[مقالات]آرشيو مقالات تخصصي طيور در زمينه تغذيه

عملكرد سيستم ايمني طيور تحت تاثير سطوح برخي از مواد مغذي جيره قرار مي گيرد كه ممكن است مقدار مورد نياز آنها براي حداکثر ايمني بالاتر از ميزان لازم براي حداکثر رشد باشد. اين مواد مغذي شامل انرژي و پروتئين جيره، اسيدهاي آمينه گوگرددار،كولين و بتائين، اسيدهاي آمينه بازي، روغن ها، ويتامين ها به ويژه ويتامين هاي A وE و نيز برخي مواد معدني از جمله روي و منگنز مي باشد. در اين مطالعه اثر سه مورد از موارد مذکور شامل روي- متيونين در سه سطح صفر،40 و60 ميلي گرم در کيلوگرم بتائين در سه سطح صفر، 6/0 و 2/1 كيلوگرم در تن ومحدوديت غذايي (آزمايش فاكتوريل 3*3*2 در 3 تكرار) بر عملكرد، ايمني همورال و کاهش عوارض ناشي از كوكسيديوز از جمله كاهش ضايعات در روده و کاهش اسمولاريتي محتويات آن مورد بررسي قرار گرفت. براي اعمال محدوديت غذايي، نيمي از جوجه¬ها در سن 11 تا 18 روزگي به صورت يك روز در ميان و نيم ديگر به صورت آزاد تغذيه شدند. روز شانزدهم دو جوجه از هر قفس با SRBC تزريق شدند و تيتر آنتي بادي عليه آن در 21 روزگي تعيين شد. کل گله در 28 روزگي با مخلوطي از دو گونه آيمريا ماکزيما و آسرولينا آلوده شدند. اسمولاريتي محتويات روده ها و مقدار IgA سرم و بافت روده (به روش ELISA) در روزهاي 21 و 42 تعيين شد. روي- متيونين در بهبود صفات عملكردي موفق نبود ولي بتائين و محدوديت غذايي باعث كاهش ضريب تبديل شدند. سطح 2/1 کيلوگرم درتن بتائين افزايش وزن روزانه را نيز بهبود داد. سطح 40 ميلي گرم در کيلوگرم روي- متيونين (05/0> P ) و محدوديت غذايي (01/0> P ) تيتر آنتي بادي عليه SRBC را افزايش دادند. تغييرات اسمولاريتي محتويات ايلئوم و سکوم مشابه بود و با سطح بالاي بتائين و محدوديت غذايي كاهش يافت. سطح IgA در سرم خون جوجه ها بعد از آلودگي به کوکسيديوز افزايش يافت. علاوه بر اين مقدار آن در سرم و بافت روده با افزايش سطح روي- متيونين و بتائين در جيره و همچنين با اعمال محدوديت غذايي افزايش يافت (01/0> P ). در مشاهدات هيستولوژيکي بافت روده، تاثير محدوديت غذايي بر افزايش سطح جذب، کاهش تخريب سلول هاي راس پرزي و کاهش ارتشاح بافتي معني دار بود. روي- متيونين و بتائين نيز در افزايش لنفوسيت هاي داخل اپيتليومي و کاهش تخريب سلول هاي راس پرزي تاثير معني داري داشتند (05/0> P ).

به منظور تعيين نياز متيونين در مرغ هاي مادر گوشتي آرين آزمايشي با استفاده از196 قطعه مرغ مادرگوشتي و 24 قطعه خروس در قالب طرح كاملاً تصادفي با 6 سطح متيونين (2/0، 25/0، 3/0، 35/0 ، 4/0 و 45/0 درصد)، 4 تكرار و 8 قطعه مرغ در هر تكرار در دوره ي اوج توليد(35-28 هفته) به مدت 11 هفته انجام شد. براي يكنواخت سازي وزن مرغ ها، تعداد بيشتري نيمچه تهيه شده و بر اساس وزن يكسان (15±2932 گرم) بين تيمارهاي آزمايشي توزيع شد. پروفيل اسيدهاي آمينه و ميزان پروتئين مواد خوراكي تعيين و جيره نويسي با استفاده از نتايج آناليز شيميايي صورت گرفت. جيره ها به شكل پلت تهيه شد. نتايج نشان داد كه سطوح مختلف متيونين تاثيري متوسط وزن تخم مرغ، درصد تخم مرغ دوزرده، تخم مرغ ريز و تخم مرغ هاي قابل جوجه كشي ندارد(05/0> P). درصد توليد، وزن توده تخم مرغ توليدي(گرم/مرغ/روز) و ضريب تبديل با تغييرات سطح متيونين مصرفي تفاوت معني دار نشان دادند(05/0> P). با استفاده از روش خط شكسته، ميزان متيونين مورد نياز براي گرم تخم مرغ توليدي به ازاي هر مرغ در روز، ضريب تبديل خوراك و تعداد تخم مرغ قابل قابل جوجه كشي به ترتيب424،429 و476 ميلي گرم در روز تعيين شد. هم چنين بر اساس اين نتايج، نياز اسيدهاي آمينه ي گوگرد دار براي گرم تخم مرغ توليدي به ازاي هر مرغ در روز، ضريب تبديل خوراك و تعداد تخم مرغ قابل جوجه كشي به ترتيب 843 ، 848 و894 ميلي گرم در روز تعيين شد. با توجه به نتايج اين تحقيق، ميزان نياز متيونين به درصد در جيره براي گرم تخم مرغ توليدي به ازاي هر مرغ در روز، ضريب تبديل خوراك و تعداد تخم مرغ قابل قابل جوجه كشي به ترتيب
26/0، 266/0 و 296/0 درصد خواهد بود.

اين تحقيق به منظور بررسي تاثير سطوح مختلف پودر ضايعات كشتارگاهي طيور بر عملكرد مرغ هايِ تخم گذار تجارتي انجام شد. تعداد 160 قطعه مرغ تخم گذار سويه هايلاين در سن 42 هفتگي انتخاب شد و در قفس هاي تخم گذار 4 تايي قرار گرفت. جيره هاي آزمايشي شامل جيره غذايي شاهد (فاقد پودر ضايعات كشتارگاهي طيور) و جيره هاي غذايي داراي 2 ،4، 6 و 8 درصد پودر ضايعات كشتارگاهي طيور بود. اين آزمايش در قالب طرح كاملاً تصادفي با 5 تيمار و 4 تكرار به مدت 10 هفته اجرا شد. با افزايش سطح پودر ضايعات كشتارگاهي طيور در جيره هاي غذايي وزن تخم مرغ، درصد توليد تخم مرغ، گرم تخم مرغ توليدي و ميزان مصرف خوراك به طور معني داري كاهش يافت (05/0P<). با افزايش سطح پودر ضايعات كشتارگاهي طيور در جيره هاي غذايي ضريب تبديل خوراك به طور معني داري افزايش يافت (05/0P<). طول و عرض تخم-مرغ، ضخامت پوسته، حجم و سطح تخم مرغ تحت تاثير جيره هاي آزمايشي قرار نگرفت. بيشترين واحد هاو (38/80) و رنگ زرده (18/7) در جيره غذايي داراي 8 درصد پودر ضايعات كشتارگاهي طيور مشاهده شد (05/0P<). درصد زرده و سفيده تخم مرغ تحت تاثير جيره هاي آزمايشي قرار نگرفت. پارامترهاي خوني شامل گلوكز، كلسترول، تري گليسريد، كلسيم، فسفر، ليپوپروتئين با چگالي پايين و ليپوپروتئين با چگالي بالاي سرم تحت تاثير جيره هاي آزمايشي قرار نگرفت. بر اساس نتايج بدست آمده، در جيره هاي غذايي مرغ هايِ تخم گذار در اواسط دوره تخم گذاري مي توان تا 2 درصد از پودر ضايعات كشتارگاهي طيور بدون هيچ گونه اثرات مضر بر كيفيت تخم مرغ و عملكرد مرغ هايِ تخم گذار استفاده نمود.

اين آزمايش جهت ارزيابي اثر سطوح مختلف مواد مغذي بر عملكرد و صفات لاشه جوجه هاي گوشتي از سن 1 تا 49 روزگي انجام شد. بدين منظور از 384 قطعه جوجه ي گوشتي سويه ي راس - 308 در قالب طرح كاملاً تصادفي با شش تيمار و چهار تكرار (16 قطعه) استفاده شد. جيره هاي آزمايشي عبارت بودند از:1- توصيه ي انجمن تحقيقات ملي آمريكا NRC (1994)، 2- 110% توصيه ي NRC (1994)، 3- توصيه ي كاتالوگ سويه ي راس،4- 90% توصيه ي كاتالوگ سويه ي راس، 5- ميانگين سطوح مواد مغذي توصيهNRC و كاتالوگ سويه ي راس با دوره هاي پرورشي توصيه شده NRC (1994)، 6-ميانگين سطوح مواد مغذي NRC (1994) و كاتالوگ سويه ي راس با دوره هاي پرورشي توصيه شده كاتالوگ راس. همه ي جيره ها داراي انرژي قابل متابوليسم يكسان ولي سطوح مواد مغذي متفاوت بودند. نتايج حاصله نشان داد كه در همه ي دوره هاي پرورشي، افزايش وزن روزانه و خوراك مصرفي در جوجه هاي تغذيه شده با سطوح مواد مغذي توصيه شده توسط NRC (1994) به طور معني داري بيشتر از ساير سطوح مواد مغذي بود (05/0P<). كاهش مواد مغذي جيره به90% سطوح توصيه شده كاتالوگ راس-308، خوراك مصرفي را در مقايسه با ساير تيمارها، در همه ي دوره ها به طور معني داري كاهش داد (05/0P<). جوجه هاي تغذيه شده با110% سطوح مواد مغذي توصيه شده توسط NRC (1994)، ضريب تبديل غذايي پاييني نسبت به ساير جيره ها داشتند. درصد لاشه و سينه در جوجه هاي تغذيه شده با سطوح مواد مغذي توصيه شده توسط NRC (1994) به طور معني داري بيشتر از ساير تيمارها بود (05/0P<). استفاده از سطوح مواد مغذي توصيه شده توسط NRC (1994)، هزينه ي توليد را در هر كيلوگرم وزن زنده، در مقايسه با ساير تيمارها به طور معني داري كاهش داد (05/0P<). نتايج حاصله نشان مي دهد كه تنظيم نمودن جيره هاي غذايي بر پايه ي پيشنهادات NRC (1994) مي تواند در بهبود عملكرد طيور و كاهش هزينه هاي توليد نسبت به ساير سطوح مواد مغذي سودمندتر باشد.

