احتیاط در مصرف گیاهان دارویی
اگرچه گیاهان دارویی منشاء طبیعی دارند و در مقایسه با داروهای شیمیایی عوارض کمتری ایجاد می کنند اما متاسفانه این تصور غلط در جامعه رایج شده است که این گیاهان اگر سودی نداشته باشند ضرری نیز ندارند. واقعیت این است که مصرف بی رویه یا غیر علمی برخی از این گیاهان می تواند موجب عوارض ناخواسته و حتی مسمومیت های شدید گردد. بنابراین مصرف گیاهان دارویی نیز همانند داروهای شیمیایی باید با آگاهی و پس از اطلاع از سازوكار عمل آنها باشد. به ویژه در مورد کودکان و سالمندان مصرف این گیاهان باید با احتياط بیشتری همراه باشد. از اينرو در كشورهاي پيشرفته نظارت دقيقي بر توليد و توزيع اين گياهان صورت مي گيرد. براي مثال در ايالات متحده آمريكا اداره دارو و غذا كه معروف به FDA مي باشد همان شروط مربوط به داروهاي شيميايي را براي گياهان دارويي نيز در نظر مي گيرد. بنابراين شركت هاي متقاضي براي كسب مجوز فروش بايد علاوه بر مستندات مربوط به اثر بخشي فرآورده گياهي، دلايل محكمي نيز مبني بر ايمني آن ارايه نمايند.
با رعايت كردن يك سري اصول ساده اما مهم مي توان تا حد زيادي از بروز عوارض ناخواسته ناشي از گياهان دارويي جلوگيري نمود. در زير به برخی از اين اصول در مورد تهيه، نگهداري و مصرف اين گياهان اشاره شده است:
- گياهان دارويي بايد از منابع معتبر و مطمئن تهيه شوند. بهتر است كه اين داروها به وسيله سفارش پستي تهيه نشوند. بسیاری از گیاهان دارويي ممكن است به میکروب ها، سموم کشاورزی، مواد ضد عفوني كننده گازي (مثل فسفين) و فلزات سمي (مثل سرب، جيوه و آرسنيك) آلوده باشند.
- همانند ساير داروها، گياهان دارويي نيز بايد با دقت نگهداري شوند. بهتر است اين گياهان را در جاي سرد، خشك و دور از دسترس بچه ها حفظ نمود. ظروف پلاستيكي براي نگهداري گياهان بودار مناسب نيستند. اين ظروف مي توانند اسانس فرار اين گياهان را جذب نمايند. همچنين، نبايد از گياهاني استفاده شوند كه براي سالها نگهداري شده اند.
- بهتر است افراد خود به جمع آوري گياهان دارويي مبادرت نكنند مگر اينكه قادر باشند گياه سمي را از غير سمي تشخيص دهند. معمولا به گیاهان دارویی کشت داده شده بیشتر می توان اعتماد نمود.
- گياهان دارويي را نبايد براي مدت طولاني استفاده نمود. متاسفانه ما هنوز نمي دانيم كه آيا همه اين گياهان در مصرف مداوم براي ماه ها و سال ها بي خطر هستند يا خير؟
- پيش از مصرف هر نوع گياه دارويي بايد دستور دقيق مصرف و عوارض جانبي آن روشن باشد. اين گياهان نيز همانند ساير داروها نبايد بيش از مقدار مجاز مصرف شوند. سميت يك داروي گياهي بسته به قسمت مورد استفاده گياه و روش تهيه آن فرق مي كند.
- مادران باردار يا شيرده تنها پس از مشاوره با پزشك مجاز به مصرف گياه دارويي هستند.
- مصرف همزمان داروهاي شيميايي با گياهي خاص ممكن است موجب بروز تداخلات دارويي گردد. بنابراين بايد پزشك را از مصرف اين گياهان مطلع نمود.
