چکان شده و پس از طی بدنه از دهانه خروجی آن به سطح خاک می‌چکد. از مزایای این قطره چکان ارزانی قیمت آن و سرعت نصب و ساده بودن کار با آنهاست.
قطره چکان با مجرای طولانی
این نوع قطره چکان در مسیر لوله فرعی قرار گرفته و آب از دهانه ورودی وارد قطره چکان شده و پس از طی مسیر مارپیچ طولانی از دهانه خروجی خارج می‌گردد. عیب عمده این قطره چکان احتمال مسدود شدن مسیر در اثر رسوبات نمکی و یا ذرات جامد معلق در آب می‌باشد. این قطره چکان قابل تعمیر نبوده و در اثر انسداد مجرا باید با آب اسید شسته و یا تعویض شود.
قطره چکان صفحه‌ای
‌این قطره چکان از چند صفحه منطبق بر هم تشکیل شده بطوریکه هر صفحه دارای دیواره عرضی عمودی بر صفحات است. آب در مسیر خود ‌این دیواره‌های عرضی را دور زده و از سوراخ انتهایی به صورت قطره خارج می‌شود. مجموعه این صفحات روی هم قرار گرفته و به قطره چکان شکل صندوقی کوچکی می‌دهد.
قطره چکان چند دهانه‌ای
برای آبیاری درختان در باغهای میوه اجبارا از قطره چکانهایی که با فشار زیادتر و با چند دهانه خروجی آب را به پای درخت برسانند استفاده می‌شود. به هر یک از دهانه‌ها لوله باریکی وصل شده و آب را تا فاصله چند متری منتقل می‌نماید. بدین ترتیب با یک یا دو قطره چکان می‌توان نسبت به آبیاری یک درخت اقدام نمود. تعداد این خروجی‌ها از 5-1 متغیر است.
تجمع نمک در آبیار ی قطره‌ای
آب آبیاری دارای مقداری نمک محلول است که ممکن است موجب مسدود شدن مجرای قطره چکانها شود. بعضی وقتها هم این نمکها همراه آب آبیاری وارد منطقه ریشه‌ها شده و زیان فراوانی به گیاه وارد می‌سازد. برای شست و شوی این نمکها به دو روش عمل می‌کنند:

• در زمستان از آب رودخانه‌ها و یا جریانهای سطحی حاصله از بارندگی یا آبهای اضافی موجود در منطقه برای شست و شوی نمکهای فوق استفاده می‌شود.
• هر دو سال یکبار زمینهای آبیاری قطره‌ای را با روش کرتی کشت و آبیاری می‌کنند.

منبع:ake.blogfa.com

 

parandi2

کاربر حرفه ای
کاربر ممتاز
اینم عکس
http://www.www.www.iran-eng.ir/attachment.php?attachmentid=56145&d=1307533297
 

پیوست ها

  • 626px-Crops_Kansas_AST_20010624.jpg
    626px-Crops_Kansas_AST_20010624.jpg
    90 کیلوبایت · بازدیدها: 0

yazdanpak

عضو جدید
البته روشهاي مدرن با اين وضعيت فرهنگي كشاورزان ايران جواب نمي دهد فعلا فقط سيستم پر هزينه كلاسيك آبپاش متحرك - ديگر كشورها با نفت چه توليد مي كنند ولي ما باش لوله پلي اتيلن توليد مي كنيم وبعد دفنش مي كنيم براي آبياري باراني با راندمان حداكثر 50 درصد و كشاورزي مي كنيم كه خدا وكيلي به صرفه نيست بالاخره يك روز منابع آب تمام خواهد شد . فعلا منابع آب دست كشاورزان است كه نه سود براي خودشان دارد و نه براي مملكت .فقط بيكار نيستند.
 

رامین قاسم نتاج

اخراجی موقت
آبياري تحت فشار...

آبياري تحت فشار...


شناخت و کاربرد سیستم های مختلف آبیاری تحت فشار


مقدمه
با توجه به اینکه کشور ایران در مناطق خشک و نیمه خشک کره خاکی قرار گرفته است همیشه با مشکل کم آبی و بحران آب روبروست که در این راستا دو مشکل اساسی وجود دارد . 1 ) بارندگی کم و تبخیر و تعرق بالا 2 ) پایین بودن راندمان آبیاری حدود 38 % ، خاکی بودن مسیر انتقال آب ، ناهموار بودن داخل مزرعه ، نبودن زهکشهای سطحی و زیر زمینی از طرفی نظر به افزایش روزافزون جمعیت کشور و تامین امنیت غذایی باید سعی نمائیم تا از آبیاری سنتی فاصله گرفته و به آبیاری مدرن و مکانیزه روی آوریم تا بتوانیم راندمان آبیاری را افزایش و تولید را بالا ببریم و سطح زندگی و درآمد جوامع روستایی را ارتقاء بدهیم . برای این منظور باید از سیستم مدرن و مکانیزه یا همان روش آبیاری تحت فشار استفاده نمود .



آبیاری تحت فشار روشی از آبیاری است که در آن آب در مجاری بسته که شامل لوله های اصلی و فرعی می باشد با فشار جریان می یابد و از سوراخهایی که به آنها قطره چکان ، آبپاش ، آبفشان و یا نازل گفته می شود به صورت قطره یا ذرات ریز خارج می گردد و بدین طریق از تلفات آب در مسیر انتقال و در داخل مزرعه جلوگیری شده و آب به اندازه ای که لازم است به مزرعه و محصول داده می شود .
ويژگيها و مزاياي آبياري تحت فشار
آبیاری تحت فشار شامل آبیاری بارانی و قطره ای می باشد و اهدافی که در این روش مدنظر است به شرح ذیل می باشد :
ـ افزایش راندمان آبیاری به میزان 70 % در روش بارانی و به میزان 90 % در روش قطره ای و تقلیل میزان آب مصرفی در مقایسه با آبیاری سطحی .
ـ عدم تشکیل رواناب سطحی و جلوگیری از فرسایش خاک
ـ تنظیم میزان آب مورد نیاز برای انواع خاک ها و کشت ها در فصول مختلف زراعی .
ـ تهویه مناسب خاک و یکنواختی پخش آب در سطح مزرعه و عدم نیاز به زهکشی مزرعه
ـ افزایش محصول در واحد سطح در مقایسه با آبیاری سنتی
ـ عدم نیاز به تسطیح اراضی در این روش
ـ جلوگیری از سله بستن و حفظ پوکی خاک
ـ عدم نیاز به ایجاد نهرهای خاکی درون مزرعه و نهرهای زهکشی و استفاده بهینه از کل زمین مزروعی
ـ قابل استفاده برای تمام گیاهان