در طيور افزودن آنزيم ها با منشاء خارجي همانند آنزيم زايلاناز باعث بهبود بازدهي مي گردد. پژوهش حاضر به منظور بررسي اثرات استفاده از آنزيم زايلاناز بر روي هيستومورفومتري روده باريك طيور گوشتي انجام گرفت. در اين مطالعه آنزيم زايلاناز در دو سطح 0 و 07/0درصد در جيره» بر پايه گندم در 4 گروه (هر گروه شامل دو تكرار و در هر تكرار 15 قطعه) مورد استفاده قرار گرفت. پس از كشتار در پايان دوره پرورش (42 روزگي)، تعداد 10 قطعه از گروه شاهد و 10 قطعه از گروه تيمار براي نمونه برداري به منظور مطالعه ساختار دوازدهه، تهي روده و ايلئوم انتخاب شدند. سپس با استفاده از ميكروسكوپ نوري، تغييرات هيستومورفومتري روده باريك طيور گوشتي شامل ارتفاع كرك ها، تعداد سلولهاي جامي شكل، ضخامت اپيتليوم و عمق كريپت ها مورد ارزيابي قرار گرفت. مقايسه گروه شاهد با گروه تيمار، نشان داد كه در بخش هاي مختلف روده باريك گروه تيمار ارتفاع كرك ها و عمق كريپت ها افزايش يافته (05/0p< ) ولي تعداد سلول هاي جامي و ضخامت اپيتليوم درتمام قسمت هاي روده باريك كاهش يافته است. اين نتايج بيانگر اين است كه افزودن آنزيم زايلاناز به جيره غذايي بر پايه گندم، جذب مواد غذايي را افزايش مي دهد.

به منظور مقايسه اثر پروبيوتيك وآنتي بيوتيك به جيره غذايي بر عملكرد و سيستم ايمني جوجه هاي گوشتي تعداد 400 قطعه جوجه گوشتي يك روزه نر از سويه تجاري راس به طور تصادفي به 4 گروه تقسيم گرديدند به طوري كه هرگروه شامل 4 تكرار 25 قطعه اي بود . جوجه هاي يك گروه به عنوان گروه شاهد با جيره غذايي فاقد هرگونه آنتي بيوتيك و داروي ضدكوكسيديوزي تغذيه شدند. نتايج حاصل از تحقيق نشان دادند كه در دوره آغازين رشد وكل دوره افزودن آنتي بيوتيك ويرجينيامايسين به جيره غذايي درمقايسه با گروه شاهد و گروه مصرف كننده 05/0 درصد پروبيوتيك موجب افزايش وزن بدن گرديد .

هدف از اين آزمايش شناسايي تركيبات شيميايي ضايعات ميگو و بررسي امكان استفاده از اين ضايعات بجاي پودر ماهي در جيره غذايي جوجه‌هاي گوشتي بوده است . تجزيه شيميائي اين مواد نشان داد كه پودر ضايعات ميگوي الك نشده به ترتيب حاوي 45، 9/26، 1/28، 13، 36 و 3/1 درصد و پودر ضايعات ميگوي الك شده به ترتيب حاوي 47، 7/5، 1/38، 11، 31 و 3/4 درصد پروتئين خام، كلسيم، كيتين، خاكستر و چربي بوده‌اند. براي مشخص كردن مناسب‌ترين سطح جايگزيني پودر ضايعات ميگو بجاي پودر ماهي و بررسي اثر بيولوژيكي اين پودر بر رشد جوجه‌هاي گوشتي و ارزيابي فاكتورهاي اقتصادي توليد يك كيلوگرم وزن زنده آنها، طي يك آزمايش تغذيه‌اي در قالب يك طرح كاملا تصادفي با 336 جوجه گوشتي (نژاد لهمن) از هفته دوم سن تا 49 روزگي تحت 7 تيمار و سه تكرار 33، 66 و 100 درصد پودر ضايعات ميگوي الك شده و الك نشده جايگزين معادل پروتئيني پودر ماهي محتوي جيره شاهد گرديد. در پايان آزمايش نتايج نشان داد كه ميانگين وزن زنده در گروه 100 درصد جايگزين پودر ميگوي الك نشده با گروه شاهد اختلاف معني‌دار (P < 0/05) داشتند. ولي ساير گروهها با آن اختلاف معني‌دار نشان نداد. ميانگين مصرف دان و ضريب تبديل غذايي بين گروه شاهد و ساير گروهها اختلاف معني‌دار نداشت . ولي نشان داده شد كه با افزايش ميزان پودر ميگوي الك نشده در جيره‌هاي آزمايشي ضريب تبديل غذايي بهبود يافته است (2/13 در مقابل 2/26). نتايج تجزيه لاشه جوجه‌هاي آزمايشي نشان داد كه با افزايش سطح پودر ميگو در جيره آنها درصد ميزان چربي محوطه بطني كاهش يافته است (2/5 درصد در مقابل 3/5 درصد). نتايج محاسبات اقتصادي توليد گوشت در اين آزمايش مؤيد آن بود كه استفاده از پودر ميگو در جيره باعث كاهش هزينه توليد گرديده است . نتايج كلي اين آزمايش دلالت دارد بر اينكه پودر ضايعات ميگو جايگزين مناسبي براي پودر ماهي بوده و پودر ميگوي الك نشده به علت ارزش بيولوژيكي بهتر و توليد اقتصادي‌تر يك كيلوگرم گوشت بر پودر ميگوي الك شده برتري دارد.

در اين تحقيق اثرات رقيق‌سازي انرژي و پروتئين جيره آغازين در سن 6 تا 12 روزگي بر عملكرد جوجه‌هاي گوشتي سويه تجارتي راس (Ross) مورد مطالعه قرار گرفت . اين آزمايش قالب طرح كاملا تصادفي با 6 گروه آزمايشي در 4 تكرار انجام شد. هر تكرار به عنوان يك واحد آزمايشي حاوي 30 قطعه جوجه گوشتي به صورت مخلوطي از دو جنس ، نر و ماده، بود. از پوسته برنج براي رقيق‌سازي انرژي و پروتئين جيره آغازين به ميزان 0 (شاهد)، 10، 15، 20، 25 و 30 درصد در دوره محدوديت (12-6 روزگي) استفاده شد. انرژي و پروتئين جيره‌هاي آزمايشي به ترتيب 3089، 2780، 2626، 2472، 2317 و 2163 كيلوكالري انرژي قابل متابوليسم در هر كيلوگرم جيره و 16/1, 17/16, 18/23, 19/29, 21/45 و 15/02 درصد پروتئين خام بود. در بقيه روزهاي پرورش تا 21 روزگي از جيره آغازين و از 22 تا 42 روزگي از جيره رشد مرسوم (بدون پوسته برنج) استفاده شد. در كل دوره جوجه‌ها به صورت آزاد به خوراك دسترسي داشتند. همچنين جيره‌ها به صورت آردي تهيه شده بود. رقيق‌سازي جيره سبب افزايش مصرف خوراك طي دوره محدوديت گرديد، اما مصرف انرژي و پروتئين كاهش پيدا كرد به همين خاطر افزايش وزن بدن طي محدوديت نيز كاهش يافت . به دليل رشد جبراني در هفته‌هاي بعد از محدوديت از لحاظ آماري تفاوت معني‌داري بين وزن بدن جوجه‌ها در گروه‌هاي تحت محدوديت و گروه شاهد در 42 روزگي مشاهده نشد (P>0.05) مصرف خوراك در دوره بعد از محدوديت در گروههاي تحت محدوديت اندكي كمتر كمتر از گروه شاهد بود. به همين دليل بازده غذايي در گروههاي تحت محدوديت به طور جزيي در دوره تغذيه مجدد (دسترسي آزادانه به غذا) بهبود يافت ، اما اختلاف معني‌داري با گروه شاهد نداشته است (P>0.05) رقيق‌سازي جيره در سنين ابتدايي تغيير معني‌داري در درصد كبد، درصد لاشه و درصد امعاء و احشاء در سن كشتار ايجاد نكرد. همچنين كاهش معني‌داري در درصد چربي محوطه شكمي مشاهده نشد. به طور كلي چون برنامه‌هاي محدوديت غذايي باعث كاهش تلفات ناشي از عوارض متابوليكي، بهبود بازده غذايي، كاهش هزينه‌دان و كاهش چربي محوطه شكمي (بدون كاهش وزن در سن كشتار) مي‌شوند، مزيت دارند. در اين آزمايش 20 و 25 درصد رقيق‌سازي جيره در هفته دوم به خاطر كاهش هزينه‌دان و اندكي افزايش در وزن نهايي سبب بهبود بازده توليد شده است .

