[معماری آسیا] آرامگاه ابوسعید ابوالخیردر ترکمنستان

mpb

مدیر تالار مهندسی معماری
مدیر تالار

ابوسعید فضل‌الله، مشهور به ابوسعید ابوالخیر از عارفان و شاعران خاص ایرانی است. نام او به دلیل مقام و منزلت بالایی که در عرفان کسب کرده بود، در کنار حلاج، بایزید بسطامی و ابوالحسن خرقانی قرار می‌گیرد.

آرامگاه وی که در آن سوی دامنه رشته کوههای هزار مسجد خراسان و در بیابانی وسیع و پوشیده از خار و خاشاک در حومه شهرک مهنه،در 130‌کیلومتری جنوب شرقی ترکمنستان و همجوار با مرز ایران قرار گرفته است.

بنا به اسناد موجود تاریخی، ابوسعید آخرین مجلس خود را در 27 رجب سال 440 ق برگزار کرد و در این مجلس، فرزندش ابوطاهر سعید را به عنوان جانشین معرفی و درباره چگونگی مراسم تشییع جنازه خود به مریدان سفارش کرد.

پس از یک هفته در چهارم شعبان همان سال در سن 83 سالگی درگذشت و جنازه او را در خانه خودش دفن کردند و در تشییع او آنقدر ازدحام جمعیت زیاد بود که تابوت او تا نیمی از روز دفن نشد و پس از آن نیز راه به وسیله مامورین حکومتی باز شد تا توانستند جنازه را به خاک بسپارند






اولین بار پس از وفات ابوسعید ابوالخیر، آرامگاهی به سبک بناهای تاریخی دوران سلجوقی و اسلامی توسط شاهان سلجوقی درسال 1049 میلادی بر مزار وی احداث شد که در فاصله حدود پنج کیلومتری شهرک فعلی مهنه قرار دارد.

این بنا تاکنون پابرجاست و توسط دولت ترکمنستان بعنوان یک اثر تاریخی و فرهنگی به ثبت رسیده و مورد حفاظت قرار گرفته‏است.

آرمگاه ابوسعید مطابق پلان یک ساختمان واحد مربع شکل با اضلاع ۳/۱۰متر در5/10 متر است

ضخامت دیوار عمارت 2.5 تا 3 متر بوده و از درون آنها گالری‌هایی(راهرو) می‌گذرند و آجرهای بکار رفته در بنا نیز به ابعاد 22.5 در 5.24 سانتی متر است.



بنای بیرونی آرامگاه ابوسعید ابوالخیر بدلیل گلی بودن آن در حال فرو ریختن است که نیاز دارد کارهای بازسازی و مرمت این اثر منحصر به فرد معماری اسلامی هرچه سریعتر از سر گرفته شود.







ترکمن‌ها علاقه ویژه‌ای به ابوسعید ابوالخیر که در نزد آنها به "منه بابا" مشهور است، دارند و هر روز شمار زیادی از ترکمنها به زیارت این آرامگاه می‌آیند.

هر روز آرامگاه آن حضرت بدون زائر نیست و زائران از سراسر ترکمنستان به این محل می‏آیند و ادای احترام کرده زیارت و قبر آن بزرگ را می‌بوسند و حوائج معنوی و دنیوی خود را در این محل مقدس از خداوند متعال مسئلت دارند.

یکی از وجوه تمایز آفرینش‌های منه بابا (ابوسعید ابوالخیر ) از معاصرانش شعر سرایی مداوم اوست و آنطوری که در کتاب "تذکرِة الاولیا"ی عطار گفته می‌شود که اولین مرشد ابوسعید، شیخ ابوالقاسم گرکانی بوده است و او به ابوسعید نوجوان گفته است که :"اگر می خواهی کلام خدا را بر زبان آوری" همیشه این شعر را با سرعت تکرار کن:

من بی تو دمی قرار نتوانم کرد

احسان تو را شمار نتوانم کرد

گر بر تن من زبان شود هر مویی

یک شکر تو از هزار نتوانم کرد

turkmenlerbirlesigi.jimdo.com
 
بالا