ـ امکان انجام آبیاری همراه با کودپاشی و سمپاشی و پخش یکنواخت آنها
ـ وارد نشدن بذر علفهای هرز به مزرعه به دلیل انتقال آب از طریق لوله ها
ـ سهولت در انجام عملیات زراعی
ـ تبخیر سطحی در آبیاری قطره ای به حداقل می رسد و­از خارج شدن آب از محوطه ریشه جلوگیری می ـ گردد .
ـ عدم امکان رویش بذر علفهای هرز به دلیل مرطوب شدن فقط بخشی از سطح خاک اطراف ریشه گیاه اصلی ( آبیاری قطره ای )
ـ افزایش کیفی و کمی محصول
ـ عدم نیاز به نیروی کارگر زیاد بدلیل ثابت بودن اجزای سیستم



آبياري باراني و انواع آن
سیستم آبیاری بارانی روشی است که در آن آب تحت تاثیر فشار ایجاد شده به وسیله موتور پمپ ، وارد لوله های مسیر شده و از طریق آب پاشها به اطراف پخش می شود و انواع آن عبارتند از : 1 ) کلاسیک 2 ) ویل مو ( غلطان ) 3 ) قرقره ای 4 ) دوارمرکزی ( سنتر پیوت ) 5 ) لینیر ( سیستم بارانی خطی )
آبیاری بارانی به روش کلاسیک
کلاسیک ثابت :
در این روش آبیاری پمپ و لوله های اصلی و فرعی و بال های آبیاری و آب پاشها ( کلیه اجزاء سیستم ) ثابت می باشند . در این سیستم ، به تعداد کافی بال آبیاری وجود دارد و نیازی به جابجایی بالهای آبیاری در فصل زراعی نمی باشد و با توجه به شرایط باد منطقه فواصل آبپاش را طوری تنظیم می کنند که همپوشانی کاملی ایجاد گردد . در سیستم های ثابت ممکن است بالهای آبیاری در زیر زمین کار گذاشته شده و همیشه ثابت باشند یا اینکه این بالها در ابتدای فصل رشد در روی زمینی چیده شده و در انتهای فصل رشد جمع شوند که به نوع اول سیستم های ثابت دائمی و به نوع دوم سیستم های فصلی گفته می شود. انتخاب هر یک از این دو نوع سیستم بستگی به نوع گیاه دارد .



کلاسیک ثابت با آبپاش متحرک :
در این روش بالهای آبیاری ثابت ولی آب پاش ها متحرک می باشند . برای کاهش هزینه در این سیستم از آب پاشهای بزرگ استفاده می شود که به طور قابل ملاحظه ای از تعداد بالهای آبیاری بارانی ثابت و از لحاظ بهره برداری راحتتر و کم هزینه تر از بقیه سیستم ها با جابهـ جایی متناوب می باشند . از لحاظ عمر مفید تجهیزات و لوله های سیستم نیز بسیار مناسب و در صورتی که لوله ها در زیر زمین کار گذاشته شده باشند از لحاظ خطر سرقت نیز دارای ضریب اطمینان بالایی خواهند بود . علاوه بر این بدلیل فراهم بودن امکان نصب پایه های بلند برای آبپاش ها ، امکان آبیاری گیاهان پا بلند نیز وجود دارد . در مجموع سیستم های آبیاری بارانی با آبپاش متحرک به دلیل ویژگی ها و مزایای فوق الذکر از استقبال قابل توجهی در بین کشاورزان برخوردار گشته و گسترش بیشتری در سالهای اخیر داشته است .



آبیاری به طریقه سیستم موتوری چرخدار یا ویل مو
ویل مو دستگاهی است که بر روی چرخهای آلومینیومی که از دو نیم طوقه تشکیل یافته و با استفاده از موتور بنزینی 8 اسب بخار در زمینی که شکل منظم داشته و با آبگیری از شیرهای هیدرانت توسط شلنگ برزنتی زمین را آبیاری می کند و برای زراعت های چغندر قند ، گندم ، سیب زمینی ، پنبه، سویا و ... مناسب میباشد .
مشخصات فنی دستگاه :
شامل شاسی اصلی ـ موتور بنزین 8 اسب بخار ، لوله های آلومینیومی 4 اینچ ـ 12 متری ، سوپاپ ، کمربند ، وزنه،رایزر ، فواره ، نیم طوقه و چرخ کامل و شلنگ رابط تشکیل یافته است که آب پاشها به فاصله 12 متری از هم قرار گرفته است و سوپاپ ها بعد از خاتمه آبیاری شروع به تخلیه آب داخل لوله های آلومینیومی می نمایند .
نکات ایمنی :
بعد از اتمام هر آبیاری ضروری است به مدت 10 دقیقه صبر کنیم تا آب داخل لوله بطور کامل از طریق سوپاپ ها تخلیه شوند تا در زمان حرکت و انتقال دستگاه به دلیل پر بودن لوله ها از آب ، مشکل پیچش لوله حاصل نگردد و نیز برای جلوگیری از حرکت دستگاه توسط باد منطقه ضروری است با استفاده از طناب و میخ دستگاه مهار شده باشد یا اینکه بر روی چرخهای دستگاه کیسه های شنی قرار داده شود تا سیستم در امان باشد .
مزایا و معایب سیستم :
این سیستم مخصوص مزارع متوسط و بزرگ و با قدرت جابه جایی در هر زمان و انجام آبیاری به هر میزان و در هر مدت با حداقل نیروی انسانی مورد نیاز می باشد و لوله های آلومینیومی هم به عنوان محور و هم به عنوان هدایت کننده آب عمل می کند تا آب را به سر آبپاش ها برسانند و از طرفی در زمین های کاملا رسی کارآیی ندارد . چون به دلیل گلی بودن زمین به علت آبیاری در زمان حرکت دستگاه مشکل پیچش لوله ایجاد می گردد .