به منظور تعيين اثر سطوح مختلف جايگزيني پلت‌چسبان پروتئيني آمت به جاي پودر‌ماهي بر عملکرد و قابليت‌هضم مواد مغذي، آزمايشي با 400 قطعه جوجه گوشتي يکروزه از سويه راس و با 5 نوع جيره غذايي در4 تکرار در قالب يک طرح کاملاً تصادفي اجرا گرديد. در اين جيره‌ها پنج سطح آمت شامل صفر (گروه شاهد)، 5/1، 3، 5/4 و 6 درصد جايگزين 6 درصد پودر‌ماهي در جيره شاهد گرديد. ميزان اضافه وزن و مصرف خوراک در پايان هر دوره آزمايش اندازه‌گيري و ضريب تبديل غذايي محاسبه شد. قابليت‌هضم مواد مغذي و انرژي قابل‌هضم جيره‌ها نيز از روش نمونه‌گيري ايلئوم انجام شد. نتايج نشان داد، در دوره آغازين تيمار 6 درصد آمت مصرف خوراك را كاهش داد(001/0 P<).بين ساير تيمارها در اين دوره تفاوت معني‌دار نبود. در دوره رشد، سطوح 5/4 و 6 درصد آمت به طور معني‌دار، باعث کاهش مصرف خوراک شد (001/0 P<). مصرف خوراك در دوره پاياني تحت‌تاثير تيمارهاي آزمايشي قرار نگرفت. در كل دوره مصرف خوراک به ترتيب در تيمارهاي 5/1 درصد، شاهد و 3 درصد آمت بالاتر بود. در دوره آغازين اضافه وزن فقط در تيمار حاوي 6 درصد آمت كاهش يافت (0001/0 P<). در دوره‌هاي رشد و پاياني تيمار حاوي 5/1درصد آمت بيشترين اضافه وزن را نسبت به ساير تيمارها نشان داد، ولي اين افزايش نسبت به تيمار شاهد معني‌دار نبود. در کل دوره نيز بيشترين اضافه وزن به تيمارهاي حاوي 5/1 درصد آمت وگروه شاهد تعلق داشت (001/0 P<). در دوره آغازين تيمار 5/1 درصد آمت ضريب تبديل غذايي را بهبود بخشيد (001/0 P<). تيمار 6 درصد آمت در تمامي دوره‌ها و تيمار 5/4 درصد در دوره پاياني و کل دوره موجب افزايش ضريب تبديل غذايي شد. نسبت راندمان پروتئين در تيمار 5/1 درصد آمت در دوره آغازين افزايش يافت (0001/0 P<). در دوره رشد بين تيمارهاي آزمايشي به‌غير از تيمار حاوي 6 درصد آمت تفاوت معني‌داري در نسبت راندمان پروتئين مشاهده نشد. در دوره پاياني تيمارهاي 5/4 و 6 درصد آمت نسبت راندمان پروتئين را كاهش داد (001/0 P<). وزن نسبي روده و چربي محوطه بطني تحت‌تأثير سطوح مختلف جايگزيني قرار نگرفت. تيمار حاوي 6 درصد آمت وزن نسبي كبد را افزايش داد (05/0 P<). سطوح مختلف جايگزيني به غير از سطوح 6 درصد آمت اثر معني‌داري بر بازده لاشه نداشتند. همچنين تيمارهاي آزمايشي اثر معني‌داري بر قابليت‌هضم خاکستر و انرژي نداشتند. از نظر قابليت‌هضم پروتئين تنها بين تيمار 5/1 درصد آمت و 6 درصد آمت تفاوت معني‌دار مشاهده شد (05/0 P<) و بين گروه‌هاي ديگر تفاوت معني‌دار مشاهده نگرديد. تيمارهاي صفر، 5/1 و 3 درصد آمت به طور معني‌داري باعث افزايش قابليت‌هضم چربي نسبت به دوگروه ديگر شدند (001/0p<). به نظر مي‌رسد افزودن پلت‌چسبان آمت در سطح 5/1 درصد بتواند اثرات مثبتي بر عملکرد جوجه‌هاي گوشتي و انرژي قابل‌هضم جيره داشته باشد و همچنين به عنوان تامين‌كننده قسمتي از نياز پروتئين به كار آيد.

اين آزمايش به منظور بررسي تأثير خرماي كامل غير قابل استفاده در خوراك انسان و استفاده از آنزيم بر عملكرد جوجه‏هاي گوشتي طراحي گرديد. تركيب شيميايي و انرژي قابل سوخت و ساز ظاهري (AME) و تصحيح شده بر اساس ابقاي صفر نيتروژن (AMEn) خرما تعيين شد و سپس با استفاده از 240 قطعه جوجه خروس گوشتي نژاد راس و در قالب يك طرح فاكتوريل 3×2 اثرات سطوح مختلف خرما (صفر، 10 و 20 درصد) و آنزيم (با و بدون آنزيم) بر عملكرد مورد مطالعه قرار گرفت. خرماي مورد آزمايش از انرژي قابل سوخت و ساز و پروتئين خام كمي برخوردار بود (به ترتيب 2729 كيلوكالري در كيلوگرم و 4/3 درصد). جوجه‏هايي كه با سطوح 10 و 20 درصد خرما تغذيه شدند، به استثناي 3 هفته اول پرورش، از رشد كمتري نسبت به تيمار شاهد برخوردار بودند (01/0P<). همچنين استفاده از خرما سبب افزايش ضريب تبديل شد (01/0P<). استفاده از آنزيم در بهبود رشد و ضريب تبديل مؤثر بود (05/0P<). تيمارهاي مورد مطالعه تأثيري بر فاكتورهاي خوني نداشتند اما وزن سنگدان در جوجه‏هايي كه با سطوح مختلف خرما تغذيه شده بودند، بيشتر از شاهد بود (05/0P<). در ارتباط با هزينه خوراك براي توليد يك كيلوگرم وزن زنده در كل دوره اختلاف معني‏داري بين تيمارها مشاهده نشد.

اين تحقيق به منظور تعيين اثر سطوح مختلف اسيد آمينه ليزين و زمان تغذيه جيره آغازين و پاياني بر عملكرد جوجه هاي گوشتي در يك آزمايش فاكتوريل 2*2*2 در قالب كاملا تصادفي انجام شد. فاكتور اول ، مدت تغذيه جيره آغازين، فاكتور دوم ، مدت تغذيه جيره پاياني و فاكتور سوم ، سطح ليزين جيره بود. به هر يك از تيمارهاي آزمايش چهار گروه 16 قطعه اي اختصاص يافت. براي اين منظور تعداد 512 قطعه جوجه خروس گوشتي سويه راس 308 ، براي 49 روز بر روي بستر پرورش يافت و عملكرد توليدي آنها در دوره 0 تا 42 و 0 تا 49 روزگي مورد بررسي قرار گرفت . در دوره 0 تا 42 روزگي زمان تغذيه جيره آغازين بر افزايش وزن ، پروتئين مصرفي و بازده پروتئين مصرفي اثر معني داري نداشت ولي باعث افزايش مصرف خوراك، ضريب تبديل خوراك ، انرژي مصرفي و بازده انرژي شد. زمان تغذيه جيره پاياني بر عملكرد جوجه ها اثر معني داري نداشت. افزايش سطح ليزين باعث افزايش وزن زنده و كاهش هزينه هر كيلوگرم گوشت توليدي گرديد. ولي بر ديگر فراسنجه هاي آزمايش اثر معني داري نداشت. همچنين كاهش زمان تغذيه جيره آغازين به 14 روز اثر معني داري بر فراسنجه هاي آزمايش در دوره تا 49 روزگينداشت. ولي شروع زود هنگام تغذيه جيره پاياني در 35 روزگي باعث بهبود پروتئين مصرفي و راندمان پروتئين و هزينه خوراك مصرفي شد. افزودن سطح اسيد آمينه ليزين جيره به مقدار 115 درصد ، توصيه انجمن ملي تحقيقات، باعث افزايش وزن جوجه ها در دوره 0 تا 49 روزگي شد ولي بر ديگر فراسنجه ها تاثير معني داري نداشت. افزودن ليزين به مقدار 115 درصد توصيه شده سبب بهبود وزن لاشه شد، در صورتي كه بر ساير تركيبات لاشه تاثير معني داري نداشت.

در اين آزمايش اثرات سطوح مختلف سبوس برنج (صفر، 6، 12و 18 درصد) و يك آنزيم چندگانه (صفر و 1/0 درصد) بر عملكرد جوجه‌هاي گوشتي مورد بررسي قرار گرفت. 384 قطعه جوجه خروس يكروزه گوشتي سويه راس به 8 تيمار آزمايش اختصاص داده شدند و هر تيمار شامل 4 تكرار بود و در هر تكرار 12 قطعه جوجه خروس گوشتي قرار داده شد. اين آزمايش در قالب طرح پايه كاملاً تصادفي به روش آزمايش فاكتوريل (2×4) اجرا گرديد. نتايج آزمايش نشان داد كه با افزايش سطح سبوس برنج در جيره، وزن بدن و افزايش وزن در تيمارها به طور معني‌داري كاهش و ضريب تبديل افزايش يافت. همچنين مصرف خوراك و فراسنجه‌هاي خوني در تيمارهاي مختلف معني‌دار نشد. وزن سنگدان (05/0P<)، كبد (01/0P<)، روده كوچك (05/0P<) و سكوم‌ها (05/0P<) تحت تأثير سطوح مختلف سبوس برنج قرار گرفت. مكمل آنزيمي بر عملكرد جوجه‌هاي گوشتي تأثير معني‌داري نداشت ولي بر چربي محوطه شكمي (05/0P<)، گلوكز (01/0P<) و تري‌گليسريد (05/0P<) خون تأثير‌گذار بود. در بين تيمارهاي مختلف، تفاوت قابل توجه و معني‌داري از نظر هزينه تمام شده وزن نهايي مشاهده نشد.

