جامعه ایران جامعه جوانی است! مطمئناً این جمله را بار‌ها شنیده‌اید، اما آیا میتوان این جمله را چندسال دیگر نیز بیان کرد؟
جامعه ایران چه بخواهیم چه نخواهیم در حال پیر شدن است. کاهش جمعیت ایران و رشد منفی کشور که حالا سرعت و شتاب آن رکورددار دیگر کشور‌ها شده برای کار‌شناسان و افرادی که جامعه ایران را نه در حال که در آینده می‌‌بینند زنگ خطر را به صدا درآورده است.
چندی پیش مدیرکل دفتر اطلاعات آمار جمعیتی سازمان ثبت احوال ایران سرعت و شتاب کاهش شاخص جمعیت در ایران را در مقایسه با دیگر کشور‌ها بیشتر دانست و اعلام کرد: اگر برای این مسئله چاره اندیشی نشود به زودی شاهد رشد جمعیتی منفی در کشور خواهیم بود، به طوری که تا ۲۰ سال دیگر جمعیت قالب کشور را سالمندان تشکیل خواهند داد.
این گفته‌ها دارای نکته‌های فراوانی است مانند اثرات منفی سالمندی در کشور که تاثیرات منفی بر اقتصاد، فرهنگ و جامعه زمان خود خواهد داشت، اما اگر بخواهیم مهم‌ترین عوامل کاهش رشد جمعیت در ایران را بگوییم میتوان به کاهش ازدواج، مرگ و میر مادران و نوزادان، ازدواج‌های دیرهنگام و تک فرزندی اشاره کرد.
تک فرزندی چند سالیست که رواج بسیار یافته و شاید بتوان عمده‌ترین عوامل آن را ازدواج دیرهنگام، تولد دیرهنگام فرزند اول، شرایط اقتصادی حاکم بر خانواده‌ها، شاغل بودن والدین، تفکر خانواده‌ها و کوچک شدن محیط خانه اشاره کرد.
اما تک فرزندی مزایا و معایبی به همراه دارد که از مهم‌ترین مزایای آن میتوان به صرف وقت بیشتر برای تربیت فرزند، کم شدن هزینه‌ها، رشد مناسب تحصیلی و شخصیت فرزند و… نام برد، همچنین از مهم‌ترین معایب تک فرزندی میتوان به وابستگی شدید والدین به فرزند، حساسیت بیش از اندازه نسبت به او، نگرانی و استرس برای والدین و نیز برای فرزند نبود یک خواهر یا برادر در کنار خود در نتیجه گرایش به بازی‌های رایانه‌ای و دوستان و دوری از خانه و در نتیجه عدم تلاش در زندگی و فرزند سالاری و… نام برد.
نکته‌ای که نباید فراموش کرد اینکه اغلب زوج‌ها در زمان آشنایی یا قبل از ازدواج در مورد این مساله صحبتی نمی‌‌کنند و این مسئله مهم که خواهان چه تعداد فرزند بود، یا چه برنامه‌ای برای فرزند یا فرزندان خود دارند، را در نظر نمی‌گیرند، همچنین مطالعه‌ای نیز در این زمینه انجام نمی‌‌دهند که این خود نیازمند فرهنگ سازی و آگاهی خانواده‌ها برای گنجاندن این مسئله در صحبت‌های پیش از ازدواج است.
در همین ارتباط مظاهر بداقی، کار‌شناس ارشد روان‌شناسی خانواده، استاد دانشگاه و عضو انجمن روان‌شناسان و مشاوران ایران در گفت‌و‌گو با خبرنگار ایسنا، آمار بالای گرایش خانواده‌ها در ایران را بیشتر در خانواده‌های تحصیل کرده می‌‌داند که به دلیل تجربه‌ای که این افراد از کودکی خود و قرار گرفتن در خانواده‌های پرجمعیت و شرایط حاکم بر آن دارند، تک فرزندی را انتخاب اول خود می‌‌دانند؛ همچنین هزینه‌های سرسام آور چه در زمان تولد و خردسالی و چه در دوران نوجوانی و جوانی و کاهش قدرت اقتصادی خانواده‌ها را از دیگر عوامل گرایش به تک فرزندی عنوان می‌‌کند.
