[معماری آسیا] آرامگاه «اقبال لاهوری»

mpb

مدیر تالار مهندسی معماری
مدیر تالار
[h=3][/h]
[h=1] [/h]​
مسجدی که اقبال لاهوری شاعر و متفکر بزرگ جهان اسلام، درجوار آن آرام گرفته است چون نگینی درخشان و باشکوه در قلب شهر «لاهور» می‌درخشد.
مسجد پادشاهی لاهور که در کنار قلعه تاریخی معروف لاهور قرار دارد، گنجایش بیش از هفتاد و پنج هزار نماز گزار را دارد و یکی از بزرگ‌ترین مساجد جهان است که کار ساخت آن به فرمان «اورنگ زیب عالم‌گیر» امپراطور «گورکانی» در قرن 16 میلادی و با اختصاص 3 میلیون روپیه آغاز شد.




پس از انقراض حکومت مسلمانان در شبه قاره و روی کار آمدن سیک‌ها در «پنجاب» در قرن 18 میلادی، سیک‌ها این مسجد بزرگ را تصرف کرده و از آن به عنوان سنگر، پادگان نظامی، مرکز مهمات و طویله اسب‌ها استفاده می‌کردند؛ سنگ‌های قدیمی و لوازم گران‌بهای مسجد نیز در همین زمان از بین رفت.
طبق نوشته «کیومرث امیری» در کتاب «سرزمین و مردم پاکستان» در سال 1849 انگلیسی‌ها پنجاب را از سیک‌ها گرفتند و این مسجد به تصرف آنان در آمد و تا سال 1855 ورود نمازگزاران به آن ممنوع بود تا اینکه در سال 1856 مسجد به مسلمانان بازگشت. در سال 1947 و همزمان با تأسیس پاکستان، بازسازی همه جانبه مسجد آغاز شد و اداره اوقاف پنجاب اداره مسجد و تعیین امام جماعت و خطیب و مؤذن آن را بر عهده گرفت. صحن این مسجد شبیه مسجد کوفه و نمای بیرونی و محراب آن از مسجد اموی در سوریه الهام گرفته شده است.
بخشی از اتاق‌های مسجد در طبقه دوم مسجد گنجینه اشیاء مقدس است و طبق نوشته کیومرث امیری، این اشیا به پیامبر بزرگ اسلام و امام علی و حضرت فاطمه و امام حسن (علیهم السلام) و «اویس قرنی» و «شیخ عبدالقادر گیلانی» منسوب است. برخی از آثاری که در این گنجینه به پیامبر اسلام و خاندان مطهر او منتسب شده است، لباس‌های مطهر پیامبر بزرگ اسلام و عمامه منتسب به امام علی(ع) و همچنین عمامه و کلاهی از امام حسن(ع) و جانماز و روسری منتسب به حضرت فاطمه (سلام الله علیها ) است.
ورودی این مسجد خود بنایی کامل و شاهانه به سبک معماری دوره تیموریان هند است که در دو طبقه و به صورت مکعب و شامل اقامتگاه، مکتب و کتابخانه مسجد است. شبستان مسجد به 2 بخش تقسیم شده است در قسمت جلو در بزرگ و در وسط، پنج، پنجدری کوچک در شمال و جنوب قرار دارد. و در عقب شبستان نیز درها به همان ترتیب و تعداد است و در وسط شبستان عقبی که با سنگ سفید ساخته شده است محراب و منبر قرار دارد. از مشخصات معروف مسجد پادشاهی لاهورچهار گلدسته بلند آن است که با سنگ سرخ در چهار گوشه مسجد بنا شده و طول هر گلدسته به 43 متر می‌رسد و هر کدام روی سکویی هشت گوشه‌ که شش متر از سطح مسجد بلندتر است قرار دارد. هر گلدسته این مسجد نیز 3 طبقه دارد و زائرین اجازه دارند که به بالای مناره‌ها بروند؛ مسجد نیز به شکل مربع ساخته شده و در وسط مسجد حوض آبی قرار دارد و در شمال و جنوب و شرق صحن دالانی ساخته شده که از سطح صحن حدود یک متر بلندتر است.

در حال حاضر در این مسجد نمازهای یومیه و همچین نماز عید فطر و عید قربان اقامه می‌شود و این مسجد علاوه بر عبادتگاه دارای جاذبه جهانگردی و گردشگری نیز هست و همه ساله صدها هزار جهانگرد خارجی از آن بازدید می‌کنند. مزار اقبال لاهوری که در جنوب شرقی مسجد لاهور موقعیت دارد، بسیار ساده و بی آلایش است و سنگ مزار مرمرین او در داخل اتاقی است که طول آن هشت متر و عرض آن چهار متر است. بر روی سنگ مزار اقبال لاهوری این بیت به چشم می‌خورد: آسودگی به گوشه هستی ندیده‌ایم جان داده‌ایم و کُنج مزاری خریده‌ایم اشعاری از اقبال بر روی سنگ‌های مرمر دیوار بیرونی مزار او نیز به چشم خورد: بیا تا کار این امت بسازیم قمار زندگی مردانه سازیم چنان نالیم اندر مسجد شهر که دل در سینه ملا گذاریم

منبع:mashreghnews
 
بالا