شرح و نقدی بر مهندسی ارزش

ofakur

عضو جدید
کاربر ممتاز
شرح و نقدی بر مهندسی ارزش

معرفي مهندسي ارزش

بنیانگزاران این اندیشه , مهندسي ارزش(Value Engineering) را، تلاشي است سازمان يافته كه با هدف بررسي و تحليل تمام فعاليتهاي يك طرح، )از زمان شكل‌گيري تفكر اوليه تا مرحله طراحي و اجرا و سپس راه اندازي و بهره برداري( انجام مي شود و به عنوان يكي از كارآمدترين و مهم ترين روشهاي اقتصادي در عرصه فعاليتهاي مهندسي، شناخته شده است تعریف کرده اند.
آنان معتقدند که مهندسي ارزش در چهارچوب مديريت پروژه، ضمن اينكه به تمام اجزاي طرح توجه مي كند، هيچ بخشي از كار را قطعي و مسلم نمي داند. هدف مهندسي ارزش،را هم زمان كمتر براي رسيدن به مرحله بهره برداري بدون افزودن بر هزينه ها يا كاستن از كيفيت كار قلمداد میکنند.
تا اینجای کار هیچ اشکالی را نمیتوان بر این الگو عنوان نمود. اما نکته ای که بنیانگزاران این ایدئولوژی فراموش کرده اند , شرح دانش و تخصص و منش افرادی است که در این امر دست اندر کار هستند و این مدیریت را پیاده سازی میکنند. که به این گزینه هیچ توجهی نشده و به همین دلیل هم هست که همه فکر میکنند که قادر هستند تا این طرح را در کار و تولید یا عملکرد های مدیریتیشان پیاده کنند .اما در عمل موفق که نمیشوند , هیچ , بلکه کار و بار قبلیشان هم دچار تناقض در عملکرد میشود و بیشتر ضرر میکنند.
این حضرات عنوان میکنند که : افزايش پيوسته هزينه هاي اجرايي و توسعه روز افزون فن آوري، حذف آن بخش از هزينه ها را كه نقشي در ارتقاي كيفيت ندارند و از لحاظ اجرايي نيز غير ضروري مي باشند، الزامي ساخته است. و یا : به كارگيري مهندسي ارزش در پروژه هاي اجرايي با توجه به پيچيدگي كارها به ويژه در طرحهاي بزرگ اجرايي، مي تواند به ابزار بي چون و چراي مديريت در كنترل هزينه ها تبديل شود. هدف اين روش، از ميان برداشتن يا اصلاح هر چيزي است كه موجب تحميل هزينه هاي غير ضروري مي شود، بدون آنكه آسيبي به كاركردهاي اصلي و اساسي طرح وارد آيد. در این بخش از ادعا هایشان هم که ظاهرآ دلیل محکمه پسندی است باز هم فقط به سرفصل و صورت مسئله نگاه شده و از شرح و بسط روشهای اجرائی برای رسیدن به این کمال مطلوب هیچ سخنی به میان آورده نمیشود. این کار شبیه آنست که ما سویچ یک ماشین هیجده چرخ را به یک راننده ای که با وجود داشتن گواهینامه پایه یک فقط با اتوبوس رانندگی کرده بسپاریم و انتظار هم داشته باشیم که این راننده در خط ترانزیت هم با این ماشین رانندگی کند و بار را هم سالم و مطمئن به مقصد برساند.
نکته قابل ذکر اینست که هر کاری , کننده , مناسب لازم دارد و هر کسی با هر نوع تجربه ای قادر نخواهد بود که در هر زمینه تازه و نوی عملکرد قابل قبولی از خود نشان دهد.
نمیدانم چرا ما در تمام بنیانهای جدید از مکتب های مدیریت , فقط متد ها را تشریح میکنیم و ابدآ به انسانهایی که قرار است با این متد ها کار کند , اهمیتی نمیدهیم.
میگویند : روشهاي مهندسي ارزش مي تواند موجب اصلاح و ارتقاي كيفيت فرايندهاي توليد صنعتي و انجام طراحي هاي جديد در هر مرحله از يك پروژه اجرايي گردد.
اما شرح نمیدهند که این مهم را با چه نفراتی و چه نوع اندیشه هایی و چه گروهی میتوان عملی ساخت.
در یک گزارش آمده است که : در ايران از سال 1378 موضوع مهندسي ارزش در برخي دانشگاه‌ها، وزارت نفت و سازمان مديريت و برنامه‌ريزي كشور مطرح گرديد و سمينارهايي در اين زمينه برگزار شد.تدوین دستورالعمل ارجاع کاروانعقاد قراردادباواحدهای خدمات مهندسی ارزش توسط سازمان مدیریت وبرنامه کشور درسال1379دورنمای روشن وامیدوارکننده ای رابرای توسعه فرهنگ وبه کارگیری مهندسی ارزش وتدوین الزاما ت قانونی ورفع موانع دراین زمینه ترسیم نموده است .درحال حاضر اجرای مهندسی ارزش جنبه جدی به خود گرفته است .دروزارت راه وترابری ووزارت نیرو،پروژ های بسیاری مورد بررسی مهندسی ارزش قرارگرفته ونتایج مفید وموثری داشته است.
مطلب تا همین جا ادامه یافته و خاتمه پذیرفته است . یعنی اگر ما یکسال هم تلاش و جستجو کنیم , ابدآ به متن جمله آخر که میگوید نتایج مفید و موثری داشته است , دسترسی نخواهیم داشت که این موضوع ادعا یا انشاء بوده و یا واقعآ نتایجی هم داشته است . اگر داشته , چرا در جایی توضیح و شرح داده نشده که ما هم یاد بگیریم و عمل کنیم.؟ و اگر احیانآ نداشته , دلیل آن چه بوده است؟
با کلی گوئیهایی نظیر اینکه برنامه کاری مهندسی ارزش ارایه ای ازرویکردها وعملکرد لازم برای بدست اوردن جواب بهتروموثرتر برای مساله می باشد.برنامه مهندسی ارزش را شامل هفت فاز به شرح ذیل آورده اند.
1. فاز عمومی
2. فاز اطلاعات
3. فازعملکرد
4. فازخلاقیت
5. فازارزیابی
6. فازبررسی وتوسعه
7. فازتوصیه
اما در سرتاسر مقالات مربوط به شرح مهندسی ارزش دیده نمیشود که به نقش ا نسان در اجرای بهینه این فاز ها کوچکترین اشاره ای بشود.