سیستم شاتگان یا قرقره ای
سیستمی است که مزرعه را به صورت نوار آبیاری می کند و نحوه کار طوری است که ارابه که در بالای آن گان ( آبپاش یا فواره ) نصب گردیده است بعد از استقرار دستگاه در ابتدای نوار ، توسط تراکتور به انتهای نوار حمل می شود. بعد از روشن شدن سیستم ، آبپاش شروع به حرکت می کند و آبپاشی انجام می ­گیرد، ضمن آبیاری نواری ، ارابه خود به خود به طرف ابتدای نوار حرکت می کند تا آبیاری نوار به پایان می رسد. کار آبیاری به همین منوال تا انتهای مزرعه ادامه می یابد تا دور آبیاری کامل شود و محل آبگیری از شیرهای هیدرانت که در روی خط اصلی نصب گردیده اند تحقق می یابد .
نکات ایمنی :
1 ـ مقررات و اصول ایمنی و سلامتی در هنگام کار رعایت گردد و شلنگ ها و اتصالات فشار قوی را محفوظ داشته و ایمنی آن را مد نظر داشته باشید .
2 ـ زنجیره های ایمنی محافظ شافت پی تی او را به یک نقطه ثابت وصل کنید و از آبپاش در حال کار فاصله بگیرید .
3 ـ ماشین برای انجام هر گونه تنظیم و یا تعمیر متوقف گردد و به منظور راه اندازی یا حمل و نقل ماشین ، تنه اصلی بایستی به وسیله پین قفل ایمنی ثابت و محکم گردد .
4 ـ شیرها و دریچه های تحت فشار به آرامی باز شوند و هرگز از سرعت مجاز حداکثر 10 کیلومتر در ساعت تجاوز نگردد .
محاسن و معایب دستگاه :
1 ـ آبگیری از شیرهای هیدرانت یا از کانال به راحتی انجام گرفته و برای آبیاری تکمیلی مناسب می باشد .
2 ـ به دلیل سنگینی دستگاه وجود تراکتور برای حمل دستگاه و ارابه فواره دار ضروری بوده و برای کار آن در مزرعه وجود جاده دسترسی الزامی است و در زمانی که شدت وزش باد شدید است نبایستی عمل آبیاری را انجام داد .



دستگاه آبیاری بارانی دوار مرکزی ( سنتر پیوت )
سیستم دوار مرکزی نوعی دیگر از آبیاری بارانی است که نام خارجی آن سنتر پیوت می باشد که به صورت اسپری و یا اسپیرینکر عمل آبپاشی را انجام می دهد و به صورت عقربه ساعت حرکت می نماید و زمین زراعی را به صورت دایره ای آبیاری می کند .
مشخصات فنی دستگاه :
تعداد دهانه در انواع مختلف : 8 ـ7ـ 6 و 5 عدد
طول هر دهانه :
حدودا 5/52 متر
طول کل دور دستگاههای مختلف سنتر پیوت :
432 ، 5/379 ، 327 و 5/274 متر به شعاع آبیاری 435 ، 382 ، 330 و 5/277 متر
قطر لوله :
( اینچ ) ـ قدرت الکتروموتورهای نصب شده در چرخها 5/1 کیلومتر
ولتاژ دستگاه :
380 ولت و حداقل زمان چرخش یک دور دستگاه 24 ـ 21 ـ 18 و 15 ساعت بوده و عمق متوسط بارش در یک دور 88/9 میلی متر است و هم چنین دستگاه شامل سیستم دکل مرکزی ، خرپاها و میل های کششی ، تابلوی برق دهانه و کابل برق و سیستم دکل چرخ می باشد .



نکات ایمنی :
1 ـ بایستی یک نفر اپراتور برای کار دقیق دستگاه مشخص گردد تا راه اندازی دستگاه را عهده دار باشد .
2 ـ بایستی ایستگاه پمپاژ دقیقا از نظر فشار کارکرد کنترل شود چون اگر فشار از حد مجاز ( 5/1 ) بار پایین بیاید دستگاه خاموش خواهد شد .
3 ـ جهت کار مناسب دستگاه بایستی تابلوی برق و متعلقات مربوطه به آن دقیقا بررسی و بطور منظم از آنها استفاده شود .
4 ـ مواظب باشیم که قسمت ایمنی دستگاه همیشه سالم باشد چون اگر به هر دلیل دهانه ای از حالت خطی خارج شود قسمت ایمنی عمل خواهد کرد و دستگاه خاموش خواهد شد .
5 ـ از لامپهای سیگنال روی دستگاه که 3 تا از آنها نشان دهنده وجود برق و 7 تای بقیه مربوط به مدار زمان هستند خوب مواظبت کنیم .
6 ـ بایستی کلیه قسمتهای دستگاه بعد از آبیاری دقیقا کنترل و بررسی شوند .
7 ـ در فصل زمستان بایستی کلیه جزئیات دستگاه که پر قیمت و سبک هستند پوشانده شوند تا در امان باشند .



محاسن و معایب دستگاه :
1 ـ در سطوح وسیع کارآئی بالائی دارد ، راندمان آبیاری را بالا می برد و باعث توزیع یکنواخت آب می گردد .
2 ـ قابل استفاده برای انواع کشت هاست و در مصرف انرژی و نیروی انسانی با صرفه تر است .
3 ـ دستگاه پیچیده است بنابراین برای راه اندازی ، حفظ و نگهداری آن حضور شخصی که فنی و کاردان بوده و به کلیه جزئیات دستگاه وارد ضروری است .
4 ـ قیمت دستگاه بالاست و فقط در تعاونی ها و کشت و صنعت ها و در طرح های خیلی بزرگ قابل نصب است .
دستگاه آبیاری بارانی لینیر ( خطی ) :
دستگاهی است که شباهت زیادی به سنترپیوت داشته با این تفاوت که زمین زراعی را بطور خطی آبیاری می کند و محل آبگیری از کانال می باشد .
مشخصات فنی ، نکات ایمنی و معایب و محاسن دستگاه تقریبا شبیه دستگاه سنترپیوت می باشد .