سالمونلا یکی از عوامل بیماریزای مهم در انسان می باشد که می تواند با علائمی نظیر اسهال، استفراغ و تب خونمایی کند. باکتری سالمونلا در دستگاه گوارش انسان و حیوانات عفونت ایجاد می کند و از آنجا مسیر خود را برای نفوذ به سایر بافت ها پیدا می کند. گوشت و تخم مرغ آلوده معمول ترین منابع عفونت سالمونلا هستند.
منابع آلودگی
امروزه از یک طرف فشارها برای پاک نگه داشتن مزارع از عفونت سالمونلا افزایش یافته است و از طرف دیگر استفاده از آنتی بیوتیک ها (به دلیل جلوگیری از ایجاد مقاومت در سالمونلا) ممنوع شده است. این مقررات فشار زیادی را به مزرعه داران وارد می کند زیرا سبب می شود گوشت و تخم مرغ مزارع آلوده به صورت محدود وارد بازار شود و گاهی گله های مثبت بالاجبار راهی کشتارگاه شده یا معدوم شوند.
انتقال از طریق دان یکی از عوامل خطرساز اما نه چندان جدی ورود سالمونلا به گله می باشد. این یافته به تازگی طی یک مطالعه گسترده در اسپانیا به اثبات رسیده است. در این مطالعه که برروی 44 مزرعه گوشتی و 51 مزرعه تخمگذار انجام گرفت تنها %5/1 نمونه های دان مزارع گوشتی و %8/3 نمونه های دان مزارع تخمگذار آلوده به سالمونلا بودند.
اقدامات بهداشتی مهمترین عامل جلوگیری از شیوع سالمونلا در مزارع ماکیان می باشد. اگرچه خطر انتقال سالمونلا از طریق دان کم اهمیت می باشد اما برای کاهش خطرآن توجه زیادی به دان می شود. از جمله کارهایی که برای کاهش انتقال سالمونلا برروی دان انجام می گیرد عبارت است از کنترل نهاده های خریداری شده ، استفاده از دان پلت، حرارت دادن دان و استفاده از اسیدی کننده های دان.
در مبحث مبارزه با سالمونلا اسیدهای آلی نقش موثری دارند. نخست آنکه زمانیکه اسیدهای آلی با دان مخلوط می گردند می توانند سالمونلاهای موجود در دان را از بین ببرند. خصوصا ً آنکه استفاده از اسیدهای آلی همراه با فرایند حرارت دادن نظیر پلت کردن می تواند بسیار موثر باشد. دوم آنکه اسیدهای آلی زمانیکه به دان افزوده می شوند می توانند سالمونلاها را در دستگاه گوارش مرغ از بین ببرند. سوم آنکه می توان برای از بین بردن سالمونلاهای موجود در دستگاه گوارش اسیدهای آلی را به آب آشامیدنی مرغ ها اضافه نمود.
دستگاه گوارش جایگاه مهمی برای رشد و تکثیر سالمونلا در ماکیان می باشد. سالمونلا می تواند پس از تکثیر در دستگاه گوارش از طریق مدفوع منتشر شده و تمام مزرعه، تخم مرغ ها، لاشه ها و سایر تجهیزات مربوطه را آلوده نماید. بنابراین برای جلوگیری از انتشار بیشتر آلودگی، مبارزه با سالمونلا در دستگاه گوارش ماکیان از اهمیت زیادی برخوردار است.
همانطور که پیش از این گفته شد بر اساس قوانین موجود استفاده از آنتی بیوتیک ها برای جلوگیری از رشد عوامل بیماریزا از جمله سالمونلا ممنوع شده است. به همین دلیل اسیدهای آلی می توانند جایگزین های مناسبی برای مهار سالمونلا در دستگاه گوارش باشند. یک مطالعه جدید نشان می دهد ترکیب اسیدهای آلی و روغن های ضروری تاثیر ضد باکتریایی بسیار قوی بر علیه سالمونلا دارند. اسیدهای آلی و روغن های ضروری هر کدام به تنهایی رشد سالمونلا را مهار می کردند اما زمانیکه با هم ترکیب می شدند اثر کشندگی بسیار قوی برروی سالمونلا داشتند. برای بررسی این عملکرد تحت شرایط مزرعه اخیرا ً یک آزمایش برروی جوجه های گوشتی که با سالمونلا پاراتیفی B (Salmonelle Paratyphi B) واریانت Java چالش شده بودند انجام گرفت. این سروتیپ سالمونلا پس از سروتیپ سالمونلا انتریتیدیس (S.enteritidis) شایع ترین سالمونلا جدا شده از گوشت ماکیان می باشد.
یک آزمایش کاربردی
هدف از این آزمایش بررسی میزان حفاظت جوجه های گوشتی در برابر عفونت سالمونلا با استفاده از افزودن اسیدهای آلی و یا ترکیب آنها با روغن های ضروری به دان بود. بدین منظور از 120 جوجه ماده یکروزه استفاده شد و آنها به سه تیمار تقسیم شدند :
1- گروه شاهد بدون استفاده از افزودنی ها
2- گروه تغذیه شده با %3 از مخلوط اسیدهای آلی در جیره
3- گروه تغذیه شده با ترکیب اسیدهای آلی و روغن های ضروری
در روزهای 8 و 13 از کلوآک جوجه ها سوآب گرفته شد. نتایج نشان داد مخلوط اسیدهای آلی مشابه ترکیب اسیدهای آلی و روغن های ضروری به میزان قابل توجهی آلودگی سالمونلا را کاهش داد.هیچ تفاوت قابل توجهی میان این دو تیمار وجود نداشت.
در مجموع باید گفت افزودن اسیدهای آلی به دان و آب آشامیدنی می تواند نقش مهمی در مهار رشد سالمونلا در مزارع ماکیان داشته باشد. اسیدهای آلی نه تنها سالمونلاهای موجود در دان را از بین می برند بلکه میزان عفونت سالمونلا را در دستگاه گوارش کاهش می دهند و در نتیجه سبب کاهش انتشار سالمونلا در مزرعه می شوند. بهبود بیشتر مخلوط های اسیدهای آلی نظیر ترکیب آنها با روغن های ضروری می تواند باعث افزایش تاثیر آنها و کاهش هزینه ها گردد.
International Poultry Production(2009) V01 17(5):13-14

محدوده دمايي 18 تا 21 درجه سانتي گراد مناسب ترين دامنه حرارتي براي مرغ ها مي باشد و اگر دما از 24 درجه سانتي گراد عبور كند زندگي آنها تحت تاثير استرس گرمايي قرار مي گيرد . آزمايشي با 224 قطعه جوجه گوشتي سويه آرين از سن 7 تا 49 روزگي در قالب طرح كاملاً تصادفي با 7 تيمار و 4 تكرار (8 قطعه جوجه براي هر تكرار) براي مشخص نمودن اثر سه ماده شيميايي بي كربنات سديم، كلريد آمونيم و كلريد پتاسيم در دو سطح 1/0 و 3/0 درصد و تيمار شاهد اجرا گرديد. نتايج نشان داد كه اثر تيمارها بر وزن (01/0 P) و ضريب تبديل (05/0 P) معني دار بود، اما بر مصرف غذا اثر معني داري نداشت (05/0 )

سالمونلا یکی از عوامل بیماریزای مهم در انسان می باشد که می تواند با علائمی نظیر اسهال، استفراغ و تب خونمایی کند. باکتری سالمونلا در دستگاه گوارش انسان و حیوانات عفونت ایجاد می کند و از آنجا مسیر خود را برای نفوذ به سایر بافت ها پیدا می کند. گوشت و تخم مرغ آلوده معمول ترین منابع عفونت سالمونلا هستند.
منابع آلودگی
امروزه از یک طرف فشارها برای پاک نگه داشتن مزارع از عفونت سالمونلا افزایش یافته است و از طرف دیگر استفاده از آنتی بیوتیک ها (به دلیل جلوگیری از ایجاد مقاومت در سالمونلا) ممنوع شده است. این مقررات فشار زیادی را به مزرعه داران وارد می کند زیرا سبب می شود گوشت و تخم مرغ مزارع آلوده به صورت محدود وارد بازار شود و گاهی گله های مثبت بالاجبار راهی کشتارگاه شده یا معدوم شوند.
انتقال از طریق دان یکی از عوامل خطرساز اما نه چندان جدی ورود سالمونلا به گله می باشد. این یافته به تازگی طی یک مطالعه گسترده در اسپانیا به اثبات رسیده است. در این مطالعه که برروی 44 مزرعه گوشتی و 51 مزرعه تخمگذار انجام گرفت تنها %5/1 نمونه های دان مزارع گوشتی و %8/3 نمونه های دان مزارع تخمگذار آلوده به سالمونلا بودند.
اقدامات بهداشتی مهمترین عامل جلوگیری از شیوع سالمونلا در مزارع ماکیان می باشد. اگرچه خطر انتقال سالمونلا از طریق دان کم اهمیت می باشد اما برای کاهش خطرآن توجه زیادی به دان می شود. از جمله کارهایی که برای کاهش انتقال سالمونلا برروی دان انجام می گیرد عبارت است از کنترل نهاده های خریداری شده ، استفاده از دان پلت، حرارت دادن دان و استفاده از اسیدی کننده های دان.
در مبحث مبارزه با سالمونلا اسیدهای آلی نقش موثری دارند. نخست آنکه زمانیکه اسیدهای آلی با دان مخلوط می گردند می توانند سالمونلاهای موجود در دان را از بین ببرند. خصوصا ً آنکه استفاده از اسیدهای آلی همراه با فرایند حرارت دادن نظیر پلت کردن می تواند بسیار موثر باشد. دوم آنکه اسیدهای آلی زمانیکه به دان افزوده می شوند می توانند سالمونلاها را در دستگاه گوارش مرغ از بین ببرند. سوم آنکه می توان برای از بین بردن سالمونلاهای موجود در دستگاه گوارش اسیدهای آلی را به آب آشامیدنی مرغ ها اضافه نمود.
دستگاه گوارش جایگاه مهمی برای رشد و تکثیر سالمونلا در ماکیان می باشد. سالمونلا می تواند پس از تکثیر در دستگاه گوارش از طریق مدفوع منتشر شده و تمام مزرعه، تخم مرغ ها، لاشه ها و سایر تجهیزات مربوطه را آلوده نماید. بنابراین برای جلوگیری از انتشار بیشتر آلودگی، مبارزه با سالمونلا در دستگاه گوارش ماکیان از اهمیت زیادی برخوردار است.
همانطور که پیش از این گفته شد بر اساس قوانین موجود استفاده از آنتی بیوتیک ها برای جلوگیری از رشد عوامل بیماریزا از جمله سالمونلا ممنوع شده است. به همین دلیل اسیدهای آلی می توانند جایگزین های مناسبی برای مهار سالمونلا در دستگاه گوارش باشند. یک مطالعه جدید نشان می دهد ترکیب اسیدهای آلی و روغن های ضروری تاثیر ضد باکتریایی بسیار قوی بر علیه سالمونلا دارند. اسیدهای آلی و روغن های ضروری هر کدام به تنهایی رشد سالمونلا را مهار می کردند اما زمانیکه با هم ترکیب می شدند اثر کشندگی بسیار قوی برروی سالمونلا داشتند. برای بررسی این عملکرد تحت شرایط مزرعه اخیرا ً یک آزمایش برروی جوجه های گوشتی که با سالمونلا پاراتیفی B (Salmonelle Paratyphi B) واریانت Java چالش شده بودند انجام گرفت. این سروتیپ سالمونلا پس از سروتیپ سالمونلا انتریتیدیس (S.enteritidis) شایع ترین سالمونلا جدا شده از گوشت ماکیان می باشد.
یک آزمایش کاربردی
هدف از این آزمایش بررسی میزان حفاظت جوجه های گوشتی در برابر عفونت سالمونلا با استفاده از افزودن اسیدهای آلی و یا ترکیب آنها با روغن های ضروری به دان بود. بدین منظور از 120 جوجه ماده یکروزه استفاده شد و آنها به سه تیمار تقسیم شدند :
1- گروه شاهد بدون استفاده از افزودنی ها
2- گروه تغذیه شده با %3 از مخلوط اسیدهای آلی در جیره
3- گروه تغذیه شده با ترکیب اسیدهای آلی و روغن های ضروری
در روزهای 8 و 13 از کلوآک جوجه ها سوآب گرفته شد. نتایج نشان داد مخلوط اسیدهای آلی مشابه ترکیب اسیدهای آلی و روغن های ضروری به میزان قابل توجهی آلودگی سالمونلا را کاهش داد.هیچ تفاوت قابل توجهی میان این دو تیمار وجود نداشت.
در مجموع باید گفت افزودن اسیدهای آلی به دان و آب آشامیدنی می تواند نقش مهمی در مهار رشد سالمونلا در مزارع ماکیان داشته باشد. اسیدهای آلی نه تنها سالمونلاهای موجود در دان را از بین می برند بلکه میزان عفونت سالمونلا را در دستگاه گوارش کاهش می دهند و در نتیجه سبب کاهش انتشار سالمونلا در مزرعه می شوند. بهبود بیشتر مخلوط های اسیدهای آلی نظیر ترکیب آنها با روغن های ضروری می تواند باعث افزایش تاثیر آنها و کاهش هزینه ها گردد.
International Poultry Production(2009) V01 17(5):13-14