توصيه هاي مهندسي ارزش

هزينه‏هاي تمام طول عمر پروژه را مد نظر قرار دهيد نه فقط مقاطعي از آن را
* شاخص ارزش (کارکرد به هزينه)سيستم يا زيرسيستم مورد نظر را بالا ببريد. ( نگفته که چگونه و با اتخاذ چه روشهایی )
* تاثير هر پيشنهاد مهندسي ارزش را در صورت جوابگوئي به عملکرد از نقطه نظر زمان، هزينه وكيفيت تحليل نموده وگزارش كنيد. ( به چه کسی و یا کسانی و برای چه؟ )
* در برنامه‏هاي مهندسي ارزش، نيازهاي تصريح شده ، تلويحي و تكويني رامورد توجه قرار دهيد. ( چگونه و با چه روشی؟ )
* براي خلاقيت ذهني طرفهاي ذيربط و ذينفع احترام قائل شويد و براي بروز آن، فضاي مناسب ايجاد كنيد.( چطوری ؟ )
* راي نهايي از آن كارفرما است، آن را بپذيريد. ( صلاحیت این کارفرما را چه کسی تایید کرده که او هر چه صلاح دید همان بشود؟ )
* مهندسي ارزش مي تواند حلال مشكلات باشد، به شرط آنکه از طريق نظام طراحي، منسجم و تحت كنترل باشد و با مستندات شفاف و يكپارچه‏اي پشتيباني شود.( افرادی که بعنوان کنترل کننده تعریف میشوند باید چه تخصص هایی داشته باشند؟)
* بكارگيري مهندسي ارزش با استفاده از تحليل كاركرد عوامل و محصولات معمولا توسط يك گروه آموزش ديده و متخصص به نام گروه مهندسي ارزش صورت مي‏گيرد. ( آموزش این گروه را چه کسی یا ارگانی و نهادی باید انجام دهد و چه مطالبی را باید یاد بگیرند؟)
* گروه مهندسي ارزش مستقل از گروه طراحي است. ( طراحی چه و اگر مستقل هست پس کار و محدوده کارش چیست و تا کجاست؟)
* متخصصين مهندسي ارزش در زمينه تحليل پروژه‏ها از ديدگاه هزينه / كاركرد آموزش ديده‏اند. ( کجا و توسط کدام مربیان ؟ )
* گروه مهندسي ارزش با استفاده از ديدگاه هزينه / كاركرد به دنبال گزينه‏هاي طراحي هستند كه واجد بهبود در زمينه عملكرد، هزينه‏هاي ساخت و برپايي و هزينه‏هاي طول عمر پروژه باشند.
* گروه مهندسي ارزش، همچنين نقطه‏ نظرات خود را در زمينه بهبود روشهاي ساخت يا زمانبندي اجرا، كه بر بهينه‏سازي بهره‏برداري و تعمير و نگهداری مؤثر است به كارفرما ارائه مي‏كند.( که کارفرما با آن نقطه نظرات چه بکند؟)
در کشور های موفق , از مهندسی ارزش و اصول بنيادی آن بشرح زیر سود میبرند.
1- بهره گيري از كارشناسان چند تخصصي براي اعمال تغييرات.( نوع تخصص این کارشناسان مشخص نشده)
2- تكميل تدريجي تغييرات از طريق مطالعه و بررسي عيني كار. ( دامنه و نوع تغییرت شرح داده نشده )
3- بهره گيري از يك منطق اساسي براي طرح پرسش ها. ( منطق اساسی یعنی کدام اساس )
4- برنامه ريزي انجام كار. ( بر پایه چه نوع برنامه ریزی ؟ )
در طي چندين سال، روشهاي فني مهندسي ارزش همانند عرصه هاي به كارگيري آن، گسترش پيدا كرد. امروزه تحليل يا مهندسي ارزش، رشته اي شناخته شده براي ارتقاي ارزش توليدات يا خدمات به شمار مي رود.فرآيند مهندسي ارزش، فرآيندي منطقي و ساختار يافته است كه در آن از يك گروه كارشناس چند تخصصي براي هدفهاي زير استفاده مي شود:
1- انتخاب پروژه يا محصول مناسب براي تحليل با توجه به زمان صرف شده براي مطالعه.