این مدرس دانشگاه مشغله خانواده‌ها برای تامین مشکلات اقتصادی و صرف انرژی بیش از اندازه برای تامین هزینه‌های زندگی و این تفکر که یک فرزند خوب بهتر از چند فرزند است و نیز دیدگاه منفی در مورد آینده فرزندان به دلیل عدم توانایی در تامین هزینه‌های جانبی و کلاسهای کمک آموزشی و اوقات فراغت را نیز از دیگر عوامل گرایش به تک فرزندی عنوان کرد و مشاهده این مسائل را در مراجعه خانواده‌ها برای انجام مشاوره بسیار دانست.
بداقی توجه به یک فرزند و صرف هزینه‌های پایین‌تر و توجه بیشتر به او را از مزایای تک فرزندی عنوان کرد و افزود: تک فرزندی معایبی دارد که میتوان به نبود همبازی در خانه و جایگزینی تکنولوژی‌های تفریحی به جای آن و ارتباط کم با اجتماع در نتیجه عدم کسب مهارت‌های لازم را از ویژگی‌های تک فرزندی عنوان کرد.
عضو انجمن روان‌شناسان و مشاوران ایران اثرات تک فرزندی و در نتیجه کاهش جمعیت ایران را جدی دانست و گفت: جامعه نیروی کار جوان می‌‌خواهد، جوان از قدرت بدنی و فکری بالایی برخوردار است که آینده یک کشور را تضمین می‌‌کند و شاهدیم کشورهایی که از جوامع جوان و پویایی برخوردار نیستند به ناچار هزینه‌های بسیاری برای مهاجرت نخبگان دیگر کشور‌ها به کشور خود می‌‌کنند که این عمل در بهم خوردن توازن جمعیتی و فرهنگی آن کشور تاثیرات زیادی دارد.
بداقی در پاسخ به این سوال که چرا با توجه به کمبود امکانات و درآمد در خانواده‌های روستایی داشتن چند فرزند در روستا‌ها بسیار شایع است، عنوان کرد: در روستا‌ها وقت بیشتری برای دور هم جمع شدن خانواده‌ها وجود دارد، همچنین نقش فرزندان در تامین هزینه‌های زندگی کاملا پررنگ بوده و داشتن خانه‌های بزرگ‌تر و کم بودن توقعات خانواده‌های روستایی باعث گرایش آن‌ها به داشتن فرزندان بیشتر است.
وی راه حل مناسب برای جلوگیری از افزایش خانواده‌های تک فرزند و تغییر تمایل خانواده برای داشتن یک فرزند را در برنامه ریزی مناسب و ایجاد بسترهای کافی دانست تا خانواده‌ها بتوانند به کمک دولت و رفع موانع اقتصادی و ایجاد قوانین حمایتی به خصوص از مادران دارای فرزند و فرهنگ سازی و تامین شرایط روحی و روانی مناسب برای تغییر در ذهنیت خانواده‌ها برای نگرش به آینده‌ای امیدوار کننده برای فرزندان خود تاثیر گذار دانست.
در همین ارتباط مدیرکل ثبت احوال استان مرکزی به خبرنگار ایسنا گفت: با کاهش رشد جمعیت در جامعه، کشور به سوی میان سالی پیش خواهد رفت که این موضوع در تمامی شاخص‌های کشور تاثیر خواهد داشت.
مهدی چقایی افزود: جمعیت استان مرکزی تا سال ۱۴۰۴، یک میلیون و ۵۴۳ هزار و ۳۲۴ نفر خواهد شد که این تعداد نشان دهنده کاهش جمعیت افراد و رفتن به سوی جامعه میان سالی است که در این راستا مشکلاتی از قبیل مشکلات اقتصادی می‌تواند تاثیرگذار باشد.
در پایان باید به این حکایت قدیمی‌ها اشاره کرد که اگر می‌‌خواهید برای یک سال سرمایه گذاری کنید گندم بکارید، اگر می‌‌خواهید برای ۱۰ سال سرمایه گذاری کنید درخت بکارید، اما اگر می‌‌خواهید برای صد سال سرمایه گذاری کنید، فرزند دار شوید.