تاثير پروبيوتيك ها به عنوان ميكروارگانيسم هاي مفيد براي سلامتي حيوان ميزبان مي توانند عملكرد، دستگاه گوارش و سيستم ايمني را تحت تاثير قرار دهند. با توجه به تنوع محصولات پروبيوتيكي در دسترس، هدف از انجام تحقيق حاضر مقايسه تاثير پنج نوع پروبيوتيك بر عملكرد، مرفولوژي روده و برخي شاخص هاي ايمني و خون شناسي جوجه هاي گوشتي مي باشد. پروبيوتيك هاي مورد آزمايش به 480 قطعه جوجه خروس گوشتي براي مدت 49 روز تغذيه شدند. عملكرد به تفكيك دوره هاي آغازي، رشد، پاياني و كل دوره بررسي شد. نمونه هاي روده كوچك در سنين 21 ، 35 و 49 روزگن از نظر مرفولوژي مطالعه شدند. به عنوان پاسخ ايمني عيار پادتن عليه گلبول قرمز گوسفند و و اكسن نيو كاسل اندازه گيري شد. عملكرد در دوره هاي مختلف تحت تاثير نوع پروبيوتيك قرار گرفت. ويژگي هاي مرفولوژي پزهاي روده كوچك تحت تاثير نوع پروبيوتيك استفاده شده بود. فاكتورهاي خوني و ايمني تحت تاثير نوع پروبيوتيك مصرفي قرار نگرفت. توجه به نوع و تركيب ميكروارگانيسم هاي موجود در فراورده هاي پروبيوتيك با توجه به هدف استفاده كننده و كارايي فراورده ها ضروري مي باشد.

به منظور ارزيابي مهمترين عوامل تغذيه‌اي مؤثر در جيره جوجه‌هاي گوشتي تحت شرايط استرس گرمايي دو آزمايش انجام شد. در هر آزمايش 200 جوجه نر و 200 جوجه ماده يكروزه در حرارت بالا و مداوم (32 C) بر روي بستر پرورش يافتند. هر دو آزمايش بصورت فاكتوريل (2×2×2) در قالب طرح بلوكهاي كامل تصادفي با 5 تكرار و 10 جوجه نر يا ماده در هر تكرار انجام گرفت . تيمارهاي آزمايشي در آزمايش اول شامل دو سطح انرژي (2900 و 3100 كيلوكالري در هر كيلوگرم)، دو سطح پروتئين (NRC و 10 درصد كمتر از NRC) و دو جنس (نر و ماده) و در آزمايش دوم شامل دو سطح چربي (با چربي افزودني و بدون چربي افزودني)، دو سطح پروتئين (NRC و 10 درصد كمتر از NRC) و دو جنس (نر و ماده) بودند. شاخصهاي مورد مطالعه مورد مطالعه در دو آزمايش عبارت بودند از وزن بدن و اضافه وزن روزانه مصرف خوراك روزانه و ضريب تبديل آن، مصرف پروتئين و انرژي در هر دوره و ضريب تبديل آنها به اضافه وزن، هزينه خوراك به ازاي هر كيلوگرم اضافه وزن، درصد لاشه، سينه و چربي حفره بطني در 49 و 56 روزگي و تلفات جوجه‌ها از 7 تا 56 روزگي. در آزمايش اول افزايش سطح انرژي جيره اثر معني‌داري بر اضافه وزن بدن نداشت ، و ضريب تبديل خوراك را بيشتر نمود. سطح انرژي بالا، مصرف انرژي و پروتئين را در جوجه‌هاي گوشتي بطور معني‌داري (p<0/01) افزايش و راندمان تبديل انرژي و پروتئين به اضافه وزن را كاهش داد. در نتيجه باعث افزايش هزينه خوراك به ازاي هر كيلوگرم اضافه وزن گرديد. سطح بالاي انرژي در پي افزايش مصرف پروتئين باعث كاهش درصد چربي حفره بطني در 56 روزگي شد و اثر معني‌داري بر راندمان لاشه و سينه نداشت . تلفات تحت تاثير سطح انرژي جيره قرار نگرفت . كاهش سطح پروتئين جيره در هر دو آزمايش اثر معني‌داري بر اضافه وزن بدن و ضريب تبديل خوراك نداشت ، اما باعث كاهش معني‌دار (p<0/01) مصرف پروتئين و افزايش راندمان تبديل پروتئين به اضافه وزن گرديد. كاهش سطح پروتئين تاثير معني‌داري بر چربي حفره بطني نداشت ، اما ميزان آنرا تا حدودي افزايش داد. كاهش پروتئين جيره و افزايش راندمان استفاده از پروتئين باعث كاهش هزينه خوراك به ازاء هر كيلوگرم اضافه وزن شد. سطح پروتئين پايين باعث كاهش قابل ملاحظه تلفات در هر دو آزمايش شد. در آزمايش دوم، استفاده از 2 درصد اسيد چرب گياهي در جيره اثر معني‌داري بر اضافه وزن بدن نداشت ، اما تا اندازه‌اي داراي اثر مثبت بر ميزان رشد بود. چربي افزودني بطور معني‌داري (p<0/01) باعث بهبود ضريب تبديل خوراك گرديد و استفاده از انرژي و پروتئين جيره را افزايش داد. استفاده از چربي در جيره باعث افزايش درصد چربي حفره بطني، راندمان لاشه و درصد سينه در 56 روزگي شد، اما اثر آن معني‌دار نبود. كاربرد چربي هزينه خوراك به ازاء هر كيلوگرم اضافه وزن را به مقدار كمي كاهش داد و در مقايسه با جيره فاقد چربي افزودني تا اندازه‌اي تلفات را پايين آورد. اثر جنسيت در هر دو آزمايش بر اضافه وزن بدن، مصرف خوراك ، ضريب تبديل خوراك ، راندمان استفاده از انرژي و پروتئين معني‌دار (p<0/01) بود و جنسيت در آزمايش دوم بر درصد تلفات اثر معني‌داري داشت . اضافه وزن بدن و مصرف خوراك در جنس نر بيشتر از جنس ماده بود. جنس نر ضريب تبديل خوراك ، انرژي و پروتئين به اضافه وزن را كاهش و درصد تلفات را افزايش داد. جنسيت اثر معني‌داري بر راندمان لاشه، درصد سينه و درصد چربي بطني نداشت .