2- مشخص كردن و اندازه گيري كردن ارزش جاري يك پروژه و محصول يا اجزاي تشكيل دهنده آن با توجه به عملكردهايي كه نيازها، هدفها و خواستهاي يك پروژه را برآورد مي سازد.
3- تدوين و ارزيابي گزينه هاي جديد براي تخمين يا ارتقاي كيفيت بخشهاي وابسته با هزينه كمتر.
4- انطباق گزينه جديد با بهترين راه عملي كردن آن.
گروه مهندسي ارزش از طراحان، پيمانكاران، تحليل گران ارزش و كارفرماي يك پروژه اجرايي تشكيل مي شود. اين گروه گرچه در كنار يكديگر و در پروژه اي واحد كار نمي كنند اما از لحاظ موضوع به يكديگر مربوط بوده و با زمينه هاي تخصصي مجموعه نيز آشنايي دارند. ( طریق این ارتباط و آشنایی باید مشخص و تعریف شود.)
کارفرما و مهندس مشاور بايد ظرفيت پذيرش مهندسي ارزش رابا ارزش هاي داوري خود داشته باشد و تغييرات را به راحتي بپذيرد و تحميل شرايط مهندسي ارزش را توهيني به مقام تخصصي خود تلقي ننمايد. که متاسفانه در کشور ما این دیدگاه جا نیفتاده و همه مدیران ارشد که در رآس هرم تصمیم گیری قرار دارند , بجز خود و دیدگاههایشان هیچ طرحی را قبول ندارند و به سختی در مقابل دیدگاههای نوین ایستادگی میکنند.
كارفرما مهم ترين و اصلي ترين جنبه مشاركت كار را در حلقه تحليل ارزش به عهده دارد. پشتيباني فعالانه كارفرما، ضامن موفقيت و مؤثر واقع شدن كار است. كارفرما براي آنكه تمايل لازم را براي انجام اين پشتيباني پيدا كند، بايد با مسئوليت هاي مجموعه تحليل ارزش و حدود آن مسئوليتها در چهارچوب ساختار حق الزحمه اي موافقت نامه طرح، آشنا باشد. با توجه به اينكه بيش از 50 درصد از كل بودجه برنامه ريزي شده بيشتر كشورها صرف كارهاي اجرايي مي شود، از اين رو مجريان طرحها و پروژه ها، متحمل هزينه هاي بس سنگيني مي شوند. محدوديتهاي مالي و قيمت هاي اجرايي كه هر روز افزايش مي‌يابند، بازگشت ارزش كامل پولي را كه كارفرما هزينه مي نمايد و بايد به دور از هر گونه هزينه هاي غير ضروري باشد، به طورجدي مطرح ساخته است.
مهندسي ارزش يكي از ابزارهاي مؤثر براي دستيابي به اجراي طرحها با كمترين هزينه، همراه با اطمينان بخشي طرح، سودمندي، قابليت تعمير و نگهداري و حفظ جنبه هاي زيبايي كار است. اما براستی باید چند دهه صبر کنیم که این مطلب در اذهان مسئولین اجرای پروژه ها جا بیافتد؟
ظاهرآ باید ، كارهاي بسياري انجام شود تا بتوان گفت دست اندر كاران عرصه هاي اجرايي كشور ما نيز از فرصت هايي كه توسط مهندسي ارزش در كاستن از هزينه طرحها و پروژه ها فراهم مي شود، بيشترين بهره و فايده را ببرند.
منابع زیر جهت آشنایی هر چه بیشتر محققین و کاربران ارجمند با مقوله مهندسی ارزش پیشنهاد میگردد.
روش بکارگیری مهندسی ارزش تألیفS.S.IYER مترجمین محمدسعید جبل عاملی-سیدعلیرضامیرمحمد صادقی
سایت اینترنتیWWW.VE.MAVARA.IR
سایت اینترنتیWWW.VE.MRT.IR


 
  • Like
واکنش ها: ali

آذرتاش

عضو جدید
کشور چین الان 14 سال است از این مهندسی استفاده کرده و همه پیشرفت هاشو مدیون این دانش است.
 
بالا