ناژین
عضو جدید
مقدمه:
گاهی بعضی از افراد احساس می کنند کارها را باید صد در صد درست انجام دهند و در غیر این صورت بازنده هستند و یا احساس می کنند کاری را که به انجام رسانده اند به اندازه کافی خوب نیستند و یا اینکه نوشتن مقالات و طرحهای خود را به بهانه اینکه بایستی آنها را دقیق و بی عیب انجام دهند به تعویق می اندازند . در چنین صورتی شخص به جای حرکت در مسیر موفقیت سعی در کامل بودن دارد .
تعریف :
کمال گرایی در واقع باوری غیر منطقی است که اشخاص نسبت به خود و محیط اطراف خود دارند . افرادی که کمال گرا هستند ، معتقدند که خود و محیط اطرافشان باید کامل بوده و هر گونه تلاشی در زندگی باید بدون اشتباه و خطا باشد .
علل و عوامل موثر بر کمال گرایی :
1 - وراثت و عوامل زیست شیمیایی : شواهد واضح و مستقیمی در مورد اینکه کمال گرایی علت ژنتیکی و زیست شیمیایی دارد وجود ندارد .
2- اگر شما کمال گرا هستید ، احتمالا در کودکی یاد گرفته اید که دیگران با توجه به کارایی شما در انجام کارها به شما بها میدهند ، در نتیجه احتمالا شما یاد گرفته اید در صورتی به خود بها دهید که مورد قبول دیگران واقع شوید .این امر می تواند شما را نسبت به نقطه نظرها و انتقادات دیگران ، آسیب پذیر و به شدت حساس سازد . تلاش برای حمایت از خودتان و رهایی از این گونه انتقادات ، سبب می گردد کامل بودن را تنها راه دفاع از خود بدانید .
ویژگیهای افراد کمال گرا :
- جاه طلبی : تمایل به جاه طلبی و موفقیت همراه با خود ارزشیابی های انتقادی افراطی و عدم اعتماد به نفس ، یکی از مشخصه های افراد کمال گراست
- ترس از بازنده بودن : افراد کمال گرا غالبا شکست و رسیدن به هدفهایشان را با از دست دادن ارزش و بهای شخصی مساوی می دانند .
- ترس از اشتباه کردن : افراد کمال گرا ، غالبا اشتباه را مساوی با شکست می پندارند و سعی می کنند از اشتباه پرهیز کنند . کمال گراها فرصت یادگیری و ارتقا را از دست می دهند .
- ترس از نارضایتی : کمال گراها در صورتی که دیگران شاهد نقائص و معایب کارشان باشند ، اعلب به دلیل ترس از عدم پذیرش از سوی آنان ، دچار وحشت می گردند . تلاش برای کامل بودن در واقع روشی جهت حمایت گرفتن از دیگران به جای انتقاد و طرد شدن و نارضایتی می باشند .
- تفکر همه یا هیچ : افراد کمال گرا به ندرت بر این باورند که در صورت به پایان رسیدن یک کار ، به طور متوسط هنوز با ارزش هستند . افراد کمال گرا ، در دیدن دورنمای موقعیتها دچار مشکل هستند . برای مثال ، دانش آموزی که همیشه نمره a داشته ، در صورت گرفتن نمره b بر این باور است که من یک بازنده هستم .
- ناامیدی : این حالت ممکن است به این علت روی دهد که آنان خود را افرادی بی کفایت می پندارند و هنگامی که در رسیدن به اهداف خود شکست می خورند و یا تصور می کنند که دیگران بدون هیچگونه کار و تلاشی صاحب پست ، مقام و موقعیت می شوند ، دچار ناامیدی می شوند .
تاکید بسیار بر روی بایدها : زندگی افراد کمال گرا ، غالبا بر اساس لیست پایان ناپذیری از بایدها بنا شده است . افراد کمال گرا با داشتن چنین تاکیدهایی بر روی بایدها بندرت بر روی خواسته ها و آرزوهای خود حساب می کنند .
ابعاد کمال گرایی
1- کمال گرایی خود مدار : کمال گرایی خود مدار یک مولفه انگیزشی است که شامل کوشش های فرد برای دستیابی به خویشتن کامل می باشد . در این بعد کمال گرایی افراد دارای انگیزه قوی برای کمال، معیارهای بالای غیر واقعی، کوشش اجباری و دارای تفکر همه یا هیچ در رابطه با نتایج ، به صورت موفقیت های تام یا شکستهای تام می باشند . این افراد به حد کافی موشکاف و انتقادگر هستند ، به طوری که نمی توانند عیوب و اشتباهات یا شکستهای خود را در جنبه های مختلف زندگی بپذیرند .