به منظور بررسي امكان استفاده از آنزيم فيتاز و مخمر ساكارومايسس سرويسيه در جيره غذايي بر پايه ذرت-كنجاله سويا با فسفر قابل دسترس متفاوت در جوجه‎هاي گوشتي آربور ايكرز، آزمايشي با 264 قطعه جوجه يك روزه با ميانگين وزن 6/44 گرم و با استفاده از يك طرح كاملاً تصادفي با 6 تيمار و 4 تكرار و در هر تكرار 11 قطعه جوجه يك روزه براي دوره هاي آغازين، رشد و كل دوره انجام شد. جيره‎هاي آزمايشي در دوره هاي مختلف پرورش به گونه اي تهيه شدندكه از نظر انرژي و پروتئين يكسان ولي از نظر مقدار فسفر قابل دسترس متفاوت بودند بطوريكه جيره برپايه ذرت و سويا داراي مقدار فسفر توصيه شده NRC (شاهد) و جيره‎هاي ديگر حاوي 50 درصد فسفر قابل دسترس كمتر از توصيه شده بودند و ساير مواد مغذي جيره براساس انرژي متعادل شد. تيمار هاي آزمايشي شامل 1T) جيره شاهد، 2T) جيره شاهد + 500 واحد فيتاز + 1/0 درصد مخمر، 3T) جيره شاهد حاوي 50 درصد فسفر قابل دسترس توصيه NRC، 4T) جيره شاهد حاوي 50 درصد فسفر قابل دسترس توصيه NRC + 1/0 درصد مخمر، 5T) جيره شاهد حاوي 50 درصد فسفر قابل دسترس توصيه NRC + 500 واحد فيتاز و 6T) جيره شاهد حاوي 50 درصد فسفر قابل دسترس توصيه NRC + 500 واحد فيتاز + 1/0 درصد مخمر بود. موارد اندازه گيري شامل عملكرد (مصرف خوراك روزانه، افزايش وزن روزانه، ضريب تبديل خوراك)، كلسيم و فسفر خون بوده است. نتايج نشان داده است كه تنها كاهش 50 درصدي فسفر قابل دسترس در جيره شاهد بدون آنزيم (3T) موجب كاهش معني‎دار در مصرف خوراك روزانه و افزايش وزن روزانه نسبت به جيره شاهد همراه و بدون آنزيم و مخمر شده است (05/0>P). بهترين ضريب تبديل (93/1) در تيمار شاهد (1T) بدست آمد و استفاده از آنزيم فيتاز و مخمر در جيره شاهد (2T) و شاهد حاوي 50 درصد فسفر (3T) موجب بهبود ضريب تبديل نشد. غلظت كلسيم خون در كليه تيمارها مشابه بوده ولي غلظت فسفر خون در 21 و 42 روزگي در تيمارهاي حاوي 50 درصد فسفر قابل دسترس (3T، 4T، 5T و 6T) به طور معني داري نسبت به تيمار شاهد حاوي فيتاز و مخمر (2T)، كاهش يافت (05/0p<). نتايج كلي نشان مي‎دهد كه استفاده از آنزيم فيتاز و مخمر در جيره شاهد و جيره‎هاي حاوي 50 درصد فسفر قابل دسترس قابل توصيه نيست.

در اين پژوهش اثرات سطوح متفاوت كلسيم و فسفر قابل استفاده جيره بر عملكرد رشد، درصد خاكستر استخوان درشت ني، ابقاء كلسيم و فسفر، و برخي از فاكتورهاي خوني در جوجه هاي گوشتي نر بررسي شد. 540 قطعه جوجه خروس گوشتي يكروزه از سويه آربور ايكرز پلاس در قالب طرح كاملاً تصادفي به صورت فاكتوريل 3×3 با 9 تيمار و 4 تكرار و 15 قطعه جوجه در هر واحد آزمايشي مورد استفاده قرار گرفت. جوجه ها با سه سطح كلسيم جيره (به ميزان توصيه شده توسط انجمن ملي تحقيقات در سال 1994، 80 درصد ميزان توصيه شده و 60 درصد ميزان توصيه شده) و سه سطح فسفر قابل استفاده جيره (به ميزان توصيه شده توسط انجمن ملي تحقيقات در سال 1994، 80 درصد ميزان توصيه شده و 60 درصد ميزان توصيه شده) از 7 تا 45 روزگي تغذيه شدند. درصد خاكستر استخوان درشت ني و فاكتورهاي خوني در سن 28 روزگي، افزايش وزن، خوراك مصرفي و ضريب تبديل غذايي در سن 42 روزگي و قابليت هضم مواد مغذي در سن 45 روزگي مورد اندازه گيري قرار گرفت. جيره هاي مورد آزمايش از نظر مقدار انرژي، پروتئين خام و ساير مواد مغذي به جز كلسيم و فسفر قابل دسترس، يكسان بودند. نتايج نشان داد كه كاهش سطح كلسيم جيره سبب بهبود افزايش وزن، افزايش مصرف خوراك، كاهش سطح كلسيم سرم، افزايش سطح فسفر سرم، افزايش فعاليت آلكالين فسفاتاز و افزايش قابليت هضم ظاهري كلسيم گرديد (05/0P<). كاهش سطح فسفر قابل دسترس جيره نيز سبب كاهش وزن، كاهش مصرف خوراك، كاهش سطح فسفر سرم، كاهش فعاليت آلكالين فسفاتاز، افزايش قابليت هضم ظاهري فسفر و كاهش خاكستر استخوان گرديد (05/0P<). در كل دوره آزمايشي، ضريب تبديل غذايي توسط سطوح مختلف كلسيم و جيره غذايي تحت تاثير قرار نگرفت. اثرات متقابل سطوح مختلف كلسيم و فسفر قابل دسترس روي وزن زنده، مصرف خوراك، قابليت هضم ظاهري كلسيم و فسفر، كلسيم و فسفر سرم، فعاليت آلكالين فسفاتاز و خاكستر درشت ني معني دار بود (05/0P<). بر اساس نتايج اين آزمايش مي توان نتيجه گيري نمود كه سطوح كلسيم پيشنهاد شده توسط انجمن ملي تحقيقات در سال 1994 براي جوجه هاي گوشتي امروزي اضافي است، اما سطوح فسفر قابل دسترس توصيه شده در دوره هاي مختلف، كافي به نظر مي رسد.

در يك آزمايش، اثر منابع آنتي اكسيداني معدني (سلنيت سديم) و آلي (زردچوبه) بر پارامتر هاي رشد جوجه هاي گوشتي سويه ی تجاري راس با استفاده از معادله ی رشد گومپرتز در شرايط تنش گرمايي بررسي شد. براي اين منظور تعداد 180 قطعه جوجه ي يكروزه در دو جنس نر و ماده در قالب طرح بلوك كامل تصادفي با روش فاكتوريل 3 × 2 (6 تيمار و 3 تكرار) مورد استفاده قرار گرفتند. جيره هاي آزمايشي شامل (1) جيره ي كنترل؛ (2) جيره ي كنترل+ 5 گرم در كيلوگرم زردچوبه؛ (3) جيره ي كنترل+ 10 گرم در كيلوگرم زردچوبه؛ (4) جيره ي كنترل + 3/0 ميلي گرم در كيلوگرم سلنيت سديم؛ (5) جيره ي كنترل + 3/0 ميلي گرم در كيلوگرم سلنيت سديم+ 5 گرم در كيلوگرم زردچوبه و (6) جيره ي كنترل + 3/0 ميلي گرم در كيلوگرم سلنيت سديم+ 10 گرم در كيلوگرم زردچوبه بود. تنش گرمايي (35 درجه ي سانتي گراد) در طول هفته هاي 5 و 6 اعمال شد. نتايج نشان داد كه مقدار 10 گرم در كيلوگرم زردچوبه موجب افزايش زمان تغيير منحني سرعت رشد، وزن پاياني و وزن بدن در زمان تغيير منحني رشد شد، اما بين سطوح 5 و 10 گرم در كيلوگرم زردچوبه تفاوت معني داري ديده نشد. نتايج حاصل از اثر متقابل بين جنس و سلنيوم بر وزن پاياني نشان داد كه استفاده از سلنيوم موجب تفاوت معني دار (05/0p<) در وزن پاياني در جنس نر و ماده بود و جوجه هاي نر تغذيه شده با سلنيوم در مقايسه با جوجه هاي ماده تغذيه شده، وزن بيشتري داشتند.

مطالعه حاضر مصرف اكسيژن كل بدن، مصرف اكسيژن روده اي و وضعيت التهاب روده اي در خلال توليد سيتوكين روده اي در نيمچه هاي گوشتي كه پروبيوتيك پريمالاك مصرف كرده بودند را مشخص كرد. به طور تصادفي تعداد 120 نيمچه گوشتي يك روزه، يكي از سه جيره آزمايشي را كه شامل جيره استارتر استاندارد (كنترل)، جيره كنترل + سالينومايسين (SAL) وجيره كنترل + پريمالاك (DFM) را دريافت كردند. نمونه هايي از ايلئوم و سكوم در روزهاي 19، 20 و21 بعد از اندازه گيري مصرف كلي اكسيژن بدن با استفاده از روش كالري متري مستقيم جمع آوري شد. مصرف اكسيژن بافت ايلئوم با استفاده روش آزمايشگاهي (in vitro) پايش اكسيژن (O2 monitor) اندازه گيري شد. آناليز وضعيت ايمني روده اي جوجه هاي گوشتي با استفاده از روش اختلافات نسبي (Relative differences) در mRNA سيتوكين هاي ضد التهابي و پيش التهابي اندازه گيري شد. اينترلوكين (IL) يك بتا،IL-6 وIL-10 با استفاده از روش رونويسي PCR معكوس اندازه گيري شد. گروه دريافت كننده پريمالاک در مقايسه با دو گروه ديگر 6 تا 16 درصد كاهش در مصرف انرژي كلي بدن و تا %47 كاهش در مصرف انرژي ايلئومي (05.0P<) را نشان دادند. داده هاي حاصل از رونويسي PCR معكوس نشان داد كه پريمالاک، هم سيتوكين هاي پيش التهابي و ضد التهابي را در ايلئوم جوجه هاي گوشتي 19 روزه به طور عددي (numerically) تغيير داد. اين داده ها پيشنهاد داد كه ميكروب هاي مستقيم تغذيه شده، باعث افزايش راندمان متابوليك از طريق تغييرات ايجادي در فيزيولوژي و متابوليسم روده اي مي شود.