هیدروفلوم ( لوله های آبیاری دریچه دار )
هیدروفلوم لوله بدون درزی است که بسادگی روی زمین قرار گرفته و به هر منبع آب اعم از حوضچه سر چاه و یا کانال های آب و غیره وصل شده و نیاز به فشار کاری بسیار کم دارد و در سخت ترین شرایط آب و هوائی و بادهای تندکارائی خود را به اثبات رسانده است .
مزایای استفاده از هیدروفلوم :
ـ نصب و راه اندازی سریع و آسان در زمانی کمتر از نصف روز بوده و نیازی به حفر و نگهداری نهر و جوی نیست .
ـ با انعطاف پذیری بیشتر قابل نصب در هر مزرعه بوده و با استفاده از آن بلافاصله امکان آبیاری فراهم می گردد .
ـ با توجه به مقاومت عالی هیدروفلوم در مقابل عوامل شیمیایی کلیه مواد شیمیایی و کودهای محلول در این روش آبیاری قابل استفاده است .
ـ نیازی به خرید سیفون ، هواگیری و نصب و جا به جایی سیفونها نیست و هزینه های آن قابل صرفه جویی است .
ـ نیازی به نصب آبگیرها در طول نهر آبیاری به واسطه تغییرات اندک شیب نیست .
ـ 50 % در مصرف آب صرفه جویی شده و کارگر مورد نیاز آبیاری به يك سوم تقليل می یابد .
ـ در مقایسه با سایر روشها هزینه سرمایه گذاری يك دهم تا يك دوازدهم می باشد .
ـ کمترین سرمایه گذاری در مقایسه با سایر روشها ی مدرن آبیاری به میزان یک دهم تا یک دوازدهم سیستم های موجود
ـ عدم نیاز به مصرف انرژی و استفاده از موتور و پمپ در دور آبیاری و در نتیجه حداقل هزینه تعمیر و نگهداری و عدم نیاز به پرسنل متخصص در مزرعه
ـ برای آبیاری انواع کشتهای ردیفی و کرتی از قبیل چغندر ، گوجه فرنگی ، ذرت ، یونجه و برنج مورد استفاده قرار می گیرد .
ـ سهولت نصب و جمع آوری و استفاده مجدد از آن امکان پذیر بوده و برای انتقال بدون اتلاف آب از یک نقطه به نقطه دیگر به کار می رود .
ـ از رشد و گسترش و انتقال بذر علف های هرز در مسیر لوله و نیز از شستشوی خاک جلوگیری می شود .



آبیاری قطره ای :
آبیاری قطره ای یکی از روش های پیشرفته و تکامل یافته آبیاری تحت فشار است که در آن آب به صورت قطره توسط قطره چکان به میزان لازم در اختیار درختان و انواع محصولات وجینی قرار می گیرد و فقط منطقه اطراف ریشه را خیس می کند و در واقع با مصرف حداقل آب ، نیاز آبی گیاه تامین می گردد . یعنی رساندن آب به گیاهان به مقدار کم و دفعات زیاد .
مشخصات فنی سیستم :
قسمت اصلی کنترل ـ لوله های اصلی آبرسان ـ لوله های آبده ـ قطره چکان ها
قسمت اصلی کنترل شامل قسمت های زیر می باشد : الف ـ هیدروسیکلون ، ب ـ ***** شن ، ج ـ مرکز کنترل ، د ـ تانک کود ، À ـ ***** توری
در سیستم آبیاری قطره ای آب از مرکز کنترل وارد لوله های آبرسان شده و سپس از طریق لوله های فرعی به قطره چکانها رسیده و از آنجا به صورت قطره به زمین می ریزد و مرکز کنترل ، *****های مختلف برای گرفتن شن ، جلبکها و ذرات معلق در آب وجود دارد .
محاسن و معایب سیستم :
ـ تمامی مزایای سیستم در صفحه یک آورده شده است .
ـ گرفتگی قطره چکان به دلیل املاح موجود در آب وجود دارد .



آبیاری قطره ای سوپر دریپ
در این نوع سیستم لوله ها به صورت نوارهایی در روی سطح خاک قرار می گیرند . در هر 10 ـ 20 ـ 30 سانتیمتری دارای قطره چکان می باشند این نوارها برای کشت های ردیفی ، انواع سبزیجات ، توت فرنگی ، موز ، ذرت ، نیشکر ، گیاهان علوفه ای ، گیاهان گلخانه ای ، هندوانه ، خربزه ، خیار ، گوجه فرنگی ، کاهو ، کلم ، سیب زمینی ، فلفل ، هویج ، پیاز ، چغندر قند ، پنبه ، گل آفتابگردان ، تاکستان انگور و نهالستان ها مناسب می باشد .
مزایای آبیاری قطره ای سوپر دریپ :
ـ فضای انبارداری و سهولت نگهداری در بین فصول رشد محصول حداقل بوده و سبک با قابلیت حمل آسان می باشد .
ـ اتصالات آن به صورت قطعات ساده و استاندارد موجود است و روش کارگذاری آن به صورت دستی و ماشینی بسیار ساده است .
ـ باعث صرفه جویی در آب ، نیروی انسانی و کود شده و کیفیت محصول را افزایش داده و همچنین هزینه آن بسیار کم است .
ـ جنس پلاستیکی مخصوص آن از چسبیدن جلبک ها و رسوبات معدنی جلوگیری می کند .
در مقابل گرما و اشعه ماوراءبنفش ، کلیه کودهای شیمیایی ، سموم ، دفع آفات و اسپری های کشاورزی مقاوم است .
ـ قابلیت نصب روی خاک ، زیر خاک و یا حتی معلق بوده و یکنواختی آبدهی آن تا 2/99 درصد نیز می رسد .
ـ قطره چکانها از اجزا لوله بوده و در نتیجه امکان جدا شدن آنها از سیستم مرتفع گردیده .
ـ قوی و بادوام بوده و تحت تاثیر باد قرار نگرفته و قابل استفاده تا 3 سال زراعی می باشد .
ـ قرقره های استاندارد به طول 1000 تا 2000 متر می باشد .