2 - کمال گرایی دیگر مدار : کمال گرایی دیگر مدار یک بعد میان فردی است که شامل تمایل به داشتن معیارهای کمال گرایانه برای اشخاصی است که برای فرد اهمیت بسیاری دارند . از این رو این نوع کمال گرایی ممکن است به روابط بین فردی دشوار منتهی گردد .
3- کمال گرایی جامعه مدار : در کمال گرایی جامعه مدار دیگران انتظارات اغراق آمیز و غیر واقعی از شخص دارند . اگر چه بر آوردن این انتظارات مشکل است ولی شخص باید به این استانداردها نائل آید تا مورد تایید و پذیرش دیگران قرار گیرد .
این معیارهای افراطی معمولا منجر به احساس شکست ، اضطراب ، خشم ، درماندگی و ناامیدی شده که با نفکرات خود کشی در ارتباط است . تلاش سالم با کمال گرایی بهنجار ، انتخاب اهداف سالم و داشتن تلاش و پشتکار با فرآیند خود تخریبگر کمال گرایی کاملا تفاوت دارد . تلاش سالم (سازنده) ، منجر به انتخاب اهداف بر پایه خواسته های شخصی و آرزوها و نه بر اساس پاسخگویی به انتظارات خارجی می گردد . به عبارت دیگر اهداف آنها ، واقعی ، خودجوش (درونی) و ذاتا قابل حصول است . افراد تلاشگر سالم ، از انجام کار در دست اجرا بیشتر از تفکر در مورد نتیجه پایانی ان لذت می برند . وقتی این افراد با تجاربی چون نارضایتی و شکست مواجه می شوند ، واکنشهای آنها عموما به موقعیت ویژه موجود محدود می شود و این موضوع را به احساس ارزشمندی خویش تعمیم نمی دهند .
درمان کمال گرایی :
از روشهای شناختی - رفتاری بطور ویژه برای تعدیل و درمان کمال گرایی استفاده می شود . به طور کلی در این روشها فرض می شود که کمال گرایی از باورهای غیر منطقی فرد ، سخت گیری ، انعطاف ناپذیری ، بایدها و مطلق گرایی در افکار نشات می گیرد . در این روشها مراجع (فرد) می آموزد که خود را بپذیرد و سرزنش نکند .
گاهی بعضی از افراد احساس می کنند کارها را باید صد در صد درست انجام دهند و در غیر این صورت بازنده هستند و یا احساس می کنند کاری را که به انجام رسانده اند به اندازه کافی خوب نیستند و یا اینکه نوشتن مقالات و طرحهای خود را به بهانه اینکه بایستی آنها را دقیق و بی عیب انجام دهند به تعویق می اندازند . در چنین صورتی شخص به جای حرکت در مسیر موفقیت سعی در کامل بودن دارد .
تعریف :
کمال گرایی در واقع باوری غیر منطقی است که اشخاص نسبت به خود و محیط اطراف خود دارند . افرادی که کمال گرا هستند ، معتقدند که خود و محیط اطرافشان باید کامل بوده و هر گونه تلاشی در زندگی باید بدون اشتباه و خطا باشد .
علل و عوامل موثر بر کمال گرایی :
1 - وراثت و عوامل زیست شیمیایی : شواهد واضح و مستقیمی در مورد اینکه کمال گرایی علت ژنتیکی و زیست شیمیایی دارد وجود ندارد .
2- اگر شما کمال گرا هستید ، احتمالا در کودکی یاد گرفته اید که دیگران با توجه به کارایی شما در انجام کارها به شما بها میدهند ، در نتیجه احتمالا شما یاد گرفته اید در صورتی به خود بها دهید که مورد قبول دیگران واقع شوید .این امر می تواند شما را نسبت به نقطه نظرها و انتقادات دیگران ، آسیب پذیر و به شدت حساس سازد . تلاش برای حمایت از خودتان و رهایی از این گونه انتقادات ، سبب می گردد کامل بودن را تنها راه دفاع از خود بدانید .
ویژگیهای افراد کمال گرا :
- جاه طلبی : تمایل به جاه طلبی و موفقیت همراه با خود ارزشیابی های انتقادی افراطی و عدم اعتماد به نفس ، یکی از مشخصه های افراد کمال گراست
- ترس از بازنده بودن : افراد کمال گرا غالبا شکست و رسیدن به هدفهایشان را با از دست دادن ارزش و بهای شخصی مساوی می دانند .