آزمايشي به منظور بررسي اثرات پروبيوتيك (آسپرژيلوس اريزا، ساكارومايسس سرويزا و پريمالاك) در شرايط نرمال و تنش گرمايي بر عملكرد جوجه هاي گوشتي صورت گرفت. تعداد 768 قطعه جوجه گوشتي از سويه راس 308 در 48 واحد آزمايشي (4 تيمار با 6 تكرار و 16 قطعه در هر تكرار) در قالب طرح بلوكهاي كاملاً تصادفي با قرار گرفتن در دو بلوك تحت تنش گرما و شرايط نرمال استفاده شد. جيره هاي غذايي مورد استفاده در آزمايش، بر اساس احتياجات غذايي جوجه هاي گوشتي (سويه راس 308) در سن 21- 1 و 42- 22 روزگي و با مقادير معين مواد افزودني تهيه گرديد. صفاتي كه اندازه گيري گرديد شامل افزايش وزن بدن، خوراك مصرفي، ضريب تبديل غذايي و تركيبات لاشه پرنده گان بود و جوجه ها به صورت آزاد به آب و جيره دسترسي داشتند. جوجه از هر تيمار به طور تصادفي جهت كشتار انتخاب گرديد. مواد افزودني پروبيوتيك سبب بهبود عملكرد جوجه هاي گوشتي نگرديد ولي وزن لاشه و راندمان لاشه را به طور معني داري كاهش داد (05/0< P). مقدار خوراك مصرفي، تلفات جوجه ها، ميانگين وزن زنده و ضريب تبديل غذايي براي جوجه هاي گوشتي تحت شرايط تنش گرما كاهش معني داري نشان نداد ولي وزن لاشه به طور معني دار كاهش يافت (05/0< P). براساس نتايج حاصل پروبيوتيك تاثيري بر عملكرد جوجه هاي گوشتي نداشت ولي استرس گرمايي سبب كاهش وزن لاشه شد.

آنتي اكسيدان ها بعنوان افزودني سبب جلوگيري از اكسيداسيون و فساد چربي در جيره غدايي طيور مي گردد. منابع چربي و روغن با توجه به مزاياي آن (افزايش بالاي انرژي جيره ، بهبود بافت ، خوش خوراكي و...) در تغذيه طيور مورد توجه قرا گرفته است.همچنين اجزايي غذايي با چربي بالا مانند پروتئين هاي حيواني نيز در جيره مورد استفاده قرار مي گيرند.فساد و اكسيد اسيون چربي هاي سبب كاهش كيفيت انرژي ، كاهش دسترسي به اسيد آمينه موجود در خوراك و از بين رفتن ويتامين هاي محلول در چربي مانند A‌ ، D و E‌ مي شوند.همچنين سبب بيماري هاي تغديه اي در جوجه مانند آنسفالومالاسي ، خيز زير جلدي و دیستروفی (تحليل) عضلانی مي گردد.

اثرات سطوح مختلف دانه خلر خام و حرارت داده شده در جيره جوجه هاي گوشتي، بر عملكرد رشد و متابوليت هاي خون آنها بررسي شد. براي اين منظور از 210 قطعه جوجه گوشتي 14 روزه سويه تجاري راس در قالب يك طرح بلوك كامل تصادفي با 7 تيمار، 3 تكرار و 10 جوجه در هر تكرار استفاده شد. تيمارهاي آزمايشي شامل جيره شاهد (بدون خلر) و جيره هاي حاوي سطوح 10، 20 و 30 درصد دانه خلر خام يا حرارت داده شده بودند. مصرف غذا، افزايش وزن، ضريب تبديل غذايي، شاخص توليد اروپايي، فسفات لاشه، غلظت پروتئين كل، تري گليسريد و كلسترول در پلاسماي خون جوجه ها مورد ارزيابي قرار گرفت. نتايج به دست آمده نشان داد كه سطوح 20 و 30 درصد خلر خام موجب افزايش معني دار (05/0P<) مصرف خوراك شد و حرارت دادن خلر در سطح 30 درصد، مصرف خوراك را به طور معني داري (05/0P<) كاهش داد. حرارت دادن دانه خلر در سطوح مختلف، رشد و ضريب تبديل جوجه ها را بهبود بخشيد. مصرف 20 درصد خلر خام و 30 درصد خلر حرارت داده شده در مقايسه با گروه شاهد وزن كبد را بطور معني داري (05/0P<) افزايش داد. در 28 روزگي، ميانگين غلظت پروتئين كل پلاسما بطور معني داري (05/0P<) تحت تاثير جيره هاي غذايي قرار گرفت و در گروه شاهد كمتر از ديگر گروه ها بود. در 42 روزگي غلظت كلسترول پلاسما در جوجه هاي تغذيه شده با جيره حاوي 30 درصد خلر خام كمترين و اختلاف آن با جيره شاهد معني دار (05/0P<) بود. نتيجه گرفته شد كه حرارت دادن دانه خلر مورد استفاده در جيره جوجه هاي گوشتي اثرات سودمندي دارد.

فسفر (يك ماده مغذي پر هزينه )موجود در غلات و پروتئین های گیاهی قابلیت دسترسی و هضم متغیری دارد. بخشی از فسفر موجود در منابع گیاهی به شکل اسید فایتیک است، که به مقدار کم توسط پرنده هضم میشود. در اغلب غلات ، 60 تا 70 درصد فسفر بصورت اسید فایتیک است. پرندگان جوان توانایی بسیار کمی برای هضم فیتات دارند. فیتات با تشکیل کمپلکس نا محلول بامواد معدنی همانند نیکل، کبالت،منگنز،آهن و روی در جذب آنها ایجاد اختلال نموده و موجب کمبود آنها در انسان و دام و افزایش دفع آنها در مدفوع می شود. فیتات توسط فیتاز طبیعی موجود در گیاه و یا فیتاز سنتز شده توسط میکروبهای روده هضم می شود. نوع دیگری از آنزیم های مورد استفاده است که مولکول غیر قابل هضم اسید فایتیک را تجزیه می کند. بنابراین استفاده از فیتاز هضم فسفر را بهبود داده و متقاعب آن دفع فسفر توسط پرنده را کاهش می دهد و همچنين ساير مواد معدني و اسيد هاي آمينه كه به فيتات متصل مي باشد ، را براي جذب در دسترس پرنده قرار مي دهد. استفاده از اين نوع آنزيم ها در جیره طیور قابلیت دسترسی مواد مغذی به ویژه انرژی و پرو تئین و اسید های آمینه را بهبود می دهد.

فعالیت اصلی پروبیوتیک ها در روده کوچک و عمل اصلی پربیوتیک ها در روده بزرگ است . به ترکیباتی که درخود هم پروبیوتیک و هم پربیوتیک دارند ، سین بیوتیک (Synbiotic) گفته می شود.

پربیوتیک ها مواد خوراکی غیرقابل هضمی هستند که باعث تعادل ،رشد و بهبود میکروفلور روده و عملكرد دستگاه گوارش می شوند.در واقع پربیوتیک ها کربوهیدراتهای غیر قابل هضم (مانان اوليگوساكاريدها (MOS) و فروكتواوليگوساكاريدها (FOS))هستند كه بعنوان منبع غذايي باكتري هاي مفيد در روده كاربرد دارند.. اینولین و فروکتوالیگوساکارید ها از مهترین پربیوتیک ها می باشند.

واژه « پروبيوتيك» ازكلمه يوناني Probiosis به مفهوم « براي زندگي » مشتق شده است. طبق تعريف این اصطلاح را به «ارگانیسم‌های زنده‌ای» اطلاق می‌کند که در صورت مصرف به میزان لازم، اثرات «سلامت‌زایی» موثری برای میزبان خود دارند. پروبيوتيك ها به تحريك رشد باكتري هاي مفيد روده و يا به كاهش بيماري زايي ميكروب هاي مضر از طريق فرايند هاي تعريف شده كمك مي كند و به جوجه اجازه مي دهند تا از مواد مغذي خوراك استفاده بيشتري نمايد. بنابراین پروبیوتیک ها با ایجاد تعادل میکروبی، می توانند در حفظ سلامتی دستگاه گوارش مؤثر باشند. پروبیوتیک ها در شرایط عفونت و در صورت نیاز به درمان آنتی بیوتیکی، به هیچ وجه نمی توانند و نباید جایگزین آنتی بیوتیک گردند.

گلوتن گندم پودری كرم رنگ با PH حدود ۸/۵ الی ۴/۶ است. از گلوتن گندم در صنایع نانوائی به خصوص در تولید نانهای فانتزی به طور وسیعی استفاده می شود. همچنین در صنایع ماكارونی، تهیه سوسیس و كالباس، در تهیه غذای كودك و همچنین در صنعت چسب سازی به كار می رود. كشورهای پیشرفته از گلوتن گندم به عنوان پوشش حفاظتی تخم مرغ استفاده می كنند. گلوتن گندم به عنوان بیوپلیمر جایگزینی برای پلیمرهای سنتزی در صنعت استفاده می شود.

در غذای ماهی به عنوان پلت چسبان از گلوتن گندم استفاده می شود. گلوتن گندم معمولاً حاوی ۸۰ ۷۵ درصد پروتئین، رطوبت آن حداكثر ۸ درصد، میزان خاكستر درحد صفر و كمترین میزان فیبرخام را دارد. میزان جذب آب آن حداقل ۱۷۰ درصد می باشد. پروتئین های مهم گلوتن گندم، گلوتنین وپرولامین است. گلوتن گندم علاوه بر این كه منبع پروتئینی مناسبی به شمار می رود، منبع مناسبی از اسیدآمینه ها، مخصوصاً اسیدآمینه های گوگرددار و گوگرد معدنی نیز می باشد. كمبود اسیدآمینه های گوگرددار مشكل عمده در تغذیه طیور می باشد .




وبستردرسال ۱۹۸۴ بیان كرد كه توازن اسید آمینه ها در گلوتن گندم بسیار مناسب است و علاوه بر این باعث خوشخوراكی غذا شده و نسبت به سایر موادغذائی دارای كمترین عوامل ضدتغذیه ای می باشد. هگرو فرناندودرسال ۱۹۹۷ گزارش كردند كه جوجه ها نسبت به ویسكوزیته در هفته اول زندگی خود بسیار حساس هستند و بالابودن ویسكوزیته روده منجر به كاهش فعالیت آنزیم ها و جذب كمتر مواد مغذی می گردد.

همچنین افزایش ویسكوزیته و ایجاد چسبندگی باعث كاهش سرعت عبور محتویات دستگاه گوارش می شود، در نتیجه مواد غذائی مدت بیشتری در روده می مانند و همین عامل باعث كاهش مصرف خوراك و در نتیجه كاهش رشد می گردد. از گلوتن گندم به عنوان منبع مناسب پروتئینی در تغذیه آبزیان (قزل آلا و میگو) نیز استفاده شده است .