محدودیت های آبیاری تحت فشار
1 ـ سرمایه گذاری اولیه آن بیشتر است .
2 ـ برای راه اندازی سیستم استفاده از برق ، گازوئیل و بنزین ضروری است .
3 ـ اگر آب به صورت حق آبه باشد احداث استخر جهت ذخیره آب الزامی است .
4 ـ در زمان وجود باد در منطقه نبایستی از سیستم استفاده کرد .
5 ـ زمانی که آب خیلی شور باشد نبایستی از آبیاری تحت فشار استفاده کرد .
خلاصه :
1 ـ کشاورزان عزیز قبل از استفاده از روشهای ذکر شده باید از سیستم های اجرا شده در مناطق مختلف استان و یا استانهای همجوار بازدید و اطلاعات کامل را جمع آوری و آموزش های لازم را طی نمایند تا در زمان بهره برداری و نگهداری با مشکل مواجه نگردند و در این ارتباط با مراجعه به سازمان جهاد کشاورزی و با هم فکری کارشناسان و مروجین آگاهانه عمل نمایند .
2 ـ در زمانی که شرایط جوی مناسب آبیاری نباشد ( باد شدید و گرمای زیاد ) بایستی آبیاری را تعطیل و به زمان دیگری موکول نمود .
3 ـ کشاورزان صاحب اراضی کوچک بایستی اراضی خود را یکپارچه و اقدام به تشکیل تعاونی نمایند تا بتوانند از این سیستم به نحو احسن استفاده نمایند .
4 ـ با توجه به کمبودآب در کشور به دلیل واقع شدن در منطقه خشک و نیمه خشک ، کشاورزان با استفاده از این روشها در میزان مصرف آب صرفه جویی نمایند و با مدیریت صحیح بتوانند گام موثری در جهت رسیدن به خود کفائی کشاورزی بر دارند .




زیر نظر شورای نویسندگان مدیریت ترویج و مشارکت مردمی
ناشر : حوزه ترویج و نظام بهره برداری
تدوین و گردآوری : احمد سیدی ـ فینا مددزاده
ویراستار : بهروز آقازاده ـ پرستو باغبان شاکر
طراحی ، چاپ و صحافی : شمس ایران
تاریخ انتشار : فروردین 1385
 

رامین قاسم نتاج

اخراجی موقت

:مديريت و استفاده بهينه از انرژي در سيستم آبياري تحت فشار
بطور كلي در طراحي بسياري از پروژه ها و خصوصاً سيستم هاي انرژي بر، در زمان طراحي ، خريد و تأمين تجهيزات و اجرا و بهره برداري از روش هايي علمي نظير اصول مهندسي ارزش و ايزو ، پايش وكنترل مي گردند. كه اين امر در راستاي مديريت و بهره برداري بهينه در راستاي كاهش هزينه هاي مصرفي از جمله انرزي مي باشد. در سيتم هاي آبياري تحت فشار غالبا از انرژي برق و تجهيزات برقي و سيستم هاي پشتيبان رزرو استفاده مي گردد. كه بر حسب وضعيت سيستم ، درصد دستگاهاي تأمين كننده انرژي متغير است. اما ماهيت امر در جهت كنترل و كاهش مصرف انرزي و شناخت آن در تمام سيستم ها يكسان است. يك پروژه آبياري در كشور ما غالباً در مدت 6 تا 8 ماه از سال با دبي مورد نياز بالا به مدت 20 تا 22 ساعت در طول شبانه روز مورد استفاده قرار مي گيرد.


رسيدن به مصرف بهينه و كاهش مصرف انرژي از روشهاي زير امكان پذير است:
1. مصرف بهينه با انتخاب گزينه مناسب در طراحي خطوط لوله و سيستم پمپاژ
2. مصرف بهينه با انتخاب گزينه مناسب در آرايش خطوط انتقال و سيستم تجهيزات
3. مصرف بهينه با انتخاب پمپ وتجهيزات برقي با كيفيت مناسب واستاندارد
4. مصرف بهينه با استفاده از دستگاههاي soft starter وكنترل دور موتور به نسبت مصرف دبي (انرژي)
5. كنترل مصرف انرژي وسالم بودن موتور وخطوط انتقال از طريق راندمان كاركرد دستگاه و استاندارد عملكرد
6. برنامه ريزي براي سيكل مصرف انرژي سيستم جهت فاصله گذاري بين پيك مصرف سيستم با پيك مصرف در شبكه برق منطقه ، به منظور عدم پرداخت پول بيشتر و كاهش ريسك افت ولتاژ و قطع شدن برق
7. برنامه ريزي و مصرف بهينه با انجام تله متري و نصب تجهيزات كنترلي و جلوگيري از نشت
8. مصرف بهينه با كنترل دستگاهاي انرژي بر به روش تعميرات و نگهداري پيشگيرانه PM
9. پيگيري و اجراي اين اصول با تخصيص دادن بخش مخصوص انرژي در مطالعات پروژه ها ميسر مي گردد.
هم اكنون ميزان مصرف انرژي در ايران حدود 5.4 برابر بيش از مصرف جهاني است.


نگرش به افزايش راندمان وكاهش انرژي:
طراح سيستم آبياري تحت فشار با شرايط مختلف روبروست، چون عوامل مؤثر بر تابع توليد نسبت به آب بسيار زياد است.
حداقل11 عامل در اين نقش اساسي دارندکه عبارتند از:
1- مقدار آبياري
2- دور آبياري
3- زمان آبياري در ارتباط با رشد گياه
4- بافت خاك
5- حاصلخيزي خاك
6-كيفيت آب
7-روش آبياري
8- يكنواختي توزيع آب
9- تراكم بوته هاي گياه
10- آب و هوا حفاظت گياه
11- زمان كاشت و برداشت


معيارهاي طراحي و عوامل آب و خاك و گياه:
اصولا مهمترين آنها از جمله آب و افزايش محصول ، آب و تبخير و تعرق ، آب و نوع محصول ، آب و زمان كم آبياري عواملي هستند كه طراح علاوه بر پيش بيني تغييرات دبي مورد نياز سيستم ، با بررسي گزينه هاي مختلف ، نسبت به انتخاب گزينه مناسب خصوصاً با نگرش، مينمايز انرژي مصرفي وهزينه هاي طول عمر بايد انجام شود.