- ترس از اشتباه کردن : افراد کمال گرا ، غالبا اشتباه را مساوی با شکست می پندارند و سعی می کنند از اشتباه پرهیز کنند . کمال گراها فرصت یادگیری و ارتقا را از دست می دهند .
- ترس از نارضایتی : کمال گراها در صورتی که دیگران شاهد نقائص و معایب کارشان باشند ، اعلب به دلیل ترس از عدم پذیرش از سوی آنان ، دچار وحشت می گردند . تلاش برای کامل بودن در واقع روشی جهت حمایت گرفتن از دیگران به جای انتقاد و طرد شدن و نارضایتی می باشند .
- تفکر همه یا هیچ : افراد کمال گرا به ندرت بر این باورند که در صورت به پایان رسیدن یک کار ، به طور متوسط هنوز با ارزش هستند . افراد کمال گرا ، در دیدن دورنمای موقعیتها دچار مشکل هستند . برای مثال ، دانش آموزی که همیشه نمره a داشته ، در صورت گرفتن نمره b بر این باور است که من یک بازنده هستم .
- ناامیدی : این حالت ممکن است به این علت روی دهد که آنان خود را افرادی بی کفایت می پندارند و هنگامی که در رسیدن به اهداف خود شکست می خورند و یا تصور می کنند که دیگران بدون هیچگونه کار و تلاشی صاحب پست ، مقام و موقعیت می شوند ، دچار ناامیدی می شوند .
تاکید بسیار بر روی بایدها : زندگی افراد کمال گرا ، غالبا بر اساس لیست پایان ناپذیری از بایدها بنا شده است . افراد کمال گرا با داشتن چنین تاکیدهایی بر روی بایدها بندرت بر روی خواسته ها و آرزوهای خود حساب می کنند .
ابعاد کمال گرایی
1- کمال گرایی خود مدار : کمال گرایی خود مدار یک مولفه انگیزشی است که شامل کوشش های فرد برای دستیابی به خویشتن کامل می باشد . در این بعد کمال گرایی افراد دارای انگیزه قوی برای کمال، معیارهای بالای غیر واقعی، کوشش اجباری و دارای تفکر همه یا هیچ در رابطه با نتایج ، به صورت موفقیت های تام یا شکستهای تام می باشند . این افراد به حد کافی موشکاف و انتقادگر هستند ، به طوری که نمی توانند عیوب و اشتباهات یا شکستهای خود را در جنبه های مختلف زندگی بپذیرند .
2 - کمال گرایی دیگر مدار : کمال گرایی دیگر مدار یک بعد میان فردی است که شامل تمایل به داشتن معیارهای کمال گرایانه برای اشخاصی است که برای فرد اهمیت بسیاری دارند . از این رو این نوع کمال گرایی ممکن است به روابط بین فردی دشوار منتهی گردد .
3- کمال گرایی جامعه مدار : در کمال گرایی جامعه مدار دیگران انتظارات اغراق آمیز و غیر واقعی از شخص دارند . اگر چه بر آوردن این انتظارات مشکل است ولی شخص باید به این استانداردها نائل آید تا مورد تایید و پذیرش دیگران قرار گیرد .
این معیارهای افراطی معمولا منجر به احساس شکست ، اضطراب ، خشم ، درماندگی و ناامیدی شده که با نفکرات خود کشی در ارتباط است . تلاش سالم با کمال گرایی بهنجار ، انتخاب اهداف سالم و داشتن تلاش و پشتکار با فرآیند خود تخریبگر کمال گرایی کاملا تفاوت دارد . تلاش سالم (سازنده) ، منجر به انتخاب اهداف بر پایه خواسته های شخصی و آرزوها و نه بر اساس پاسخگویی به انتظارات خارجی می گردد . به عبارت دیگر اهداف آنها ، واقعی ، خودجوش (درونی) و ذاتا قابل حصول است . افراد تلاشگر سالم ، از انجام کار در دست اجرا بیشتر از تفکر در مورد نتیجه پایانی ان لذت می برند . وقتی این افراد با تجاربی چون نارضایتی و شکست مواجه می شوند ، واکنشهای آنها عموما به موقعیت ویژه موجود محدود می شود و این موضوع را به احساس ارزشمندی خویش تعمیم نمی دهند .
درمان کمال گرایی :
از روشهای شناختی - رفتاری بطور ویژه برای تعدیل و درمان کمال گرایی استفاده می شود . به طور کلی در این روشها فرض می شود که کمال گرایی از باورهای غیر منطقی فرد ، سخت گیری ، انعطاف ناپذیری ، بایدها و مطلق گرایی در افکار نشات می گیرد . در این روشها مراجع (فرد) می آموزد که خود را بپذیرد و سرزنش نکند .