جامعه ایران چه بخواهیم چه نخواهیم در حال پیر شدن است. کاهش جمعیت ایران و رشد منفی کشور که حالا سرعت و شتاب آن رکورددار دیگر کشور‌ها شده برای کار‌شناسان و افرادی که جامعه ایران را نه در حال که در آینده می‌‌بینند زنگ خطر را به صدا درآورده است.
چندی پیش مدیرکل دفتر اطلاعات آمار جمعیتی سازمان ثبت احوال ایران سرعت و شتاب کاهش شاخص جمعیت در ایران را در مقایسه با دیگر کشور‌ها بیشتر دانست و اعلام کرد: اگر برای این مسئله چاره اندیشی نشود به زودی شاهد رشد جمعیتی منفی در کشور خواهیم بود، به طوری که تا ۲۰ سال دیگر جمعیت قالب کشور را سالمندان تشکیل خواهند داد.
این گفته‌ها دارای نکته‌های فراوانی است مانند اثرات منفی سالمندی در کشور که تاثیرات منفی بر اقتصاد، فرهنگ و جامعه زمان خود خواهد داشت، اما اگر بخواهیم مهم‌ترین عوامل کاهش رشد جمعیت در ایران را بگوییم میتوان به کاهش ازدواج، مرگ و میر مادران و نوزادان، ازدواج‌های دیرهنگام و تک فرزندی اشاره کرد.
تک فرزندی چند سالیست که رواج بسیار یافته و شاید بتوان عمده‌ترین عوامل آن را ازدواج دیرهنگام، تولد دیرهنگام فرزند اول، شرایط اقتصادی حاکم بر خانواده‌ها، شاغل بودن والدین، تفکر خانواده‌ها و کوچک شدن محیط خانه اشاره کرد.
اما تک فرزندی مزایا و معایبی به همراه دارد که از مهم‌ترین مزایای آن میتوان به صرف وقت بیشتر برای تربیت فرزند، کم شدن هزینه‌ها، رشد مناسب تحصیلی و شخصیت فرزند و… نام برد، همچنین از مهم‌ترین معایب تک فرزندی میتوان به وابستگی شدید والدین به فرزند، حساسیت بیش از اندازه نسبت به او، نگرانی و استرس برای والدین و نیز برای فرزند نبود یک خواهر یا برادر در کنار خود در نتیجه گرایش به بازی‌های رایانه‌ای و دوستان و دوری از خانه و در نتیجه عدم تلاش در زندگی و فرزند سالاری و… نام برد.
نکته‌ای که نباید فراموش کرد اینکه اغلب زوج‌ها در زمان آشنایی یا قبل از ازدواج در مورد این مساله صحبتی نمی‌‌کنند و این مسئله مهم که خواهان چه تعداد فرزند بود، یا چه برنامه‌ای برای فرزند یا فرزندان خود دارند، را در نظر نمی‌گیرند، همچنین مطالعه‌ای نیز در این زمینه انجام نمی‌‌دهند که این خود نیازمند فرهنگ سازی و آگاهی خانواده‌ها برای گنجاندن این مسئله در صحبت‌های پیش از ازدواج است.
در همین ارتباط مظاهر بداقی، کار‌شناس ارشد روان‌شناسی خانواده، استاد دانشگاه و عضو انجمن روان‌شناسان و مشاوران ایران در گفت‌و‌گو با خبرنگار ایسنا، آمار بالای گرایش خانواده‌ها در ایران را بیشتر در خانواده‌های تحصیل کرده می‌‌داند که به دلیل تجربه‌ای که این افراد از کودکی خود و قرار گرفتن در خانواده‌های پرجمعیت و شرایط حاکم بر آن دارند، تک فرزندی را انتخاب اول خود می‌‌دانند؛ همچنین هزینه‌های سرسام آور چه در زمان تولد و خردسالی و چه در دوران نوجوانی و جوانی و کاهش قدرت اقتصادی خانواده‌ها را از دیگر عوامل گرایش به تک فرزندی عنوان می‌‌کند.