طراحي وعوامل فيزيكي و تأسيسات:
اصولا سيستم ها براي ماكزيمم دبي مورد نياز طراحي مي گردند ، اما اغلب بخاطر شرايط بهره برداري و نياز سيستم از حداكثر ظرفيت سيستم استفاده نمي گردد . لذا بنا بر اصل بهره وري و لزوم استفاه بهينه از سيستم و كاهش مصرف انرژي ، لازم است طراح ، ضمن اشراف كامل بر شرايط بهره برداري ، با انتخاب تجهيزات و لوازم مناسب باچيدمان مهندسي و ارايه الگوريتم و دستورالعمل و شرايط بهره برداري ، افزايش بهره وري سيستم را تضمين و ترسيم نمايد.


راندمان آبياري:
معمولاً در محاسبات از راندمان كلي استفاده مي گردد . اين راندمان در برگيرنده راندمان ذخيره مخزن ، راندمان انتقال و راندمان كاربرد آب (مصرف) است كه راندمان آخر با پارامترهاي يكنواختي و كفايت آبياري در مزرعه كنترل شده و محاسبه مي گردد. بنابراين طراح بايد تجهيزات لازم براي كنترل و پايش هر يك از اين راندمان ها را پيش بيني و منظور نمايد .


موتورهاي الكتريكي ، پمپ
موتورهاي الكتريكي و الكتروپمپ مناسب و استاندارد ، در راستاي صرفه جويي انرژي مي تواند با استفاده از تجهيزات بهتر ؛ عايق بندي مطلوب ، افزايش راندمان ، بازيابي تلفات و اعمال مديريت انرژي به منظور درك سيستم هاي موجود و طريقه استفاده از آنها صورت گيرد .آمار منتشر شده از سوي وزارت نيرو در سال 1373 نشان مي دهد 5/38% از كل انرژي الكتريكي مصرف شده در ايران توسط موتورهاي الكتريكي بوده است .

مصرف انرژي در موتورهاي الكتريكي:
در بسياري از كاربردهاي صنعتي بازدهي موتورها بسيار پايين تر از مقدار حداكثر دارند . مثلاً توان اندازه گيري شده يك موتور القايي سه فاز تنها 28% توان نامي بوده است . پايين بودن توان خروجي تا اين حد ، تأثيرات منفي قابل توجهي بر بازدهي و ضريب توان موتور خواهد داشت . بنابراين كاهش مصرف انرژي به طريقه هاي زير امكان پذير مي گردد .
تطابق موتور با بار ، اسستفاده از موتورهاي با راندمان بالا به جاي سيم پيچي كردن موتورهاي سوخته و استفاده مجدد ، قيمت موتورهاي با راندمان بالا بيشتر از موتورهاي استاندارد است.


ولي در اكثر كاربردها استفاده از آنها كاملاً اقتصادي است مخصوصاً در كاربردهايي كه، مدت زمان روشن بودن موتور بيش از 2000 ساعت در سال باشد و گشتاور بار نسبتا ثابت بوده وموتور به درستي با بار منطبق باشد.
بايد بدانيم كه هزينه انرژي مصرفي يك الكتروموتور در طول عمر مفيد آن 10 تا 20 برابر قيمت موتور است .
مديريت بهينه سازي انرژي،نقش كنترل كننده هاي دور موتور و راه اندازهاي نرم
- راه اندازهاي نرم موتور
استارت موتورهاي القايي به روش كاهش ولتاژ (سافت استارتر) معمولا براي كاهش جريان استارت در موتورهاي سه فاز مورد استفاده قرار مي گيرد . اين روش علاوه بر كاهش جريان الكتريكي باعث كاهش شوك هاي مكانيكي نيز مي گردد . استارت موتورهاي القايي با ولتاژ كامل ، جريانات هجومي برابر جريان روتور قفل شده كه معمولا پنج تا ده برابر جريان بار كامل است ايجاد مي كند جريان روتور قفل شده در يك موتور بستگي به طراحي آن داشته و معمولاً داراي مقداري حدود 6 برابر بار كامل مي باشد.
با استارت كردن دستگاه سافت استارتر ، ولتاژي كه از قبل تنظيم شده ، توليد گشتاور اوليه مي كند و به تدريج افزايش مي يابد تا ولتاژ خط به موتور اعمال گردد . و در صورت لزوم با فعال كردن حالت توقف نرم ميتوان دور موتور را با شيب قابل تنظيم كاهش داده و موتور را متوقف كرد . گشتاور استارت مورد نياز ماشين ها و بارهاي موتو مختلف است برخي كاربردها با 10% و برخي با 200% به گشتاور نامي به سرعت كامل ميرسند.

مزيت هاي اين نرم افزار شامل :
- حذف مشكلات مكانيكي با كاهش گشتاور استارت واستوپ
- جلوگيري از ضربه قوچي در سيستم هيدروليك
- كليه حفاظت هاي لازم براي الكترو موتور در اين سيستم موجود است
- كاهش جريان راه انداز براي جلوگيري از وارد شدن تنش به شبكه برق
- كنترل كننده هاي دور موتور
براساس تكنولوژي مدولار ساخته مي شوند.آنها بطور خود كار جريان مغناطيسي موجود در موتور را در سطح بهينه نگه مي دارند. سيستم نرم افزاري درايوهاي جديد از دو لايه تشكيل شده است . لايه نخست نرم افزار سيستم ولايه دوم براي توسعه نرم افزارهاي كاربردي كاربراست . به نحوي كه در كاربردهاي زيادي نقش يك plc را بازي كند ، از جمله آن ، صدها برنامه كاربردي صنعتي و موارد زير است:
- حفاظت كامل موتور در مقابل اضافه جريان و نوسانات ولتاژ
- انعطاف پذيري در كنترل پروسه
- سازگاري با نيازهاي كاربردي موتور
تغيير دبي مورد نياز براي اكثر پروژه هاي آبياري و آب آشاميدني در طول دوره طرح ، اجتناب ناپذير است ، لذا براي تأمين دبي با انعطاف مورد نياز ؛ طراحان يا مهندسين مشاور مبادرت به انتخاب موتور پمپ با قدرت هاي متغير با نصب موازي و تركيب كار همزمان و غير همزمان نموده و يا با استفاده از درايو مصرف انرژي را كنترل و گزينه منتخب ، خود را توجيه مي نمايند .