هدف از انجام این آزمایش تعیین ارزش غذائی گلوتن گندم و تأثیر استفاده از آن بر توان تولیدی جوجه های گوشتی می باشد.در این پژوهش ارزش غذائی گلوتن گندم و تاثیر آن بر توان تولیدی جوجه های گوشتی بررسی شد. آزمایش با ۵ جیره غذائی انجام شد. جیره های آزمایشی شامل:

۱) جیره شاهد فاقد گلوتن گندم،

۲) جیره حاوی ۵/۲ درصد گلوتن گندم،

۳) جیره حاوی ۵ درصد گلوتن گندم،

۴) جیره حاوی ۵/۷ درصد گلوتن گندم،

۵) جیره حاوی ۱۰ درصد گلوتن گندم. جیره های آزمایشی از لحاظ انرژی و پروتئین یكسان بودند و برای ۳ دوره آغازین، رشد و پایانی تهیه شدند. مدت آزمایش ۴۹ روز بود. برای تهیه جیره های آزمایشی انرژی قابل سوخت و ساز تصحیح شده برای ازت و تركیبات شیمیائی (پروتئین، اسیدآمینه ها و…) گلوتن گندم اندازه گیری شد.

نتایج حاصل از ازمایش نشان داد كه افزایش وزن بدن جوجه هائی كه جیره شاهد و جیره حاوی ۵/۲ و ۵ درصد گلوتن گندم مصرف كردند بیشترین بود . جیره های حاوی ۵/۲، ۵ و ۱۰ درصد گلوتن گندم بهترین ضریب تبدیل خوراك را ایجاد كردند . میزان خوراك مصرفی در گروهی كه از جیره ۵/۷ درصد گلوتن گندم تغذیه كرده بودند كمترین مقدار بود .

درصد تلفات در بین هیچكدام از گروهها تفاوت معنی داری نداشتند. كمترین هزینه خوراك برای تولید یك كیلوگرم وزن زنده در گروههایی كه با ۵ و ۵/۲ درصد گلوتن گندم تغذیه شدند به دست آمد. درصد سینه گروههائی كه با جیره شاهد، ۵/۲ و ۵ درصد گلوتن گندم تغذیه شدند بیشترین مقدار بود و درصد ران، بالها و كبد بین گروهها تفاوت معنی داری نداشت. درصد چربی محوطه بطنی در گروهی كه با جیره ۵/۷ درصد گلوتن گندم تغذیه شدند بیشترین مقدار بود.

اقتباس از اولین کنگره علوم دامی و آبزیان کشور دانشگاه تهران
مجید افشار۱ ، هوشنگ لطف اللهیان۲ ، نامدار اسكندر شیری۱

آمونیاک از تخمیر باکتریایی اسید اوریک موجود در مواد بستر درلانه به وجود می آید. گازی است بی رنگ وبی بو و متداولترین گازی است که در مرغداری های غیر بهداشتی وجود دارد. به علت سبک بودن به آسانی قابل تشخیص است.

روند تولید آمونیاک در سالن های پرورشی مرغداری ها بوسیله عواملی مانند درجه حرارت بالای سالن ها ، افزایش PH بستر و افزایش یا کاهش رطوبت سالن ها تسریع خواهد شد. درصورتی که تهویه سالن ها غیر اصولی بوده و شرایط بهداشتی آنها نامناسب باشد، اثرات ناشی از آمونیاک تشدید خواهد شد. در چنین شرایطی میزان آمونیاک موجود در سالن ها شدیدا" افزایش یافته و منجر به شیوع عوارض تنفسی و مشکلات متعاقب ناشی از آن درگله خواهد شد.

متخصصین مشهوری در جهان مانند دکتر جردن (F.T.W JORDAN ) در انگلستان و دکتر آندرسون (ANDERSON) در آمریکا و بسیاری از متخصصین صاحب نام دیگر تحقیقات وسیعی را راجع به اثرات ناشی از آمونیاک بر روی گله های مرغ های تخمگذار و گوشتی انجام داده اند. تراکم آمونیاک در سالن منجر به بروز عوارض تنفسی نامطلوبی در گله خواهد شد و بر روی راندمان گله تأثیر نامناسبی خواهد داشت.




● شرایط ایجاد اثرات نامطلوب در اثر تراکم آمونیاک و بیماری زایی در گله های مرغ:

۱) میزان آمونیاک باید کمتر از۱۰ PPM باشد در غلظت بیش از ۵۰ PPM ریه ها آسیب می بینند و حساسیت به بیماری تنفسی افزایش می یابد. سطوح بالای آمونیاک در حدود ۱۵۰ قسمت در میلیون (PPM) یا بالا منجر به ایجاد شکاف های بسیار مویین و ریز بر روی بافت مخاطی بینی و حلق و عارضه کارتوکونژنکیویت در طیور شده و زمینه را برای نفوذ عوامل بیماری زای میکروبی و ویروسی فراهم سازند و طیور دچار عوارض تنفسی شدید خواهند شد.

۲) آمونیاک منجر به از بین رفتن مژه های موجود بر روی مخاط نای شده و همچنین باعث آسیب رساندن به مخاط چشم ها شده و باعث تحریک شدید مخاط دستگاه تنفس طیور خواهد شد.

۳) آمونیاک در اثر فعل و انفعالات شیمیایی مایعات موجود در دستگاه تنفسی و چشم ها تبدیل به هیدرواکسید آمونیوم خواهد شد که نوع ترکیب شیمیایی قلیایی و بسیار تحریک کننده است . در چنین شرایطی این ماده شیمیایی منجر به شاخی شدن بافت ملتحمه چشم ها ( کراتوکونژ کتیویت ) شده و در اثر این امر طیور اغلب چشم ها را بصورت بسته نگه می دارند و بنابراین بواسطه عدم بینایی در سالن به هیچ وجه حرکت نمی کنند و ساکن می شوند. در این شرایط قرنیه به رنگ خاکستری درآمده و دچار قرحه های شدیدی خواهد شد. طیور مبتلا به تدریج غذا نمی خورند و در اثر کم آبی و بی غذایی شدیدا" لاغر خواهند شد.

۴) تحریک آمونیاک باعث خواهد شد که ریه ها در طیور تحریک شده و موکوس اضافی باعث چسبندگی مژه ها ی سطحی خواهد شد و بنابراین عمل طبیعی آنها دچار اختلال خواهد شد. در چنین شرایطی طیور مبتلا نسبت به عوامل ویروسی مانند نیوکاسل و برونشیت عفونی و تورم کیسه های هوایی در اثر عوامل باکتریایی از جمله باسیلوز حساس خواهند شد.

۵) مقادیر بالای آمونیاک در سالن ها منجر به کاهش مصرف غذا در گله خواهد شد و در نتیجه ضریب رشد و همچنین میزان تولید تخم مرغ درگله کاهش خواهد یافت.

۶) از طرف دیگر تراکم آمونیاک واکنش های سوء ناشی از واکسیناسیون را نیز افزایش خواهد داد و موارد آن در گله بیشترخواهد شد.

● پیشگیری از تراکم آمونیاک در سالن ها

۱) بهبود و بالا بردن سیستم های مدیریت در این موارد از اهمیت خاصی برخوردار می باشند؛

۲) درصورت امکان ، خارج کردن مقادیری از مدفوع موجود بر روی بستر سطوح آمونیاک را کاهش خواهد داد. از طرف دیگر بایستی حتی الامکان از مرطوب شدن بستر جلوگیری نمود ( در اثر عواملی مانند ریختن آب و غیره بصورت تصادفی ).

۳) در سیستم های پرورشی خاصی که از قفس استفاده می شود (cage system ) ، تهویه مناسب منجر به سریعتر خشک شدن مدفوع و سطوح آمونیاک موجود در سالن ها را کاهش خواهد داد. استفاده از تهویه ها با دور سریع نیز در صورتی که همه سطوح سالن ها را به طور یکنواخت پوشش دهد منجر به کاهش آمونیاک خواهد شد.

۴) با استفاده از تهویه های دمنده می توان از طریق خشک کردن مدفوع به صورت سریعتر تا حدی غلظت آمونیاک را کاهش داد.

۵) ازیکسری مواد شیمیایی خاص نیز می توان غلظت آمونیاک سالن ها را کاهش داد. محصولاتی هستند که گازهای سمی موجود در سالن ها از جمله آمونیاک را به خود جذب می نمایند و جاذب محسوب می شوند. این محصولات اغلب به صورت پودری یا اسپری در بازار عرضه می شوند.

۶) امکان استفاده از زئولیت (zeolite) نیز بایستی به دقت مورد بررسی و تحقیق قرار گیرد. زئولیت ماده جاذب بسیار مناسبی برای آمونیاک و فرمالین محسوب می شود.

۷) اگر دور و اطراف سالن ها فضای سبز فشرده و درخت وجود داشته باشد این مسئله موجب تشدید تراکم آمونیاک در سالن ها می شود چرا که گردش هوا به درستی صورت نگرفته و تهویه ها بطور مناسب این عمل را انجام نخواهد داد و تراکم آمونیاک در سالن تشدید خواهد شد.

۸) استفاده از مواد جذب کننده آمونیاک از فرمالین و عصاره درخت یوگا برای جذب آمونیاک می توان استفاده نمود. این مواد دارای خاصیت پیوند با آمونیاک می باشند و سبب جلوگیری از آزاد شدن گاز آمونیاک از بستر می شوند. از سولفات آهن و اسید فسفریک و آهک هیدراته و اسید پروپیونیک نیز برای کاهش آمونیاک در لانه استفاده می شود.

در سال ۱۹۹۹ در آمریکا پودر خنثی کننده آمونیاک ساخته شده است که قبل از جوجه ریزی برای یکبار در روی بستر پخش می شود. معمولا" برای هر متر مربع ۲۵۰ ۲۰۰ گرم مورد استفاده قرار می گیرد.