این مدرس دانشگاه مشغله خانواده‌ها برای تامین مشکلات اقتصادی و صرف انرژی بیش از اندازه برای تامین هزینه‌های زندگی و این تفکر که یک فرزند خوب بهتر از چند فرزند است و نیز دیدگاه منفی در مورد آینده فرزندان به دلیل عدم توانایی در تامین هزینه‌های جانبی و کلاسهای کمک آموزشی و اوقات فراغت را نیز از دیگر عوامل گرایش به تک فرزندی عنوان کرد و مشاهده این مسائل را در مراجعه خانواده‌ها برای انجام مشاوره بسیار دانست.
بداقی توجه به یک فرزند و صرف هزینه‌های پایین‌تر و توجه بیشتر به او را از مزایای تک فرزندی عنوان کرد و افزود: تک فرزندی معایبی دارد که میتوان به نبود همبازی در خانه و جایگزینی تکنولوژی‌های تفریحی به جای آن و ارتباط کم با اجتماع در نتیجه عدم کسب مهارت‌های لازم را از ویژگی‌های تک فرزندی عنوان کرد.
عضو انجمن روان‌شناسان و مشاوران ایران اثرات تک فرزندی و در نتیجه کاهش جمعیت ایران را جدی دانست و گفت: جامعه نیروی کار جوان می‌‌خواهد، جوان از قدرت بدنی و فکری بالایی برخوردار است که آینده یک کشور را تضمین می‌‌کند و شاهدیم کشورهایی که از جوامع جوان و پویایی برخوردار نیستند به ناچار هزینه‌های بسیاری برای مهاجرت نخبگان دیگر کشور‌ها به کشور خود می‌‌کنند که این عمل در بهم خوردن توازن جمعیتی و فرهنگی آن کشور تاثیرات زیادی دارد.
بداقی در پاسخ به این سوال که چرا با توجه به کمبود امکانات و درآمد در خانواده‌های روستایی داشتن چند فرزند در روستا‌ها بسیار شایع است، عنوان کرد: در روستا‌ها وقت بیشتری برای دور هم جمع شدن خانواده‌ها وجود دارد، همچنین نقش فرزندان در تامین هزینه‌های زندگی کاملا پررنگ بوده و داشتن خانه‌های بزرگ‌تر و کم بودن توقعات خانواده‌های روستایی باعث گرایش آن‌ها به داشتن فرزندان بیشتر است.
وی راه حل مناسب برای جلوگیری از افزایش خانواده‌های تک فرزند و تغییر تمایل خانواده برای داشتن یک فرزند را در برنامه ریزی مناسب و ایجاد بسترهای کافی دانست تا خانواده‌ها بتوانند به کمک دولت و رفع موانع اقتصادی و ایجاد قوانین حمایتی به خصوص از مادران دارای فرزند و فرهنگ سازی و تامین شرایط روحی و روانی مناسب برای تغییر در ذهنیت خانواده‌ها برای نگرش به آینده‌ای امیدوار کننده برای فرزندان خود تاثیر گذار دانست.
در همین ارتباط مدیرکل ثبت احوال استان مرکزی به خبرنگار ایسنا گفت: با کاهش رشد جمعیت در جامعه، کشور به سوی میان سالی پیش خواهد رفت که این موضوع در تمامی شاخص‌های کشور تاثیر خواهد داشت.
مهدی چقایی افزود: جمعیت استان مرکزی تا سال ۱۴۰۴، یک میلیون و ۵۴۳ هزار و ۳۲۴ نفر خواهد شد که این تعداد نشان دهنده کاهش جمعیت افراد و رفتن به سوی جامعه میان سالی است که در این راستا مشکلاتی از قبیل مشکلات اقتصادی می‌تواند تاثیرگذار باشد.
در پایان باید به این حکایت قدیمی‌ها اشاره کرد که اگر می‌‌خواهید برای یک سال سرمایه گذاری کنید گندم بکارید، اگر می‌‌خواهید برای ۱۰ سال سرمایه گذاری کنید درخت بکارید، اما اگر می‌‌خواهید برای صد سال سرمایه گذاری کنید، فرزند دار شوید.
.............متن حرف بنده خدارو خونديد...؟؟