پيك مصرف ، تعرفه هاي برق و ضريب توان در ايستگاهاي پمپاژ
اصلاح ضريب توان در ايستگاهاي پمپاژ : توان مصرفي بارهاي الكتريكي ، بستگي به ضريب توان آنها دارد.
مصرف كننده هاي الكتريكي با مقاومت اسمي و مقاومت سلفي علاوه بر داشتن توان حقيقي p ، داراي توان راكتيو q نيز مي باشند كه با جمع برداري دو توان توان قدرت ظاهري s بدست مي آيد. قدرت راكتيو (بارهاي داراي ضريب قدرت كوچك ) با اينكه جريان مي گيرند و ظرفيت مولدها ، ترانسفورماتورها و خطوط توزيع را اشغال مي كنند ، حداكثر توان ممكنه را جذب نمي كنند و بهاي برق مصرفي آنها نيز كم خواهد بود .


تله متري:
شي مناسب روبراي نظارت دقيق و بهره بر داري هوشمند و بهره ور جهت كاهش هزينه ها در سيستم تامين و توزيع آب ، مطالعه و اجراي سيستم تله متري در پروژه ها مي باشد .
سيستم تله متري مي تواند بصورت ساده از نصب آنتن گيرنده و فرستنده روي مخزن ذخيره ، و يك آنتن گيرنده و فرستنده در موتورخانه ، شروع و چند ارتفاع مورد نظر طراح را در مخزن كنترل و جهت جلوگيري ازسرريز آب فرمان خاموشي و درسطح كنترلي ديگر فرمان روشن شدن را به پمپ ارسال نمايد.امروزه اين سيستم با قيمت مناسبي با برد هاي معمولي با اطمينان مورد بهره برداري قرار ميگيرد.فرمان ارسالي به پمپ مي تواند از طريق كنترل رطوبت مزرعه ويا سطح برگ گياه انجام گيرد.


نگهداري و تعميرات پيشگيرانه:
به منظور بهينه كردن عملكرد دستگاه ها و وسايل وتجهيزات جهت دست يابي به حد اكثر بازدهي ، كاهش فرسايش و خرابي آنها ، نسبت به استقرار و اجراي نگهداري و تعميرات پيشگيرانه اقدام مي نمايند . ميانگين هزينه هاي نگهداري و تعميرات در كشورهاي پيشرفته پيشگيرانه (PM) قادر است به ميزان30 درصد هزينه ها را نسبت به تعميرات عكس العملي كاهش دهد .
PM عباتست از بازرسي هاي دوره اي به منظور تشخيص شرايطي است كه ممكن است باعث خرابي هاي اضطراري ، ركودتوليد ، يا اشكالات زيان آور در عملكرد تجهيزات شود.
براي اجراي PM لازم است مراحل زير طي گردد :
- شماره وكد گذاري سيستم وتجهيزات چاه ها ، خطوط لوله وايستگاه پمپاژ ، مخزن ذخيره و تصفيه خانه
- بررسي و تهيه آرشيو فني از نظر كمي و كيفي ، وضعيت قطعات يدكي وگردش كار جهت تهيه وسفارش
- بررسي تحليلي از وضعيت موجود؛ نقاط قوت وضعف سيستم نگهداري وتعميرات وتهيه بانك اطلاعات
تهيه شناسنامه فني دستگاهها ،تجهيزات اجزاء و قطعات همراه با راهنما ، فلوچارت ، مقررات ، آيين نامه ها و دستورالعمل نگهداري مربوط به هر قطعه يا قسمت.



مديريت آب و خاك سازمان جهاد كشاورزي خراسان رضوي
 

مهندس آب93

عضو جدید
استفاده از روشهای آبیاری تحت فشار راهکاری موثر در صرفه جویی مصرف آب

استفاده از روشهای آبیاری تحت فشار راهکاری موثر در صرفه جویی مصرف آب

باوجود حجم عظیم آب در جهان که حدود 97 درصد آب اقیانوس ها، دریاها و دریاچه ها تشکیل می دهد.

درصد آبهای شیرین رقم ناچیزی است که بیشترآبهای جاری و زیرزمینی و بارندگی ها را شامل می شود.

به طوری که هم اکنون کل آبهای شیرین جهان حدود 3 درصد برآورد می شود. محدوديت منابع آب شيرين قابل دسترس در جهان از يك سو و افزايش جمعيت و نياز به مواد غذايي از سوي ديگر، ضرورت استفاده بهينه از منابع آب موجود را ايجاب مي نمايد.

در ده های اخیر سطح وسیعی از اراضی کشاورزی تحت کشت آبی قرار گرفته اند و از طرفی، از آبهای قابل استحصال به شیوه های مختلف و به سرعت و به شدت استفاده شده است، بطوری که بخشی از آبهای شیرین در چرخه خود به گروه آب های شور و یا با کیفیت پایین پیوسته است و از طرفی دیگر نیاز بخش های مربوط به آب شرب و صنعت نیز روز به روز افزایش یافته است.

مجموعه این عوامل به علاوه آینده نگری که در آن نیازمندی های بشری باز هم شدید خواهد شد، نگرانی های در رابطه با کمبود آب برانگیخته است که آن را تحت عنوان بحران آب در جهان می شناسیم، در رابطه با کشور ما باز هم شدید تر است كشور ايران بدليل واقع شدن در منطقه خشک و نیمه خشک کره زمین، داراي منابع آب محدود بوده و اهميت آب و آبياري در توليد محصولات كشاورزي از حساسيت ويژه اي برخوردار است.

حدود 90 درصد آب کشور در بخش کشاورزی مصرف می شود که راندمان آبیاری در روش سنتی(سطحی) حدوداً30درصد می باشد، به عبارت ساده 70 درصد از کل آب مصرفی در بخش کشاورزی تلف می شود.

توسعه اراضی آبی کشور با توجه به کمبود منابع آب موجود جز از طریق صرفه جویی در مصرف آ‌ب موجود امکان پذیر نمی باشد. کنترل آب، صرفه جویی و بالا بردن راندمان آبیاری در روش های سنتی موجود، نیاز به صرف وقت و هزینه زیادی دارد.

در این شرایط بهترین گزینه بالا بردن راندمان آبیاری از طریق تبدیل در روشهای آبیاری سطحی به آبیاری تحت فشار می باشد.

آبیاری تحت فشار به روشی از آبیاری گفته می شود که با استفاده از لوله، آب را از منبع تأمین تا محل مصرف با فشار مورد نیاز منتقل می کند.

مهمترین مزیت آبیاری تحت فشار، صرفه جویی در مصرف آب است. امروزه راندمان کل آبیاری در سطح کشور، در مناطق و شرایط مختلف بین 25 الی 40 درصد است که به طور عمده مربوط به تلفات انتقال در انهار، تلفات توزیع در مزارع و تلفات مربوط به سوء مدیریت آبیاری است و درصد وسیعی از سه مشکل فوق در طرح های آبیاری تحت فشار از میان برداشته می شود به طوریکه می توان راندمان آبیاری سطحی را با استفاده از روش آبیاری بارانی حدوداً به 70درصد و یا با روش آبیاری قطره ای حدوداً به 90 درصد ارتقاء داد.

روشهای آبیاری تحت فشار دارای دو زیرمجموعه بزرگ می باشند که عبارتند از:
الف- روش آبیاری موضعی (قطره ای)
آبیاری موضعی عمدتاً جهت آبیاری درختان در باغات کاربرد دارد. آب در این روش به وسیله قطره چکان های مختلف به کنار گیاه منتقل می شود.
راندمان آبیاری در این روش می تواند تا حدود 90 درصد برسد.

ب- روش آبیاری بارانی
در آبياری به روش بارانی، آب با فشاري بيش از يك اتمسفر در داخل يک شبکه لوله کشی شده جريان پيدا کرده و سپس از خروجی هايی که روی اين شبکه تعبيه شده و آب پاش ناميده می شوند خارج می شود.

ساختمان آب پاش ها طوری است که هنگامی که با فشاراز آن خارج می شود به صورت قطرات ريز و درشت درآمده و مشابه باران در سطح مزرعه ريخته می شود.

به همين دليل آن سيستم آبياری به روش بارانی ناميده می شود.

گرچه روش بارانی اساساً برای آبياری مزارع و باغات ابداع گرديد اما از اين روش برای اهداف ديگر هم استفاده می شود که مهمترين آنها عبارتند از:

صرفه جویی در مصرف آب و افزایش راندمان تا ۷۵ درصد، پخش کودهای مايع در سطح مزرعه، نیاز کمتر به نیروی انسانی، برای آبپاشی روی گياه به منظور حفاظت آنها در مقابل سرما و يخبندان، برای تعوِیق انداختن زمان تشکيل غنچه و گل، برای مرطوب کردن سطح خاک و جلوگيری از فرسايش بادی، برای کمک به جوانه زدن بذرها، آبیاری با منابع آبی کم (در آبیاری سطحی مقدور نمی باشد)، برای کنترل محيط وخنک کردن خاک وگياه و هوای اطراف آن.

آبیاری بارانی دارای روش ها و دستگاه های مختلفی می باشدکه با توجه به وضعیت اقتصادی، پستی و بلندی زمین، وجود و یا عدم وجود نیروی انسانی لازم و مقدار آب مورد نیاز انواع سیستم های آبیاری بارانی طراحی و اجرا می شود. این روش دارای زیرمجموعه کلاسیک و مکانیزه می باشد.

کلاسیک(غیرمکانیزه):
این روش را برای آبیاری انواع گیاهان زراعی در زمین های شیب دار، هموار، ناهموار و خاک های شنی و رسی می توان استفاده کرد. در این روش آبیاری بارانی از هیچگونه ماشینی استفاده نشده و فقط از پمپ جهت تأمین فشار لازم استفاده می شود. کلاسیک ثابت، متحرک و نیمه متحرک انواع مختلف این روش ها می باشدکه اساس کار آنها یکسان می باشد.

در این روش آب به وسیله پمپ از منبع آب (مخزن، استخر، چاه و رودخانه) وارد لوله های اصلی و سپس بال ها شده و از طریق
آب پاش ها به صورت قطره های بسیار ریز و یکنواخت بر روی مزرعه پاشیده می شود.

مکانیزه:
در این روش آبیاری بارانی از ماشین جهت حرکت و جابجائی آب پاش بر روی محصول استفاده می شود. دستگاه های آبیاری بارانی مکانیزه عبارتند از:

آبفشان قرقره ای(Traveling Gun)

آبفشان غلطان (Wheel Move)

آبفشان دوار(Center Pivot)

آبفشان خطی(Linear)


روشهای آبیاری موضعی (قطره ای)
روش هاي موضعي كه اغلب براي باغات، گياهان رديفي و گلخانه‌ها مورد استفاده قرار مي‌گيرد، آبیاری موضعی عبارتست از پخش آهسته آب با فشار کم در شبکه لوله بر سطح يا زير خاك مزرعه توزيع شده و توسط وسايلي که گسيلنده ناميده مي شود، به صورت قطره، يا توسط پاشنده هاي کوچک مانند اسپرير، ميکروجت، بابلر و.... در پای بوته گیاه ریخته می‌شود.

در مواردي که صرفه جويي آب ضروري باشد و منابع آب موجود تکافوي اراضي تحت کشت را نکنند روش هاي آبياري موضعي افزايش راندمان آبياري را تضمين مي نمايد.

آبياري موضعی داراي روش ها و مفاهيم متعددي مانند آبياري دريپ، آبياري زير بستري، آبياري فواره اي و آبياري اسپري است.

در شهرستان دهلران در سالهای گذشته تا کنون انواع روش های آبیاری تحت فشار مانند آبیاری قطره ای، کلاسیک، آبفشان دوار(سنترپیوت)، آبفشان خطی(لینیر) در اراضی این شهرستان اجرا گردیده است. و باتوجه به کمبود آب در آینده نیاز است که ترویج و توسعه این روش ها بیشتر از پیش مورد توجه قرار گیرد.

منبع :مقاله مرحوم مهندس حجت اله اروانه



 
بالا